حسن آقایی
زنگ استراحت هم که زده می شد هیچ یک از بچه‌ها از درون کلاس یک
قدم بیرون نمی‌گذاشتند؛ تیغه‌های سوز سرما، بافت کهنه روستا را می‌تراشید و آرامش
صبحگاهی را به یغما می‌برد. گرمای فضای کلاس درس دلپذیرتر از هرچیز دیگر بود، غافل
از آن که بخاری نفتی درگیر بغضی ناخواسته شده است.
کاش فصل سرما نبود که بود،
ولی پیش از آن، ایمنی و تدبیر می‌بود... اما همه دانش‌آموزان دختر روی نیمکت‌های
کلاس نشسته‌اند حواسشان به درس معلم است که بخاری شعله‌ور می شود... صدای مهیب
انفجار بخاری زاری و شیون دختران دانش‌آموز را می‌بلعد و... آنان 33 نفر بودند که
دچار سوختگی شدند. 8 نفرشان وضع‌شان وخیم بود که دونفرشان جان باختند. این حادثه
تأسف‌بار در اواسط آذرماه سال گذشته در روستای شین‌آباد آذربایجان غربی رخ داد اما
اولین حادثه در این خصوص نبود.
محور این گزارش، چگونگی وسایل گرمایشی به ویژه
وضعیت ایمنی آنها در مدارس کشور است. هم‌چنین چرایی دریافت وجوه به عناوین گوناگون
از والدین دانش‌آموزان ونحوه کاربردی مبالغ است.
آیا سیستم‌های گرمایشی مدارس
استاندارد هستند؟
«این روزها با فرارسیدن فصل سرما و لزوم استفاده از وسایل
گرما‌زا در مدارس، ناخودآگاه یادآوری حادثه‌ای بسیار تلخ و تأسف بارذهن‌ها و دل‌ها
را می‌آزارد: آتش‌سوزی در کلاس در دبستان دخترانه شین‌آباد در آذربایجان غربی و
سوختگی کودکان معصوم؛ حادثه‌ای که در عین به دردآوردن دل نه تنها خانواده‌های این
دانش‌آموزان بلکه عامه مردم، تلنگری به مسئولان آموزش و پرورش کشور زد تا هرچه
سریع‌تر نسبت به مناسب‌سازی و استاندارد کردن سیستم‌های گرمایشی مدارس اقدام کنند.
در همین ارتباط، سال گذشته استان همدان نیز از این امر مستثنی نبود و لذا
مناسب‌سازی سیستم‌های گرمایشی مدارس استان بیش از گذشته مورد توجه قرار گرفت.»
به گزارش خبرنگار کیهان در همدان «ابراهیم امینی‌فرد» مدیرکل نوسازی، توسعه و تجهیز
مدارس استان همدان می‌گوید: «امسال 100 درصد مدارس استان دارای سیستم گرمایشی
استاندارد هستند. دراین میان، سیستم گرمایشی 17 درصد مدارس ما بخاری نفتی است و بیش
از 40 تا 50 درصد دارای گرمایشی هستند. مابقی مدارس که در سال‌های اخیر احداث
شده‌اند مجهز به پکیج با موتورخانه‌اند.»
وی هم‌چنین با اشاره به وجود و منبع
اعتباری به منظور استفاده برای سیستم گرمایشی مدارس، اظهار می‌کند: «امسال از محل
اعتبارات ملی، 30 میلیارد‌ریال برای استانداردسازی سیستم‌های گرمایشی مدارس و از
محل اعتبارات استانی 7 میلیارد ریال برای احداث و تکمیل سیستم‌های گرمایشی مدارس
جدید استان تخصیص یافته است.»
وی هم‌چنین یادآور می‌شود ردیف اعتباری
استانداردسازی سیستم گرمایشی مدارس از سال 91 در اعتبارات ملی گنجانیده شده است و
بر همین اساس، سال گذشته نیز 51 میلیارد ریال اعتبار به استان اختصاص داده شده
است.»
گفته‌های شهروندان
علی‌رغم تلاش‌های مسئولان مربوط در این استان برای
استانداردسازی سیستم گرمایشی مدارس، اما خطراتی در خصوص وسایل و تجهیزاتی جدید به
ویژه استفاده از بخاری های گازی و نفتی دانش‌آموزان را تهدید می‌کند.
دبیر یکی
از دبیرستان‌های همدان در این ارتباط می‌گوید: «من در دو دبیرستان پسرانه شهر همدان
تدریس می‌کنم. یکی از دبیرستان‌ها دارای سیستم حرارت مرکزی با شوفاژ است که مشکلی
ندارد اما در دبیرستان دیگر از بخاری‌های گازسوز استفاده می‌شود که گاه خطرآفرین
می‌شوند چرا که کلاس جای محدودی است و همه دانش‌آموزان نیز یک جور نیستند و گاه
ممکن است دستکاری‌هایی در شیلنگ گاز یا خود بخاری‌ها انجام شود و یا برخورد
دانش‌آموزان با بخاری باعث جابه‌جایی لوله دودکش آن بشود که هر دو خطرناک است.»
وی می‌افزاید: «بر اثر استفاده چندین ساله از بخاری ها در دبیرستان مذکور، اکنون
آنها فرسوده شده‌اند و شیشه‌های محافظشان شکسته یا احتراق کامل ندارند و نیاز به
تعمیر و نوسازی دارند.»
در خصوص وضعیت بعضی بخاری‌های مدارس، هم‌چنین بسیاری از
والدین نیز نگران استفاده از بخاری‌های نفتی و گازی برای گرمایش در کلاس‌ها هستند.
«اصغریان» پدر دانش‌آموز دختری است که در کلاس پنجم دبستان در یکی از مدارس تحصیل
می‌کند. وی معتقد است: «استفاده از بخاری به هر شکل آن چه نفتی و چه گازی در ذات
خود خطرآفرین است و والدین همواره دغدغه آن را دارند که مبادا نقصی در تجهیزات
آنها روی بدهد و یا شیطنت بچه‌ها باعث حادثه‌ای شود.»
هشدار عضو کمیسیون آموزش
و تحقیقات مجلس به شرکت گاز
به گفته عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای
اسلامی، چنانچه شرکت گاز در مهلت دو هفته‌ای سهم آموزش و پرورش برای تجهیز مدارس به
سیستم گرمایشی استاندارد پرداخت نشود به تکرار حادثه «شین‌آباد» می‌انجامد.
«محمود نگهبان سلامی» با این اظهار که شرکت گاز باید هرچه سریع‌تر سهم آموزش و
پرورش از محل افزایش هزینه گاز رابه منظور تجهیز مدارس به سیستم‌های گرمایشی پرداخت
کند می‌افزاید: «در صورتی که همکاری لازم برای محقق شدن سهم آموزش و پرورش از سوی
شرکت گاز انجام نشود مسئولان اعم از وزیر نفت و نیرو برای ارائه پاسخ باید به مجلس
حاضر شوند.»
نماینده مردم خواف و رشتخوار در مجلس، در ادامه باتاکید بر این که
دولت باید در جهت وصول سهم آموزش و پرورش از افزایش هزینه گاز مشترکان که در حال
حاضر در خزانه نگهداری می‌شود تلاش کند، تصریح کرده آنچه که مسلم است این که
هم‌اکنون درآمد حاصل از افزایش بهای گاز به حساب خزانه واریز می‌شود اما به جای این
که سهم آموزش و پرورش برای تجهیز به سیستم‌های گرمایشی استاندارد پرداخت شود در
قالب یارانه نقدی به جیب خانواده‌ها واریز می‌شود.»
وی در ادامه تاکید می‌کند
پرداخت نکردن سهم مدارس از محل افزایش بهای گاز مشترکان، به عدم تجهیز مدارس به
سیستم گرمایشی استاندارد و تکرار حادثه شین‌آباد می‌انجامد.
«نگهبان سلامی» با
اشاره به این که در سال گذشته مدارس بسیاری در کشور با مشکلات زیادی در زمینه
نداشتن سیستم گرمایشی مناسب مواجه شدند که این نقص هنوز هم در نتیجه نرسیدن
اعتبارات به مدارس ما وجود دارد، می‌افزاید: «پرداخت سهم آموزش و پرورش از سوی شرکت
گاز برای تجهیز مدارس از محل افزایش 100 ریالی هزینه گاز که رقمی معادل 200 میلیارد
تومان خواهد بود به برچیده شدن بساط حوادث مترقبه که ناشی از استفاده نامناسب از
وسایل گرمایشی است منجر می‌شود.»
ادامه گفتار عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس،
به نقل از «خانه ملت» حاکی از آن است که اگر در مهلت دو هفته‌ای سهم آموزش و پرورش
از سوی شرکت گاز پرداخت نشود مجلس از ابزار قانونی خود برای برقراری عدالت استفاده
خواهد کرد. در صورت لزوم باید وزرای نیرو و نفت به سؤال نمایندگان پاسخ دهند.»
لازم به ذکر است که در سخنان نماینده مردم خواف و رشتخوار در مجلس، ذکر نشده مهلت
دو هفته‌ای مذکور از چه زمان مقرر شده است.
استفاده از بخاری استاندارد در مدارس
«علی مرادی» بافنده پوشاک، دو فرزند محصل دارد. از او می‌پرسم وضعیت خدمات و
تسهیلات مدرسه بچه‌ها چطور است؟ مثلا در فصل سرما یا گرمای هوا، تدارکات ایمنی و
مناسب برای فرزندتان در مدرسه تامین است، می‌گوید: «شخصا خیلی فرصت ندارم به
مدرسه‌شان بروم. بیشتر همسرم در جریان امور مدرسه آنها است.» سؤال می‌کنم الان که
فصل سرما است و خودتان لباس گرم پوشیده‌اید در محل کارتان بخاری روشن کرده‌اید،
می‌گوید: «معلوم است که باید بخاری روشن کنیم. در هوای سرد کار کردن سخت می‌شود
مخصوصا در کارگاه‌ها اگر هوا مناسب نباشد بخاری باید روشن باشد. این شرایط در مدارس
هم باید اجرا شود به خصوص برای بچه‌ها که در وضعیت نامناسب هوای زمستان ممکن است
دچار مشکلات سرماخوردگی و ناراحتی کلیه و... شوند. بخاری مدارس باید از نوع شوفاژ
باشد. پیشترها اغلب مدارس از بخاری نفت‌سوز استفاده می‌کردند که آلودگی فضای کلاس،
تولید دود و بوی نفت باعث سردرد و ناراحتی بچه‌ها می‌شد. خودم در زمان تحصیل و در
حال حاضر اگر جایی بخاری نفتی و یا بدسوز باشد دچار سردرد و نفس تنگی می‌شوم. مدرسه
که می‌رفتم از سوخت بخاری نفتی مدت‌ها درگیر ناراحتی ریه بودم. امروزه اما از انواع
بخاری بدون خطر و نگرانی سلامت انسان استفاده می‌شود. بنابراین مدارس هم برای حفظ
سلامت بچه‌ها باید از بخاری استاندارد استفاده کنند آنهم باید هر ساله سرویس و
بازنگری شوند.»
خانم جباری، خانه‌دار فرزند دانش‌آموزش کلاس دوم ابتدایی یک
دبستان دولتی است. او می‌گوید کلاس بچه‌اش در تابستان فاقد کولر بود. حالا هم که
هوا سرد شده هنوز بخاری برای بچه‌ها روشن نکرده‌اند.
یک خانم کارمند که تمایل
ندارد نامش را بگوید، درباره وسایل تسهیلاتی مدرسه فرزندش اظهار می‌کند که بخاری
کلاس ابتدایی فرزندش راه‌اندازی شده و مورد استفاده دانش‌آموزان است. او ادامه
می‌دهد: «اما کولرهای کلاس در فصل تابستان چندان کارآمد نبودند چون از نوع کوچک
ترین کولرهاست و طبعا بچه‌ها در محیط گرم کلاس، ناراحت بودند. به همین خاطر مدیریت
مدرسه از والدین خواست اگر پنکه رومیزی دارند برای تابستان به طور امانت بیاورند تا
دانش‌آموزان از آن استفاده کنند.»
... اما بخوانید ادامه گفت‌وگوی مدیرکل نوسازی
و توسعه و تجهیزات مدارس استان همدان درخصوص سرنوشت بخاری‌های پرخطر، نبود امکان
تبدیل همه نوع بخاری به کم‌خطر، اوضاع گرمایشی مدارس روستایی استان و...
وی
می‌گوید: «برای حذف بخاری‌های پرخطر، سال گذشته 3 اکیپ مسئول تاسیسات از مدارس
استان دیدن کرده و سیستم‌های گرمایشی را که نیاز به تعمیر و اصلاح داشتند ، مرمت
کردند، سیستم‌های مشکل‌دار و از رده خارج را جمع‌آوری کرده وتجهیزات جدید به
مدرسه‌ها تحویل داده شد. امسال این روند ادامه می‌یابد.»
به گفته «امینی‌فرد» در
حال حاضر امکان تبدیل همه سیستم‌های گرمازای نوع بخاری به سیستم‌های کم‌خطر یا
بی‌خطر، وجود ندارد اما تا حد امکان در این خصوص سعی خود را کرده‌ایم به طوری که
600 بخاری تابشی از سازمان نوسازی مرکزی برای مدارس استان ارسال شده است که کاملا
ایمن هستند و مانند لامپ‌های مهتابی به سقف بسته می‌شوند و با انرژی برق کار
می‌کنند و ایمنی کامل دارند.
نیاز به همکاری شرکت گاز
برای روستاهای بدون گاز
او در ادامه گفتارش به عنوان یک نکته لازم، به چگونگی گرمایش مدارس روستایی اشاره
می‌کند و می‌گوید: «مدارس روستایی که دارای لوله‌کشی گاز شهری هستند بخاری‌های گازی
در آنها مورد استفاده قرار می‌گیرند اما روستاهای فاقد گاز، بخاری‌های نفتی دارند
که ایمنی آن به مراتب کمتر است.»
به گفته مدیرکل نوسازی مدارس استان همدان-
تمامی بخاری‌های مدارس فاقد گاز، از نوع استاندارد بوده و هیچ بخاری از نوع چکه‌ای
که وسیله‌ای ناامن است در مدارس ما مورد استفاده قرار نمی‌گیرد و در عین حال جهت
ایمنی بیشتر وسایل گرمازای مدارس روستایی و به کارگیری تجهیزات جدیدتر، نیاز به
همکاری بیشتر شرکت گاز استان نیز وجود دارد تا با گازکشی هر چه سریع‌تر به روستاهای
فاقد لوله‌کشی، مدارس آنها نیز از بخاری‌های گازسوز که در مقایسه، بهتر و ایمن‌تر
است بهره‌مند شوند.
«امینی‌فرد» در این باره چنین توضیح می‌دهد: «امسال شرکت گاز
برای کمک به سیستم گرمایشی مدارس با ما همکاری خوبی داشته است و درتمامی مدارس اعم
از شهری و روستایی که دارای گازکشی هستند، بخاری‌های گازی در اختیار مدارس
قرارگرفته است.»
نظارت بر کیفیت وسایل تجهیزاتی
«شفیعی» خبرنگار کیهان در
همدان اظهار می‌کند: «اگرچه خبر استاندارد بودن 100 درصد سیستم گرمایشی مدارس استان
همدان توسط مدیرکل نوسازی مدارس، دلگرم کننده و امیدبخش است و نشان از توجه بیش از
پیش به این امر دارد اما تامین ایمنی کامل دانش‌آموزان نیز دارای اهمیت فوق‌العاده
است. لذا از مسئولان و متولیان امر انتظار می‌رود: اولا نظارت بر کیفیت وسایل،
تجهیزات و ارتقاء آنها را به طور مستمر در طول سال تحصیلی اعمال کنند. ثانیا با
جذب بیشتر اعتبارات، رویکردی به سوی استفاده از تجهیزات کم‌خطرتر مانند سیستم‌های
حرارت مرکزی و یا بخاری‌های تابشی داشته باشند. شاید گفته شود که هزینه‌های نگهداری
از این تاسیسات یا مصرف انرژی آن بالا است اما باید توجه کنیم که دانش‌آموزان فقط
چند ساعت در روز را در مدارس حضور دارند و در غیر ساعات شبانه‌روز می‌توان تاسیسات
را در حالت خاموش و بلا استفاده قرار داد. از طرفی تامین امنیت و سلامت جانی
دانش‌آموزان در مدارس از چنان اهمیتی برخوردار است که باید در اولویت نیازها قرار
بگیرد تا دیگر هیچ گاه شاهد حوادث تلخ وتاسف‌باری همچون آتش‌سوزی کلاس مدرسه‌ای مثل
روستای شین‌آباد و مواردی مانند آن نباشیم.»
گزارش روز
|
