E-mail:shayanfar@kayhannews.ir

بنيان هاي نظري فرهنگ غرب در بوته نقد
علوم انساني ديني يا سكولار

نوشته : مهدي جمشيدي
1- بنيان آفريني:
هريك از شاخه هاي علوم انساني، بريك سلسله بنيان هاي نظري و اصول موضوعه متكي هستند كه در صورت تفكيك موضوعي اين بنيان ها از يكديگر، با سه قلمرو «معرفت شناسي»، «هستي شناسي» و «هنجارشناسي» روبرو مي شويم. معرفت شناسي به مطالعه شناخت و مسائل پيرامون آن، از قبيل امكان شناخت و ارزش شناخت مي پـردازد هستي شناسي نيز معطوف به بررسي هستي ها و موجودات گوناگون از قبيل خداوند، ملائكه، انسان، طبيعت، جامعه، تاريخ، جهان به مثابه يك كل و... است. هنجارشناسي مربوط به شناخت بايدها و نبايدهاي مترتب بركنش هاي انسان مختار است.
اسلام به عنوان يك دين الهي، درباره هر سه قلمرو، قضاياي متعددي را عرضه كرده است. علامه مطهري (ره) دركتاب «مقدمه اي برجهان بيني اسلامي»، به اسلام به مثابه يك «مكتب» نگريسته و تعاليم و معارف آن را در سه بخش گنجانيده است:«شناخت شناسي اسلامي»، «جهان بيني اسلامي» و «ايدئولوژي اسلامي» .12 از اين رو، آن سنخ از علوم انساني كه از معرفت شناسي اسلامي، هستي شناسي اسلامي و هنجارشناسي اسلامي سربرآورد، علوم انساني اسلامي ست.
به بيان ديگر:
مقدمه اول، علوم انساني از حوزه هاي «معرفت شناسي»، «هستي شناسي» و «هنجارشناسي» متأثر مي شوند.
مقدمه دوم، اين سه حوزه داراي دو گونه «ديني» و «سكولار» هستند.
نتيجه: علوم انساني نيز قابل تفكيك به دو شاخه است: «علوم انساني ديني»، «علوم انساني سكولار».
اين بنيان ها و اصول موضوعه، به سه صورت بر علوم انساني تاثير مي گذارند:
الف. توليد قضايايي متناسب با خود. قضاياي علوم انساني از هر نوع بستر و زمينه نظري برخيزند، با همان بستر و زمينه، تناسب و همخواني خواهند داشت. از اين رو، در چارچوب معرفت شناسي و هستي شناسي و هنجارشناسي اسلامي، قضاياي اسلامي براي علوم انساني توليد مي شوند. به اين ترتيب، مباني يادشده به محتواي علوم انساني، شكل خاص مي دهند.
ب. تعريف روش. اسلام چند روش را براي توليد علوم انساني، معتبر مي انگارد: روش وحياني، روش عقلي و روش تجربي. بنابراين از جهت روش، علوم انساني داراي گستره وسيعتري نسبت به علوم انساني سكولار است كه تنها تجربه را معتبر مي شمارد.
ج. تعريف غايت. علوم انساني اسلامي علاوه بر مصالح مادي دنيوي «مصالح معنوي دنيوي» و «مصالح معنوي اخروي» انسان را نيز دنبال مي كند.
2- پاسخ دهي به مسئله ها
در بعضي موارد، مسئله هاي علوم انساني در متون اسلامي آمده و به آنها پاسخ داده شده است. امام خميني(ره) دراين باره تصريح كرده اند:
«گمان نكنند بعض از اين اشخاص كه دراسلام راجع به جامعه چيزي نيست يا راجع به -فرض كنيد كه- امور تربيتي كم است. اسلام عميق تر از همه جا و از همه مكتب ها راجع به امور انساني و راجع به امور تربيتي (نظر) دارد كه در رأس مسائل اسلام است، چنانچه امور اقتصادي دارد. ما نمي توانيم امروز همانطور كه انبار مي كردند از غرب براي ما سوغات مي آوردند و در دانشگاههاي ما، بچه هاي ما را فاسد مي كردند، امروز هم بنشينيم كه مغزهايي كه تربيت غربي دارند براي ما تربيت كنند بچه هاي ما را. (...) كساني كه اطلاع از احكام اسلامي ندارند، از اقتصاد اسلام ندارند، از فرهنگ اسلام ندارند، از علوم عقلي اسلام ندارند، اين ها مي گويند كه دراسلام نيست. خوب، تو كه اطلاع نداري؛ به چه مناسبت يك همچو حرفي مي زني؟! متخصص لازم است و دراين امر (توليد علوم انساني اسلامي) بايد از حوزه هاي علميه متخصص بياورند، دست شان را دراز كنند پيش حوزه هاي علميه كه در آن جا اين نحو متخصصين هست و دانشگاه را باز كنند، لكن علوم انساني اش را به تدريج از دانشمنداني كه در حوزه هاي ايران هست و خصوصا در حوزه هاي علميه قم، استمداد كنند.»13
و دراين زمينه، اسلام نيازمند وام گيري و گرته برداري از ديگر مكاتب و جهان بيني ها نيست:
«طلاب علوم ديني و دانشجويان دانشگاه ها بايد دقيقاً روي مباني اسلامي مطالعه كنند و شعارهاي گروه هاي منحرف را كنار گذارند و اسلام عزيز راستين را جايگزين تمام كج انديشي ها نمايند. اين دو دسته بايد بدانند اسلام خود مكتبي است غني كه هرگز احتياجي به ضميمه كردن بعضي از مكاتب به آن نيست و همه بايد بدانيد كه التقاطي فكر كردن، خيانتي بزرگ به اسلام و مسلمين است كه نتيجه و ثمره تلخ اين نوع تفكر در سال هاي آينده روشن مي گردد.»14
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
12- مرتضي مطهري، مقدمه اي بر جهان بيني اسلامي: وحي و نبوت. جلد سوم. تهران: صدرا، 1384، صص 95-.125
13- روح الله موسوي خميني، صحيفه امام. جلد .15 تهران: مؤسسه تنظيم و نشر آثار امام خميني، 1387، ص .415
14- همو، صحيفه امام. جلد 12، ص .208

دست هاي نامرئي -42
طراحي براندازي نرم در خانه آزادي

نويسنده: محمد عبدالهي
خانه ي آزادي در حال حاضر تحت نظر «جيمز وولسي»، رئيس سابق سازمان سيا در سال هاي 1995-1993م و طراح سياست آمريكا در قبال عراق، اداره مي شود. وي كه مشاور بسياري از مؤسسه هاي نومحافظه كار است، رياست كمپاني تايتان را نيز كه يك شركت خصوصي تأمين امنيت مي باشد، برعهده دارد.451
در بخش جانبداري، خانه آزادي مدعي است كه اقدامات آن تنها به تشويق سياست گذاران آمريكايي براي اتخاذ سياست هايي در راستاي پيشبرد حقوق بشر وآزادي در دنيا محدود مي شود. در بخش اقدام، اين سازمان تلاش كرده تا با طرح ريزي و اجراي برنامه هاي تبادل بين المللي، اعطاي بورس و كمك فني و مالي، به آموزش و حمايت از آن چه خود مدافعان حقوق بشر، سازمان هاي مدني و اصحاب رسانه ها مي نامد، بپردازد و به اين وسيله انجام اصلاحات با تغيير نرم مورد نظر كشور هاي هدف را تقويت نمايد.
علاوه براين، خانه ي آزادي هر سال به انتشار نقشه اي مبادرت مي ورزد و طي آن مناطق آزاد، نيمه آزاد و غيرآزاد جهان را مشخص مي سازد و مطابق با اين نقشه، تمركز فعاليت هاي خود را در مناطق نيمه آزاد و غيرآزاد قرار مي دهد. در تصاوير مربوط به سال هاي 2003 الي 2007، رنگ سياه نشانه ي مناطق و كشورهاي غيرآزاد، رنگ خاكستري نماد كشورهاي آزاد و رنگ سفيد بيانگر مناطق نيمه آزاد است.
بررسي اين نقشه ها نشان مي دهد كه علاوه بر خاورميانه ي عربي و حوزه هاي پساكمونيستي، كشورهايي نظير ايران نيز از سوي خانه آزادي غيرآزاد شناخته شده اند. لذا اين نقشه ها تا حد زيادي بيان گر حوزه ي فعاليت هاي خانه ي آزادي در اقصي نقاط جهان مي باشد. هم چنين بيان گر اين مطلب مي باشند كه در كشورهايي كه انقلاب رنگي روي داده، آزادي حاكم شده است و اين كشورها به جهان آزاد پيوسته اند. در واقع انقلاب رنگي روند گذار اين كشورها از ديكتاتوري به دموكراسي را تسهيل نموده است و به همين سبب انقلاب هاي رنگي مورد حمايت اين سازمان ها قرار مي گيرند.452
بررسي تأمين كنندگان منابع مالي خانه ي آزادي مبين اين واقعيت است كه منابع اين سازمان مستقيماً از طرف دولت آمريكا و آژانس هاي وابسته به آن و يا از طريق بنيادهايي به ظاهر خصوصي تأمين مي شود.
بنياد اعانه ي ملي براي دموكراسي ( NED )، آژانس دولتي توسعه ي بين المللي ايالات متحده ( USAID ) و وزارت امور خارجه در فهرست حاميان دولتي خانه آزادي و بنيادهايي نظير سوروس، بنياد ليند و هري رادلي و بنياد ساراسكيفسي در زمره تأمين كنندگان مالي غيردولتي اين سازمان قرار مي گيرند.
اين خانه براي آمريكاسازي در ايران كه آن را دموكراسي سازي مي نامد برنامه هاي گسترده اي را در دستور كار خود دارد. اين برنامه ها بيشتر در حوزه رسانه ها و وسايل ارتباط جمعي طراحي شده و تحت لواي يك برنامه كلي به نام توسعه جامعه مدني؛ حمايت رسانه اي به اجرا در آمده اند. طبق اين برنامه، خانه آزادي تلاش مي كند تا منبع اطلاعاتي جامعي را براي فعالان حقوق بشر ايران فراهم سازد و آنها را با منابع و همكاران ديگر خود در اقصي نقاط جهان مرتبط نمايد. طبق اين برنامه خانه آزادي بايد ماهنامه اي الكترونيكي و دو زبانه (فارسي-انگليسي) طراحي و راه اندازي كند تا به واسطه آن فضاي مناسبي را براي بحث و بررسي دموكراسي سازي و حقوق بشر البته تنها در ايران و نه در كشورهاي همسو با منافع امريكا مانند مصر و عربستان فراهم آورد.
اغلب گردانندگان اين مؤسسه سابقه امنيتي دارند. مدير اين مؤسسه «پيتر اكرمن» است كه سابقه آشكاري در CIA دارد و همه عناصر اصلي اين مؤسسه صهيونيست هستند؛ يعني يهودياني هستند كه به شكل جدي و سخت مدافع اسراييل مي باشند.
مؤسسه خانه آزادي از چند سال قبل، تمركزش را در خصوص ايران آشكار كرده است. اين مؤسسه از چند سال پيش با بودجه 15 ميليون يورويي هلند يك وب سايت يا يك مجله اينترنتي را با نام «گذار»453 راه اندازي كرده است.
«گذار» در حقيقت بخش فارسي خانه آزادي است و گردانندگان آن هم اپوزيسيون چپ ايراني هستند. افرادي مانند ساسان قهرمان، فرج سركوهي، عباس معروفي و ... اشخاصي هستند كه در »گذار« فعاليت مي كنند. اما در سال هاي اخير افرادي مانند فاطمه حقيقت جو، همسر وي محمد تهوري كه به شدت درگير مسائل دبيري اين مجله است، مجيد محمدي از نويسندگان تند دوم خردادي، نيك آهنگ كوثر، آرش آبادپور، علي افشاري و محسن سازگارا نيز با خانه آزادي همكاري دارند.
اما نكته اي كه خانه آزادي را با اتفاقات اخير كشور مرتبط مي كند راهنماي عملياتي يا دستورالعمل كاملاً تنظيم شده و آموزشي است كه چند ماه قبل، خانه آزادي به وسيله وب سايت »گذار« به فارسي ترجمه كرد.
از جمله اين كتب، كتاب «مبارزه مسالمت آميز : 50 نكته اساسي»454 است، به راحتي مي توان با اين كتاب كارگاه آموزشي گذاشت. در حقيقت اين كتاب يك خودآموز كامل براي براندازي نرم به شمار مي آيد. يك راهنماي ديگر نيز وجود دارد كه در خصوص نظارت بر انتخابات است.
با توجه به ارتباط بسيار نزديك خانه آزادي با CIA به سادگي مي توان اين نتيجه را گرفت كه مطالب آموزشي اين سايت، دستورالعمل ها و خود آموزهاي CIA است كه به فارسي ترجمه شده است و بدون شك خيلي از كساني كه در بحران هاي اخير نقش داشتند قطعاً فايل اين راهنما و خودآموز را مي شود در كامپيوتر شخصي شان پيدا كرد.455
5- مؤسسه واشنگتن براي مطالعه سياست هاي خاور نزديك456
مؤسسه «واشنگتن براي مطالعه سياست هاي خاور نزديك» يكي از مؤسسات بسيار متنفذ در ساختار سياسي آمريكا بوده است و به خاطر نزديكي كه با لابي اسراييل دارد و به بازوي پژوهشي لابي اسراييل مشهور است
(البته در كنار مؤسسه بروكينگز)، نفوذ زيادي در دولت جرج بوش در خصوص ايران داشته است.
البته اين نفوذ كماكان نيز ادامه دارد چون از هر دو حزب آمريكا شخصيت هاي متنفذي در هيأت مديره اين مؤسسه و گردانندگان آن هستند.
«پل ولفويتز»، «جيمز ووسلي»، «ريچارد پرل»، «الكساندر هيد»
(از افسران نظامي و امنيتي كه مدتي نيز وزير دفاع آمريكا بوده است) 457 از اعضاي هيأت مديره اين مؤسسه هستند.
با نگاهي به اسامي اين افراد و اشخاص ديگري كه در اين مؤسسه فعالند كاملاً متوجه خواهيد ژشد كه اين افراد مهمترين محافظان اسراييل در آمريكا هستند و شايد هم به اين خاطر است كه فعاليت هاي آن كاملاً براساس منافع لابي اسراييل در آمريكا است. يك نفر از اعضاي اين مؤسسه به نام «پاتريك كلاوسن» بر روي مسائل ايران تمركز دارد.
از متن نوشته ها، مقالات و سخنراني هاي اين فرد كه در زمينه اقتصادي تجربيات زيادي را دارد، به راحتي مي توان دريافت كه استراتژي تحريم هاي موردي و يا به قول آمريكايي هاي هوشمند ايران از تفكرات اين فرد است. وي در سال هاي اخير روابط نزديكي را با برخي از دوم خردادي هاي تندرو برقرار كرده بوده است.
در همين راستا «محسن سازگارا» به دعوت كلاونس به مدت يك سال در اين مؤسسه، محقق ميهمان بوده است و گزارشي راجع به فعاليت هاي اقتصادي سپاه پاسداران تهيه كرده و در اين گزارش، سپاه را به عنوان يك مافياي اقتصادي سياسي، نظامي ترسيم كرده كه تمام جنبه هاي حكومت ايران را كنترل مي كند و يكپارچگي بي نظيري دارد كه اختلاف نيز در آن نيست.
به جز سازگارا، «مهدي خلجي» نيز با اين مؤسسه همكاري دارد. وي فعاليت هاي زيادي در خصوص تئوري سازي يا عملياتي كردن رويكردهاي آمريكا در خصوص حوزه هاي علميه و مرجعيت شيعه انجام داده است.
درست است كه اين مؤسسه به اندازه مؤسسه AEI معروف و مشهور نيست، اما نفوذ آن بسيار وحشتناك است.
اين مؤسسه نيز اخيراً گزارشي را تحت عنوان «فعاليتهاي اطلاعاتي عليه ايران» به قلم «مايكل آيزنشتات»، كارشناس ارشد و مدير موسسه «مطالعات نظامي و امنيتي واشنگتن » ، منتشر نموده است.458
6- مؤسسه NED يا صندوق اعانه ملي براي دموكراسي459:
از ديگر مراكز و مؤسسه هاي مهمي كه نقش مهمي در آموزش روش هاي براندازي نرم و همچنين تقويت و پشتيباني از انقلاب هاي رنگي داشته، مي توان به بنياد آمريكايي كمك ملي براي دموكراسي اشاره كرد كه رياست هيئت مديره ي آن را «مادلين آلبرايت» وزير امورخارجه اسبق آمريكا برعهده دارد. بنياد كمك ملي براي دموكراسي، مؤسسه اي غيرانتفاعي، غيردولتي و فراجناحي است كه هدف آن تقويت نيروها، جريان ها و سازمان هاي دموكراتيك در جهان مي باشد.460
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
451 .شعيب بهمن، همان، صفحه 201
452 . پيشين، صفحه 204-202
453 wwwgozaarorg
454 Nonviolent struggle: 50 crucial points
wwwgozaarorg/uploaded_files/NVS50CP_Farsipdf
455 . معرفي مؤسسات برانداز - 5، خبرگزاري فارس، 24 آذر 1388
456 Washington Institute for Near East Policy
457 Alexander Hyd
http://noorportalnet/news/ShowNewsaspx?ID=20583 458
459 National Endowment for Democracy NED
460 . شعيب بهمن، همان، صفحه 209