آسیب‌شناسی مبارزه با ضد ارزشها در جامعه اسلامی (بخش نخست) ستیز امواج مسموم با ارزش های دینی

صدیقه توانا
ورود پیدا کردن در فضای مجازی و عضو فیس‌بوک شدن و ساعتها در چت روم‌ها به گپ و گفت پرداختن و انواع و اقسام چت‌ها و حرفهای رکیک رد و بدل کردن و به نمایش گذاشتن عکس‌های خصوصی و خانوادگی، همچنین تبلیغات بیست و چهار ساعته انواع و اقسام قرص‌های تقویت‌کننده قوای جنسی، قرصهای چاقی و لاغری، کرم‌ها، شامپوها و گن‌ها و... و به بهانه آن پخش کردن تصاویر نیمه‌عریان و عریان زنان از ماهواره قبح خیلی از مسائل ارزشی و اخلاقی را در بین برخی خانواده‌ها از بین برده است و مسائلی که تا دیروز ضدارزش تلقی می‌شد متأسفانه این روزها برای برخی افراد به یک پرستیژ و مد اجتماعی تبدیل شده است. جوانی که تا دیروز چشمش هرگز یک خانم سربرهنه را ندیده بود، امروز بی‌پروا پای اینترنت و ماهواره می‌نشیند و در کنار والدینش صحنه‌هایی را مشاهده می‌کند که قلم از نوشتن آن شرم دارد.
زنگ خطر تهاجم فرهنگی از طریق ریخته شدن قبح مسائل ارزشی با آژیر بلندی به صدا درآمده است باید تا دیر نشده و بیشتر از این جوانان و نوجوانان در این گرداب فرهنگ ضدارزش غرب غرق نشده‌اند، ناجی غریق ها دست به کار شوند و نگذارند جوانان و نوجوانان دچار تزلزل فرهنگی شوند و از ارزشها دور نشوند.
ضد ارزشها را چگونه پاک کنیم؟
آنچه که در خصوص شرایط بحرانی تهاجم فرهنگی از سوی دشمنان در فضای مجازی وجود دارد برای همه و به‌خصوص دست‌اندرکاران امور فرهنگی مشخص شده است. اما نکته قابل‌توجه در این بین ارائه راهکارهای مهم و مؤثر برای برخورد با این تهاجمات و ضدارزشهاست.
عسکر ملکی بیرجندی، مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی تربیتی وزارت ورزش و جوانان در گفت‌وگو با گزارشگر روزنامه کیهان به ارائه راهکارهای مفید برای جلوگیری بیش از حد از ریخته شدن قبح مسائل ارزشی بین استفاده‌کنندگان و کاربران فضاهای مجازی می‌پردازد.
وی با اشاره به اینکه برخی از مسئولان فرهنگی و تصمیم‌گیران این امور نوعا چون با فضای وب و رسانه‌های جدید مأنوس نیستند، خاطرنشان می‌کند: «باتوجه به کمبود وقت و اطلاعاتی که در این زمینه بین مسئولان وجود دارد، بنابراین غفلت در عمق فاجعه پیش آمده است. لذا مدیران فرهنگی باید در عرصه «IT» و رسانه‌های جدید وارد شوند و به جای عین الیقین حق‌الیقین پیدا کنند که مورد تهاجم فرهنگی جدی دشمن قرار گرفته‌ایم.»
مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی و تربیتی وزارت ورزش و جوانان با تأکید بر این نکته که در توسعه رسانه‌های جدید پیوست‌نگاری فرهنگی باید جدی گرفته شود، تصریح می‌کند: «تدوین پیوست فرهنگی برای پروژه‌های کلان فرهنگی ضروری است تا آثار، تبعات و عوارض تصمیمات مورد نقد و بررسی قرارگیرد.»
وی به عنوان نمونه به تدوین پیوست فرهنگی در خصوص رایتل (نسل سوم تلفن همراه) اشاره می‌کند و خاطرنشان می‌سازد: «متأسفانه این پیوست در مورد رایتل جدی گرفته نشده است و پس از آنکه تبلیغات و سرمایه‌گذاری‌های گسترده‌ای در مورد رایتل صورت گرفت و در اختیار همه کاربران بود، سپس پیوست‌نگاری فرهنگی در مورد آن از سوی مسئولان شروع شد.»
ملکی بیرجندی می‌گوید: «برای نسل بعدی ارتباطات که حجم زیادی از اطلاعات را در سه یا چهار سال بعد در اختیار دیتا‌ها قرار می‌دهد، در سیستم مخابراتی شرایط آن از نظر فنی الان مورد بررسی قرار می‌گیرد، در کنار این موضوع ضروری است که پیوست فرهنگی آن هم از الان در دستور کار باشد و مسئولان امور فرهنگی تکلیف خود را در حوزه رسانه از الان مشخص کنند.»
وی می‌گوید: «ما در فضای دیتا و کارکردها، محور و موضوعات مورد نظر خود را مشخص نکردیم یا اگر کردیم نهادینه نشده است. مثلا اینترنت پرسرعت برای مدارس تبلیغ می‌شود، اما واقعا مبانی نظری ما در حوزه اینترنت هنوز مشخص نیست.»
عادی‌سازی روابط نامشروع
آثار مخرب ماهواره
بخش مهمی از محتوای برنامه‌های متنوع ماهواره‌ای و تبلیغاتی که از آن پخش می‌شود با سکولاریزه کردن سبک زندگی موجب می‌شود بیننده‌های ماهواره ای به جای بهره‌گیری از آموزه‌های دینی و اعتقادی، اخلاقی و ارزشهای تمدنی خود زندگی شان را براساس بنیان سست سبک زندگی غربی بنا کنند.
این بخشی از صحبتهای محمد کریم موسوی، کارشناس مسائل تربیتی و فرهنگی است، در پاسخ به این سؤال که چرا مسائل ارزشی بین خانواده‌ها کم‌رنگ شده، ارائه می‌دهد و به گزارشگر روزنامه کیهان در ادامه چنین می‌گوید: «سبک زندگی غربی بر مؤلفه‌هایی مانند نوع تفکر،اعتقادات و جهان بینی کلی افراد تأثیر می‌گذارد و شخصیت‌سازی‌های زیانبار اجتماعی، اخلاقی و فرهنگی مبتنی بر مادی‌گرایی را دنبال می‌کند.»
موسوی با بیان اینکه ترویج بی‌بندوباری اخلاقی، ناهنجاری‌های مختلف در نوع پوشش، فروپاشی نظام خانواده و زندگی مجردی از محوری‌ترین آثار خسارت‌بار برنامه‌های هدف‌دار ماهواره‌ای است، خاطرنشان می‌کند: «بسیاری از تولیدات رسانه‌های ماهواره‌ای با حیازدایی و عادی‌سازی روابط نامشروع و غیرمتعارف با جنس مخالف، مقدمات فروپاشی نظام خانواده، افزایش آمار طلاق، بالا رفتن سن ازدواج و ناهنجاری‌های اخلاقی و اجتماعی را فراهم می‌آورند.»
حجت‌الاسلام رضا طاهریان، استاد حوزه و دانشگاه در گفت‌وگو با گزارشگر روزنامه کیهان با تأکید بر این نکته که آسیب‌هایی از طریق برنامه‌های ماهواره‌ای خانواده‌ها را تهدید می‌کند، می‌گوید: «دشمنان با استفاده از تکنولوژیهای روز به حریم خانواده‌ها ورود پیدا کرده‌اند و این مسئله امروزه به صورت آشکار در نحوه برخورد و پوشش افراد جامعه خودنمایی می‌کند.»
این استاد حوزه و دانشگاه می‌گوید: «دشمنان با استفاده از ابزارهای نوین که با هدف خدشه‌دار کردن ارزشهای دین اسلام و مسلمانان طراحی شده به خورد افراد جامعه داده و مسیر تحقق اهدافشان را که ضربه زدن به اصل اسلام است هموار می‌کنند.»
وی با بیان اینکه استفاده از ماهواره، اینترنت وحضور در فضای مجازی موجب شده سبک زندگی اسلامی خانواده‌ها تغییر کند، خاطرنشان می‌سازد: «بسیاری ازجوانان ما دچار بی‌هویتی فرهنگی شده و بدون کوچک‌ترین اراده‌ای از الگوهای غربی که از طریق شبکه‌های ماهواره‌ای تبلیغ می‌شود، استقبال می‌کنند.»
حجت‌الاسلام طاهریان در ادامه استفاده از سایت‌های مخرب از سوی کاربران را از دیگر تهدیدات موجود در سطح جامعه عنوان می‌کند و می‌گوید: «تاثیرات مخرب برخی از سایت‌های اینترنتی از شبکه‌های ماهواره‌ای بیشتر بوده و روشنگری جامعه دراین حوزه ضروری است.»
خروج انسان از اعتدال
انسان دوبعد جسمانی و روحانی و معنوی دارد که هر دو برای پیمودن راه سعادت لازم است. هرگاه هریک از دوبعد از مسیر اعتدال خارج شود انسان کامل را از بین می‌برد و انسان ضعیف به وجود می‌آید.
دکتر محمدرضا کرمی، استاد دانشگاه وکارشناس ارشد مسائل فرهنگی و تربیتی در گفت‌وگو با گزارشگر روزنامه کیهان با اشاره به اینکه چگونه زنگ خطر بر باد رفتن هویت جوانان به صدا درآمده است، خاطرنشان می‌کند: «تفکر اومانیستی محورغرب برای آن که بتواند از انسان به عنوان کالا و ابزار استفاده کند و انسان را به عنوان ابزاری برای تولید سرمایه به کارگیرد، لازم است بعد نفسانی و غیراسلامی انسان را تقویت کند و تفکر غرب برای این منظور برچند صفت بارز انسان دست گذاشته است.»
وی به این صفت‌ها اشاره می‌کند و می‌گوید: «شهوت، شخصیت و خشم به عنوان اولین مؤلفه‌ها برای تقویت بعد حیوانی انسان در غرب مورد استفاده قرار می‌گیرد.»
دکتر کرمی از زاویه دیگری به مسئله فوق نگاه می‌کند و اظهارمی‌دارد: «غرب از جنگ واقعی بین حق و باطل در وجود انسان استفاده می‌کند، جنگ بین قوای الهی و قوای نفسانی؛ آنچه مهم است این است که بتوانیم همان‌طور که غرب از مؤلفه‌های قوای نفسانی استفاده می‌کند ما از مؤلفه‌های قوای الهی استفاده کنیم.»
این استاد دانشگاه می‌گوید: «خداوند در وجود انسان عقل و وجدان را به عنوان ابزار نزدیک شدن به خود قرار داده است که در بیرون انسان، پیامبران را به عنوان راهنما مورد تاکید قرار داده و برای قوای نفسانی، شیطان به عنوان نیروی بیرونی و شهوت به عنوان نیروی درونی وجود دارد که دراین صحنه جنگ حضور دارند.»
متاسفانه ما در میدان جنگ بدون توجه به داشته‌ها و بدون توان محاسبه بالای عقل و فطرت فقط نظاره‌گر جولان شهوتیم و هر روز فریاد می‌زنیم چرا از ارزشها غافل مانده و از آنها دور می‌شویم و اینکه چرا ارزشها از بین می‌رود؟!
راهکارهای تقویت عقلانیت
این کارشناس مسائل فرهنگی خود با طرح این سؤال که باید از اندیشمندان پرسید که برای تقویت عقلانیت و فطرت و تقویت وجدان و وجدانی کارکردن چه برنامه‌ای داشته‌ایم که امروز انتظار داریم جامعه‌ای عقلایی و مبتنی بر مؤلفه‌های عقلی داشته باشیم، تصریح می‌کند: «خداوند در قرآن کریم و ائمه اطهار(ع) در روایات پاسخ تمام سؤالات را داده‌اند و ما فقط نظاره‌گریم و بیانات این بزرگواران را در بهترین وجه به کتاب تبدیل می‌کنیم و خیلی از آن برنامه عملیاتی و زندگی از آن استخراج نمی‌کنیم.»
دکتر کرمی در ادامه می‌گوید: «تاکید مقام معظم رهبری در تغییرات سبک زندگی و جنبش نرم‌افزاری برای ایجاد همین نگاه درجامعه است. و راهکار ما برای احیای نسل جوان امروز جامعه تقویت مؤلفه‌های فطرت و عقلانیت مبتنی بر تعالیم معصومین(ع) است.»
این استاد دانشگاه با بیان این نکته که در کتابهای درسی از ابتدایی تا پایان دانشگاه انواع نظریات غیردینی در باب تعلیم و تربیت داریم، خاطرنشان می‌کند: «ولی متأسفانه در کمتر کتاب درسی، مدل تربیتی امام‌حسین(ع) جزو مباحث درسی و تربیتی بچه‌ها قرار دارد.
جوانان در سنین نوجوانی مبتنی بر غرایز، گرایش به شهوت و نفسانیت دارند و در کتابهای درسی و دانشگاهی راهکارهای خیلی سازنده ارائه نشده است و مربیان و مسئولان تربیتی در تغییر سبک زندگی به زندگی دینی غافلند و غرب با همان قوا، ابزار شهوات و شخصیت را تبلیغ می‌کند، ما نباید انتظار داشته باشیم در جنگی که هیچ عکس‌العملی از خود نشان نمی‌دهیم پیروز شویم . اگر می‌خواهیم در این میدان به موفقیت دسترسی پیدا کنیم باید تلاش زیادی انجام دهیم.»
وی خاطرنشان می‌کند: «گام اول نجات از این فضای مسموم و آلوده درک خطر آن و وضعیت موجود توسط مسئولان تربیتی و انتقال درست آن به خانواده‌هاست.
ما در مقابل آنچه که غرب برایمان به ارمغان آورده جایگزینی برای ارائه به جوانان عرضه نکرده‌ایم.»
این استاد دانشگاه می‌گوید: «یک برهه‌ای در دوران دفاع مقدس که ارزشهای اسلامی و دینی در جامعه خیلی پررنگ شد، فضای جامعه فضای ملکوتی و معنوی بود و جوانان ما جوانان مخلص و پاک شدند.»
از او می‌پرسم این ویژگی به خاطر چه بود، می‌گوید: «این ویژگی‌ها به خاطر بها دادن به فطرت و عقلانیت بود. اما حتی از آن ذخائر هم نتوانستیم به خوبی در شرایط امروز استفاده کنیم و آن را به فراموشی سپردیم. مسئولان از این مسائل تا حدود زیادی غفلت کردند و ادامه این روند باعث خدشه وارد کردن به هویت ملی و دینی ما می‌شود. همچنین برای بهبود شرایط فعلی اندیشمندان باید خطر وضع موجود را برای جامعه ترسیم کنند، چرا که اگر این خطر توسط جامعه، خانواده‌ها و والدین درک شود همه در جهت رفع آن تلاش خواهند کرد. به‌طور یقین منابع عظیم و پربار دینی و مذهبی پر است از راهکارهای مناسب عملیاتی و تجربه شده که اگر به آنها رجوع کنیم، حتما پیروز میدان خواهیم شد.»

گزارش روز