يك هشدار جدي : سينما ديگر مشتري ندارد!

پريسا جلالي
- بعد از ظهر جمعه فرصت خوبيه بريم سينما
- سينما با اون فيلم هاي عجيب و غريب مثلا كمدي يا اجتماعي و اون همه هزينه بليط ؟!
- خب مي تونيم سه شنبه بريم كه بليط نيم بها است.
- به جاي اينكه نفري 4000 تومان بابت بليط بدهيم خب يك فيلم مي گيريم 1500 تومان. تازه يك دي وي دي با هشت فيلم سينمايي جديد 1000 تومان!
- خب سي دي و فيلم هم كه هميشه هست. بهتره بريم پارك .
اين ديالوگي است كه امروزه براي صرف اوقات فراغت ميان اعضاي خانواده ها رد و بدل مي شود و البته خود اهالي سينما هم بدان كاملا واقف و آگاهند.
سينما ديگر مشتري ندارد. اين هم اپيدمي سينما البته حاصل تقريبا دهه 70 به اين طرف است كه مبتذل سازي و تقليد تكراري از فيلم هاي سطحي و دون ارزش سال هاي پيش از انقلاب اسلامي باب شد و دلزدگي مخاطبان سينما را به ارمغان آورد.شايد آن روزها كه فيلمنامه نويسان ديالوگ هاي مبتذل سازان دهه هاي پيشين را كپي مي كردند يا كارگردانان كه براي ساختن آثار بزن بروي به قول خودشان گيشه پسند! سر صحنه فيلمبرداري با سي دي فيلم هاي قديمي مي آمدند تا مبادا صحنه اي را جا بياندازند و پلاني را حذف كنند فكرش را نمي كردند چه بلايي بر سر سينماي يادگار از فيلم سازان عرصه سينما مي آورند و مخاطباني كه براي تماشاي فيلم ها سراز پا نمي شناختند و بعد از خروج از سينما حتما اولين توصيه شان به دوستان و آشنايان، تماشاي همان فيلم بود، كه اين موضوع واكنش آحاد مردم و البته اهالي فرهنگ را دربر داشت اما آيا امروز هم واقعا سينماي ايران مي تواند به دوران اوج خود بازگردد؟
به ادعاي برخي از صاحبنظران در عرصه فيلم سازي، نمايش خانگي، همان سي دي هاي ارزان قيمتي كه با فاصله اندكي از توليد فيلم وارد بازار مي شوند و به نرخ هاي ارزاني فروخته مي شوند سينما را به انزوا كشانده و مخاطبان را جذب سينما نمي كند.
اين عده حتي معتقدند كه طي ماه هاي اخير شاهد استقبال خوب مخاطبان از عرضه سي دي فيلم هايي بوده ايم كه موقع اكران زير 300 ميليون تومان فروخته اند.
همانطور كه سيامك شايقي از كارگردانان با تجربه كشور در همين رابطه مي گويد: مخاطبان سينما وقتي مي توانند بعد از دو يا سه ماه سي دي فيلم هاي روي پرده را از رسانه ها تهيه كنند و به جاي دو نفر حداقل ده نفر بنشينند و آن را در جمع خانوادگي ببينند به جاي 50 يا 60 هزار تومان هزينه كردن، 1500 تومان هزينه مي كنند و اتفاقا فيلم را در جمع خانواده مي بينند كه اين موضوع عامل ريزش مخاطبان سينما است.
البته او ادامه مي دهد مردم با پرداخت هزينه هاي اصلي زندگي خود براي ديدن فيلم و تفريحات سالم فرهنگي هنري صرفه جويي مي كنند.
سوژه هاي تكراري هم ديگر بحثي است كه يكي ديگر از كارگردانان بدان اشاره دارد و اين موضوع را عامل ريزش مخاطب سينما مطرح مي كند.
نادر مقدس عضو علي البدل شوراي صنفي نمايش هم مي گويد: با سوژه هاي تكراري نمي توان مخاطب را جذب كرد شايد گراني بليط سينماها در ريزش مخاطبان نقش داشته باشد اما با توجه به اينكه تعداد سالن هاي نمايش فيلم بالا رفته اين مساله در فروش فيلم تاثير زيادي ندارد.
مردم چه مي گويند؟
براي كنكاش صحت اين ادعا وارد جمع مردم مي شويم تا بيشتر پاي مخاطبان واقعي سينما را به گزارشمان باز كنيم.
فريده مددي از مخاطبان سينماي اوايل انقلاب و عاشق فيلم هاي سينمايي دوران جنگ تحميلي است كه البته به قول خودش احساس خوبي نسبت به فيلم هاي سينمايي اين روزها ندارد.
وي اگرچه حاضر به مصاحبه نمي شود اما در گفت و گوي كوتاه خود با خبرنگار سرويس گزارش كيهان به اين نكته اشاره مي كند كه فيلم هاي سينمايي نه محتوايي دارد و نه ارزشي براي تماشا.
خانم مددي، مادر سه فرزند نوجوان است كه تماشاي برخي از فيلم هاي سينمايي را بدآموزي براي فرزندانش مي داند و در همين خصوص اضافه مي كند: در اغلب فيلم هاي سينمايي واژه ها و تعابيرنادرستي استفاده مي شود كه همان اصطلاحات بر سر زبان ها مي افتد و حالا خانواده ها هستند كه مي بايست مدت ها وقت بگذارند تا فرزندشان را قانع كنند كه از اين عبارات كه اغلب هم فحاشي است نبايد استفاده كنند.
سالن هاي تهي از مخاطب
وارد سالن انتظار يكي از سينماها كه مي شويم چندان استقبال خوبي را از فيلم هاي اكران شده نمي بينيم.
اين موضوع البته در سالن هاي نمايش ديگر سينماهايي كه اين روزها به بهانه تهيه گزارش و مصاحبه با مخاطبان سينما مراجعه كرده ايم هم مشهود است.
آقاي پيراني كه مخاطب فيلم هاي كمدي سينما است به خبرنگار سرويس گزارش كيهان مي گويد: فيلم ها براي سرگرمي و غفلت از مشكلات زندگي خوب است البته نه اينكه محتواي جذابي داشته باشند. خب اينها سليقه اي است. بعضي از مخاطبان كمدي را به شكل امروزي مي پسندند و خيلي ها هم از سينما قهر كرده اند.
وي تقويت محتواي فيلم ها، دعوت از هنرپيشه هاي مطرح و تبليغات وسيع در سطح شهر را در جذب مخاطب موثر مي داند. اگر قيمت بليط گران هم باشد در صورتي كه فيلم مورد پسند و جذاب و با كيفيت باشد ارزشش را دارد. اما 3000 يا 4000 هزار تومان براي تماشاي فيلم هايي كه امروز روي پرده سينما هستند خيلي گران است.
سينما ارزانتر از تئاتر
«خيلي كم به سينما مي آيم. اما بعضي از فيلم ها خوب است و ارزش ديدن دارند. »
محمد گوهري با اشاره به اين عبارات به گزارشگر كيهان مي گويد: نسبت به هر كالايي كه در بازار حساب كنيم سينما قيمت معقول تري دارد اما بايد جذاب باشد. به طور مثال تئاتر قيمت بالاتري دارد تا سينما، خب مردم ترجيح مي دهند به سينما بروند تا به ديدن تئاتربيايند.
سميه زماني هم مي گويد: خيلي وقت هست كه به سينما نيامده ام چون فرصت ندارم. البته كيفيت نازل فيلم ها مشوقي براي تماشا نيست. استفاده از چند بازيگر با نقش هاي تكراري، سوژه هاي تكراري و دم دستي رغبتي براي رفتن به سينما نمي گذارد.
نيك سرشت هم كه كارمند يكي از ادارات دولتي است اوقات فراغتش را به سينما آمده تا خستگي يك هفته تلاش و كوشش را با تماشاي يك فيلم رفع كند.
وي با رد اين ادعاي فيلمسازان كه مشكلات اقتصادي يا عرضه سي دي فيلم ها در بازار كاسبي سينماها را كساد كرده است به گزارشگر كيهان مي گويد: سينما اگر سينما باشد و ارزش هاي فرهنگي و اجتماعي را حفظ كند با عرضه چند تا سي دي فيلم و بي پولي مردم از رونق نمي افتد.
البته افراد ديگري هم هستند كه فيلم هاي كمدي را مي پسندند اما فقط براي سرگرمي و گذران وقت.
مسئول فروش بليط يكي از سينماها ديگر شخصي است كه براي گفت و گويي چند دقيقه اي به سراغش مي رويم.
وي كه البته مشتري ندارد و هر از گاهي موفق به فروش بليط مي شود، در پاسخ به سوالاتمان از وضعيت فيلم هاي سينمايي اظهار رضايت كرده اما مشكل عمده كاهش تعداد مخاطبان سينما را نبود تبليغات مناسب براي فيلم ها در سطح شهر و تيزرهاي ضعيف عنوان مي كند.
وي نيز كيفيت فيلمنامه همچنين نوع بازي هنرپيشه ها را عنصر موثري در جذب مخاطب مي داند كه نيازمند توجه فيلمسازان است.
كيفيت نازل فيلم ها و فرياد سينماداران معترض
سينماداران از اعضاي خانواده سينما هستند كه نسبت به كيفيت نازل و سطحي برخي توليدات سينمايي معترضند.
سيروس يگانه مدير سينما آفريقا ديگر فردي است كه پاي حرف هايش مي نشينيم تا علت ريزش مخاطبان سينما را از نظر وي جويا شويم.
وي كه ترجيح مي دهد در دفتر كارش مصاحبه كند در گفت و گو با خبرنگار سرويس گزارش كيهان اينطور توضيح مي دهد: گران بودن بليط سينما موضوع مهمي است اما خوراك سينما فيلم خوب است. فيلمي كه مردم مي پسندند نه آن چيزي كه فيلمساز بدون توجه به نظر مردم بسازد. بسياري از فيلم ها جاذبه ندارند و دافعه آنها بيشتر از جاذبه شان است. دلسوزان سينما اگر واقعا به فكر سينما هستند بايد فيلم خوب بسازند. اگر فيلم خوب باشد تا مدت ها در ذهن مخاطب مي ماند و تاثير گذار خواهد بود.
وي همچنين ادامه مي دهد: البته عرضه سي دي فيلم ها با فاصله اندك از اكران هم مساله ديگري است كه معضلات سينما و سينماداران را افزايش داده است در واقع اين مشكل، ضربه شديد به سينماي ايران است.
يگانه با تاكيد بر ساخت فيلم هاي متناسب با نياز مخاطب مي گويد: باز هم مي گويم فيلم هاي خوب ماندني مي شوند و تنها راه جذب مخاطب ساختن فيلم خوب است. فيلمسازاني هستند كه ادعا مي كنند فيلم خوبي ساخته اند اما وقتي مردم استقبال نمي كنند يعني فيلم خوبي در نظر مردم نبوده است.
وي ضمن تاكيد بر احترام به مخاطبان سينما مي گويد: كمك هاي دولت به سينماها هم مي تواند بسياري از مشكلات را حل كند. براي نحوه پخش مشكل داريم. سالن ها مجهز بايد شوند و هزينه بر است كه در صورت ياري وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي مي توان بخشي از مشكلات سينماداران را در تعامل با مخاطبان كاهش داد.
محدوديت عرصه براي توليد فيلم هاي سطحي
وفور توليد آثار مبتذل سينمايي به همراه كپي برداري از فيلم هاي دهه 40 و 50 از سوي مسئولان مربوطه در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي هم تاييد مي شود.
سيد عليرضا سجاد پور كه هشت ماه از زمان رياستش در مركز نظارت و ارزشيابي معاونت سينمايي وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي مي گذرد در همين خصوص به گزارشگر كيهان مي گويد: اين توليدات حاصل سياست گذاري كاملا اشتباه در سينماي ايران است كه با آغاز دوران اصلاحات باب شد و بستر انحراف و تسلط سينماي مبتذل را در كشور فراهم كرد.
وي با تاكيد بر اراده جدي مركز نظارت و ارزشيابي معاونت سينمايي مبني بر تنگ كردن توليد آثار سخيف اظهار مي دارد: برخي با سوء نظر طي ماه هاي اخير اين مباحث را مطرح مي كنند تا مديريت جديد را زير سوال ببرند درحالي كه بايد توجه داشت اكران سينماها حاصل برنامه ريزي يك ساله است و فيلم هاي حاضر در زمان مديريت قبلي مجوز اكران گرفته اند كه نمي توان هر لحظه امضاي مديران را متوقف كرد.
سجاد پور ادامه مي دهد: توليد فيلم هاي پوچ و بي محتوا موجب دلزدگي مخاطبان شده و دقيقا ريزش مخاطب مشهود است. بخشي از آثار روشنفكرنمايانه است كه قصد سياه نمايي دارد اما معاونت سينمايي اولويت برنامه هايش را به برخورد با آثار سطحي داده است. پرهيز از پاستوريزه بودن با حفظ خطوط قرمز و تحفيظ ارزش هاي ديني و فرهنگي و اجتماعي برنامه معاونت در اعطاي مجوز است.
همچنين تلاش مي كنيم فضا را تا جاي ممكن براي فيلم هاي سطحي تنگ كنيم و اكران آن ها را محدود نماييم، حتي قراردادها را به تعويق انداخته ايم و درصدد هستيم تا جدول اكران را خودمان ببنديم. وي البته توليد فيلم هاي سينمايي تفكربرانگيز و ارزشي را در قالب فيلم هاي خانوادگي، كودك، مخاطب خاص و موضوعات سياسي و اجتماعي نياز مخاطب دانسته و نسبت به توليد چنين آثاري توصيه مي كند.