حسن آقایی
حلقه‌های زنجیرواره واردات بدون ضابطه در سیلاب رگبار برخی
سیاست‌گذاری‌ها، برنامه‌ریزی‌ها، مدیریت‌ها، عملکردها و... خیلی «ها»ی دیگر، زنگ
زده شدند طی سالیان از دست رفته... حال نیز کاستی‌ها، نیازها و راهکارها برای سر و
سامان دادن میزان واردات لجام‌گسیخته انواع کالاها، قوه و قدرت مناسب تولیدات و
رقابت در برابر واردات عقلایی، حرف‌ها به میان و میدان وضعیت کنونی کشیده می‌شود و
آن باید و نبایدهای همیشگی، دیگر بار وارد عرصه مشکلات مربوطه می‌شوند.
شرح
حلقه‌های پیدا و ناپیدا بیان از واردات و رقابت آزاد کالا، نیاز به تشکل تدابیر
مدیریتی و مشتقات فرهنگی عمومی، بی‌قاعده بودن اجناس خارجی، نقدینگی‌های سرگردان و
سرانجام شان، بهانه واردکردن اتومبیل‌های میلیارد تومانی برای رقابت با خودروهای
تولید داخلی و... را در این بخش پایانی گزارش می‌خوانید:
رقابت آزاد؛ ارزانی
اجناس
باید صادرات، واردات، مبادله ورقابت آزاد کالاها باشد تا نرخ اجناس ارزان
و متعادل شود. سوای این ضرورت‌ها مسئله نقدینگی‌ها و سودبری سپرده‌های بانکی است که
انرژی اقتصاد پیشرو و فراگیر و سیستم روان تولیدات را می‌کاهند.
این مطالب
چارسوی نظر و گفتمان یک تولیدکننده لوستر و تزیینات خانگی پیرامون موضوع واردات
بی‌رویه کالا و راهکارهای رقابت در عرضه تولید است.
«احمدی» معتقد است «باید
واردات کالا باشد چون که لازمه مبادله و مشارکت محصولات تولیدی است. هیچ کس جنس را
بی‌رویه وارد نمی‌کند ولی در نظر بگیریم که ظرفیت تولیدداخل در کمترین حد است. در
این حال از واردات جلوگیری می‌شود. اگرچه هدف دستگاه مسئول ذی‌ربط آن است که کالایی
وارد شود که مشابه داخل نباشد، اما از طرفی نیاز به تأمین مواد اولیه برای تولید
است. مضاف به این موارد، اجازه صادرات لوسترهای تولید خودمان داده نمی شود.»
از
وی می‌پرسم علتش چیست، می‌گوید: «نمی‌دانم. این کارها در صورتی برقرار است که لازمه
آن تولیدات، صادرات و واردات رقابت آزاد است تا نرخ اجناس ارزان شود.»
نقدینگی‌های سپرده سوددهی‌های بانکی
«احمدی» فروشنده لوستر و تزیینات خانگی- که
اقتصاد خوانده - اظهار نظر خود را باعطف به تأثیرات نقدینگی‌های سرگردان ادامه
می‌دهد و نخست با این اشاره که دولت باید سود پول بگیرد اما سود پول ندهد،
فرآیندهای دادن سودسپرده به نقدینگی‌ها را این‌طور تعریف می‌کند: «یک‌کارخانه‌دار
تولید جوراب با احتساب پوشش حدود دوهزار خانوار کارکنان آن، کارخانه‌اش را تعطیل و
وجوه نقدی آن را سپرده بانک کرده و از درصد سودش استفاده می‌کند. » او اضافه
می‌کند: «چندین مورد دیگر هم نظیر همین مورد سراغ دارم که کارخانه‌شان را تبدیل به
نقدینگی کرده، به بانک سپرده و بدون هزینه‌های متعدد کارخانه، راحت از سود سپرده اش
بهره می‌برند!» وی از این تعاریف نتیجه می‌گیرد پول‌های کلان سرگردان تنها باعث
محرومیت اشتغال کارکنان در واحدهای تولیدی نمی‌شود بلکه در پویایی و رونق فراگیر
اقتصاد کشور و نهایتا در عرصه صنعت داخل نیز اثر خواهد گذاشت.»
وی ادامه گفتارش
را در همین زمینه ربط می‌دهد به آن که کشورهای دیگر، صنایع‌شان را در رسانه‌های
تصویری تبلیغ می‌کنند اما ما دائما در رسانه‌ها ارقام سود سپرده در بانک‌ها را
تبلیغ می‌کنیم، و نتیجه می‌گیرد: «بیش از نود درصد کالای تولیدی مورد عرضه در داخل،
خارجی است یا تفاوت قیمت دارند. به عنوان نمونه: نرخ لامپ کم‌مصرف تولید خارج 1400
تومان ولی تولید داخل 11000 تومان است.»
تاثیر واردات بر تولیدات داخلی
45
سال سابقه فروشندگی در صنایع الکتروپمپ آب دارد. او موضوع واردات کالا با معیارهای
شناسه رقابت و کیفیت محصولات داخلی و خارجی را از چند زاویه و نمونه مطرح می‌کند.
«ناصر حقیر» با تاکید بر کیفیت کالا همانند برخی از دست‌اندرکاران عرضه کالا، اظهار
می‌کند واردات کالای خارجی روی رقابت تولید داخلی تأثیرگذار خواهد بود، لیکن
می‌افزاید: «رقابت داخلی در برابر جنس خارجی، باید قوی و مناسب بازار نیاز و مصرف
باشد. اگر ماشین وارد می شود، در مقابل آن، تولید ایرانی کیفیت‌اش باید طوری باشد
که بتواند با آن رقابت کند. چنانچه واردات ممنوع باشد قیمت خودرو داخلی بالا
می‌رود.» او در این خصوص مثال می‌زند: «10 سال پیش یک خودرو تولید خارج 34 میلیون
تومان بود. طی این مدت، جز بابت مصرف روغن و بنزین، هزینه دیگری نداشته حتی هنوز
لنت فابریک دارد ضمن آن که الآن قیمت آن حدود 2/5 برابر می‌باشد.»
ادامه بیان
نظر او پیرامون موضوع رقابت، چنین است: «در موقعیت کنونی نمی‌توان با هر کشوری
رقابت کرد.» سؤال می‌کنم دلیلش چیست، می‌گوید: «یک مهم، گران بودن جنس ایرانی و
کمبود ملموس کیفیت می باشد و به عنوان نمونه، تولیدات خودروسازی است که کیفیت و
استاندارد مشابه وارداتی را ندارند. اما اگر مشابه آن وارد شود، رقابت تولید خودرو
ایرانی دور از انتظار نخواهد بود و دیگر مردم مجبور نمی‌شوند خودرو با کیفیت پایین
بخرند مثل تولیدات کنونی. چنانچه واردات ممنوع باشد قیمت تولید داخل بالا می‌رود.»
«حقیر» فروشنده صنایع الکتروموتور که نمایندگی محصولات یک کشور اروپایی را نیز
دارد، در بخش دیگر صحبتش، به روزنبودن تولید یک کارخانه صنعتی در یکی از شهرها با
نیم قرن سابقه فعالیت، اشاره دارد و می‌گوید: «آن کارخانه 50 سال تولید می‌کند و هر
سال قیمت محصولش را بالا می‌برد. اگرچه کیفیت تولیدش ثبات اولیه را دارد ولی هنوز
در قالب و شکل سابق تولید می‌کند. حداقل قالبش را عوض نمی‌کند. امیدواریم هم‌چنان
تولید کند لیکن مناسب روز باشد.»
در شماره نخست گزارش بخشی از گفت‌وگو با «دکتر
محمدحسن قدیری ابیانه» کارشناس عالی- مدیریت استراتژیک محور واردات بدون رویه
کالاهای خارجی به ویژه محصولات چینی را خواندید. در ادامه، نظر ایشان را در باره
دور از منطق بودن واردات انبوه کالاهای چین جویا می‌شوم، جواب وی چنین است: «در
کشور چین به دلیل ساعت کاری بالای مفید و مزدهای پایین، کالا به قیمت نازل‌تر از
نرخ‌های جهانی تولید می‌شود. چینی‌ها کالای درجه یک، دو، سه و کمتر از سه دارند.
کالای درجه یک خود را به کشورهای آمریکا، کانادا و...، صادر می‌کنند و در حقیقت،
بازارهای این کشورها را دچار مشکل کرده و با رقابت کالای غربی مشکل برای اقتصاد این
کشورها ایجاد می‌کنند، البته کیفیت آن کالا را می‌گیرد، اما در کشور ما، مردم
می‌خواهند پول کالای درجه سه پرداخت کنند لیکن جنس با کیفیت درجه یک بخواهند که این
نمی‌شود و ممکن نیست.»
وی در پیرامون همین موضوع واردات نیز می‌افزاید: «کالاها
با عقلانیت وارد شود اما باید شامل سیاست‌ها، مدیریت‌ها، مکانیزم‌ها و نیز فرهنگ و
رفتار مردم باشد.»
نیاز به یک مجموعه برنامه‌ریزی، فرهنگی، مدیریتی
«دکتر
قدیری ابیانه» ادامه صحبت خود را با نگاهی کوتاه به موقعیت دور و نزدیک ژاپن، معطوف
می‌کند و می‌گوید: «در سال‌های دور کسانی وقتی می‌خواستند جنسی بنجل را مثال بزنند
می‌گفتند مال ژاپن است. اما مردم ژاپن جنس بنجل گران‌قیمت ژاپنی را به خرید جنس
مرغوب و ارزان خارجی ترجیح می‌دادند تا از تولید کشور خود حمایت کنند. اما
تولیدکنندگان به اعتماد مردم خیانت نکردند و همواره سعی در کیفیت و امنیت تولید خود
می‌کردند ، این می‌تواند الگوی خوبی برای ما باشد و امروز با وضعیتی که در کشورهای
پیشرفته غربی است، مارک کالای ژاپن علامت مرغوبیت شده است. بنابراین ما باید یک
مجموعه هماهنگ سیاست‌ها، تدابیر و برنامه‌ها در ابعاد مختلف مدیریتی، قوانین،
روال‌ها و نیز در ابعاد فرهنگی در بین مدیران، کارکنان ومصرف‌کنندگان ایجاد کنیم.»
سؤال می‌کنم: این چطور ممکن است، می‌گوید: «مثلا ما برای تقویت صنعت اتومبیل‌سازی
خود و ایجاد رقابت نیازی به واردات ماشین‌های میلیاردی نظیر لامبورگینی، مازاراتی
و... نداریم. لذا نمی‌تواند ایجاد رقابت بهانه واردات شود و نباید راه ورود
ماشین‌های گران‌قیمت را هموار کنیم.»
معقولانه نیست بی‌قاعده جنس وارد شود
موقعی که سؤالم را برایش توضیح می‌دهم پنداری خبر ناخوشایندی را شنیده است! زل
می‌زند به چشمانم و مکث می‌کند... بعد: مگر خدای ناکرده سرزمین‌مان دچار خشکسالی
بدون درمان یا قحطی شده که این همه در طول سال‌ها کالا وارد می‌شود؟...
«خوانساری» بنکدار قدیمی، ادامه می‌دهد: «تا چند دهه قبل، مردم کجا اسم واردات
حبوبات، برنج، میوه، انواع تنقلات، پوشاک خارجی و صدها قلم دیگر را شنیده بودند؟
به ندرت جنسی از کشور دیگر می‌آوردند. کی این طور بود که از چهار گوشه جهان این همه
جورواجور و بدون قاعده جنس وارد شود؟ این معقولانه نیست که سرمایه کشور به جیب
خارجی‌ها ریخته شود. این بی‌ملاحظگی‌ها به ضرر همه مردم است. واردات بی‌در و پیکر
به ضرر تولیدکنندگان ما نیز هست. ما کشاورزی داریم که در تمام سال تولیدات دارند.
آن قدر برنجکاری و چایکاری داریم که بیش از مصرف عموم است یا کارخانه پارچه‌بافی
داریم. چرا تولید خودمان را می‌خواهند خوار کنند؟» می‌پرسم می‌خواهید بگویید اصلا
واردات نداشته باشیم یا...، سؤالم را قطع می‌کند و می‌گوید: «عقل آدم می‌گوید اگر
در خانه متاعی نباشد یا کم باشد، برود بازار آن را تهیه کند. امروزه روز همه کشورها
حتی آنان که خیلی ثروتمند و صنعتی هستند، نیازهای زندگی و پیشرفت‌شان را از همدیگر
تهیه می‌کنند اما به حد نیاز. شنیده‌ام کشورهایی هستند آن قدر نسبت به تولیدات
کشورشان تعصب دارند که تا می‌توانند از خرید جنس بیگانه حذر می‌کنند و پول‌شان را
با خرید جنس کشورشان خرج می‌کنند.» می‌پرسم پس با واردات بی‌رویه مخالفید آن‌طور که
به نوعی قبلا اشاره کردید، می‌گوید: «لازم باشد، بله. اما افراط نباشد. در این صورت
یک نوع رقابت و چشم همچشمی درست که باعث پیشرفت‌مان شود، خوب است.»
«عابد»
فروشنده پارچه‌های ایرانی تترون، ملحفه، چلوار، متقال و... نیز باور دارد واردات
کالای خارجی روی تولید و بازار عرضه اثر می‌گذارد. می‌پرسم درباره رقابت تولیدات
پارچه‌های داخل با وارداتی چه نظری دارد، پاسخ می‌دهد: «هر نوع تولید کالای باکیفیت
ایرانی در مقایسه با کالای وارداتی مشابه می‌تواند رقابت داشته باشد.»
«رحمت
نجفی» فروشنده ظروف بلور می‌گوید: «جنس‌های ایرانی بیشتر در سال‌های اخیر هم از نظر
کیفیت، شفافیت و هم از جهت تنوع و شکیل بودن پیشرفت کرده است به حدی که از این جهات
با مشابه های وارداتی رقابت می‌کنند.» نظر او را درباره واردات بی‌رویه حتی در نوع
شغلش، می‌پرسم وی در جواب می‌گوید: «نظرم این است اگر کالای خودمان کیفیت بالا
داشته و همیشه سعی در رقابت باشد، کمتر جایی برای بازار واردات مشابه می‌ماند. اما
در عین حال می‌گویم واردات بیش از حد و فراوان باشد می‌تواند مقداری روی انتخاب
برخی مردم اثر بگذارد چون اسم ومارک اجناس خارجی به نوعی جذاب است و قیمت‌شان
بالاست اما همانطور که گفتم تنوع، جذابیت و کیفیت مناسب کالای داخلی مورد توجه خیلی
از خانواده‌ها واقع شده است.»
جای خالی مصاحبه با وزارت صنعت!
... به رغم سه
روز (29- 28-27 آبان ماه) در پی چندین بار تلفن و مراجعه دادن به شماره تلفن دیگر و
دیگری، مضاف به امروز و فلان ساعت، آنچه از سوی روابط عمومی وزارت صنعت شنیدنی بود،
پس از توضیح درباره سوژه «واردات بی‌رویه کالا» این که این موضوع را از کجا خبر
دارید؟! گفتم صحبت آقای... معاون... در یک استان و طی یک مراسم، است مخاطب ابراز
بی‌خبری کرد! دیگر مخاطب هم گفته بود این موضوع حساسیت‌برانگیز است و کسی هم نیست
جواب بدهد...
گزارش روز
|
