حسن آقایی
زمستان با چهره‌نمایی‌های متنوع؛ کوله‌باری از سرمای شدید، بارش
باران، برف و کولاک و احتمالا ریزش بهمن در مناطق کوهستانی، طبعا در جاده‌های کشور
خیمه زده است و چراغ قرمز این فصل کم و بیش به استفاده‌کنندگان از راه‌ها، چشمک
می‌زند.
بنابراین واقعیت‌های بدیهی، جاده نیاز قاطع به پیش برنامه‌ریزی‌های
مدبرانه و نظارت‌های ایمنی و کنترل گروه‌های سازمانی دست‌اندرکار وابسته به طرح
زمستانی 92 از جمله راهداری، پلیس راه، هلال احمر، اورژانس و نیز تمهیدات ضروری در
شرایط اضطراری دارد. می‌ماند قانون‌پذیری، توجه به علایم، سرعت مطمئنه، لغزندگی
هنگام بارندگی و مه‌زدگی راه که رانندگان خودروهای سبک و سنگین رعایت نمایند.
در
طرح زمستانی امسال بیش از 600/11 اکیپ، 000/11 نیروی پرسنل و 420/7 دستگاه
ماشین‌آلات راهداری از 15 آذر تا 15 اسفندماه در سطح جاده‌های کشور حضور فعالانه
دارند. از سوی دیگر به گفته رئیس پلیس راه کشور در هماهنگی طرح زمستانی مجموعا بیش
از 480/96 نیرو و با استفاده از 120/26 دستگاه در این طرح به مسافران خدمات ارائه
می‌دهند.«مهندس داوود کشاورزیان» معاون وزیر و رئیس سازمان راهداری و حمل و نقل
جاده‌ای در آخرین روز برگزاری چهارمین نمایشگاه راه و شهرسازی و صنایع وابسته، در
محل مصلای بزرگ تهران در جمع گزارشگران و خبرنگاران رسانه‌ها، پیش از آن که زمان
پرسش و پاسخ‌ها مطرح شوند، محور سخنانش عمدتا موضوع نیاز مبرم سازمان راهداری به
اعتبارات جهت توان و اجرای حفظ و توسعه و ایمنی راه‌های بین شهری و روستایی است.
وی در بخشی از اظهارات خود با بیان این که چنانچه خسارت راه کمتر باشد می‌توان
برطرف کرد لیکن ویرانی آن را نمی‌توان کاری کرد؛ ... پول کمتر کار کمتر خواهد شد.
اعتبار بیشتر کار بیشتر می‌شود. بخش‌هایی از سخنان معاون وزیر را می‌خوانید:
تنگنای اعتبارات
برای توسعه و نگهداری راه‌ها
«در سال جاری تنگنای شدید مالی
برای توسعه و نگهداری راه‌ها داریم. اگر بخواهیم 600 کیلومتر راه بسازیم تا الان یک
ریال اختصاص نیافته است، ولی از ظرفیت‌های قانونی استفاده کرده‌ایم.
وی در ادامه
با اشاره به آن که در چند روز اول دولت جدید یکهزار و 60 کیلومتر راه، آسفالت
کرده‌ایم، استناد به برنامه پنجم توسعه می‌کند که براساس آن روستاهای بالای 20
خانوار باید از جای مناسب برخوردار شوند. وی میگوید: «سالانه برای ساخت ده هزار
کیلومتر جاده روستایی، بایست تامین اعتبار آن در مجلس تعیین شود. در همین زمینه
برای برخورداری روستاییان باید 23 هزار کیلومتر راه بسازیم.»
«کشاورزیان» در بخش
دیگری از گفتارشان، اظهار می‌کند: «یکی از مهم‌ترین وظایف ما مسئولیت نگهبانی حدود
30 هزار کیلومتر راه است تا بتوان از همه بزرگراه‌ها، بخشی از راه‌ها و بعضی از
راه‌های فرعی و... استفاده کنیم و در حالی که تمام تلاش ما برای نگهداری اصولی
راه‌های کشور است اما نیاز به اعتبارات بیشتر داریم. الان آنچه مسلم می‌باشد آن است
که برای داشتن حدود دویست هزار کیلومتر راه اقلا باید دویست و شش هزار میلیارد
تومان اعتبار داشته باشیم. برای شروع کردن یک پروژه اگر یک سال طول بکشد چنانچه
منابع کافی نباشد، اجرای آن پروژه چند سال طول می‌کشد. متاسفانه پروژه‌های زیادی
است که شروع کردن آن‌ها بدون تامین اعتبارات و سرمایه ممکن نیست. در حالی که کلنگ
زدن ساخت یک راه یکصد کیلومتری چند صد میلیارد تومان پول می‌خواهد در صورتی که ما
نیاز به 10 میلیارد تومان داریم که کار پیشرفت کند. بنابراین ما نمی‌توانیم
پروژه‌ها را اولویت‌بندی کنیم.»
رئیس سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای
هم‌چنان با بیان این که برای نگهداری اصولی راه نیاز به اعتبارات بیشتر است،
می‌افزاید: «راه اگر کمتر خسارت دیده باشد می‌شود کاری کرد ولی در صورتی که ویران
شود دیگر نمی‌توان آن را ترمیم کرد.»
عوارض سوخت
بهترین راه نگهداری جاده‌ها
«کشاورزیان» در بخش دیگری از سخنانش موضوع تلاش برای کاهش حجم بوروکراسی و افزونی
آموزش و تحقیقات را مطرح می‌کند و بعد اشاره به هوشمندسازی راه‌ها از جمله نصب
دوربین‌ها و ثبت تخلفات رانندگی می‌کند و از اسفالت کاری برای جاده‌ها چنین
میگوید: «سالیانه باید شصت میلیون تن آسفالت کار شود لیکن در حال حاضر به دلیل
کمبود اعتبار، کمتر از ده میلیون تن است.»
ادامه گفتار معاون وزیر راه و شهرسازی
در مورد حفظ جاده‌ها چنین است: «بهترین راه نگهداری راه‌ها، وضع عوارض سوخت،
گازوییل و بنزین است. در اکثر کشورها از جمله ترکیه قیمت هر لیتر بنزین حدود دو
دلار است.»
او در این ارتباط اظهار امیدواری می‌کند بتوان این بحث را در کشور جا
بیندازیم.
وضعیت جاده‌ها از منظر رانندگان
چندصدایی همزمان در پاسخ به پرسش
موضوعی از یک شخص جذابیت و شعف خود را دارد. در چنین وضعیتی، شخص اول پاسخش تمام
نشده، فرد دیگری نظر خود را میگوید یا با جمله‌ای به دوست یا همکارش موردی را
یادآوری و یا کمک می‌کند. در همین احوال شخص سوم و ... و...، نظر خود را در بین
صحبت دیگر و دیگری بیان می‌کند: این گونه جمعی گفت‌وگو کردن بارها اتفاق افتاده و
نوعی گفتمان راحت پیرامون شغلی و بودن و نبودن‌ها محسوب می‌شود.
... در یک
پایانه مسافربری، از «امیدی» راننده اتوبوس می‌پرسم نظرش درباره وضعیت فیزیکی و
ایمنی جاده‌ها در فصل زمستان چه است؟ او که از سال 79 به گفته خود در خط ابهر-تهران
کار می‌کند میگوید: «جاده‌ها بهتر شده و بسیاری اتوبان شده، مثلا تهران-کرج 6 باند
شده و خیلی خوب است. این قبیل راه‌ها سبب می‌شود آمار تصادفات کاهش یابد. اما تجربه
راننده پایه دو نسبت به پایه یک در جاده‌ها کم است.»
راننده دیگری در ادامه صحبت
همکارش، میگوید: «جاده ترانزیت قدیمی ابهر-تهران دو-سه بانده و از قزوین تا تبریز
هم اتوبان شده است. قبلا یک باند بود. در جاده سه بانده تردد ماشین‌های سنگین ممنوع
است. چون این لاین برای تردد خودروهای سواری و ماشین‌های سبک آزاد است.»
می‌پرسم
چه توصیه‌ای برای رانندگان دارد. پاسخش این است: به نظر من در فصل زمستان
راننده‌های پایه دو کمتر در جاده تردد می‌کنند و هر راننده «نکات ایمنی را از هر
جهت در جاده رعایت کند، هم برای سلامت خود و هم برای ایمنی خودرواش. درکل خودرو ما
اتوبوس مسافربری است و اگر مقررات رانندگی مراعات نشود و حواسمان جمع نباشد، یک
کامیون که بارش آهن است می‌آید... حادثه است و ... همه‌مان باید رعایت همه جوانب را
هنگام رانندگی یک اصل ایمنی بدانیم.»
... مطلوب نیست اما رو به بهبود است
«فریبرز جلالی» حقوق قضایی خوانده است. حالا پشت فرمان اتوبوس مسافربری تهران-تبریز
می‌نشیند و فعالیت می‌کند. او در فرصت اندک خود، درباره وضعیت جاده‌های بین‌شهری
اظهار می‌کند: «کیفیت جاده‌ها مطلوب نیست اما رو به بهبود کیفی هستند.
دست‌اندرکاران مربوط زحمت می‌کشند تا سطح کیفی راه‌های برون شهری ارتقا یابد.»
می‌پرسم موردی از مطلوب نبودن جاده‌ای را بگویید. میگوید: «یک جاده باید شیب‌اش
تعریف شده باشد. باید موج نداشته باشد در حالی که دارای موج است و سطح آن یکدست
نیست. راه تاکستان تا ده کیلومتری قزوین که سه بانده است، فقط باند سوم آن خوب است.
دو باند یک و دو خراب است و ما باید در باند یک و دو حرکت کنیم.»
راننده دیگری
در همین زمینه و در پی صحبت آن همکار خود، میگوید: «باند سوم کلا برای تردد
اتوبوس‌ها ممنوع است اما چون آسفالت آن نسبت به باندهای دیگرش، بهتر است گاه ناچار
از آن لاین می‌رویم.» او در ادامه میگوید: «راه زنجان تا «سرچم» و سه راهی هشترود
دست‌انداز دارند.»
نیاز به ده برابر شدن اعتبارات
در گفت‌وگو با «مهندس
احمدرضا خادمی» مشاور معاون راهداری سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای و معاون
دفتر تجهیزات ماشین‌آلات راهداری، وضعیت تدارکات و امکانات نیروی انسانی،
ماشین‌آلات و تسهیلات راه‌ها در اجرای طرح زمستانی 92 را می‌پرسم.وی ترجیح می‌دهد
با اشاره به چند گونگی راه‌های سراسری، بیشتر به اوضاع کمبود اعتبارات مالی و
فرایندهای کمیت آن بپردازد.
وی میگوید: «کل شبکه راه‌های کشور بیش از 210 هزار
کیلومتر است. از این رقم 81 هزار کیلومتر شامل بزرگراه‌ها و آزادراه‌های اصلی و
فرعی می‌باشد. از مجموع طول راه‌های کشور 28400 کیلومتر راه شریانی است که در
اختیار سازمان راهداری و حمل ونقل جاده‌ای می‌باشد. نگهداری مابقی راه‌ها در اختیار
ادارات استانی است.»
وی در ادامه میگوید: «اعتبارات سال 92 برای نگهداری 28400
کیلومتر راه 750 میلیارد تومان است اما عملیات اجرایی بهسازی و نگهداری آن شامل:
روکش آسفالت، بهسازی رویه‌های آسفالتی، رفع و اصلاح نقاط حادثه‌خیز در راه‌های
شریانی کشور، بهبود علایم، تجهیزات ایمنی راه‌ها، خط‌کشی، آسفالت‌سازی، تجهیزات
راهدارخانه‌ها، تامین و تجهیزات ماشین‌آلات راهداری، راهداری زمستانی، برف‌روبی،
پخش شن و نمک، پاکسازی علائم و تجهیزات، سیستم روشنایی در گردنه‌ها، تجهیزات پل‌های
بزرگ و سایر ابنیه فنی در راه‌های شریانی کشور، به واقع امر نیاز به ده‌برابر
اعتبار آنچه گفته شد داریم. با توجه به این که انتقاد مردم حاکی از آن بوده که
جاده‌ها مطلوب نیستند و این گفته مردمی به رغم آن است که کارها در زمینه‌های یادشده
انجام شده اما باز خرابی‌ها وجود دارند.»
کمبود اعتبارات؛ افزایش هزینه بهسازی
«خادمی» در همین خصوص اظهار می‌کند فرضا یک مشکل در نقطه‌ای از راه‌ها، امسال
بهسازی شود همین نقطه ده سال دیگر نیاز به بهسازی مجدد دارد. این چرخه بهسازی و
تخریب همواره در طول سالیان وجود خواهد داشت. بنابراین باید گفت راهسازی یک فرهنگ
مستمر است و کمبود اعتبارات بهسازی و نگهداری راه‌های شریانی کشور هر سال افزون تر
و منتقل به سال بعد می‌شود. در نتیجه ازدیاد تخریب باعث افزایش هزینه‌های رفع آن
می‌شود. شکستن گاردریل، تخریب آسفالت، ترک ناپیدایی زیرپل و... که به چشم مردم
نمی‌آید، تاثیرگذار روی ایمنی، هزینه داشتن‌ها و... می‌شوند. اگر پول باشد توان کار
هم داریم. کمبود لجستیک نداریم. کمبود بودجه داریم. در همین حال، زود به
بهره‌برداری از کارهای جاده‌ای باعث افت کیفیت، کم شدن از مصالح و نبود جان‌پناه در
تونل خواهد شد.
تجهیزات طرح زمستانی
در اجرای طرح زمستانی 1168 اکیپ راهداری
زمستانی با 11020 نفر پرسنل و 7428 دستگاه ماشین‌آلات راهداری زمستانی در جاده‌ها
مستقر و فعالیت خواهند داشت که شامل برف‌روبی، برف‌خور، گریدر، دستگاه پمپاژ و
نمک‌پاش، کامیون و کامیونت می‌باشند که در سطح شبکه راه‌های کشور تحت نظر ادارات کل
شهرسازی استان‌ها کار می‌کنند. با توجه به این امکانات اما تجهیزات مکانیزه زمستانی
کم است و پرسنل مجبور است به صورت دستی در بخش راهداری زمستانی کار را انجام بدهد.
گزارش روز
|
