پریسا جلالی
قدیم ترها وقتی فردی راجع به نرخ ارز شروع به صحبت می کرد حرف
هایش کمتر مشتری پیدا می کرد و کمتر کسی می توانست راجع به آن اظهار نظر کند و یا
از قیمت و نرخ روزش با اطلاع باشد.
اما این روزها اوضاع کمی فرق کرده و
خوشبختانه ! یا بدبختانه همه راجع به چند و چون قیمت ارز و صعود و نزول آن حسابی
مطلعند و از افت و خیزش باخبرند.
از سولماز خانمِ خانه دار تا هوشنگ پسر عمه
طلعت که دیپلمش رو هم به زور گرفت و به قول خودش تو بازار ارز داره بیشتر از همه
بچه درسخون های فامیل پول درمیاره و واسه خودش یه کسی شده.
دیروز 50 تومن رفته
رو قیمتش و نسبت به دو روز قبل صعود داشته و حالا وقتشه که بریم دلارهارو آب کنیم و
با تحلیل هایی که دیگران را مجاب می کنه سری به صرافی محل بزنند و دلار روی دلار
بگذارند. این شد که همه و همه حتی خانم های خانه دار هم به قول بعضی ها شدند
اقتصادگردان و گروهی هم شدند نان به نرخ ارز خور!
قلب بازار ارز که با هر جهشی
به تپش می افتد و با هر اظهار نظری سنجیده یا نسنجیده صعود و نزول می یابد درست
زمانی که نرخ ارز مسیر نزولی اش را در پیش گرفته بود و در سرازیری کاهش قیمت سرعت
می گرفت با اظهارنظری که البته از هر طیف و جناحی واکنش هایی را در برداشت به
یکباره تغییر جهت داد.
مثل حرف های همین چند روز پیش رئیس کل بانک مرکزی که به
طور محیر العقولی افزایش نرخ ارز را به همراه داشت. حرف هایی که نشان از مضرات کاهش
نرخ ارز داشت.
اما راستی مگر او چه گفت؟ ولی الله سیف مدعی شده است که کاهش قیمت
دلار بیشتر از آنچه که اتفاق افتاده منطقی نیست و در حال حاضر هم قیمت دلار در
بازار به کف رسیده است.
حرف هایی که سنسورهای بازار ارز را که به هر واکنش و
خبر و اتفاق و جنگ و تحریم و زلزله و سیل تا عطسه و سرفه تا سفر به نیویورک و تماس
تلفنی‌ای حساس است، تحریک کرد و در کمترین فاصله زمانی افزایش 200 تا 300 تومانی
نرخ ارز را سبب شد.
نتایج یک صبحانه کاری!
رئیس کل بانک مرکزی در صبحانه کاری
اش گفت: “ کاهش نرخ ارز دلیل خاصی ندارد و خوشبینی افراد باعث کاهش نرخ شده؛ نرخ
ارز منطق خاص خود را دارد و کاهش بیشتر آن از سوی دیگر تاثیرات منفی را در بر دارد؛
بنابراین دلیلی برای کاهش بیشتر نرخ ارز در بازار وجود ندارد. نرخ ارز در بازار
منطقی است. شرایط اقتصادی کشور دامنه ای برای تغییر نرخ مجاز را می تواند تعیین کند
و نرخ ارز در بازار در حال حاضر نرخ کف است و بعید است بیش از این پایین بیاید.”
اظهاراتِ سیف به اذعان کارشناسان در بازار ارز تاثیر زیادی داشت و امید مردم و
کارشناسان را درباره ادامه روند نزولی کاهش دلار تبدیل به یاس کرد و حسابی سر و
صدای نمایندگان مجلس تا اقتصاددانان و اساتید دانشگاه ها و حتی اعضای هیات دولت را
درآورد.
مثل غلامرضا مصباحی مقدم رئیس کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس که
عقیده دارد: رئیس کل بانک مرکزی سالی یک بار مصاحبه کند. از سیف انتظار نداشتم
درباره اینکه نرخ ارز به کف یا سقف رسیده است مصاحبه و گفت و گو کند.از او می‌خواهم
مثل رؤسای بانک مرکزی جهان عمل کند.
سید شریف حسینی عضو هیئت رئیسه مجلس نیز با
اشاره به نرخ ارز و ایست روند نزولی آن در روزهای اخیر اظهار می دارد همان طور که
در شرایطی نتوانستیم جلوی افزایش نرخ ارز را بگیریم جلوی کاهش نرخ ارز را نیز نمی
توان گرفت و رئیس کل بانک مرکزی در اظهار نظرارزی 50 درصد کار را ندیده است.
این
ها در حالی است که بانک مرکزی دو وظیفه کنترل تورم و حفظ ارزش پول ملی را به عهده
دارد اما گویا حرف های سیف خلاف این وظیفه را نشان می دهد.
احمد توکلی عضو
کمیسیون برنامه و بودجه مجلس و عضو ناظر بر شورای پول و اعتبار هم که ترجیح داد
مکتوب واکنش نشان دهد با ارسال نامه‌ای به رئیس کل بانک مرکزی سخنان او را شگفت آور
خوانده و در نامه اش نوشت که این اظهارات نه با وظائف قانونی سیف و نه با مصالح
مردم، با هیچ کدام سازگار نبوده است.
جالب تر این که محمدباقر نوبخت، سخنگوي
دولت هم گفته‌هاي سيف را به تثبيت نرخ ارز نسبت داد و گفت دولت قصد ندارد جلوي كاهش
قيمت ارز را بگيرد.
در صرافی ها چه خبر است؟
در صرافی های پایتخت چه می
گذرد؟
آیا مردم باز هم برای ارائه ارز و فروش آن مراجعه می کنند؟
آیا مردم
راضی شده اند 25 میلیارد دلار پول نقدی را که در خانه ها دارند ، بالاخره به بازار
تزریق کنند؟
“دلار در حال کاهش قیمت بود اما می بینید که این روزها دوباره با
افزایش روبه رو بوده و دیگر از آن مردمی که برای فروش می آمدند، خبری نیست!”
علی
دلاور یکی از صرافان تهرانی با بیان این عبارت به گزارشگر کیهان می گوید: وقتی قیمت
ارز ثبات نداشته باشد برخی با تصور این که ممکن است باز هم دلار با افزایش قیمت
مواجه باشد کمتر برای فروش مراجعه می کنند. خب اگر قیمت بالا برود آنها کمتر ضرر
می کنند چون در اوج قیمت ارز بود که اغلب برای خرید مراجعه کردند و الان هم تمایل
ندارند ضرر کنند.
وقتی راجع به افزایش دوباره نرخ ارز از او سوال می کنم، می
گوید: نرخ در حال کاهش بود اما شنیده‌ام حرف های رئیس بانک مرکزی باعث شده دوباره
قیمت بالا برود و خب مراجعه مردم هم کمتر شده چون فکر می کنند از این هم بالاتر می
رود. در واقع هر اتفاق کوچکی باعث کاهش نرخ یا افزایش قیمت می شود و حتما به همان
اقتصاد بیمار ارز مربوط می شود و فکر نمی کنم در جاهای دیگر یعنی کشورهای دیگر از
این اتفاقات بیفتد.
صادق بهادروند هم از مراجعان معدودی است که این روزها برای
ارائه ارز به صرافی آمده است، می گوید: به علت خرید مسکن مجبورم دلارهایم را بفروشم
در صورتی که اصلا تمایلی به این کار ندارم و اگر مجبور نبودم که مبلغ مورد نظرم را
فراهم کنم اصلا حاضر نبودم در این افت و خیز قیمت، ارز بفروشم.
او همچنین در
گفت و گو با گزارشگر کیهان اظهار می دارد: نوسان قیمت در بازار ارز برای خریدارانی
مثل من و مردم عادی ریسک بزرگی است که عده ای حسابی پول دار می شوند و برخی هم ضرر
می کنند اما فکر می کنم فعلا باید دست نگه داشت و هنوز برای فروش دلار زود است. اما
فکر می کنم با این افزایش و کاهش قیمت ها مافیای ارز سود بیشتری ببرند.
وی می
گوید: صرافی ها هم موضع خودشان را دارند. هر وقت برای فروش ارز می آییم بنا به
شرایط جامعه مثلا افزایش تحریم ها یا هر اتفاق و حادثه‌ای قیمت که پایین آمده باشد
عرضه ندارند اما با نرخ پایین، ارز می خرند و این باعث می شود مردم بیشترین ضرر را
بکنند.
هاشم جوانمرد هم از دیگر افرادی است که به قول خودش کاری با بازار ارز
ندارد اما نرخ ارز بیشترین تاثیر را بر زندگی اش داشته است.
او در گفت و گو با
گزارشگر کیهان می گوید: به تازگی یک واحد تولیدی رنگ های ساختمانی دایر کرده ام اما
با نوسانات نرخ ارز اصلا نتوانسته ام سودی کسب کنم چون از شانس بد من وقتی که مواد
اولیه وارداتی را تهیه کردم حسابی ارز گران بود اما زمانی که برای عرضه کالاهایم
اقدام کردم نرخ ارز پایین آمد. نوسانات نرخ ارز بدترین معضلی است که ما
تولیدکنندگان با آن مواجهیم چون در این صورت توان رقابت با کالای خارجی را
نداریم.این ها حرف‌های بسیاری از تولیدکنندگانی است که حسابی از نوسان نرخ ارز
دلخورند چون توان رقابت با کالای خارجی برای‌شان مقدور نیست و به ورشکستگی برای
واحدهای تولیدی منجر می شود و این جاست که متاسفانه عامل کاذب شانس وارد گود می شود
و خیلی از تولیدکنندگان داخلی را از معرکه به در می کند.
کاهش صوری نرخ ارز
اما اظهارات سیف علاوه بر مخالفان بسیار، موافقان معدودی هم داشته است. مثل ابراهيم
نکو عضو هيئت رئيسه کميسيون اقتصادي مجلس که معتقد است: اکنون شرايط جامعه و شرايط
بين المللي ما اجازه کاهش نرخ ارز را به ما نمي دهد و اگر کاهشي در اين بازار رخ
دهد قطعا صوري بوده و پس از مدتي دوباره افزايش خواهد يافت.
نماینده مردم تهران
به تاثیر اظهارات رئيس کل بانک مرکزي بر نرخ ارز اشاره و تاکید می کند:« در مسئله
نرخ ارز دو نگاه وجود دارد. از نگاه مردم اين مسئله به هيچ وجه مطلوب نيست، زيرا
آنها براساس شرايط زندگي و اقتصادي خود اقدام به قضاوت در اين خصوص مي کنند. اما
نگاه دوم مربوط به واقعيات جامعه مي شود که آقاي سيف کاملا براساس منطق و فرمول هاي
مربوط به حوزه ارزي، در اين خصوص اظهار نظر کرد.»وی در گفت و گو با گزارشگر کیهان
عقیده دارد: چون امکان کاهش شديد ارز به دليل تحريم ها وجود ندارد قطعا صنعت و
اقتصاد و توليد کشور با مشکل جدي مواجه خواهد شد. اما هر چه نرخ دلار واقعي باشد،
به نفع توليد و صادر کننده است. واردات مواد اوليه ما از خارج زياد است اما بايد
شرايط به گونه‌اي فراهم شود که نه دولت و نه توليد وصادر کننده متضرر شوند بنابراین
زمان تک نرخي شدن ارز است و بايد اين مسئله به جديت دنبال شود.
اما کارشناسان
بسیاری هم بر این نظر اتفاق دارند که تک نرخی شدن ارز که مدت هاست به عنوان آرزوی
جامعه اقتصادی کشور مطرح می شود با اظهارات سیف به آرزویی محال تبدیل خواهد شد.
دکتر ابوالقاسم حکیمی‌پور اقتصاددان و عضو هیات علمی دانشگاه در این باره به
گزارشگر کیهان می‌گوید: بانک مرکزی متولی اجرای سیاست های پولی و وزارت اقتصادی
متولی اجرای سیاست های مالی است. اظهارات آقای سیف به نوعی دخالت در روند ارز بوده
در صورتی که ایشان مدعی است قصد دارد نوسانات نرخ ارز را بهبود ببخشد اما بعد از
صحبت‌های آقای سیف تقریبا تا 200 تومان به نرخ ارز اضافه شد. در مورد ارز مبادله ای
هم که نرخ آن حدود 2500 تومان اعلام می شود با تعرفه های مختلفی که به آن می خورد
3000 تومان محاسبه می شود در حالی که دولت اصلا در این زمینه شفاف سازی نمی کند و
نرخ واقعی را اعلام نمی کند. دکتر حکیمی پور اضافه می‌کند: بنا به عوامل روحی و
روانی در بازار، نرخ ارز در حال کاهش بود که بانک مرکزی با حرفی نسنجیده دخالت کرد
و نرخ ارز را بالا برد. تاکنون صحبت های ایشان و نماینده ای هم که داشته اند حاوی
پاسخ قاطع و قانع کننده ای در مورد دلیل این اظهارنظرشان نبوده است. باید پرسید چه
عواملی باعث شده نرخ ارز به بالای 3000 برسد؟ صرفا تحریم موثر بوده یا این که سوء
مدیریت هم بوده است؟
سخنانی متعارض با تدبیر و امید
“صحبت های آقای سیف نه
تنها با اصول اولیه اقتصاد در تعارض است بلکه حتی با سیاست های دولت تدبیر و امید
هم متناقض است.”
دکتر حکیمی پور با اشاره به نکته فوق در ادامه اظهاراتش تصریح
می کند: نمی گوییم بانک مرکزی دخالت نکند اما دخالتش طوری نباشد که خودش نوسان
ایجاد کند و تقویت پول ملی و تقویت قدرت خرید مردم را دنبال کند در صورتی که با
اظهارات غیرعلمی ارزش ریال کم شد و تزریق خون مجدد در رگ های مافیای ارز را به
دنبال داشت. وی ضمن اشاره به این نکته که اظهارات رئیس بانک مرکزی با سیاست‌های
دولت تدبیر مبنی بر رفع مشکلات معیشتی مردم در تضاد است، می گوید: خود دولت یعنی
متولیان خط مشی گذاری نرخ ارز از نظرهای متجانس و هماهنگ در حوزه ارز برخوردار
نیستند به طوری که وزیر صنعت و وزرای بخش تولیدی مخالف این اظهاراتند. ضمن این که
امروز این تناقض برای مردم آشکار شده و به دنبال این پاسخند که بانک مرکزی حافظ
منافع عمومی مردم است یا حافظ منافع بانک های تجاری و مافیای ارز که توسط دلالان
اداره می شود؟ چون در حال حاضر این تصور در ذهن مردم نقش بسته که بانک مرکزی به
دنبال نوعی اشرافی گری در نرخ ارز است.
علی محمد احمدی عضو کمیسیون برنامه،
بودجه و محاسبات مجلس هم معتقد است که بخشی از واکنش‌های بازار ارز مربوط به رفتار
عرضه و تقاضا بوده و واقعیت این مسئله این است که افزایش قیمتی که در سال گذشته
برای ارز‌های خارجی اتفاق افتاد ناشی از انتظارات تورمی بوده است. در قانون برنامه
پنجم توسعه، مدیریت شناور ارزی بیان شده است و باید از تعیین نرخ قیمت ارز به صورت
دستوری جلوگیری کرد و اظهارنظرهای رئیس کل بانک مرکزی، نظام مدیریت شناور ارزی را
زیر سوال برده است. این نماینده مردم در مجلس شورای اسلامی ادامه می‌دهد: کسانی که
به دنبال افزایش قیمت ارز هستند، معمولاً دارای سبد متنوع صادراتی هستند که از محل
صادرات سود کسب کنند اما باید توجه داشت که از بُعد واردات آن چیزی که مشخص شده این
است که افزایش قیمت ارز باعث زیان خواهد شد.باید این سوال را پرسید اگر به راستی
بانک مرکزی به دنبال کنترل نوسانات نرخ ارز است چرا با ارسال سیگنال‌هایی بازار ارز
را متلاطم کرد و چرا با تحریک مردم از ورود دلارهای خانگی به بازار جلوگیری کرد؟
گزارش روز
|
