مصرف هله هوله ها پوكي استخوان مي آورد

مصرف هله هوله ها و تنقلات تجاري باعث بروز فشار خون، كلسترول بالا و پوكي استخوان در بزرگسالي مي شود.
عادات غذايي در سنين پائين شكل مي گيرد و از همين زمان بايد موادغذايي سالم را در اختيار كودك قرار داد و به تامين مواد مغذي موردنياز او در وعده هاي اصلي و ميان وعده هاي غذايي توجه كرد.
استفاده از يك ميان وعده با ارزش غذايي مناسب نظير شير، ميوه و خرما در برنامه غذايي كودك باعث رشد جسمي و مغزي او مي شود. درحالي كه مصرف تنقلات غذايي كم ارزش به عنوان ميان وعده باعث كاهش دريافت مواد مغذي موردنياز از جمله پروتئين، ويتامين و املاح شده و زمينه را براي تاخير رشد كودك مساعد مي كند.
از سوي ديگر مصرف تنقلات تجارتي كم ارزش به دليل زيادي نمك، چربي و شكر باعث بروز بيماري هاي قلبي- عروقي، چاقي، پرفشاري خون، پوكي استخوان و افزايش كلسترول خون در دوران بزرگسالي مي شوند. به علاوه اين گونه تنقلات داراي افزودني هاي رنگي، نگهدارنده ها و طعم دهنده هاي مصنوعي هستند كه مصرف بي رويه آنان موجب پرتحركي كودكان مي شود.
ميان وعده، غذاي مختصري است كه بين 2 وعده غذاي اصلي به كودك داده مي شود. معده كودك كوچك است ولي نياز او به انرژي زياد است و با خوردن 3 وعده اصلي غذا نيازهاي او تامين نمي شود. به ياد داشته باشيد كه ميان وعده تنها سهم كوچكي در تامين مواد مغذي زياد است، بنابراين تنقلات هيچگاه نمي تواند جايگزين مناسبي براي وعده غذاي اصلي باشد.بنابراين در انتخاب نوع ميان وعده بايد دقت كرد. كودكان بايد هر روز حداقل 5 وعده غذا شامل 3 وعده اصلي (صبحانه، ناهار و شام) و 2 ميان وعده مصرف كنند.
ميان وعده ها را از هر 4 گروه اصلي غذايي (گروه شير و لبنيات، گروه نان و غلات، گروه گوشت حبوبات و تخم مرغ، مغزها و گردو، ميوه و سبزي) انتخاب بايد كرد تا تنوع و تعادل در رژيم غذايي ايجاد شود و بخشي از مواد مغذي موردنياز نيز از طريق ميان وعده تامين شود.حداقل 15 دقيقه زمان براي خوردن ميان وعده غذا درنظر بگيرند و بين وعده هاي اصلي و ميان وعده، حداقل 2 ساعت فاصله بايد باشد، در صورتي كه فاصله مصرف ميان وعده تا وعده غذايي اصلي كم باشد كودك احساس سيري كرده و از مصرف غذاهاي اصلي خودداري مي كند.اگر كودك دربين وعده غذاي اصلي و ميان وعده احساس تشنگي كرد، به او آب بدهيد زيرا در صورت مصرف آب ميوه احساس سيري كرده از مصرف غذاي اصلي خودداري خواهد كرد.ميان وعده هايي نظير شكلات، آب نبات، شيريني و چيپس فقط حاوي انرژي بوده و ارزش غذايي ديگري ندارند. بنابراين از دادن آن به كودك خودداري كنيد زيرا باعث اضافه وزن و چاقي او مي شود.
ميان وعده مي تواند عادات غذايي درست يا نادرست را در كودك ايجاد كند و با توجه به اينكه كم خوني ناشي از فقرآهن يكي از مشكلات تغذيه اي كودكان است و يكي از دلايل اصلي آن استفاده از برنامه غذايي نامناسب است، انتخاب ميان وعده مناسب مانند انواع خشكبار و مغزها (پسته و بادام) همراه با ميوه ها باعث افزايش آهن دريافتي كودك مي شود.
ميان وعده هايي مانند شير پاستوريزه يا جوشيده شده، نان و پنير، خرما، بيسكويت، كيك، ميوه و خشكبار مانند بادام، گردو، پسته، كشمش، نخودچي، برگه ها و توت خشك براي تغذيه كودكان مناسب است. همچنين ذرت بو داده خانگي كم نمك، مغزهاي كم نمك (شامل گردو، فندق، بادام و پسته) انواع ميوه تازه، ساندويچ پنير و گردو، ساندويچ گوجه و خيار و پنير، ساندويچ تخم مرغ ساندويچ مرغ، دوغ، شير، انواع آبميوه هاي طبيعي، بستني، انواع خشكبار و برگه ميوه ها مي تواند باشد.
پفك، چيپس، ساندويچ هاي سوسيس و كالباس، نوشابه هاي گازدار، آبميوه هاي صنعتي و شربت هاي خيلي شيرين، يخمك و نوشمك، لواشك، آلوچه و تمبرهندي و تنقلات شور علاوه بر كاهش اشتها، ذائقه كودك را به طعم شوري عادت داده، احتمال ايجاد عارضه در سنين بزرگسالي به ويژه پرفشاري خون را بيشتر مي كند.خوردن موادغذايي شيرين مانند شيريني، شكلات و آب نبات نيز براي كودكان درحد متوسط مجاز است زيرا مصرف بي رويه اين مواد ذائقه كودك را به خوردن مواد شيرين عادت داده و باعث پوسيدگي دندان مي شود. مصرف غذاهاي چرب باعث اضافه وزن و چاقي در سنين كودكي و بالاتر نيز مي شود.مصرف بي رويه نوشابه نيز خصوصا همراه با غذا علاوه بر سيري كاذب جذب مواد مغذي مانند كلسيم را كاهش مي دهد.
مي توان در ميان وعده كودكان از موادي نظير انواع غلات بو داده مانند برنجك، ذرت بو داده، گندم برشته، انواع بيسكويت ساده و سبوس دار حتي الامكان بدون كرم، كيك و كلوچه هاي خانگي، حبوبات بو داده و برشته مانند عدس برشته شده و نخودچي، انواع مغزها مانند گردو و فندق (اين مواد مي توانند بخشي از پروتئين موردنياز روزانه را تامين كند). شير همراه با بيسكويت، كيك يا كلوچه، انواع ميوه هاي تازه و خشك مثل سيب، پرتغال و خرما، توت، برگه ها، قيسي و انجير استفاده كرد.
انواع ساندويچ هاي تهيه شده با سبزي هاي مختلف، مثلا نان و پنير و سبزي، نان و پنير و گوجه فرنگي، نان و پنير و خيار، نان و تخم مرغ و گوجه فرنگي آبميوه هاي طبيعي (آبميوه هاي صنعتي معمولا فقط حاوي شكر، آب و اسانس است)، سالاد شامل انواع سبزيجات به همراه يك يا دو قاشق ماست خنك، دوغ (يك نوشيدني سالم و جايگزين نوشابه هاي صنعتي) مي توان مصرف كرد.
از دادن موادغذايي شور و چرب، مثل پفك، چيپس و ساير تنقلات كم ارزش غذايي جدا بايد خودداري كرد، به دليل اينكه خوردن اين موادغذايي اشتهاي كودك را كم كرده و باعث مي شود تا نتواند غذاي اصلي خود را بخورد.

خطاهاي اجتناب ناپذير والدين

سمانه افشاري
همه ما مي دانيم كه هيچ محبتي در جهان جاي محبت پدر و مادر را نمي گيرد و هيچ كس شفيق تر و پرمهرتر از پدر و مادر نيست. اين عشق بي بديل گاه تا آنجا ادامه مي يابد كه پدر و مادر حتي از جان خود براي فرزند عزيزشان دريغ ندارند. در مواجهه با اين احساس پاك و عميق خرده گيري از كارهاي والدين گاه بسيار مشكل مي شود و شايد حتي گستاخانه به نظر برسد، اما گاه همين پدر و مادر عاشق مرتكب خطاهايي در پرورش فرزند خود مي شوند و ناخواسته به كودك عزيزشان لطمه مي زنند. اين لطمات گرچه از سر مهر و علاقه است اما براي تربيت كودكان مضر مي باشد و مي تواند به شخصيت كودك صدمات غيرقابل برگشت بزند. آشنايي با اين خطاها مي تواند والدين را در تربيت يك كودك سالم راهنما باشد.
- لوس كردن كودكان: همه مي دانند كه والدين همواره بهترين ها را براي فرزندشان طلب مي كنند و حتي گاه آن چه را كه خود در آرزوي آن بوده اند براي فرزندشان فراهم مي كنند تا او احساس كمبودي نداشته باشد. اما گاه زياده روي در اين نوع محبت، كودك را از واقعيت جهاني كه در آن زندگي مي كند دور ساخته و موجب مي شود كودك در دنياي خيالي و فانتزي حاصل از تلاش و محبت افراطي والدين اسير شده و از دنياي حقيقي و واقعي دور بماند و حتي دچار احساس عدم رضايت از داشته هايش شود. اما زياده طلبي شايد در دوران كودكي به وسيله والدينش برطرف شود ولي كودك وقتي بزرگ شد و به اجتماع پيوست محلي براي ارضاي خواسته هاي بزرگ و كوچك خود نمي يابد و اين موضوع موجب سرخوردگي و احساس كمبود و درنهايت به افسردگي فرد منجر مي شود.
- تنبيه و تربيت كودكان: نظم و قانون دو اصل جدائي ناپذير اجتماعي هستند و نبود يكي از آنها جامعه را به محلي غيرقابل تحمل و مغشوش بدل مي كند. نكته جالب اين جاست كه اين قانون از مراجع بزرگ قضائي شروع نمي شود بلكه از خانه شما و خانواده شما نشأت مي گيرد. اگر در منزل شما قانون خاصي براي همه چيز وجود داشته باشد پس نظمي هم در كار نخواهد بود و اين نشانه عدم كفايت شما در اداره كردن خانواده است.
شايد براي پدر و مادر رفتار بي ادبانه و نامنظم بودن كودك به علت عشق و علاقه وافر به او قابل تحمل و گذشت باشد ولي در دنياي بيرون اين گونه نخواهد بود. مسلما مطلوب نيست كه كودك با برخورد خشن و منزوي شدن از طرف سايرين پي به رفتار غلط خود ببرد بلكه راه درست آن است كه با نظم و ادب در سال هاي كودكي در خانواده آشنا شود تا كمتر آسيب اجتماعي ببيند. بنابراين سعي كنيد خود شما زيستن در لواي قانون را با گذاشتن قانون در خانه به وي بياموزيد.
- جدايي از مدرسه: مدرسه مكاني است كه بعد از خانه و محيط خانواده بيشترين وقت فرزند ما در آنجا مي گذرد. به عبارتي مدرسه خانه دوم هر دانش آموز محسوب مي شود. علاوه بر اين مدرسه نخستين مكاني است كه مسئوليت و استقلال را به كودك ما مي آموزد. در مدرسه شخصيت كودك شكل مي گيرد و همه عوامل و دست اندركاران آن بر شخصيت و در نتيجه بر سرنوشت كودك شما تأثيرگذار هستند. بنابراين شما وظيفه داريد كه با مسئولان مدرسه كودك خود، همكاري لازم را داشته باشيد. با قوانين مدرسه كودك خود آشنا شويد و در هماهنگ كردن كودك خود با اين قوانين نهايت همكاري را داشته باشيد. ارتباط نزديك و مداوم با آموزگار كودكتان برقرار كنيد.
- ستايش بي حد و مرز: البته هر كودكي نياز به تشويق و ستايش دارد و با تشويق و ستودن فرزندمان، عزت نفس و اعتماد به نفس را در آنها شكل مي دهيم. ولي بايد دقت كرد كه اين تشويق ها و تحسين ها موجب بروز اعتماد به نفس كاذب در او نشود. بنابراين بهتر است براي صدمه نديدن فرزندانمان و تضمين روابط اجتماعي ايشان از تحسين بيش از حد آنان خودداري كنيم.
- ندادن مسئوليت به كودكان: گاه ديده مي شود كه والدين همه كارها را به تنهايي انجام داده و انجام هيچ كار و مسئوليتي را به عهده كودك خود نمي گذارند. اين گونه والدين با نگاه به سن و جثه كوچك كودك آنها را بري از هرگونه مسئوليتي در قبال خانواده مي دانند. درحالي كه با انجام كارهاي كوچك در خانه، فرزندان ما مي آموزند كه در زندگي مسئول باشند. آنان نبايد در قبال انجام كار در منزل پولي دريافت كنند. زيرا مكان زندگي شما يك خانه است نه يك هتل و آنها بايد مسئوليت خود را به عنوان فردي از افراد خانواده به دوش بكشند. بنابراين بهتر است همان طور كه آنها بزرگ و بزرگتر مي شوند مسئوليت هاي بيشتري در خانه به آنها محول شود تا در آينده در زندگي فردي و اجتماعي خويش مسئول و موفق باشند.
- همسر خوبي نبودن: رفتاري كه شما با همسر خويش درپيش مي گيريد تأثير زيادي بر روش تربيت فرزند شما دارد. براي يك كودك پدر و مادر تنها الگوهايي هستند كه در اختيار دارند او از شما مي آموزد كه چطور با همسر خود رفتار كند. آنها با ديدن رفتار شما نسبت به يكديگر آموزش هاي لازم براي زندگي آينده را مي گيرند. بنابراين سعي كنيد به او معناي واقعي خانواده و ارزش آن را يادآور شويد. خانه بايد براي او مكان امني براي زندگي باشد و پدر و مادر افرادي باشند كه نور و گرماي خانه را زنده نگه داشته و آن را از دنياي سرد و تاريك بيرون محافظت مي كنند.
- انتظارات نامعقول: وقتي سر و كار شما با كودك است بايد توقع و انتظارخود را از توانايي او در حد سنش پائين بياوريد. گاه والدين از سر علاقه اي كه به فرزند خويش دارند انتظارات زيادي از او دارند. بنابراين سطح توقع والدين نيز بايد در تناسب با توان و كشش كودك باشد. مثلا وقتي براي شام با كودكتان بيرون مي رويد نبايد انتظار داشته باشيد مدت 3-2 ساعت مثل يك فرشته ساكت و آرام در رستوران مقابل شما بنشيند.
- نياموختن دفاع از خود در برابر ديگران: امروزه بسياري از والدين، فرزندان خود را همان كودك سابق مي بينند، كودكي كه براي برآورده شدن تمام نيازهايش متكي به والدين است در اين حالت كودك در دنياي فانتزي رشد مي كند و خبر از دنياي واقعيت بيروني ندارد بنابراين كودك قدرت دفاع از خود و مقاومت با دنياي خشن بيرون را ندارد. اين كودكان همواره از پدر و مادر خود انتظار دارند همواره همه چيز را برايشان فراهم كنند. اگر آنان نياموزند كه چگونه از خود دفاع كنند هرگز انسان هاي مستقلي نخواهند شد. بنابراين دادن مسئوليت به آنان در دفاع از خود، به اين معنا نيست كه شما آنها را كمتر دوست داريد بلكه نشان دهنده عشق شما به آنها خواهد بود.
- پرستاري بيش از حد از كودك: اجازه دهيد كودكان كودك بمانند والدين نبايد مدام با پرستاري يا سپردن كودك به يك پرستار سعي كنند رفتارهاي بزرگانه به ايشان بياموزند. فرزندان ما مسئول برآورده كردن خواسته هاي دور و دراز ما نيستند. اگر شما روزي آرزو داشته ايد كه دانشمند شويد به اين معنا نيست كه كودك 4 ساله شما بايد بيش از سن خود اطلاعات رياضي يا فيزيك كسب كند. توضيح مسائل و مشكلات زندگي شما براي كودكتان مفيد است ولي در نهايت شخصيت اوست كه بايد جدا و مستقل از شما شكل گيرد. فرزندتان براي شناخت خويش از دنياي اطراف به اندازه كافي مشكل دارد و سعي شما براي شكل دادن شخصيت او تنها مشكل او را سخت تر مي كند.
- عمل نكردن به حرف خود: هنگامي كه براي كودك خود قانوني وضع مي كنيد در ازاي انجام ندادنش نيز تنبيهي براي او درنظر بگيريد. بدين ترتيب تكليف هم شما و هم او معلوم و مشخص است. او بايد كار خود را به درستي انجام دهد وگرنه مي داند كه تنبيه در انتظار اوست اما آنچه در اين ميان بسيار مهم است اين است كه شما به تنبيه خود احترام گذاشته و حتما آن را انجام دهيد. زيرا در صورت عدم اجراي مجازات فرزند شما اطمينان خود را نسبت به حرف ها و قول هاي شما از دست مي دهد. براي مثال اگر به او وعده داده ايد كه با آوردن نمرات بالا در مدرسه برايش دوچرخه اي خواهيد خريد هر طور شده است به قول خود وفادار بمانيد و اعتماد كودكتان را از خود سلب نكنيد.

نقش جشنواره هاي سينمايي در رشد شخصيت كودك و نوجوان

دكتر كريم اردوبادي
بديهي است در جهان امروز علماي تعليم و تربيت و مربيان كودكان و نوجوانان شخصيت را يك سازمان متشكل و پايدار، مركب از خلق و خوي و حالات عاطفي و انفعالي و مشخصات و مختصات ظاهري و باطني مي دانند و براساس اين تركيب است كه فردي از فرد ديگر بازشناخته مي شود و از همه مهم تر حاصل اين تركيب به گونه اي است كه به صراحت مي توان ادعا كرد؛ در جهان بشريت حتي دو نفر را نمي توان پيدا كرد كه از همه جهات و صفات شخصيتي همانند باشند.
آغاز پيدايش شخصيت از نظر روان شناسان متفاوت است ولي آنچه مورد توافق است بحراني ترين دوره و مرحله شخصيت مرحله نوجواني و جواني است و تعبيراتي كه در اين زمينه از پيامبر اكرم(ص) و امام علي(ع) مي بينيم پيدايش حالتي عجيب، حاد و جنون گونه است، رنگ و فرم حيات عوض مي شود و آرزوها و هوي ها و هوس ها رنگ و صورت ديگرگونه اي پيدا مي كنند و در همين مراحل است كه اختلال در شخصيت براي كودك و نوجوان رخ مي كند و آن ها از مسير عادي منحرف شده و قادر به پذيرش و انجام مسئوليت ها نيستند و خود را براساس ارزش ها و موازين صحيح اجتماعي نمي توانند مطابقت بدهند و مرتكب رفتار و اعمالي مي شوند كه به نظر ما زيبنده نيست! در اين ميان روش بسيار ساده اي وجود دارد كه بخش اعظمي از اين تلاطم را حل و رفع مي كند و آن ارتباط تنگاتنگ ميان والدين و كودكان و نوجوانان و مربيان دبستان و دبيرستاني آن هاست (امور تربيتي). والدين و مربيان با جلب اعتماد كودكان و نوجوانان آنان را بايد به اصل امتحان شده «روايت در خانه» و «روايت در كلاس مدرسه» بازگردانند كودك و نوجوان به هر اندازه كم حرف، گوشه گير، انزواطلب بايد تشويق به بازگويي روايت گردد، او حتي بايد بتواند دلايل خستگي بي دليل! احساس عدم لياقت در انجام كارها، بي اعتمادي به خود و ديگران، وسواس و دودلي، اضطراب و تشويش، بي خوابي، قطع رابطه با ديگران، غلبه ترس بر خود را به نحوي به روايت و گفتگو بنشيند و در ميان اين روايت هاست كه رهيافت هاي جديد هم پيدا مي شود. باتوجه به نكات فوق شما به عنوان خواننده اين سطور به تأثير يك فيلم سينمايي و يا به ساخت يك فيلم سينمايي توسط كودكان و نوجوانان و تأثير آن فيلم حاوي نكات تربيتي و آموزشي كه نه جنبه نصيحت نه جنبه تذكر و نه جنبه تنبيه دارد بيانديشيد. فيلم فانتزي «شازده كوچولو»، فيلمي با تعميم اصل «بودن» و نفي «نبودن» است، اين فيلم تثبيت ارزش حيات در مقابل مرگ، تثبيت ارزش هاي مثبت در مقابل ارزش هاي منفي و نگاه شاخص به اميد و اميدواري در مقابل يأس و افسردگي است.
با اين مثال مي توان گفت فيلم هاي علمي و تخيلي و فانتزي با بار آموزشي و تربيتي، خيرخواهانه ترين پديده هاي سمعي و بصري هستند كه كودكان و نوجوانان را مددكار واقع مي شوند تا در شكل بخشي به شخصيت هاي متزلزل خود به كمك مربيان و معلم هاي آموزش و پرورش شكل مطلوب و قابل قبولي ببخشند و شك نيست صميميت مربي در اين ميان نقش اساسي بازي مي كند. پژوهش هاي انجام شده در زمينه رشد كودكان و حتي نوجوانان نشان داده است كه در روند رشد زبان و روابط اجتماعي مراحلي مشخص وجود دارد. آهنگ رشد كودكان طي اين مراحل يكسان نيست، اما نظم و ترتيبي دارد كه كودك طي آن به بلوغ مي رسد. خصوصيات كودكان در هر مرحله نشانه هايي است كه مي توان از آن ها براي انتخاب ادبيات مناسب و درخور آن مرحله استفاده كرد؛ اين ادبيات مي تواند در طي آن مرحله از رشد به كودك كمك كند همان گونه كه ضدادبياتي كه گاهاً توسط مديوم تلويزيون در مورد ذهن و نگاه اثرپذير كودكان اعمال مي شود نه تنها به رشد كودكان كمك نمي كند بلكه انبار متوقف و آكنده از ابهامات منفي را براي آنان ايجاد مي كند، مديوم سينما و مفاهيم تربيتي و آموزشي كه با ترفندهاي كارگردانان طي قصه هاي مختلف و متعدد و يا حتي از فيلمسازان كودك و نوجوان براي كودكان و نوجوانان ساخته مي شود اين قابليت را دارد كه كمك كار موارد زير واقع شود، سينما به درك احساسات برتر كمك مي كند، كودكان و نوجوانان با شخصيت هاي ممتاز و توانا هم ذات پنداري كنند، كودكان و نوجوانان با ديدگاه هاي مختلف آشنا شوند، كودكان و نوجوانان الگوهاي شخصيتي خود را از ميان افراد مقاوم و توانا و دشمن ستيز و غيور انتخاب كنند و به ساخت و ترميم شخصيت هاي گاهاً متزلزل خود كمك كنند و حتي كودك و نوجوان به گاه تماشاي يك فيلم آموزشي و با پيام، اين توانايي را پيدا مي كنند كه خود را به تجربه يك شخصيت سينمايي مورد روايت فيلم پيوند زده و با استفاده از تخيلاتشان از توانمندي هاي آن شخصيت لذت برده و در عالم خيال و رؤيا پاي در جاي پاي او بنهند و خود را به واقع در عالم حقيقي نيز به شخصيت ممتازي كه در حافظه و خاطره دارند نزديك تر كنند.
اي كاش وسعت و اهميت جشنواره هاي فيلم كودكان به اندازه اي برسد كه كمك كار همه كودكان و نوجوانان هنرمند و غيرهنرمند جهان در ساختار شخصيتي بوده و تأثير سينما محل بهره برداري مثبت و سازنده كودكان و نوجوانان باشد.