(صفحه(12(صفحه(10(صفحه(6(صفحه(9(صفحه(7(صفحه(8(صفحه(15(صفحه(11(صفحه(5(صفحه(16(صفحه(13(صفحه(4(صفحه (2.3.14


سه شنبه 26 مرداد 1389- شماره 19719

چگونگي نحوه نظارت بر ارزاق عمومي در ماه مبارك رمضان
توان اقتصادي در سايه توازن توليد و توزيع - بخش پاياني



چگونگي نحوه نظارت بر ارزاق عمومي در ماه مبارك رمضان
توان اقتصادي در سايه توازن توليد و توزيع - بخش پاياني

حسن آقايي
عمر اندك تخفيف نرخ مايحتاج روزمره حياتي، چون گل، چند صباحي طراوت بر چهره چروكين نرخ هاي شناور مي بخشد و شهاب نظارت در آسمان انتظارات مردم هم برق آسا مي درخشد و بعد... ديگر چي؟... باز توان تناور اقتصاد مي ماند و دست اندازهاي پايان ناپذير توليد و بي قراري هاي توزيع و امواج سركش قيمت هاي ارزاق عمومي و ضعف و سردرگمي مصرف كنندگان.
در گفت وگو با قشرهاي مختلف شهروندان، يكي صادرات بي رويه يك محصول پروتئيني را علت بي نظمي در بازار عرضه و مصرف مي داند و ديگري توزيع كالا توسط دولت را مفيد به حال مردم مصرف كننده و زيان به حال گران فروشان مي خواند، فرد ديگري انتظار مردمان و كمك هاي دولت را به كام دلال ها مي داند و معتقد است فرهنگ سازي كمتر سود بردن فروشنده امري مفيد به حال مصرف كننده و عرضه كننده محصول است. شايد همه اين ديدگاه و نظرات، به نوعي از جنس نظام مندي توليد و توزيع كافي، برنامه ريزي طولاني مدت و مديريت ناظر بر سلامت بازار باشند كه در مقياس كوچك، تنظيم بازار در مقاطع زماني ويژه مصرف فوق العاده محسوب مي شود.
حمايت دولت به كام دلال ها
دوشنبه 18مردادماه- نيمروز- حاشيه يك خيابان شمالي شهر- صف مردم.
يك كاميون سردخانه اي حامل مرغ تازه، توقف كرده است روبروي جايگاه گوشت و مرغ با نرخ مصوبه طرح تنظيم بازار. نگاهي به چهره هاي مردمي كه در صف نوبت ايستاده اند مي اندازم. تابش خورشيد و گرماي كلافه كننده اش، شلوغي و سروصداي آزاردهنده ترافيك سنگين و زمان بري دستيافت به چند قطعه مرغ، چهره ها را خسته كرده است. برخي به شلوغي جمعيت جلوي فروشنده در داخل كاميون نگاه مي كنند و بعضي به كيسه هاي نايلوني افرادي كه مرغ گرفته و مي روند. جلوتر مي روم. در صف از يك شهروند به نام «شهرام» شغل آزاد، نظرش را درباره طرح تنظيم بازار و قيمت مرغ مي پرسم. او مي گويد: «اينجا...- يك فروشگاه را در حاشيه پياده رو نشان مي دهد- تعاوني دولتي، مرغ گرم و بهداشتي هر كيلو 2900 تومان عرضه مي كند. قيمت چند روز پيش بازار 3500- 3400 تومان و مغازه اي 3700 تومان مي فروختند.» او اضافه مي كند: «مصرف مردم در ماه رمضان با روزهاي عادي فرق مي كند؛ چون رفت وآمدهاي مهماني افطاري برقرار مي شود.»
اين شهروند ادامه مي دهد: «مردم انتظار دارند نرخ مايحتاج عمومي در ماه رمضان نسبت به زمان هاي معمول، ارزان و كنترل قيمت هاي ارزاق مصرفي مثل برنج، گوشت، تخم مرغ، لبنيات، ماكاروني و... اعمال شود.»
وي همچنين مي گويد: «دولت با تهيه كالا و يك قيمت پايين نسبت به بازار آزاد، به مردم كمك مي كند اما بعضي جاها واسطه ها نمي گذارند اين كالا راحت و بدون دغدغه به دست مردم خصوصاً طبقه متوسط و كم درآمد برسد.»
توزيع دولتي كالا
كمك نكردن به گران فروش است
دبير بازنشسته، نفر ديگري است كه در نوبت خريد مرغ ايستاده است. از او درباره تأثير كنترل قيمت ها و نظارت بر كميت و كيفيت عرضه و تقاضاي كالا مي پرسم. «داود نقوي» چنين جواب مي دهد: «به نظر من همين توزيع مرغ از يك فروشگاه معتبر و به نرخ مصوبه دولتي كه هم بهداشتي تر و هم به نفع بودجه مردم است، نمونه خوب كنترل است. اصلا چه خوب است هر نوع توزيع كالاي مصرفي مواد غذايي از طريق سيستم دولتي، به نرخ مناسب و تحت نظارت باشد چون قطعاً روي سلامت و هزينه مصرف كنندگان تأثير مي گذارد و از طرف ديگر كمك نكردن به سودهاي غيرمنصفانه گران فروش ها است.» او به ساعت مچي اش نگاه مي كند. صف، كند پيش مي رود، مي گويد: «نزديك به يك ساعت زير آفتاب ايستاده ام تازه به وسط صف رسيده ام.»
... نرخ امروز همين است، فردا را نمي دانم
يك خانم كارمند، با لحن خسته مي گويد: «صف بستن در كنار خيابان جالب نيست و زشت است. لااقل در يك مكان و فضاي مناسب مرغ توزيع مي كردند.» او سه روز پياپي به محل فروشگاه آمده تا مرغ خريداري كند. گفته مي شده هنوز مرغ نياورده اند. در اين موقع يك نفر خارج از صف كه صحبت او را مي شنود، در مورد صف بستن مي گويد: «بايد مردم صبر مي كردند تا تمام مرغ از كاميون تخليه و به محل فروشگاه برده و سپس توزيع مي شد.» از همين شخص درباره تفاوت قيمت مرغ در اينجا نسبت به فروشگاه هاي ديگر مي پرسم. اگر چه او تمايلي به پاسخگويي ندارد چون پيشتر به سؤالم پاسخ نداده بود، حالا خيلي كوتاه جواب مي دهد: «اينجا امروز نرخ مرغ پايين تر از ميادين است.» بعد با تأكيد روي «امروز نرخ همين است» كه عرضه مي شود، مي افزايد: «نرخ فردا را نمي دانم.» يادآوري مي كنم آن روز نرخ هر كيلو مرغ در اين مكان 2900 تومان بود.
رئيس شوراي اصناف كشور مي گويد: «به مناسبت ماه مبارك رمضان در چهار منطقه تهران و بيش از 300 مركز عرضه مستقيم كالا با 10درصد تخفيف داير شده است كه در شماره نخست گزارش مورد اشاره قرار گرفت.» «قاسم نوده فراهاني» در پاسخ اين سؤال كه عرضه، كنترل و نرخ كالاي مصرف عمومي در اين ماه چه وضعيتي دارند، چنين توضيح مي دهد: «ما ضمن كنترل و بازرسي مرسوم در شهر، معمولا دو مورد يكي در ماه مبارك رمضان و زمان بازگشايي مدارس و ديگري در ايام نوروز كه ميزان مصرف و عرضه و تقاضا تغيير مي كند بازرسي و نظارت مان فعالتر و شديدتر مي شود.»
بحث ما كنترل و نظارت بازار است
وي ادامه اين بخش از صحبت خود را متوجه وضعيت افت نرخ مرغ طي چند هفته گذشته و اكنون مي كند. او با اشاره به اين مورد، اظهار مي دارد: «طي چند روز گذشته و پيش از ماه رمضان نرخ هر كيلوگرم مرغ 3600تومان بود. امروز- يكشنبه 17مردادماه- هر كيلو مرغ در ميادين عمده فروشي 3هزار تومان و در مغازه هاي خرده فروشي 3200 تومان عرضه مي شود. مرغ ارزانتر هم داريم كه مرغ منجمد توليد داخلي و وارداتي است. قيمت هر كيلو اين مرغ 2650 تومان است كه در واحدهاي صنفي عرضه مي شود. منتهي بحث ما كنترل و نظارت است.»
عرضه مستقيم كالا در تهران
و 300 مركز در كشور
ادامه اظهارات «نوده فراهاني» درباره چگونگي تداركات تسهيلاتي ويژه ماه مبارك رمضان است. او مي گويد: «همان طور كه پيشتر اشاره شد هر ساله در ماه مبارك رمضان و بازگشايي مدارس فروشگاه هايي داريم. حالا هم در چهار منطقه تهران و در كل كشور بيش از 300 مركز عرضه مستقيم كالا داريم. در اين ارتباط كليه واحدهاي صنفي آمادگي خود را به صورت فروش فوق العاده كالاي كارشناسي شده با تخفيف 10درصد اعلام كرده اند. اين هماهنگي هم به نفع مردم و هم به سود واحد صنفي به لحاظ فروش بيشتر است. ما هم در جهت تبليغات و تسهيلات به واحدهاي صنفي كمك مي كنيم.»
رئيس شوراي اصناف كشور، گفتار خود پيرامون فرآيند كاستن نرخ اجناس را معطوف به شيوه يقين سودبردن ناشي از ارزان فروشي كالا در برخي كشورهاي منطقه مي كند و مي گويد: «در تمام كشورهاي عربي در ماه مبارك رمضان اكثرا باور بر اين دارند كه كالا به نرخ ارزانتر ارايه شود. لذا كالا با تخفيف ويژه به مردم فروخته مي شود.» او در اين خصوص تاكيد دارد: «ما هم بايد چنين روشي را انجام دهيم و واحدهاي صنفي بتوانند يك تخفيف به مردم خريدار بدهند و به دليل مصرف و تمايل بيشتر مردم و فروش بيشتر، بهره مند شوند.» مي گويم يك جمله توصيه اي برخي مردم و كسبه در سال هاي گذشته اين بوده است: «قيمت ارزان تر، فروش زيادتر، سود بيشتر». او مي گويد: «چرا ما چنين فرهنگ سازي نداشته باشيم كه هميشه داوطلبان بيشتر براي درصد تخفيف داشته باشيم؟».
چند سويگي تخفيف قيمت ها
در اين بخش از گزارش، ارزيابي يك كارشناس مواد غذايي كه تمايل ندارد اسمش ذكر شود را مي خوانيم:
او اجراي طرح تنظيم بازار مايحتاج مصرفي عمومي از قبيل مواد پروتئيني، قند، شكر، ماكاروني و... در ميادين تره بار و نمايشگاه هاي عرضه مستقيم را در صورتي تا حدي در سبد اقتصادي- غذايي مردم مصرف كننده تاثيرگذار مي داند كه دستگاه هاي مربوطه بدون كمترين وقفه در تامين هر نوع كالاي مصرفي روزانه، مساله كنترل و نظارت بر بازار توليد، عرضه و مصرف را رعايت كنند.
بخش ديگر نظرات اين كارشناس، نگاهي به چند و چون مشاركت توليدكننده است. وي مي گويد: «شايد برخي واحدهاي توليدي آمادگي پذيرش طرح را نداشته باشند، مثلا آن را مفيد به صرفه خود ندانند يا شايد بر اين نظر باشند كه نرخ كالاي شان در بازار مصرف به روال عادي جريان دارد. در اين زمينه مي توان گفت فلان توليدي كه كالايش فرضا در ميادين ميوه و تره بار و خرده فروشي همان طور كه گفته شد، با نرخ متعارف معمول فروخته مي شود، در طرح مذكور بايد نرخ آن كالا را فرضا 10 درصد يا بيشتر تخفيف بدهد، در صورتي كه هزينه جانبي بابت غرفه داري دارد كه شامل كرايه محل، بهره برداري و مخارج ديگر و اين يعني فروش براساس طرح، اما هزينه ها به روال قبل. به نظر مي رسد بهتر است در برابر تخفيف نرخ كالا، تسهيلات ترغيبي بيشتر براي مشاركت بيشتر توليدكنندگان و خرده فروشان با توجه به موارد فوق، فراهم شود.»
فرهنگ سازي پايدار طرح تنظيم بازار و...
به راستي فرهنگ سازي و ايجاد تسهيلات مناسبتر براي نهادينه شدن دايمي سود كمتر در چرخه توليد تا مصرف و طرح تنظيم بازار ويژه مناسبت ها در مقاطعي از سال نياز به چه اهرم هايي دارد؟
نظر اين كارشناس را در اين ارتباط مي پرسم. او مي گويد: «فرهنگ سازي بستگي به صرفه اقتصادي هم دارد. مولفه هاي متعدد دخيلند. با اين حال، همان گونه كه قبلا مطرح شد، تخفيف ارزاق عمومي مورد مصرف مردم در اين ماه مبارك، اقدامي رفاه گونه و تا حدي رعايت اقتصادي شامل شهروندان مخصوصا ملاحظه گروه هاي كم درآمد است. اما در مقابل، كاهش نرخ ها همان گونه كه اشاره شد، مثل قطار نياز به گذرها و مقاصد زيادي دارد.
گزارش روز

 

(صفحه(12(صفحه(10(صفحه(6(صفحه(9(صفحه(7(صفحه(8(صفحه(15(صفحه(11(صفحه(5(صفحه(16(صفحه(13(صفحه(4(صفحه (2.3.14