براي از تو سرودن

فرشته رستمي
خدا ترا ننوشته ،مرا هراسان كرد
ودر جزيره ي چشمت مقيم طوفان كرد

وواژه هاي جهان چون ترا بلد نشدند
خداي شعر ترا ناسروده عنوان كرد

خدا كه شعر مرا ناسروده مي دانست
تمام آنچه كه بايست ،با دلم« آن »كرد

كمي بهار وزمستان ،هجومي از پاييز
سرود عشق وغزل را و قصد باران كرد

نوشت كرد ترين عاشقانه ها به لبم
براي از تو سرودن ،مرا غزل خوان كرد

نه مثل ليلي ومجنون ،نه شمس ومولانا
مرا بدل به خودم ،آن بدون پايان كرد

كتاب الكترونيك كتابخواني ارزان و كم حجم را به ارمغان آورد پديده اي نو براي كتابخوانان

نسترن پورصالحي
مطالعه يكي از مهم ترين مشغوليت هاي بشر در طول زندگي اش بوده و كتاب ها با گذر زمان در شكل ها و اندازه هاي مختلف به چاپ رسيده اند. تورق آن حسي است كه با روح انسان در آميخته و كششي را براي مطالعه ايجاد مي كند. اما رفته رفته با پيشرفت تكنولوژي كتاب هم دچار تغيير شد. تقريباً از حدود 44 سال پيش شركتهاي بسياري لغتنامه هايي را در قالب لوح ايبوك منتشر كردند. «ايبوك» كتابي است الكترونيك كه مي توان آن را به صورت ديجيتال بر روي صفحات رايان، نوت بوك و يا موبايل مطالعه كرد و امروز در كنار نسخ چاپي، در قالب ايبوك نيز منتشر مي شوند.
فناوري ها جديد اطلاعاتي براي جنبه هاي مختلف زندگي فردي و اجتماعي دستاوردهاي بسياري را به وجود آورده است. يكي از تحولاتي كه در بحث آموزشي علمي و پژوهشي وجود دارد، توسعه كتاب هاي الكترونيك است. در واقع كتاب هايي كه نسخه ديجيتالي كتاب هاي چاپي باشند را كتاب الكترونيك مي گوييم.
سيد حميد مرتضوي، قائم مقام مؤسسه تبيان دفتر قم، با بيان اين مطلب ادامه داد اين نوع كتاب براي نويسنده و ناشر مزاياي بسياري را به ارمغان آورده است. براي مثال؛ ناشران هزينه هايي كه براي چاپ و توزيع پرداخت مي كردند، محفوظ مانده و كتاب ديجيتال در محيط وب عرضه مي شود. حتي نويسنده نيز خود و بدون نياز به ناشر قادر به معرفي و عرضه اثرش در محيط وب است. همچنين نسخه ديجيتالي كتابها براي مخاطبان نيز خالي از لطف نيست. به راحتي با هزينه كمتري به كتاب دسترسي پيدا مي كند.
توسعه ايبوك باعث تحول كتابخانه ها هم شد. يعني كتابخانه هاي نسل اول و دوم با سيستم كتابخانه هاي سنتي و كتاب هاي چاپي به كتابخانه هاي نسل سوم به بعد و نسل چهارم كه كتابخانه هاي ديجيتالي اند تبديل شدند، با اين كار دسترسي محلي به دسترسي جهاني تبديل شده و محدوديت هاي جغرافيايي از ميان برداشته شد. با وجود ايبوك ها محدوديت هاي زماني نيز از ميان برداشته شده و در هر لحظه كه تمايل داشته باشيم مي توان به منابع كتابخانه اي دسترسي پيدا كرد. با اين امكانات پژوهشي بيشتري در اختيار خواننده و محقق قرار گرفته است.
با بيشتر شدن وابستگي انسان به اينترنت رواج ايبوك نيز بيشتر خواهد شد. ايبوك ها در بحث افزوده شدن امكانات مالتي مديا مي گنجد كه در كتاب هاي چاپي وجود ندارد. در واقع كتاب مي تواند با تركيبي از متن، صوت، تصوير و... منتشر شود. مرتضوي معتقد است با وجودي كه هنوز نسخه هاي چاپي كتابها موجود است و مخاطبان خود را دارند، توسعه ايبوك به معناي حذف نسخه چاپي نبوده اما روز به روز وابستگي به آن بيشتر شده و استفاده از نسخه چاپ آثار كاهش مي يابد.
در واقع امروزه اينترنت تنها رسانه كاربردي نيست؛ تبادل اطلاعاتي كه در موبايل صورت مي گيرد حجم بسيار بالايي دارد. از اين راه در ساده ترين روش قابل حمل چه به صورت متن و چه در قالب صوت مي توان به مطالعه كتاب پرداخت. بنابر اين رسانه جديدي براي نشر كتابهاي الكترونيك خواهد بود. قائم مقام دفتر قم موسسه تبيان معتقد است، در يك سال اخير كتاب هاي تحت موبايل با اقبال بيشتري مواجه شده و ناشران كتاب هايشان را در قالب كتابهاي محتواي تحت موبايل ارايه مي دهند.
توسعه كاربري ايبوك در كشور به زير ساخت هايي نياز دارند از زير ساخت حقوقي به اولين نكته مي توان اشاره كرد. نويسنده و ناشر براي انتشار نسخه ديجيتالي كتاب به تضميني براي بازگشت سرمايه نياز دارند. اما هنوز نتوانسته ايم به لحاظ قانون گذاري و اجراي آن ضمانت ايجاد كنيم. مهدي حقي، مدير مركز كتاب ايران نيز از اين مطلب به عنوان ضعف بزرگ ايبوك در ايران ياد كرد و گفت به دليل عدم وجود قانون كپي رايت در كشور ناشر يا نويسنده قادر به پاسداري از اثر خلق شده اش نيست به راحتي ققل ايبوك شكسته شده و بارها توسط ديگران عرضه مي شود. اما اين قانون در اتحاديه نشر وجود دارد كه پس از انتشار يك اثر ناشر ديگري حق چاپ آن را ندارد.
حفظ امنيت ايبوكها به عهده دولت است. شوراي انقلاب فرهنگي هم توجه كافي را به بحث كپي رايت نداشته، طبيعي است كه دولت اگر نتواند به وظيفه خود عمل كند بايد پوشش ها و نظام هاي بيمه اي وارد كار شوند.
محمد امين شهرستاني، رئيس اتحاديه توليدكنندگان نرم افزار و رسانه هاي ديجيتالي با بيان اين مطلب يادآور شد براي مباحث محتوايي نظام پوششي كاملي در دست نداريم. اين در حالي است كه معتقديم مشكل كپي رايت مانند ديگر نقاط جهان به مرور زمان حل خواهد شد.
از نظر مرتضوي زير ساخت فرهنگي از ديگر مشكلات عرضه ايبوك در ايران است بدين معني كه هنوز مردم علاقمند به مطالعه كتاب هاي چاپي هستند و با گذر زمان و آماده شدن بستر حقوقي و قراردادن در اختيار مخاطب اين مشكل حل خواهد شد. در واقع ذائقه تورق كتاب و مطالعه در قالب ايبوك به مرور در مردم تغيير خواهد كرد. همچنين براي انتشار ايبوك بايد مشكلات تجارت الكترونيك نيز برطرف شود. با اجرايي شدن قانون تجارت الكترونيك كه چند سال پيش توسط مجلس شوراي اسلامي تصويب شد، تا حدود زيادي به نيازها پاسخ گفته مي شود.
در واقع براي ورود ناشر به عرصه ايبوك بايد ضمانت اجرايي كتاب هاي ديجتيال در كشور اجرايي شود. در غير اين صورت و تا وقتي كه ناشران وارد اين عرصه نشوند توسعه ايبوك در كشور ما به صورت جدي منتفي است.
مرتضوي مناسب بودن محتواي ايبوك را عاملي براي استقبال مخاطب مي داند و معتقد است بر همين اساس مي توان اين نوع كتابها را نيز در قالب كتابهاي علمي و مرجع، فرهنگ لغات، رمان و يا حتي كتابهاي قديمي مانند شاهنامه فردوسي عرضه كرد. اين درحالي است كه نسخه الكترونيكي اين آثار را مي توان در كنار نسخ چاپي ارايه داد. البته از نظر حقي با بررسي نياز جامعه و توجه آن به نوع خاصي سوژه ها مي توان انتشار موضوعي ايبوك را در هر دوره زماني متمركز بر آن موضوع كرد.
اما آنچه در آينده درباره ايبوك ها مواجه ايم بحث نظام هاي ذخيره و بازيابي است. درواقع با وجود كتابخانه اي با بيش از يك ميليون كتاب ديجيتال داريم ديگر ذخيره و بازيابي به راحتي صورت نمي گيرد و بايد از قواعد ذخيره و بازسازي محيط وب را استفاده كرد.
انتشار ايبوك با فرمت پي دي اف، انقلاب بزرگي در فرهنگ كتابخواني ايجاد كرده و امكان جستجو به مخاطب مي دهد تا بدون نياز به تورق به مطلب مورد نظر دست پيدا كند. حقي معتقد است با اين حال الآن نياز است با ارايه ديد روشن و تضمين حفظ امنيت اثر به ناشران، آنها را براي انتشار ايبوك ترغيب كرد. زيرا با وجود قانوني براي پاسداري از آثار خود ناشر نيز به دليل عدم پرداخت هزينه هاي انبارداري و واسطه هاي توزيع براي عرضه كتاب در قالب ايبوك ترغيب مي شود.
تاكنون براي كتاب هاي چاپي جشنواره ها و نقدهاي بسياري برگزار شده است، مدير مركز كتاب ايران با بيان اين مطلب اضافه كرد با پذيرش ايبوك از سوي جامعه براي آن هم مي توان نشست نقد و بررسي هم به لحاظ محتوايي و هم ساختاري و نوع طراحي برگزار كرد.
آن چيزي كه به عنوان يك پديده و تحول اصلاح الگوي مصرف مي توان استفاده كرد، كتاب ديجيتال است. محمد امين شهرستاني، با بيان اين مطلب گفت: «اگر آموزش در ايران به درستي صورت نمي گيرد ناشي از عدم به كارگيري ابزارهاي مناسب است. درواقع با به كارگيري كتاب هاي ديجيتالي قادر هستيم اصالت ها اصلي آموزش فرهنگي را حاكميت عملي بخشيم.»
از نظر وي، مسئله امروز در نظام آموزش و پرورش ما عدم وجود ساختار تدريس در قالبي استاندارد. است. براي اين استانداردسازي كتاب هاي ديجيتال به خوبي مي توانند ايفاي نقش كنند. درواقع تيمي از معلمان مي توانند براي بيان محتوا به طراحي صوتي و تصويري بپردازند و يا براي ايجاد ارتباط بين مسايل مختلف لينك گزاري كنند. با اين كار و با استفاده از ايبوك معلم استاندارد در خدمت بدنه آموزش و پرورش كشور قرار خواهد گرفت. درحالي كه در روش سنتي تنها كاري كه در آموزش و پرورش رخ مي داد انتشار كتاب هاي يك شكل بود. اما با به خدمت گرفتن ايبوك امكان يادگيري در دانش آموزان بيشتر خواهد شد.
درواقع هميشه بحث برنامه ريزي و هدايت تحصيلي بر محتواي آموزشي غلبه دارد. علي رغم عدم وجود امكانات براي ساده سازي آن، اين امكانات به راحتي و از طريق كتاب الكترونيك قابل اجراست. بايد به دنبال ارزش افزوده در بهره وري و كيفي تر كردن كتاب ها بود اما سازمان آموزش و پرورش هنوز هيچ تدبيري نيانديشيده و 140 ميليون كتاب در قالب نشر سنتي به چاپ مي رسند.
بيل گيتس در طبقه بندي دنيا به لحاظ توسعه يافتگي كشورهايي كه مفهوم طلا بودن وقت را دريافتند توسعه يافته اطلاق مي كند و مي گويد كشوري عقب مانده است كه كارهاي امروز را به فردا مي اندازد. و شايد استفاده از كتاب هاي الكترونيك (ايبوك) فرصتي باشد براي دريافت معناي واقعي «وقت طلاست» تا بدين وسيله به گروه كشورهاي توسعه يافته راه پيدا كنيم.

بركه اي از نور

جواد نعيمي
من غديرم! بركه اي آرميده در دل صحرا، اما جاري تا عمق تاريخ، از اين كران تا آن كران، و تا همه بيكرانه ها!
چشمه جوشان عشق و ايمانم. پيام آور آزادي انسانم.
من غديرم! طنين آواز حقيقت، بركه اي از نور، ناي سبزه زاران حيات.
من غديرم! سايه سار اميد رهايي بشر، روح ماندگار معنا، حديث حادثه اي والا.
من غديرم! يادگار يادها و تلاوت ارزشهاي تاريخ، تداوم رسالت و توحيد، بازتاب فريادهاي خورشيدي!
من غديرم! مضربي از مهبط آدم و بهشت. حاصل جمع عشق و ايمان و استقامت و ظفر
من غديرم! سرشار از انديشه روشن تاريخ و صداي شادي آب و مهتاب
من غديرم! دل مايه ابراهيم خليل، در پي ريزي كعبه ايمان و فرابردن پايه هاي اسلام، تا عرش خداوندي و بارگاه كبريايي
من غديرم! خطي از خدا تا امتداد همه تاريخ!
من غديرم! سرشار از بركت نوحه هاي نوح، و مددكار رهايي كشتي او، در تلاطم طوفان!
من غديرم! عرصه و آبشخور آهوان رميده دلها، آهواني كه به عزم رهايش، وادي به وادي به شوق مي پويند و بيابان تجلي و نور و طور را مي جويند.
من غديرم! فرزند سعي ساره و هجر هاجر و زمزمه زمزم!
من غديرم! پاره اي از نيل كه موسائيان، به نشانه فرورفتن در رحمت و بركت پروردگار، در آن گام نهادند و به سلامت و ميمنت و بركت، از آن فراز آمدند.
من غديرم! جان بخش دلها، همچون دم عيساي مسيح، و متبرك از زهد زكرياي پيامبر.
من غديرم! ياد آيه ميثاق و كمال، بركه اي فزونتر از دريا، مشعل جاودانسوز مبارك.
من غديرم! معبد همه ديدگان نافذ حق بين، و رستنگاه برگ و نسيم و گل و باد و آفتاب.
من غديرم! نظرگاه شبان وادي ايمن، قبله گاه و راهنماي خضر نبي!
من غديرم! كرامت دستان سبز تاريخ، سنگ نشان همه دلدادگان دريا دل.
من غديرم! تبلور متن متيني از راهبري همه رهروان حق جوي عدالت مدار ايمان پناه.
من غديرم! پايگاه عرفان خوشه هاي پرثمر ايثار و عشق و تجلي و آرمان و جايگاه فرود فرشتگان و فرشته سانان و سبكباران.
من غديرم! تداوم رسالت گل سرخ، در باغستان توحيد.
من غديرم! استمرار روزهاي آفتابين و شبان ماهتابي.
من غديرم! بهاي هرچه بهارانست، طراوت قطره قطره اي كه از باران است.
من غديرم! عطر دل انگيز نعمت ولايت و موهبت هدايت!