حسن آقایی
راه‌های حمل و نقل سراسری موقعیت استراتژیکی در کشور دارند و در
عین حال نقشگر در تمامت لایه‌ها و سطوح اوضاع زندگی عمومی است.
جاده، نقاله‌ای
به وسعت ایران که تحرکش زمینه‌ساز توسعه ارتباطات، عمران، اقتصاد، فرهنگ، بینش و...
خاستگاه‌های تفریحی، پژوهشی، تاریخ و باستان‌شناسی و... گذرگاه‌های دامن‌گستر برای
تغییر و تلطیف روحی و فکری می‌باشد.
همه این توانمندی‌های حیاتی، تحولات مثبت
پیشرو و فرآیندهای گونه‌گون ریز و درشت، سبک و سنگین در هر فاز و نوع کاربری وسائل
حمل و نقل در گرو برخورداری جاده از مهندسی دقیق و آتی‌نگر و استاندارد، ابزارهای
سخت افزار و نرم‌افزار، نظارت و کنترل مسئولانه و مدیریت کارشناسانه است تا گل
ایمنی در بستر خود همیشه به رنگ طبیعی باشد نه رنگ دیگر...
تعطیلات تابستانی
آغاز شده است و زمان سفرهای میلیونی در سطح کشور. اما «وصف و وضع جاده‌ها چگونه
است؟» این پرسش را با برخی رانندگان مسافربری و باربری و ترانزیت، مردم و...، در
میان می‌گذارم. ارزیابی و بیان نظرشان را می‌خوانیم:
با یک نفرشان موضوع گزارش
را در میان می‌گذارم و آن نفر در حال ارزیابی تجاربش از وضعیت مسیری که خوب به آن
آشناست، یک‌یک همکارانش می‌آیند و گاه چند صدایی از چند و چون راه، مشکلات و علل آن
می‌گویند.
رانندگان مسافربری، کالابری و ترانزیت در ترمینال‌های مربوط، برخی‌شان
درباره مشکلات جاده هم‌نظرند. مثلا این که جاده‌های کنونی کشش و ظرفیت مناسب با
افزایش خودرو را ندارند، یا عرض جاده کم است. یا برخی راه‌ها دست‌انداز دارند که
می‌توانند حادثه‌ساز شوند، و... یا سرعت‌گیرها و بوق شتاب رفتن راننده پشت سر و...
راننده جلویی حالا می‌گوید کندی حرکت به دلیل جاده ناهموار، سد معبر محسوب شده و
مشمول جریمه خواهد شد...
ظرفیت جاده کم است
آن دو بین دو کانتینر نشسته‌اند و
صبحانه می‌خورند. میزشان سطح در بغل و صندلی‌شان لبه کف کانتینر است. ساعت حدود 11
صبح است. کنارشان می‌نشینم و از اوضاع جاده‌ها می‌پرسم.
«رضا باقری» با این سخن
که «ما 24 ساعت شبانه‌روز در جاده هستیم»، اظهار می‌کند کشش جاده‌ها متناسب با
انبوه خودرو نیست؛ ظرفیت نسبت به تردد ماشین‌ها، کم است. در این وضع، فرهنگ رانندگی
هم کم است. راننده همیشه حق تردد و عبور را برای خود می‌خواهد. راننده‌ای که قصد
دارد از پشت ترافیک سنگین، مسیرش را تغییر دهد و بیرون بیاید، درست در وضعیت خروج
چراغ راهنمایش می‌زند. فکر نمی‌کند در همان لاین مورد نظرش یک ماشین دیگر با سرعت
در حال آمدن است درحالی که یک طرفش ترافیک و طرف دیگرش نرده حفاظ است. در همین
حالت، آن راننده که تغییر مسیر داده به آینه بغل خود توجه نمی‌کند که ماشین دیگر
درحال آمدن است. در کشورهای دیگر، راننده برای تغییر مسیر از لحظاتی پیش چراغ سمت
گردش (راست یا چپ) را روشن می‌کند تا در فرصت مناسب با خاطر جمع و احتیاط کامل وارد
مسیر دیگر شود.»
تکرار مشکل جاده قدیم در آزادراه
اما «جواد اباذری» راننده
همکار او نظرش درباره نحوه رانندگی با این اعتقاد که «فرهنگ رانندگی ما عموما خوب
است»، می‌گوید: «راننده چراغ راهنمایش را باید پیش از تغییر لاین بزند و در فرصت
مطمئن، تغییر جهت بدهد. این روش درست قطعا مشکل‌ساز نخواهد شد.»
وی درخصوص
چگونگی راه‌ها می‌گوید: «جاده قدیمی تبریز- زنجان پیچ در پیچ داشت تا آن که حدود
سال 85 آزادراه تبریز- زنجان افتتاح شد و مورد استفاده قرار گرفت اما همین آزادراه
هم علاوه بر پیچ و خم زیاد، دارای شیب تند است. بعد هم به مرور زمان 70-60 کیلومتر
به طرف زنجان آسفالت آن نشست کرده و مشکل‌ساز شده است. علت، نبود زیرسازی مهندسی
مطمئن و استاندارد است.»
اطلس جاده‌های مشکل‌دار
«وضعیت جاده‌ها از جهات
مختلف نسبت به سال‌های گذشته درصدی بهتر شده ولی هنوز به حد استاندارد کامل نرسیده
است.»
این مطلب را محسن دوگ، راننده حمل و نقل کالا می‌گوید و از او می‌خواهم
بیشتر توضیح دهد، که فهرست‌وار بیان می‌کند: «آزادراه آزادگان بین شهریار- تهران
مشکلات فراوان از جمله دست انداز و جاده کم عرض دارد. جاده اصفهان خوب است لیکن
مسیر تهران- شیراز هنگام بارندگی به علت نوع آسفالت و زیرسازی آن، مشکل ترافیک و
تردد دارد. مورد دیگر مربوط به جاده بندرعباس- تهران است. در این خصوص تونل
بندرعباس در منطقه حاجی‌آباد مسدود و جاده یک طرفه شده که باعث ترافیک سنگین
می‌شود. از طرف دیگر تونل تازه احداث تنگه زاغه هنوز افتتاح نشده است.»
ادامه
بیان نظرات وی حاکی از آن است که از سمت سیرجان به طرف حاجی‌آباد حدود سه ماه است
کوه ریزش کرده و سبب سنگینی ترافیک به سمت بندرعباس شده و به همین خاطر 4-3 ماه
جاده دو طرفه شده است.»«دوگ» در ادامه، پیرامون وضعیت جاده‌ها با این گفته که جاده
خوب، اتوبان‌هاست، به کمبود سرویس‌های بهداشتی بین شهری در مسیر تهران- بندرعباس
اشاره می‌کند.انبوه خانواده و افراد روی صندلی‌ها نشسته، برخی در رفت و آمد و اطراف
می‌گردند، تماشای غرفه‌ها، همهمه نرم پراکنده در فضا و رگه‌هایی از آرامش و شتاب
دل‌انگیز در چشم و چهره‌ها که سایه‌زده لیکن حواس به زمان و اعلام حرکت است که بار
و وسایل همراه را به دست گیرند و سالن خنک آن نیمروز از هفته نخست تیرماه را ترک
کنند و لحظه‌های دلخواسته را آغاز کنند... با اعلام اسم هر شهر عده‌ای بلند شده و
به فضای باز می‌روند... سرانجام، شهر را درمی‌گذرند، جاده ومنظره‌های دلباز و
پرنشاط جای جنجال و سرسام شهر را می‌گیرند... اینجا یک ترمینال بزرگ اتوبوس
مسافربری پایتخت است که چند استان و چندین شهر جنوبی کشورمان را تحت پوشش سرویس‌دهی
دارد.
حذف گردنه‌ها
ساخت تونل‌ها
در سالن این پایانه، از «خواجه احمدی»
مسافر خطه بوشهر که 6-5 سال است از تهران به برازجان رفت و آمد کرده و حالا هم عازم
سفر می‌باشد وضع جاده را می‌پرسم. او این مسیر را «خوب» توصیف می‌کند با این شرح:
در یاسوج گردنه‌های خیلی خطرناک بخصوص در زمستان و در پیچ‌های با زاویه نود درجه
بودند که عبور و مرور انواع وسایل نقلیه بسیار حساس و سخت صورت می‌گرفت. گردنه‌ها
در عملیات ایمنی تسهیلاتی جاده‌ای حذف شدند. اقدام بااهمیت حیاتی دیگر در جهت
آسان‌سازی تردد ترافیکی و ایمنی وسایل حمل و نقل مسافری، احداث چند تونل در مسیر
این منطقه حدود 2 سال پیش است که باعث کاهش مسافت، تصادف و سقوط ماشین به دره شده
است. این عملیات صورت گرفته نیز سبب امنیت بیشتر وسایل حمل و نقل و آرامش خاطر
مسافران مسیر شده‌اند.»
«شمشیری» معلم و مسافر ساکن بوشهر است. نظرش در خصوص
وضعیت فیزیکی جاده‌ها، خلاصه پاسخ او محور وجود راه امن و برآیندهای آرامش و فکر
آسوده است. او می‌گوید: «جاده استاندارد خوب، نخست حفظ سلامتی مسافران را تامین
می‌کند. از سوی دیگر باعث کم شدن هزینه ماشین و نیز صرفه‌جویی در زمان، تقلیل آمار
تصادفات، کاهش خستگی و ثبات آرامش مسافران در طول سفر می‌شود.»
نقش مرکز مدیریت
راه‌ها
در سیستم ایمنی جاده‌ها
در گفت‌وگو با «مهندس داریوش امانی» مدیرکل
مرکز مدیریت راه‌های کشور، نوع و شیوه کارکرد این مدیریت و نقش و تأثیر آن در پروسه
جاده مطرح می‌شود.وی می‌گوید: «از سال 87 مسئولیت مرکز مدیریت شروع شده که
دربرگیرنده مواردی از جمله هدایت راهبری ناوگان حمل و نقل در سطح جاده، شناسایی
گلوگاه‌های ترافیکی، استفاده از ابزارهای مدرن و به روز مثل دوربین‌های هوشمند،
تصویری و شناسه‌گر، دستگاه‌های ترددشمار و... می‌باشد.»
توضیحات فشرده‌ای از
چگونگی کاربردهای مرکز مدیریت طی سه ماه نخست سال 92 در عرصه جاده‌های کشور را در
قالب آمار می‌خوانیم:
راه‌اندازی 44 شعبه مرکزیت در استان‌های کشور که 31 شعبه
مرکز در پایانه‌های سطح استان‌ها و 13 مرکز در ادارات کل راه و شهرسازی ثبت وقایع
جاده‌ای بیش از 6790 فقره در سیستم سامانه که بیشترین وقایع از نوع تصادفات با 5723
فقره بوده است. هم چنین 1042 دستگاه فعال (رفت و برگشت) در کشور حاکی از آن است که
تردد کل ثبت شده در جاده‌های سراسر کشور در ماه گذشته (خرداد) 208،848،801 وسیله
نقلیه و میانگین تردد روزانه 6،725،316 وسیله نقلیه بوده است. در همین ارتباط، سه
استان البرز، تهران و مازندران بیشترین تردد را داشته‌اند. هم‌چنین نصب و فعال بودن
472 دستگاه دوربین نظارت تصویری در محورها از جمله برنامه‌های اجرا شده طی مدت سه
ماه اول سال جاری در قالب موضوع جاده، ناوگان حمل و نقل و ترافیک می‌باشند. سویه
دیگر کارکرد مرکز مدیریت راه‌های کشور محور پیام وارتباطات است: هموطنان می‌توانند
برای دریافت مسیر و مسافرت بهینه با ارسال کد مخابراتی شهر مبدا و مقصد به شماره
پیامک 1000141 اطلاع یابند. هم‌چنین با سامانه پیامک پیشنهادات و انتقادات 2000141
در حوزه فعالیت‌های سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای پاسخگوی نیازهای کاربران
راه کشور می‌باشد. ضمنا سامانه 141 پاسخگوی تماس‌های مردم است.»به گفته مهندس
امانی، ماحاصل نهایی این کارکرد و برنامه‌ریزی‌ها در قالب یک سیستم ایمنی فرایند
شامل آموزش، ارتقا کیفی ناوگان، بحث جاده، بزرگراه و استفاده از علایم هشدار دهنده
و اطلاع‌یابی است. در این حال به رغم افزایش خودرو، لیکن براساس گزارش‌های رسمی سال
اخیر، آمار کشته‌شدگان در جاده کاهش یافته است.
گزارش روز
|
