اگرچه قانون مي گويد كه مدارس غير دولتي و غير انتفاعي بر خلاف مدارس دولتي مي
توانند شهريه دريافت كنند اما شهريه‌هاي نجومي و بعضا بدون توجيه برخي از اين
مدارس،اين روزها به اندازه دريافت شهريه در مدارس دولتي خبر ساز شده است .
به
نظر مي رسد اين مدارس به دليل اينكه به صورت مستقل مديريت مي شوند و جزو مدارس
دولتي محسوب نمي شوند،نرخ هايي كه هر ساله تعيين مي كنند پرسش هاي زيادي را ايجاد
مي‌كند.
چرا يك دبستان غير دولتي در منطقه شمال شهر بايد شهريه اي نزديك به هفت
ميليون تومان براي يك سال دريافت كند ؟ يا مدرسه ديگري شهريه اي كمتر از اين رقم
دريافت كند و خدماتي كه ارائه مي دهند تفاوت چنداني با هم نداشته باشد؟ اين موضوع
در كنار خبري كه چندي پيش منعكس شد، حواشي زيادي را به دنبال داشت. خبري مبني
بر«افزایش 25درصدی شهریه مدارس غیردولتی» .
شهريه با نرخ تورم
هرچند
بلافاصله پس از انعكاس اين خبر آموزش و پرورش در توضيح اين موضوع اعلام كرد كه
شهریه مدارس غیردولتی طبق مواد 15و 16قانون تأسیس و اداره مدارس غیردولتی و براساس
عوامل هفتگانه که یکی از آنها نرخ رسمی تورم است، تعیین می‌گردد.
همين طور بدیهی
است که چون دولت به این مدارس هزینه سرانه‌ای پرداخت نمی‌کند، شهریه این مدارس نیز
سالانه متناسب با تغییرات مربوط به هزینه‌های خدمات تا حدودی افزایش یابد. در این
راستا هر سال شورای نظارت مرکزی شهریه مدارس را بررسی و نرخ آن را تصویب و ابلاغ
می‌کند.
بنابراين جهت مزید اطلاع عموم مردم اين وزارتخانه اعلام كرده بود كه ،
براساس مصوبه شورای مذکور در تاریخ ششم خرداد سال جاری شهریه مدارس غیردولتی در سال
تحصیلی (93-92) 15تا 25درصد افزایش می‌یابد.
شهریه مدارس غیردولتی شامل شهریه
ثابت(هزینه‌های مربوط به ساعات برنامه رسمی) و شهریه فوق‌برنامه(هزینه‌های مربوط به
ساعات فوق برنامه مدارس) است و استفاده از خدمات آموزشی فوق‌برنامه اختیاری است.
این شهریه توسط شورای نظارت مرکزی تصویب و ابلاغ می‌شود.
علاوه بر شهریه ثابت و
فوق برنامه، مدارس غیردولتی مبالغ دیگری را نیز متناسب با خدمات و تسهیلاتی که
ارائه می‌نمایند، مثل سرویس ایاب و ذهاب و... که این موارد نیز کاملا اختیاری است و
ارتباطی با شهریه مدارس ندارد و تصریح می‌نماید که انجمن‌های اولیا و مربیان
نمی‌توانند در ارتباط با افزایش شهریه ثابت یا فوق برنامه مدارس تصمیم‌گیری
نمایند.
شهريه هايي با تصميم اولیا و مربیان
در حال حاضر تقريبا يك هزار و
539 مدرسه غير انتفاعي در تهران فعال هستند وبررسي هاي ميداني نشان مي دهد اكثر
مدارس غير انتفاعي تهران بین دو تا هشت‌میلیون‌تومان پول به عنوان شهريه دریافت
می‌کنند.
طبق جدید‌ترین آمار ارائه شده مربوط به سال تحصیلی 92-91 هم‌اکنون
سه‌هزارو956 مدرسه در شهر تهران فعال است که سهم مدارس دولتی دوهزار و233 معادل
56درصد مدارس و سهم مدارس غیردولتی و هیات‌امنایی که اقدام به اخذ شهریه می‌کنند
یک‌هزار و539 مدرسه معادل 9/38 درصد کل مدارس شهر تهران است .
مدل حاکم بر
مدارس غیرانتفاعی مبنی بر پرداخت پول بیشتر در قبال خدمات آموزشی بهتر و بیشتر،
علاوه بر بی‌عدالتی‌ای که همراه با کاهش کیفیت مدارس دولتی به سیستم آموزشی کشور
تحمیل می‌کند، در بطن خود نیز تفاوت‌هایی میان پایین شهر و بالای شهر دارد. به طوری
که میانگین شهریه‌های مصوب در مدارس غیردولتی مناطق یک تا پنج شهر تهران در مقطع
پیش‌دانشگاهی حدود پنج‌میلیون‌تومان و در مقطع پیش‌دبستانی یک‌میلیون‌وصدهزارتومان
است. در حالی که در مناطق جنوبی و جنوب غربی شهر تهران که شامل مناطق 14 تا 19
می‌شود شهریه مدارس پیش‌دانشگاهی به طور میانگین یک تا دومیلیون و شهریه مدارس
پیش‌دبستانی حدود 500هزارتومان است؛ مساله‌ای که با میانگین درآمد و اختلافات
طبقاتی میان مناطق شمال و جنوب شهر ارتباط معناداری را دارد و به طور قطع میزان
خدمات آموزشی و کیفیت آنها با توجه به میزان بالای شهریه‌ها در مناطق شمالی با
مناطق جنوبی قابل قیاس نیست.
نكته قابل توجه ديگر اينجاست كه اين شهريه در حالي
دريافت مي شود كه معاون وزير ورئيس سازمان مدارس غير دولتي در اين باره گفته است كه
اقدام براي دريافت شهريه هاي متغيربعضاً حاصل تصمیم انجمن اولیا و مربیان مدرسه
است.
فرشته حشمتیان معاون وزير و رئيس سازمان مدارس غير دولتي و توسعه و
مشارکت‌های مردمی وزارت آموزش و پرورش درباره مدارسی که شهریه‌های بالا و خارج از
شهریه مصوب دریافت می‌کنند در گفت و گو با گزارشگر روزنامه کیهان مي گويد :” به هيچ
عنوان ميان شهريه ها تفاوت قيمت به دليل تفاوت سطح مناطق وجود ندارد.مدارس غير
دولتي موظف هستند شهريه پيشنهادي خود را به كميته شهريه منطقه ارائه دهند ، سپس عدد
شهريه مصوب مي شود.مدارس موظف هستند شهريه تصويب شده را در پوسترهاي ويژه با درج
شماره تماس براي والدين در معرض ديد اوليا نصب كنند .در اين پوستربايد قيمت شهريه
ثابت و هزينه‌هاي فوق برنامه در معرض ديد قرارگيرد.”
طبق گفته حشمتيان ،میانگین
شهریه ثابت شهر تهران در سال تحصیلی گذشته در دوره ابتدایی یک میلیون و 682 هزار و
176 تومان، راهنمایی دو میلیون و 59 هزار و 969 تومان و در مقطع دبیرستان دو میلیون
و 786 هزار و 713 تومان بود که بر اساس مصوبه شورای نظارت سازمان مدارس غیردولتی،
امسال 15 تا 25 درصد به میزان این شهریه‌ها افزوده است.
میانگین شهریه مدارس
غیردولتی در سایر استان‌ها نیز در مقطع ابتدایی 536 هزار و 468 تومان، در راهنمایی
708 هزار و 565 تومان و متوسطه 950 هزار تومان گزارش شده که این رقم‌ها در مناطق و
شهرهای مختلف کشور بر اساس امکانات متفاوت بوده است.
حشمتیان تاكيد مي كند :”
شهریه‌های عنوان شده میانگین مبالغی است که در شهر تهران و سایر شهرهای کشور به دست
آمده است. لذا بر اساس وضعیت جغرافیایی و سایر امکانات مدارس، این شهریه‌ها متفاوت
است، ضمن آنکه مبالغ فوق تنها شهریه ثابت مدارس غیرانتفاعی است و بر اساس مصوبه
شورای نظارت امسال بین 15 تا 25 درصد به میزان شهریه‌های ثابت مدارس غیرانتفاعی
اضافه شده است.”
وی می گوید: “ بحث هوشمندسازی مدارس غیردولتی نیز یکی از
برنامه‌های امسال است و پیش‌بینی می‌شود تا سال آینده 90 درصد مدارس غیرانتفاعی
درصدهایی از هوشمندی را داشته باشند.
او در ادامه تصريح مي كند:”اين شهريه
قانوني است و اگر خارج از اين عدد باشد غير قانوني است. محورهاي هفت گانه قانون همه
موارد را مشخص كرده و مشخص شده كه مدارس غير دولتي موظف هستند بر اساس اين هفت محور
سمت و سوي عدد پيشنهادي خود را به تناسب گزارش عملكرد سال قبل وهزينه هاي جاري و
تمام شده ،ارائه دهند.در حال حاضر ملاك اولياي عزيز هم بايد همين پوستر باشد.از طرف
ديگر يك سري خدمات ويژه مورد انتظار اوليا است كه بعد از تشكيل انجمن اوليا و
مربيان اين خدمات خارج از چارچوب شهريه تعريف شده وبا ضوابط خاص بدون هيچ اجباري به
صورت اختياري در طول سال دريافت مي شود.
اگر هزينه اي كه قرار است دريافت شود در
قالب فوق برنامه تعريف شده باشد،بايد طي سال و از طريق انجمن اوليا و مربيان هزينه
شود .”
شكايات همچنان باقي است
اگرچه موضوع گله و انتقاد از دريافت شهريه
وپاسخگويي مسئولان همه ساله بحث داغ رسانه‌ها مي شود اما اين شكايت با گذشت سالها و
اعلام دوباره و ده باره و چند باره ممنوعيت اين موضوع همچنان باقي است .
همه
ساله شماره هاي اعلان شكايات اعلام مي شود و به اوليا وعده داده مي شود كه با جديت
موضوع شكايات آنها پيگيري مي شود .پيگيري كه البته به گفته والدين دانش آموزان
چندان اثر‌گذار نبوده است .
قاسم مستقيم مدیرکل ارزیابی عملکرد و پاسخگویی به
شکایات وزارت آموزش و پرورش نیز در این باره می گوید:” ثبت نام دانش آموزان تمام
مقاطع تحصیلی در مدارس دولتی عادی بدون برگزاری آزمون ورودی، مصاحبه و شرط معدل
صورت می‌گیرد و دریافت شهریه نیز ممنوع است. فعالیت‌هایی مانند آموزش زبان، المپیاد
و نجوم باید با کسب مجوز از اداره آموزش و پرورش منطقه و اعلام هزینه‌ها به صورت
کاملا اختیاری و خارج از ساعات درسی انجام شود. در مدارس غیردولتی دریافت هرگونه
وجه نقد، چک حامل و چک‌های مسافرتی ممنوع است و وجوه دریافتی بابت شهریه باید به
حساب مدرسه واریز شود. همين طور دریافت شهریه، هرگونه کمک هزینه تحصیلی و اخذ تعهد
مالی به استثنای وجوه مربوط به بیمه و کتب درسی ممنوع است؛ در هر سه مقطع باید فقط
هزینه بیمه دانش‌آموزی دریافت شود که در مقطع ابتدایی علاوه بر آن هزینه کتاب نیز
دریافت می‌شود. ثبت نام مدارس به صورت الکترونیک صورت می‌گیرد اما در پایه اول
ابتدایی و اول دبیرستان اولیا باید برای ثبت نام در مدرسه حضور پیدا کنند، در
پایه‌های میانی مدیر ملزم شده است که ثبت‌نام دانش آموزان را انجام دهد.”
اين
مقام مسئول تصريح می کند كه والدین در صورت داشتن هر گونه شکایت از روند ثبت نام در
مدارس می‌توانند با شماره تلفن 82287072، ستاد مرکزی نظارت بر ثبت نام وزارت آموزش
و پرورش تماس بگیرند.
به دنبال عدالت آموزشي
به راستي اين موضوع قابل تامل
و تفكر است. اينكه چرا از يك طرف بايد قانون رايگان بودن تحصيل در مدارس دولتي سر
داده شود و از طرف ديگر مدارس غير انتفاعي وغيردولتي با نرخ‌هاي نجومي خود وتنها با
اين توجيه كه دولتي نيستند،هزينه هايي هنگفت از والدين دريافت كنند.
اين موضوع
از يك طرف و تحت الشعاع قرار گرفتن آموزش با توجه به امكانات اين مدارس هم از طرف
ديگر به شدت بحث برانگيز شده است.بديهي است امكانات آموزشي و تربيتي ،كلاس هاي فوق
برنامه ، كلاس هاي ورزشي و خلاقانه و بسياري از فعاليت هايي كه در يك مدرسه غير
انتفاعي با شهريه 7 ميليون توماني صورت مي گيرد ، با يك مدرسه دولتي كه هيچ هزينه
ثبت نامي ندارد ، يكسان نيست. شايد درس ها و آموزش هاي رسمي هر دو مدرسه مشابه هم
باشد اما قطعا آموزش هاي نوين و همگام با شيوه هاي نوين دنيا در مدارس دولتي چندان
جدي گرفته نمي شود.
حال اين سوال مطرح است كه به راستي پرداخت هزينه هنگفت و
چند ميليوني دليلي بر برتري آموزشي محسوب مي شود ؟ اصلا چرا نبايد شرايطي فراهم
باشد كه همه دانش آموزان با هر سطح تواني بتوانند از خدمات آموزشي مشابه برخوردار
باشند؟ چرا دانش آموزي در مدرسه اي دولتي در مناطق جنوبي شهر حق آموزش نجوم و يا
رباتيك پيشرفته را ندارد؟ تنها به اين دليل كه از پس هزينه هاي ميليوني مدارس غير
انتفاعي شمال شهر بر نمي آيند ؟
به نظر مي رسد كارشناسان و صاحب نظران وحتي
مسئولان ذي ربط آموزش و پرورش بايد با نگاهي جديد به فاصله عميق مدارس دولتي
وغيردولتي بنگرند و با ايجاد راهكارهايي مثل همگاني كردن بسياري از اين آموزش ها و
يا پرداخت هزينه‌اي معقول در تمام مدارس اين آموزش ها را از حالت انحصاري خارج كنند
و در تمام مدارس به اجرا دربياورند تا به اين ترتيب تفاوت علم وآموزه‌هاي دانش
آموزان تنها و تنها به صرف پرداخت شهريه هاي ده ميليوني نباشد.
گزارش روز
|
