بسته هاي وارداتي غرب در قالب علوم انساني دانشگاه اسلامي شايسته نظام اسلامي است - بخش نخست

پريسا جلالي
« بايد مغزهاي متفكر استاد و دانشجوي ما بسياري از مفاهيم حقوقي، اجتماعي و سياسي را كه شكل و قالب غربي آنها در نظر بعضي مثل وحي منزل است و نمي شود درباره اش اندك تشكيكي كرد در كارگاه هاي تحقيقاتي عظيم علوم مختلف حلاجي كنند. اين جزميت ها را بشكنند و راه هاي تازه اي پيدا كنند »
اين هشدار توسط رهبر فرزانه انقلاب اسلامي در برهه اي مطرح مي شود كه علوم، دانش و تكنولوژ ي وارداتي به سوي كشور سرازير شده و بدون هيچ فيلتر و دروازه باني صرفا ترجمه و مصرف مي شود.
با پيوند علم و ابتذال در عرصه جهاني و رخنه سلطه در قالب واژه ها، اصطلاحات و تعاريف علمي، علم و ظلم و چپاول با فرمول هاي نظري و عملي به خورد كشورهاي جهان در حال توسعه داده مي شود.
از همين رو وجود يك فيلتر و بازدارنده، بسيار مناسب و ضروري تلقي مي شود تا بتواند افكار و اهداف و ايده آل ها حتي علوم ساخته غرب را بدون بازتعريف صرف، به نفع نظام كشور هدف
تبيين و بررسي كرده و آن را با معيارها و
چارچوب هاي دقيق به بستري براي رشد و ارتقاي نسل جوان و جامعه جوان كشور تبديل كند.
آيت الله جوادي آملي اين مهم را همان بحث اسلامي شدن دانشگاه ها مي داند و آن را مستلزم آموختن دانش اسلامي معرفي كرده و عقيده دارد: دانشگاه بايد براي اسلامي شدن بجاي طبيعت شناسي كه لاشه علم را
در بر مي گيرد خلقت شناسي را به دانشجويان آموزش دهد تا با حقيقت علم آشنا شوند .
متاسفانه امروز آن چه در كتب دانشگاهي است لاشه علم است، در حالي كه دانشگاه ها بايد فضاي دانش كه عنصر محوري دانشگاهها است را نوراني كنند و جهان را از منظر خلقت نگاه كنند . دانشجو را دانش مي پروراند، علمي كه اكنون در دانشگاه است، علم لاشه است، اين علم، خودش حركت ندارد تا چه رسد كه دانشجو را بخواهد به حركت درآورد.
اين گزارش با تاكيد بر ضرورت
اسلامي شدن دانشگاه ها و آسيب شناسي از اين محيط علمي فرهنگي تاكيد دارد.
فضاي طالباني در دانشگاه ايجاد نكنيم
آنچه در باب اسلامي شدن دانشگاه ها مطرح مي شود در درجه نخست عرضه علم و دانش در فضايي دوستانه اما با رعايت اصول اخلاقي و اسلامي است و اين شرايط نبايد مسئولان و برنامه ريزان دانشگاهي را به سوي
سياست گذاري هاي خشن سوق دهد.
مهدي عباسي مهر دبير تشكيلات دفتر تحكيم وحدت در همين زمينه در گفتگو با خبرنگار سرويس گزارش كيهان مي گويد: دانشگاه بايد فضايي باشد كه در جهت پيشبرد اهداف اسلام ناب محمدي(ص) قدم بردارد و به نوعي روح اسلام به معناي واقعي كلمه در تمام فنون و انديشه و افكار ما جاي بگيرد .
وي با ابراز تاسف از برخي رفتارهاي نادرست در اين باب اظهار مي كند: امروزه متاسفانه خيلي ها از لفظ اسلامي شدن براي منافع شخصي و حزبي خودشان استفاده كرده و اين لفظ را مورد آماج خود قرار داده و به شدت افكار عمومي را برعليه آن مي شورانند. اما آنچه كه لازمه مجموعه هاي دانشجويي و
مجموعه هايي كه به نوعي مرتبط با دانشگاه هستند اين است كه به طور كامل تشريح كنند منظور از اسلامي شدن دانشگاهها چيست. منظور اكثر علما در مورد اسلامي شدن اين نيست كه يك فضاي طالباني و خفقان در محيط دانشگاه ايجاد كنيم .
طبيعي است كه علوم غربي به شدت به سمت سكولاريزه كردن جامعه پيش مي روند و به نوعي مي شود گفت مي خواهند جامعه از دين و وحدانيت فاصله بگيرد.
اين فعال دانشجويي در تشريح اين مطلب اضافه مي كند: امروزه علوم انساني بصورت
بسته هاي كاملا وارداتي در دانشگاه در حال تدريس است و هيچ سر و سري با روحيه ايراني اسلامي ما ندارد و بطور بسيار فاجعه آميزي شكافي بين نسل امروزي و نسلهاي گذشته ايجاد كرده است.
علوم انساني
در راستاي پيشبرد اهداف انقلاب
وقتي حرف از اسلامي شدن دانشگاهها به ميان مي آيد اين است كه علوم انساني ما در راستاي پيشبرد اهداف والاي انقلاب اسلامي و اسلام حقيقي گام بردارد و باعث شود كه خلقيات ، رفتار و عملكردهاي ما در اجتماع همگي از روحيه اسلامي تاثير بگيرد و به نوعي چنين رفتاري را بايد
فرهنگ اسلامي بناميم، چرا كه شاكله اصلي بحث فرهنگ ما برمي گردد به علوم انساني و مولدهاي علوم انساني كه امروزه حوزه ها و دانشگاهها هستند.
دبير تشكيلات دفتر تحكيم وحدت در مورد استفاده از دروس و كتب ديني در جهت اسلامي شدن دانشگاه تصريح مي كند: طبيعي است وقتي رسانه هاي غربي و علوم انساني غربي اينطور جدي دارند وارد افكار و انديشه ها و عملكرد و فرهنگ تمام طبقات جامعه مي شوند بايد علوم انساني و فرهنگ اسلامي ما هم پاسخگوي نيازها باشد تا بتواند آن را جبران كند .
وي مي گويد: اگر ما به اين بحث توجه نكنيم و فقط محدود شويم به يكسري كتاب و مسايل سطحي نتيجه اش همان چيزي مي شود كه امروز در دانشگاهها و علوم انساني شاهدش هستيم. وقتي حرف از اسلامي شدن دانشگاهها به ميان مي آيد اين است كه برويم به سمت فلسفه اسلامي و آن را نسبت به فلسفه غربي تقليد كنيم.
شان علوم انساني بايد رعايت شود
به اعتقاد كارشناسان بازبيني علوم انساني زيربناي اسلامي شدن دانشگاه ها است. چرا كه اگر بتوان مكتب اسلام را در خلال برنامه هاي دانشگاهي جاي داد به طور حتم با مشكل مواجه نخواهيم شد اما صرف آموزش مكاتب غربي با ظاهري اسلامي تهديدي براي نسل آينده و فرهنگ جامعه است .
حجت الاسلام حميد احمدي مدير گروه معارف دانشگاه صنعت آب و برق نيز با اشاره به ضرورت اصلاح و درمان بيماري علوم انساني به عنوان يكي از كاركردهاي اسلامي شدن دانشگاه ها مي گويد: در اصلاح و بازبيني علوم انساني هميشه افراط و تفريط وجود داشته است در حالي كه نياز به يك تحول نظام مند با حفظ ارزشها و معيارهاي ديني داريم، به طوري كه بايد شان علوم انساني را رعايت كنيم .
اين عضو هيات علمي دانشگاه با تاكيد بر اينكه اين ضعف اساسي در علوم نياز به تجديد نظر دارد در گفت و گو با گزارشگر كيهان تصريح مي كند: آنچه ما در كشور با عنوان علوم انساني مي شناسيم يا بر پايه مباني عميق اسلامي است و يا خواستگاه غربي دارد.
وي مي گويد: اكثر شاخه هاي هنر و برخي رشته ها تلفيقي است از اين دو، مثل علوم اخلاقي و تربيتي.علوم انساني چه غربي باشد و چه اسلامي از نظر جايگاه بهره گيري شاني دارد كه بايد رعايت شود .
مدير گروه معارف دانشگاه صنعت آب و برق در ادامه مي گويد: وام گرفتن صرف از مكاتب غربي ترويج سكولاريسم در جامعه است،اين در حالي است كه نگاه اسلام به مسايل اجتماع و انسان بسيار كامل تر و جامع تر از ديگر مكاتب غربي است.
علوم غربي در پوشش اسلامي
تقريبا اغلب جامعه دانشگاهي بر اين نظرند كه برخي از علوم دانشگاهي مانند حقوق، نظريه هاي جامعه شناسي و سياسي از علوم غربي نشات گرفته اند كه با ظاهري اسلامي در دانشگاه هاي كشورمان تدريس مي شوند.
در حالي كه اين موضوع زنگ خطر براي جامعه اي است كه رهبران آينده آن با اين علوم تربيت و آماده مي شوند .
بدون شك ريشه بسياري از نابساماني هاي فكري، علمي، فرهنگي، اقتصادي و اجتماعي و دليل عمده كژرفتاري هاي برخي از افراد در جامعه استفاده از ابزار و تكنولوژ ي غرب بدون ايجاد بستر و شرايط استفاده از آن و به تعبيري بدون رعايت و اجراي ملزومات فرهنگ سازي است.
پذيرفتن بي چون و چراي افكار وارداتي غرب و به عبارتي استحاله فكري و فرهنگي و از دست دادن هويت اصيل ديني و فرهنگي بزرگترين خطري است كه مي تواند جامعه ايراني را تهديد كند .
اساتيد و مديراني كه پرورش مي دهيم
دانش وارداتي و رفتارهاي متعاقب آن نيازمند قالب هايي است كه بهترين منشا آن بي هيچ ترديدي جز دين نيست و همين دليل متقن و قاطعي است تا نقش حوزه و نياز جامعه به آن منطقي تر به نظر برسد .
اما تلفيق علوم روز با اصول ديني و اسلامي نيازمند مديريت و تدبير دقيق و كار كارشناسي شده همه جانبه است.
حجت الاسلام و المسلمين درخشان پور استاد حوزه و دانشگاه به گزارشگر كيهان
مي گويد: اصلاح مديريت دانشگاه ها مهمترين عامل تحولي است كه دانشگاه ها نيازمند آن در بخش هاي معنوي هستند . در درجه نخست بايد مديريت هاي معنوي و اهل معنا به كار گمارده شوند، چرا كه حضور مديران با تقوا تاثير مثبتي بر فضاي دانشگاه خواهد داشت . بعضا ديده مي شود مديريت ها افراد مثبتي هستند اما چندان توجهي به تقوا و اعمال آن در فضاي دانشگاه ندارند، در حالي كه مي بايست با اقدامات اساسي نقش هاي كليدي معاونت ها و مسئولان را از افرادي برگزيد كه به مفاهيم اسلامي در دانشگاه ها توجه دارند .
اين استاد حوزه و دانشگاه با اشاره به توصيه حضرت علي (ع) به مالك اشتر در انتخاب مديران كه به تقوا و معنويت توجه داشتند، مي گويد: بايد توجه داشت كه از ميان افراد نخبه اشخاصي انتخاب شوند كه تربيت صحيح مفاهيم ديني را در بين مردم نهادينه كنند. امر بعدي شناسايي افراد مناسب از دوران دبيرستان و نخبه هاي باتقوا است تا مقدمات پرورش مديران كارآمد و با تقوا براي نقش هاي كليدي در آينده فراهم شود.
عباسي مهر نيز ضرورت نقش اساتيد در عرصه اسلامي شدن دانشگاهها را اين چنين توصيف مي كند: بعضي از اساتيد و نخبگان علوم انساني ما فارغ التحصيلان غرب هستند و طبيعتا درس آموخته در آن عرصه بوده اند. بعضي از مراكز علمي در كشور داريم كه تركيبي از حوزه و دانشگاه است و اهداف والاي اسلامي در چهارچوب نرم افزار بسيار قدرتمند آكادميك است كه نتيجه آن فارغ التحصيلان بسيار مؤثر براي جامعه بوده است. طبيعتا بعضي از اساتيد ما مي توانند از تجربه نرم افزاري خودشان استفاده كنند و بعضي ديگر مي توانند با تجربه انديشه محور خودشان در اين زمينه سودبخش باشند. تركيب اين دو نتيجه اش مي شود بحث جنبش نرم افزاري در عرصه علوم انساني و ساير عرصه ها در دانشگاه كه مي تواند مولد حركت مؤثر اسلامي شدن دانشگاهها باشد تا اينكه ما در آينده نزديك شاهد اسلامي شدن دانشگاهها باشيم .
وي در مورد نقش مهم دولت در اين زمينه خاطرنشان مي كند: به واسطه اينكه بسياري از تصميم گيريها در اين زمينه به شوراي عالي انقلاب فرهنگي بر مي گردد و اينكه رياست اين شورا زير نظر شخص آقاي رئيس جمهور است، طبيعتا حمايت جدي دولت مي تواند در اين زمينه بسيار مؤثر باشد. منتهي اين امر بستگي دارد به نظرات كارشناسي عميق بعضي از چهره هايي كه شناخت كامل نسبت به اسلامي شدن دانشگاهها دارند. دولت مي تواند از لحاظ سخت افزاري حمايت داشته باشد چون يكي از اصول اين حركتها سخت افزار است البته حمايتهاي جدي فقط خاص دولت نيست بلكه مجلس شوراي اسلامي و قوه قضائيه هم
مي توانند در اين عرصه نقش آفريني كنند.
وي ر ادامه مي گويد: البته موفقيت طرح اسلامي شدن دانشگاه ها زماني عملي مي شود كه دانشجو توجيه شود كه اصلاح نياز است و درك كند كه پويايي بيشتر حاصل چنين تغييري خواهد بود.البته سلسله جلساتي به منظور
شفاف سازي نياز است تا دانشجويان بدانند كه به چه دليل بايد وارد اين عرصه شوند و آن را بپذيرند.
اين استاد حوزه و دانشگاه معتقد است كه فارغ التحصيلان علوم انساني هم مي بايست لزوم اصلاح ساختاري در رشته هاي مربوطه را درك كنند،چون دراين صورت دولت مي تواند با آسودگي خاطر حمايت دانشجويان را داشته باشد.
گزارش