نگاهي به وضعيت عرضه البسه در حراجي ها
برگريزان فصل حراج (بخش نخست)

حسن آقايي
ارزان خريدن هر نوع كالا خواست ديرينه و هميشه همه مصرف كنندگان است ولي ارزان فروشي را برخي فروشنده ها بر نمي تابند.
در اين ميان گاه شكستن نرخ ها، حراج كردن و فروش فوق العاده در يك مقطع زماني توسط عده اي از مغازه داران و فروشگاه ها مي تواند معادله اي كم و بيش مناسب بين قيمت هاي پيشين و جديد برقرار كند اما در عين حال فروشنده بايد داراي مجوز صنفي و مكلف به انجام ضوابط و نظارت صنفي هم باشد. بدين گونه اعتماد و اطمينان در قيمت ها و كيفيت كالا براي مشتريان حاصل خواهد شد.
در گفتگو با عده اي از فروشندگان پوشاك و ... برخي به اعتبار كسب تجربه در پروسه خريد و فروش كالا تاكيد و اعتقاد دارند كه قيمت پايين، فروش زياد و سود بيشتر برگ برنده و رمز موفقيت در كسب و كار است.
گشت وگذاري در خيابان و برخي پاساژهاي معروف عرضه انواع پوشاك، كفش، كيف و ... در قسمت هاي شمالي - غربي شهر با كلكسيوني از كارت پستال هاي خوش منظر و رنگارنگ نگاه را جذب و حواس را به مكث وا مي دارد به ويژه آن كه «قيمت ها شكسته شد.، فروش فوق العاده، حراج» با خطوط درشت روي اتيكت ها تشنگي ارزاني را از ذهن و روان مردم برطرف مي كنند دست كم براي قشر حقوق بگير.
دليل و كيفيت كالاي به حراج گذاشته و قيمت هاي شكسته شده را از برخي فروشندگان مي پرسم.
تفسير چندگانه از علت حراج
«محسن نعمتي» فروشنده لباس و كيف تفسيري متفاوت از علت حراج دارد. با اين ادعا كه حراج نياز به مجوز رسمي اتحاديه دارد، اظهار مي دارد: حراج كالا به دليل كسادي بازار، رقابت - كاهش توان مردم كم درآمد صورت مي گيرد. علت اصلي، بالا رفتن نرخ اجاره و بهاي مسكن، حمل نقل و خورد و خوراك است كه قدرت مالي اكثر مردم را پايين مي آورد. وي اما در خصوص حراج كالا مي گويد قيمت ها در حراج با نرخ شرايط فروش معمولي فرق دارند، حداقل 20 درصد يا كمي بيشتر ارزان است. در حراج گاه ممكن است يك جنس زده دار، كثيف شده يااز مد افتاده باشد. اين موارد احتمالي مي توانند يكي ديگر از علل حراج باشند. «اين فروشنده موقعيت هاي كسادي بازار را در طول سال 6-5 ماه حدود ماه هاي خرداد، آبان و آذر مي داند. او با اين تعاريف و نظرها اضافه مي كند در شرايط فعلي كيف به قيمت 13 هزار تومان خريد را 8 هزار تومان مي فروشيم به دليل اين كه فروش نرفته و حالا از مد افتاده است.
به هر حال كساني كه وضع مالي خوب دارند مايحتاج خود را از فروشگاه هاي شمال شهر تهيه مي كنند. آن هايي كه وسع اقتصادي چنداني ندارند از همان منطقه مسكوني و مناطق ديگر شهر پوشاك و مايحتاج ديگرشان را تامين مي كنند. وي اين نظر خود را در پاسخ سوالم كه نظارت بر قيمت ها چگونه است؟، بيان مي كند.»
جنس هاي تك سايز به حراج گذاشته مي شود. اما در كل، حراج و كاهش قيمت كالاي حراجي ها حالت هاي مختلفي دارد: مثلا يك سري جنس كه روي دست فروشنده مانده است و زماني كه فروشنده نياز به پول داشته باشد.
«ملكي» كيف و پوشاك فروش مي گويد كه در حال حاضر قيمت يك سري شلوار جين را ارزان كرده تا به پول تبديل كند. وي درباره حراج فصلي اظهار مي دارد در فصل حراج مثلا بهار، توليدي ها قيمت جنس زمستاني شان را پايين مي آورند. ما هم طبيعتا قيمت را مي شكنيم. وگرنه قيمت كالا غير از اين موارد گفته شده، پايين نمي آيد.»
در گفت وگو با مردم، آنان نظرات متفاوتي درباره حراج كالا و تخفيف و فروش هاي فوق العاده دارند.
«فلاح» بازنشسته معتقد است اين مغازه دارها كه هرچند گاه و از جمله در حال حاضر برخي شان قيمت اجناس خود را پايين آورده اند چرا در طول سال چنين كاري نمي كنند؟ الان به گفته آنان 20-15 درصد به مشتريان تخفيف مي دهند. در همين شرايط به سود اندك راضي شده اند و طبعا ضرري در كارشان نيست. آن ها اگر هميشه نرخ ها را مناسب كنند و به كم قانع باشند مطمئنا مشتريان بيشتري خواهند داشت. در آخر منفعت بيشتر نصيب شان خواهد شد. از طرف ديگر از قديم گفته اند هر ارزاني بي علت نيست و گراني بي حكمت. بنابراين و بنا به تجربه شخصي، جنس ارزان و برخي حراجي ها، چندان به نفع خريدار نيست مگر نظارتي در كار باشد.»
نياز به حراج نيست
اگر قانع به سود كم باشند
«مرادي» راننده مسافربر به همراه خانواده مقداري پوشاك و يك چتر و دو جعبه كفش در پلاستيك دارند، مي پرسم نظرش راجع به مغازه ها و يا بساطي هاي دستفروشان و جمعه بازارها كه به عنوان فروش فوق العاده و ارزان فروشي در گوشه و كنار شهر فعاليت مي كنند چيست؟. لبخندي مي زند و مي گويد: «كم و بيش چه خودمان و چه از مسافران خروجي از اين محل ها تجربه كرده ام كه نرخ هاشان نسبت به فروشگاه ها پايين است. مردمي هستند كه بيشتر وسايل شخصي و مصرف خانوادگي را از همين جاها خريداري مي كنند. اما بايد وقت گذاشت چون همه جا اين قبيل مكان ها در دسترس مردم نيست. ما يك مقدار از همين حراجي ها خريد كرده ايم. قيمت شان با بيرون يعني مغازه ها، به صرفه است. شنيدم بعضي خانواده ها دورانديشي مي كنند پوشاك بچه ها و بزرگترها را آخر هر فصل سال براي فصل مناسب و سال ديگر از حراجي ها تهيه مي كنند و راضي هم هستند. كلا نظرم اين است كه همه فروشندگان به سود كم قانع باشند چون مشتري بيشتر به دست مي آورند. در آن صورت نياز به حراج نيست.
يك دانشجو به اتفاق چند خانم ديگر كيسه پلاستيكي حاوي پوشاك در دست دارد. در پياده رو ايستاده اند و راجع به خريدشان صحبت مي كنند. از «شميراني» دانشجو سوال مي كنم شما از حراجي خريد كرده ايد؟. - «همينطوره». قيمت ها را مي پرسم. مي گويد دو دست لباس خريده و قيمت ها مناسب است. او بر اين باور است كه كلا حراجي ها قيمت اجناس شان مناسب و نسبت به مغازه ها، ارزان است. خانم ديگر هم كيسه پلاستيكي كه يك جعبه بسته بندي بزرگ درونش است را بالا مي گيرد: -«من هم وسايل خانگي خريده ام. قيمتش خوب است. راضيم.»
«اكبرزاده» شغل آزاد، دست پسر نوجوانش را گرفته و از ميان جمعيت حراجي پوشاك بيرون مي آيد. عجله دارد: مي پرسم خريدتان از نظر قيمت چطور است؟. راه مي رود مي گويد: خيلي مناسب است. دو تا ژاكت براي خودمان خريديم كه به قيمت يك ژاكت در مغازه هاي محلمان است.
عصرگاه يك روز تعطيل در حاشيه يكي از پاساژهاي مركزي شهر بساط حراجي پوشاك زمستاني از جمله ژاكت مردانه و لباس هاي بافت روي ميزهاي كيپ هم انباشته شده است. با آن كه قيمت ها با خط بسيار درشت روي مقوا نوشته شده است، در همهمه جمعيت صداهاي بلند «بيا كه حراج كرديم، برس به حراج، گران نخر، ارزان ببر و » در شلوغي جمعيت مي پيچيد. از يك فروشنده كه قيمت هر ژاكت را 8 هزار تومان نوشته است مي پرسم نرخ غير حراج چند است؟. جوابش اين است: «برو پاساژ آن طرف خيابان قيمت كن. همين پليور را 22 هزار تومان مي فروشد.» او بعد مي گويد: «ما حراج واقعي كرديم. اندكي سود مي بريم.»
«اكبر فرجي» يك ژاكت از حراجي خريده است. مي گويد: «پول نيم كيلو گوشت. بعد مي خندد و مي افزايد: يك زمستان هم دوام داشته باشد مي ارزد.»
واحدهاي صنفي براي حراج كالاي مورد عرضه خود بايد ضوابط آيين نامه نظام صنفي را رعايت كنند تا بتوانند مجوز حراج داشته باشند از جمله آن كه فهرست كالا و قيمت فروش قبل و نرخ جديد زمان حراج با حداقل 51درصد ارزان را به اتحاديه متبوع ارائه دهند.
حراج با مجوز
3 نوبت در سال
در گفت وگو با «مسعود عليپور» معاون توسعه بازرگاني داخلي استان تهران، وي موضوع حراج كالا را يكي از شكل هاي فعاليت اقتصادي مي داند كه در آيين نامه اجرايي ماده 48 قانون نظام صنفي اشاره شده است. بر اين مبنا حراج عرضه كالا با حداقل 51درصد زير قيمت قبل تاكيد شده است.
بنابه گفته وي هر واحد صنفي داراي پروانه كسب در طول سال مجاز است 3 نوبت حراج داشته باشد و هر نوبت حراج حداكثر تا يك ماه بيشتر نباشد. اما براي حراج كالا، واحد صنفي مكلف است از اتحاديه صنف تابعه مجوز حراج بگيرد. شرايط آن چنين است: ارائه فهرست عرضه كالاي مورد حراج، فاكتورهاي خريد، قيمت قديم فروش كالا و نرخ جديد فروش فرضا قيمت فروش قبل يك قلم كالا 010 بوده است، نرخ جديد بايد حداقل 51درصد زير قيمت قديم باشد. چنانچه واحد صنفي هنگام حراج كالا نسبت به قيمت قبل و جديد تقلب كند با خاطي برخورد قانوني خواهد شد. همچنين ناظران سازمان بازرگاني استان تهران در مدت زمان حراج بر عملكرد واحدهاي صنفي نيز نظارت خواهند داشت.
«عليپور» ادامه گفتارش معطوف به مبحث تغيير فصل و حراجي هاي فصل مي شود: واحد صنفي فروشنده پوشاك زمستاني موقعي كه آن فصل تمام مي شود طبعا پوشاك بهاره مي آورد و آنچه از قبل مانده باشد را به حراج مي گذارد. همينطور ممكن است در فصل ديگر پوشاك مناسب زمان را جايگزين كند.
حراج و پيش خريد فصلي
صرفه اقتصادي مردم
از معاون توسعه بازرگاني داخلي استان تهران، تاثير حراج كالا را در سبد اقتصاد خانواده ها مي پرسم. پاسخش چنين است:
«وقتي كالايي به حراج گذاشته مي شود مشتري حداقل با 51درصد قيمت ارزان زير نرخ قبلي خريداري مي كند. در حراج كالا همچنين رفتار برخي مصرف كنندگان در خريد اجناس متفاوت است: بعضي خانواده ها لباس مورد نياز زمستان را در تابستان خريداري مي كنند. يا كاپشن را در تابستان، پوشاك براي مصرف فصل بهار را در زمستان تهيه مي كنند. اين گونه خريدن ها در زمان حراج مسلما به صرفه اقتصاد مصرف كنندگان است.»
گزارش روز