E-mail:shayanfar@kayhannews.ir

مردان بله قربان گو زندگينامه جمعي از رجال پهلوي79

معينيان، نصرت الله - 10
تاريخ: 19 ژانويه 1966 - 29/10/44
سرّي - غيرقابل رؤيت براي بيگانگان
از: منبع كنترل شدأ آمريكائي (CAS)
به: رئيس بخش سياسي
موضوع: اظهارنظرهاي وزير سابق، معينيان
مراتب زير جهت اطلاع شما و هرگونه استفاده اي كه مايليد از آن در محدودأ امنيتي تعيين شده به عمل آوريد، مي باشد. هرگونه گزارشي راجع به آن توسط شما بايستي قيد «غيرقابل رؤيت براي بيگانگان» را داشته باشد، ولي نبايد CAS به عنوان منبع ذكر گردد.
1- در 61 ژانويه 1966 وزير سابق اطلاعات، نصرت الله معينيان اظهار داشت در جريان مذاكره اخيرش با شاه، شاه از او پرسيد كه آيا مايل است پستي در دولت داشته باشد. معينيان گفت كه او به شاه گفته هنوز تحت نظر پزشك است و تا مارس 1966 دوران نقاهت را مي گذراند و در آن تاريخ آمادأ پذيرفتن شغل در دولت خواهد بود.
2- معينيان اظهار داشت به او شغلي در خارج به عنوان سفير توسط هويدا، نخست وزير، پيشنهاد شد، ولي او آن را نپذيرفت، زيرا ارزشي براي آرام، وزير امورخارجه، و كابينه ايران نوين هويدا قائل نيست. معينيان اظهار داشت كه هميشه بشدت از كابينأ حسنعلي منصور و همچنين كانون ترقي او نيز انتقاد داشته است، لذا مي خواهد خود را از رژيم فعلي جدا نگهدارد. او اظهار داشت نمي داند شاه چه كاري را ممكن است براي وي در ذهنش تصور كرده باشد، ولي از آنجا كه او مخالف باند منصور است، لذا در كابينأ هويدا شغلي نخواهد پذيرفت، مگر اين كه توسط شاه به وي دستور داده شود.
3- منبع ديگري گزارش داده است كه معينيان تصميم دارد يك حزب سياسي جديد به وجود آورد و با اعضاي قديمي جبهه ملي و با عواملي كه سابقاً در ارتباط با خيلي از چپ گراها و حزب توده بوده اند، تماس گرفته است. اين گروهها از همكاري با معينيان سر باز زده اند. آنها دليل مي آورند كه به علت ملاقات اخير معينيان با شاه، ايدأ تشكيل يك حزب جديد يا از شاه نشأت گرفته يا تأييد اوليه او را داشته است. بنابراين براي اعضاي چنين حزبي به هيچ وجه شانس يا اميد قبول افكار ضد رژيم يا اصولاً مخالف تئوري هاي سلطنتي وجود نخواهد داشت. آنها همچنين عقيده دارند كه حزب پيشنهادي معينيان، بدون ترديد عاقبتي نظير حزب ملّيون يا مردم خواهد داشت كه چند كرسي مجلس را براساس موافقت با سياست هاي شاه در مجلس به دست آورند.
معينيان، نصرت الله - 11
تاريخ: 25 آوريل 1966 - 5/2/45
خيلي محرمانه - غيرقابل رؤيت براي بيگانگان
از: منبع كنترل شدأ آمريكائي (CAS)
به: رئيس بخش سياسي
موضوع: اظهارنظرهاي وزير سابق اطلاعات، معينيان
مراتب زير جهت اطلاع شما و هرگونه استفاده اي كه مايليد از آن در چهارچوب محدودأ امنيتي تعيين شده به عمل آوريد، مي باشد. هرگونه گزارشي راجع به آن از سوي شما بايستي قيد «غيرقابل رؤيت براي بيگانگان» را داشته باشد، ولي نبايد CAS به عنوان منبع ذكر گردد.
1- در اواسط آوريل 1966، نصرت الله معينيان، وزير سابق اطلاعات، اظهار داشت كه او معتقد است اميرعباس هويدا دارد به اندازأ شاه مغرور مي شود. معينيان توضيح داد كه شاه توصيه كرده بود كه هويدا، معينيان را به عنوان وزير مشاور وارد كابينه نمايد. پس از اينكه معينيان با هويدا صحبت كرد و سياست هاي متعدد هويدا را كه با آنها مخالف بود براي وي تشريح نمود، به هر حال، نظر و توجه معينيان به مراتب و چگونگي كابينه ناديده گرفته شد. معينيان احساس مي كند كه هم هويدا و هم شاه ظاهراً فقط به دنبال مردان بله قربان گو هستند.
2- آخرين باري كه معينيان با شاه گفتگو نمود (تاريخ آن توسط معينيان مشخص نشد)، شاه به معينيان توصيه كرد كه شروع به سازماندهي دوستان و همكاران خود بنمايد، زيرا ممكن است روزي از وي خواسته شود كه كابينه اي تشكيل دهد. معينيان گفت او مي داند كه شاه چنين توصيه اي را تقريباً به «يك دوجين افراد» ديگر نموده است و بنابراين او نمي توانست اين ايده را جدّي بگيرد.
3- (اظهارنظر: يك منبع قابل اعتماد ديگر گزارش داد كه در اوايل فوريه شاه از معينيان خواسته است تا به عنوان نخست وزير، جايگزين هويدا شود. )
معينيان، نصرت الله - 21
نصرت الله معينيان رئيس دبيرخانه مخصوص شاه
سرّي
در 5 دسامبر 1966، نصرت الله معينيان، فرد مورد علاقه و اعتماد شاه به رياست دبيرخانأ مخصوص شاه منصوب گرديد. او قبلاً ناظرين را به عنوان وزير اطلاعاتي سخت كوش و با قابليت هاي فوق العاده در كابينه هاي علم و منصور ، تحت تأثير قرار داده بود.
معينيان بشدت مخالف كمونيزم است و در سال 0591 جنگ تبليغاتي ايران - شوروي را هدايت نمود. او يك مقام محافظه كار و معتبر و يكي از مورد اعتمادترين و مورد علاقه ترين دستياران شاه است. در دسامبر 1963، گزارش شده است كه به دستور شاه، او به حزب ايران نوين پيوست و در كميته مركزي آن انتخاب شد.
معينيان در 1922 در اصفهان متولد شد، او دبيرستان رازي (فرانسوي) را در تهران گذراند و در سال 1944 دانشكدأ حقوق در دانشگاه تهران را به پايان رساند. پس از ورود به خدمت دولت به عنوان كارمند دون پايأ ادارأ راه آهن، او شروع به نوشتن براي روزنامه هاي متعدد ضد مصدق نمود. سرانجام به سردبيري روزنامأ آتش رسيد. زماني كه مصدق
(اوت 1953) سقوط نمود، توسط مهدي ميراشرافي، ناشر آتش ، و ابوالحسن عميدي نوري، ناشر روزنامأ داد، توصيه شد كه معينيان دستيار سرپرست انتشارات و راديو شود. او به اين مقام رسيد و در 1956 سرپرست شد. در آن زمان اداره تحت نظارت مستقيم معاون وزير اطلاعات در امور پارلماني، ناصر ذوالفقاري بود. در دسامبر 1958 در نتيجأ اختلافاتي كه بين معينيان و ذوالفقاري بوجود آورده بود، ذوالفقاري استعفا داد و شغل معينيان مستقيماً تحت نظر نخست وزير قرار گرفت.
به عنوان معاون نخست وزير و مدير ادارأ انتشارات و راديو، معينيان گهگاه با مقامات ايالات متحده ملاقات مي نمود. پس از بحران موشكي كوبا ، او عكس العمل هاي عموماً ضد آمريكائي در مطبوعات ايران را به روحيأ مصلحت جويانأ ناشران و مؤلفان، شدت فعاليت هاي تبليغاتي روسها و گرايش به سمت عادي كردن روابط ايران و شوروي نسبت داد. او توصيه مي كرد كه سازمان اطلاعات ايالات متحده هدايت روزنامه نگاران را به عهده بگيرد (با كمك ادارأ او) تا از القأ نقطه نظرات امريكائي در جرايد، اطمينان حاصل شود. در فوريه 1963، او وزير راه در كابينأ دوم علم شد. زماني كه جهانگير تفضلي وزير اطلاعات در ماه ژوئن استعفا داد، معينيان آن وزارتخانه را در دست گرفت. او شغل خود را در سومين كابينأ علم (اكتبر 1963) و در كابينأ منصور (مارس 1964) حفظ نمود. به عنوان وزير اطلاعات، معينيان كليأ ايستگاههاي مهم راديويي را مديريت مي نمود، كليأ اعلانات روزمره دولت را صادر و منتشر مي كرد، و زماني كه موارد بحراني پيش مي آمد، تنها منبع صدور اطلاعات به مطبوعات بود. او همچنين حق حكومت و اختيار انحصاري بر مطبوعات داشت. معينيان از سانسور به عنوان وسيلأ كنترل و خنثي كردن تلاش هاي شوروي براي نفوذ در رسانه هاي خبري ايران، دفاع مي كرد. معينيان در نوامبر 1964 مريض شد. او ظاهراً از يك مورد جدي آب آوردن زانو رنج مي برد. به علت وضعيت سلامتي وي، او در كابينه اميرعباس هويدا در ژانويه 1965 از وزارت اطلاعات برداشته شد. او حدوداً هشت ماه بستري بود و لازم شد براي ادامأ معالجه به استراليا برود. پس از بهبودي، او رئيس دبيرخانه مخصوص شاه شد. معينيان ازدواج كرده و داراي يك دختر است كه در 1956 متولد شد. او در 1952، 1957 و 1959 به دعوت دولت هاي مختلف از اروپاي غربي بازديد به عمل آورده است. او علاوه بر زبان مادري خود، فارسي، به زبان فرانسه صحبت مي كند و آگاهي كمي از زبان انگليسي دارد.
ژوئيه 1968 - تير 1347
مفيدي، محمدحسين شمس الدين - 1
شمس الدين محمدحسين مفيدي وزير علوم و آموزش عالي (از 16 نوامبر 1978)
خيلي محرمانه
عنوان خطاب: آقاي وزير
شمس الدين مفيدي يك معلم قديمي خيلي محترم محقق و مدير دانشگاهي است و يكي از چهره هاي با شخصيت و مهم پزشكي ايران و مشهور در جهان در انگل شناسي و بيماريهاي مناطق گرمسيري مي باشد. در انتصاب به وزارت علوم، او يكي از سخت ترين وظايف كابينه را متقبل شده است. به علت نارسايي ها و نقايص در روش تحصيل، هيئت علمي و تسهيلات، دانشگاهها نقطه مركزي ناآرامي ها، تظاهرات و اغتشاشات بوده اند. مفيدي بايستي پشتكار و مقاومت خارق العاده اي به خرج دهد تا مراكز آموزشي را تحت نظر در آورد.
مفيدي پس از دريافت مدرك دكتراي پزشكي از دانشگاه تهران در 1945، در 1946 دستيار و در 1949 دانشيار دانشكدأ پزشكي دانشگاه تهران شد. از 1949 تا 1950 او دستيار رئيس انستيتو پاستور براي انگل شناسي و تحقيقات در مورد اپيدمي لوژي بود. پس از يك سال مطالعه در ايالات متحده در دانشگاه جونز هاپكينز (Jons Hopkins) او در بهداشت عمومي تخصص گرفت (1951). او در 1959 از ايالات متحده بازديد كرد. در سال 1966 مفيدي رئيس دانشكده بهداشت عمومي در دانشگاه تهران شد، و در 1969 نايب رئيس دانشگاه در امر تحقيقات و پايان نامه ها در دانشگاه گرديد. او بعنوان دبيركل شوراي مركزي دانشگاهها (زير نظر وزارت علوم و آموزش عالي) از 1974 تا 1977 خدمت نمود. او رئيس دانشگاه رضاشاه كبير بود كه وارد كابينه شد.
مفيدي 75 ساله، آرام، بي نهايت با ادب و مردي جالب توجه است. او يك مسلمان متعهد است. دكتر مفيدي عضو انجمن بهداشت عمومي امريكا و انجمن سلطنتي بيماريهاي مناطق گرمسيري است. او انگليسي، فرانسه و آلماني صحبت مي كند. متأهل است و دو فرزند دارد.
28 نوامبر 1978- 7/9/57
مقدم، ايرج - 1
خيلي محرمانه - غيرقابل رؤيت براي بيگانگان
ايرج مقدم عضو كابينه ؛ معاون مديركل سازمان صنايع نظامي
عنوان خطاب: تيمسار مقدم
نخست وزير، غلامرضا ازهاري، سپهبد ايرج مقدم را به عنوان عضو كابينه اي كه در 6 نوامبر 1978تشكيل شد، انتخاب نمود و او را به سرپرستي وزارت نيرو گماشت. تيمسار، كه عنوان وزير را ندارد، شغل خود را به عنوان معاون مديركل مهمات سازي و كارخانجات سازمان صنايع نظامي حفظ كرده است. سازمان صنايع نظامي كه تحت امر وزارت جنگ است، كنترل تهيأ تجهيزات نظامي را برعهده دارد، مواد را تهيه و توزيع و كارخانجات مهمات سازي را سرپرستي و هدايت مي كند.
در وزارت نيرو، تيمسار نقش سرپرستي را به عهده خواهد داشت، در حالي كه يكي از معاونين وزير در حال حاضر وزارتخانه را اداره مي نمايد. به علت قطع برق كه ايران را فلج نموده است، وزارت نيرو هدف خوبي براي انتقادات مردم، به علت عدم مديريت و فساد بي دليل اظهار شده، درآمده است. مقدم يك مدير با تجربه است و توسط امريكائياني كه با وي سروكار داشته اند، فردي زيرك، لايق و هم مشرب ملحوظ شده است.
مقدم در 1971 به سرلشگري ارتقا يافت و به عنوان رياست مهمات سازي از حداقل اكتبر 1971 تا اكتبر 1976 در سازمان صنايع نظامي كار كرد، و در آن زمان شغل فعلي خود را گرفت. او متعاقباً به درجه سپهبدي ارتقا يافت. اطلاعات بيشتري در مورد وي فعلاً در دست نيست.
28 نوامبر 1978- 8/9/57
مقدم، ناصر - 1
سرّي - غيرقابل رؤيت براي بيگانگان - غيرقابل رؤيت براي پيمانكاران يا مشاوران پيمانكار - پخش و اقتباس اطلاعات تحت نظر تهيه كننده - شامل منابع و شيوه هاي اطلاعاتي است.
ناصر مقدم رئيس ساواك (از ژوئن 1978)
عنوان خطاب: تيمسار مقدم
سپهبد ناصر مقدم، كه جايگزين تيمسار نعمت الله نصيري، رئيس ساواك (سازمان اطلاعات و امنيت كشور) شد، داراي سوابق خدمتي اطلاعاتي از اواسط دهأ 1950 است. او قبلاً در ساواك خدمت كرده و از خيلي قبل، پيش از اين كه واقعاً اين شغل را به دست آورد، آرزو داشت رئيس آن شود. (خيلي محرمانه)
مقدم بيش از نفر قبلي خود، هماهنگ با اوضاع سياسي جاري ايران در نظر گرفته مي شود. او باهوش، جدي و سخت كوش است. وي تمايل دارد كه بيش از حد سرّي محسوب شود، به عنوان رئيس ادارأ دوم (اطلاعات) در ستاد بزرگ ارتشتاران از 1973 تا 1978، با افسران امريكائي فقط بريك اساس مثل به مثل همكاري مي كرد.
مقدم هميشه خود را خدمتگذار شاه فرض كرده است. در رويارويي با تظاهرات فزايندأ ضد دولتي، وي به عنوان يك اصلاحگر جهت تغيير چهرأ ساواك بر سر كار آورده شد. او عهده دار برقراري و اجراي سياست هايي شده است كه شيوه انساني تري را به سازمان هايي كه با ايرانيان سروكار دارند، وارد خواهد كرد و وي بسرعت جهت اعمال كنترل دقيق تري بر اداره سوم (امنيت داخلي)، كه در گذشته كم وبيش اختيار دستگيري مردم را بنا به تشخيص خود داشت، حركت كرد. تغييرات تندروانه در دستورات عملياتي ساواك و بازداشت تيمسار نصيري در اكتبر (او بعد از بركناري از ساواك، سفير ايران در پاكستان شد و سپس مجدداً احضار گرديد)، مقدم را در رياست واحدي قرار داده كه در يك حالت بي نظمي است. ادامأ خشونت، كنترل توده هاي مردم را از دست او خارج كرده است و ارتش اكنون اجازه دارد روي تظاهركنندگان آتش بگشايد. در نوامبر 1978 مقدم دوبار با رهبر مخالفين، مهدي بازرگان، جهت دستيابي به نوعي توافق بين جبهأ ملي و دولت، مذاكره كرد، ولي موفق نبود. (سرّي)
مقدم ليسانس حقوق از دانشگاه تهران دارد. انگليسي او خوب است، ولي وي به قابليت خود اطمينان ندارد و اغلب از مترجم استفاده مي كند. (خيلي محرمانه)
8 دسامبر 1978 - 17/9/57
منصور، جواد - 1
زمان: 28 نوامبر 1963 - 7/9/42
خيلي محرمانه
صورت مذاكرات شركت كنندگان: آقاي جواد منصور، بانك توسعه (برادر حسنعلي منصور) چارلز ان. راسياس مكان: محل اقامت آقاي هرتز ، رايزن سياسي
موضوع: تشكيل حزب ايران نوين
در پاسخ به سؤالات و نظريات من، آقاي منصور اظهارات زير را بيان داشت:
1- حزب ايران نوين ايدأ برادرش ( حسنعلي منصور، رهبر گروه كانون ترقي در داخل و خارج مجلس) بود. هر چند كه طرحهاي حسنعلي منصور براي چنين حزب سياسي جديدي نياز به تصويب اعليحضرت داشت، اما شاه براي تشكيل آن توصيه اي ننمود.
2- البته هسته مركزي و گروه حاكم در حزب ايران نوين، كانون ترقي خواهد بود كه حامياني در مجلس و سنا و نيز در خارج از دستگاه دولتي دارد. كانون ترقي بايد به عنوان يك گروه مطالعاتي و تحقيقاتي در خارج از عرصأ سياسي به فعاليت ادامه دهد.
3- هر چند در حال حاضر، تشكيل يك گروه مخالف در مجلس زياد مورد انتظار نيست، اين احتمال وجود دارد كه سرانجام يك گروه مخالف در داخل حزب ايران نوين تشكيل شود. اين گروه مخالف، به برنامه اصلاحي و اهداف كلي حزب ايران نوين وفادار خواهد بود، اما مخالفت خود را براساس «چگونگي هاي» برنامه و نه براساس «چه ها» و «چراها» بنا خواهد نمود. اين گروه از حزب ايران نوين جدا خواهد شد و تشكيل يك گروه مخالف وفادار را خواهد داد.
اظهارنظر: آقاي منصور يك كارمند سرويس خارجأ ايران در بانك توسعه مي باشد. او با يك خانم آمريكائي ازدواج كرده است و پنج دختر دارند و در ايالات متحده تحصيل نموده و در دانشگاه كاليفرنياي جنوبي حضور داشته و از دانشگاه كاليفرنيا فارغ التحصيل شده است. وي در رشته مديريت بازرگاني مدرك بالائي و در علوم سياسي مدرك پايين تري كسب نموده است. همان طور كه انتظار مي رود، انگليسي را خيلي خوب صحبت مي كند. پست هاي ديپلماتيك او در واشنگتن (53 - 1951) و در جنوا بوده است.
او باهوش و در صحبت كردن ماهر است. او ظاهراً نسبت به هر پيشنهادي كه او يا يكي از افراد خانواده او را مناصب دولتي به حمايت از اعليحضرت مقيد مي كند، حساس مي باشد.
آقاي منصور حدوداً 38 ساله است، 5 فوت و ده اينچ قد دارد و در شرف طاس شدن مي باشد و از نظر فيزيكي وضع خوبي دارد. در اين ملاقات اوليه، او اين احساس را در حد زيادي در من به وجود آورد كه يك كارگزار بسيار فرصت طلب مي باشد.
راسياس
منصور، جواد - 2
تاريخ: 30 دسامبر 1964 - 9/10/43
سرّي - غيرقابل رؤيت براي بيگانگان - فقط استفادأ داخلي
از: منبع كنترل شدأ امريكائي (CAS)
به: رئيس بخش سياسي
موضوع: احتمال تعويض معينيان وزير اطلاعات
مطالب زير جهت اطلاع شما و هرگونه استفاده اي كه مايليد از آنها در محدودأ امنيتي تعيين شده به عمل آوريد، مي باشد. هرگونه گزارشي از جانب شما در مورد اين اطلاعات بايد قيد «غير قابل رؤيت براي بيگانگان» را داشته باشد، ولي نيازي به ذكر CAS به عنوان منبع نيست. منبع يك ايراني پرقدرت و با نفوذ (B) مي باشد كه داراي ارتباطات خوبي در ميان مقامات رسمي دولتي و محافل مطبوعاتي است.
معينيان ، وزير اطلاعات هنوز از ورم شديد زانو رنج مي برد و واقعاً قادر به راه رفتن نمي باشد و انتظار نمي رود كه تا چندين هفته ديگر بتواند به سر كار خود برگردد. شاه از عدم توانايي فيزيكي معينيان مطلع است و در اواخر دسامبر اظهار داشت كه به محض اينكه بتواند فردي چون معينيان پيدا كند، او را عوض خواهد كرد شاه همچنين توضيح داد كه او مايل به تغيير سيستم تبليغاتي كشور و بسط آن در مسير روشهاي علمي تر مي باشد. بنابراين، شاه دليل نخست وزير، منصور را در مورد چنين روشهايي پذيرفته، اما تاكنون پيشنهاد منصور را در مورد انتصاب برادرش، جواد منصور در اين مقام نپذيرفته است.
پاورقي