نگاهي به وضعيت حمل ونقل عمومي پس از هدفمندي يارانه ها
سوت قطارهاي جديد تا پايان89 (بخش پاياني)

حسن آقايي
با اجرايي شدن طرح هدفمندي يارانه ها يكي از دغدغه هاي اصلي مردم خصوصاً در كلان شهرها وضعيت حمل و نقل ناوگان عمومي شهري است. چرا كه در سايه هدفمندي يارانه ها ناوگان هاي عمومي حمل ونقل از رونق خاصي برخوردار مي شوند و انتظار مردم و شهروندان هم اين است كه به نوعي مسئولان مربوط در اين زمينه به ياري مردم بشتابند و نواقص احتمالي را برطرف كنند.
از همين رو پس از اجرايي شدن طرح هدفمند شدن يارانه ها در شهرها خصوصاً پايتخت كشورمان شاهد افزايش چشمگير استقبال شهروندان از وسايل نقليه عمومي بوديم، از طرفي هم مسئولان وعده داده اند كه تا پايان سال جاري 7قطار جديد به متروي تهران اضافه و 12 كيلومتر نيز به خطوط آن افزوده گردد و البته برنامه هاي ديگري هم در دست اقدام است كه متعاقباً توسط مسئولان مربوطه اعلام خواهد شد.
كمك دولت به خدمات ناوگان شهري
موفقيت بيشتر هدفمندي يارانه هاست
قابل پيش بيني بود كه با بحث هدفمندي يارانه ها و متأثر از آن افزايش نرخ بنزين سبب مي شود خيلي از كساني كه از سواري شخصي خود استفاده مي كردند گرايش به استفاده از حمل ونقل عمومي پيدا كنند چون كه بنزين هر ليتري 400 و 700 تومان مناسبات اقتصادي خانواده ها را جابه جا مي كند. شايد يكي از اهداف مسئولان هدفمندي يارانه ها همين بوده است كه مردم به سمت استفاده از ناوگان مسافربري عمومي بروند.
«مهندس جعفر ربيعي»، مديرعامل شركت بهره برداري متروي تهران، با اين نگاه به خدمات حمل ونقل كلان شهري، در ادامه مي افزايد: «از آنجا كه در سطح شهر ترافيك زياد رنج آور است، به همين دليل دوستان در اتوبوسراني خيلي جاي مانور نداشته اند. البته اتوبوس هاي «بي.آر.تي» باعث سرعت حركت زياد شده و مردم از اين اتوبوس ها استقبال كرده اند ولي مترو در هر شرايط، مزاحمت ترافيك، چراغ قرمز، آلودگي هوا و آلودگي صوتي و مسائل جوي را ندارد و نيز از انرژي برق استفاده مي كند. بنابراين، قدرت جابه جايي انبوه مسافر خصيصه مترو است و از جهت اقتصادي هم حرف اول را مي زند. با اين توضيحات بديهي است كه پس از هدفمندي يارانه ها، در طول دي ماه نسبت به هفته قبل از هدفمندي يارانه ها، حدود 10درصد مسافر افزايش يافته است. پيش بيني ما اين است كه با افزوني 25درصدي مسافر در اواخر ماه هاي بهمن و اسفند آمار روزانه مسافران مترو به مرز دو ميليون نفر خواهد رسيد درحالي كه قبل از هدفمندي يارانه ها آمار مسافران در روز يك ميليون و 600هزار نفر بوده است.
تفاوت اين رقم نشان بارز استقبال مردم از مترو است. در چنين حالتي ما بايد پاسخگوي اين استقبال باشيم. شلوغي الان مسافر در مترو مورد پسند ما نيست. علت ازدحام مسافر حدود 3ساعت در صبح و 3ساعت در عصر آن است كه تقاضاي ارتقاي ظرفيت مسافر برآورده نشده و تقاضاي 30 درصد ظرفيت ما ثابت مانده است. دراين حال فزوني مسافر هر روز بيشتر از روز پيش مي شود و اطلاع داريم كه گاه مردم 2 تا 3 قطار را صبر مي كنند تا قطاري با مسافر نسبتا كمتر، بيايد و سوار شوند.
براساس اين واقعيت است كه مي گويم بايد ظرفيت به دو طريق افزايش يابد: 1- گسترش مترو در سطح شهر 2- افزايش تعداد قطارها در خطوط موجود. اين، حرف و مطالبه صحيحي است.
درهمين ارتباط مترو، شهرداري و شوراي شهر پيشتاز هستند كه هرچند ماه يك بار يك خط جديد افتتاح شود ولي تخصيص منابع مالي، كمتر از خواسته مديران و مطالبات است.»
به گفته «ربيعي» بايد در تهران امروز بيش از 400 كيلومتر خط مترو داشته باشيم. الان 115 كيلومتر است كه لازم است اين فاصله كمبود را با قدم هاي جدي و بلند پروازانه پر كنيم. اين عزم در مديريت شهري وجود دارد ولي نكته مهم آن است كه دولت به كمك اين نياز پايتخت بشتابد چرا كه مترو از گونه پروژه هاي ملي و نه شهري و نه منطقه اي است و طبعا هزينه آن را نبايد مردم بدهند مثل هر پروژه ملي ديگر. وي همچنين براين نظر است كه شركت مترو و اتوبوسراني تهران بزرگترين عامل موفقيت طرح هدفمندي يارانه ها در بخش قيمت سوخت هستند. يعني وقتي نرخ سوخت افزايش يافته است بار افزايش مسافران درون شهري را مترو و اتوبوس به دوش خود مي كشند. لذا خيلي منطقي است دولت به اين شركت ها كمك بيشتري كند تا در اجراي هدفمندي يارانه ها موفق تر باشيم.»
البته به گفته حمزه شكيب عضو شوراي اسلامي شهر تهران، دولت به طور ميانگين در سال هاي اخير حدود 200 تا 240 ميليارد تومان در بخش مترو كمك كرده است. او همچنين از بسيار بهتر شدن وضعيت ساخت تونل و تكميل شبكه مترو نسبت به سال هاي قبل سخن مي گويد. اما در عين حال بر لزوم افزايش كمك هاي دولتي به سبب نياز اقدامات عمراني به سالانه 500 ميليارد تومان بودجه تاكيد دارد.
انتظار خدمات حمل و نقل شهري مقتضي روز
يك دانشجوي شيمي اظهار اميدواري مي كند خدمات شهري با پيشگامي حمل و نقل عمومي شهري، درهر زمينه اي بهتر از گذشته شود و در اجابت اين اقدام، هزينه هاي بعضا اضافي ، كم شود.
«اسماعيلي خرم» درهمين زمينه گفت: «كنترل نرخ درهر بخش مي تواند روي اقتصاد خانواده ها اثر خوب بگذارد. اما باز مي خواهم درباره حمل و نقل شهري بگويم كه مردم انتظار دارند واقعا وضعيت حمل و نقل شهري مناسب جمعيت امروز شهري شود و زمينه تشويق مردم به استفاده از وسايل حمل و نقل عمومي بيشتر شود.» مي پرسم: درحال حاضر نظارت بر كنترل نرخ هاي خدمات شهري چگونه است؟ جواب مي دهد: «بهتر شده است.»
صرفه جويي مصرف و هزينه
در خدمات زيباسازي شهر
توليد، صرفه جويي مصرف و هزينه انرژي روشنايي و مقاوم سازي مبلمان شهري از بازيابي پليمري با توجه اهداف هدفمندي يارانه ها در دستور كار و اجراي سازمان زيباسازي شهر تهران قرار دارد.
«مهندس سيدرضا حسيني لاهيجي» مشاور سازمان زيباسازي شهر تهران، مي گويد: «در پروژه هاي مبلمان، طراحي شهر و نورپردازي كارها بادوام، كارايي بيشتر و كاهش هزينه ها را در دستور كار قرار داده ايم در بخش انرژي روشنايي در پي جلساتي كه پيشتر با مديران شركت برق درباره رعايت مصرف برق داشتيم مقرر شد شركت هاي تبليغاتي بيلبوردي در مصرف روشنايي شبانه از لامپ هاي «ال.اي.دي» كه مصرف بسيار پايين دارند استفاده كنند. آن ها كه امكان توليد انرژي خورشيدي دارند از اين طريق مصرف روشنايي مورد نياز خود را تأمين كنند. همچنين در اتوبان هاي بين شهري و تلفن هاي اضطراري از همين نوع لامپ مصرف شود.» به گفته اين طراح صنعتي، در جهان امروز روي پروژه هاي انرژي روشنايي كار شده از جمله كشورهاي آلمان و ژاپن مجهز به سيستم لامپ «ال.اي.دي» هستند.»
گفته وي با اشاره به اين كه در حال حاضر نورپردازي ساختمان هاي عمومي و زير پل ها نورافكن هاي «ال.اي.دي» مورد استفاده هست، در همين ارتباط نيز به اين نكته توجه مي دهد كه انرژي با 15، 50 و 100 وات بهره نوري برابر نورافكن با نور 500 تا 2000 وات است. بنابراين متوجه مي شويم تفاوت صرفه جويي چقدر مي شود و هزينه ها تا چه اندازه كاهش مي يابند.»
كاربرد مصالح ماندگار
در مبلمان شهري
«حسيني لاهيجي» سخن خود را با توضيحاتي درخصوص كاربرد مصالح مقاوم پليمري در بخش مبلمان شهري ادامه مي دهد: «دستور كار مبلمان شهري استفاده از مواد و مصالح با ماندگاري بيشتر است، بر اين مبنا به جاي كاربرد چوب مي توان از مواد شبيه چوب و بيشتر از مواد بازيابي «پلي وو» و بافت رويه شبيه چوب است، استفاده كرد با اين توضيح كه كاربرد استانداردهاي پليمري در شرايط جوي تغيير حالت داده و در برابر سرما و گرما متناسب با دماي هواي متغير مي شود و در آتش سوزي مقاومت زياد دارد. پيشترها از «پلي وو» استفاده نمي شد ليكن در حال حاضر اين مواد در ايران توليد مي شود.»
وي با اظهار اميدواري استفاده از اين پروژه در سال 90، مي افزايد: «ساخت نيمكت هاي بتني و نصب و استفاده آن در خيابان ولي عصر و خيلي خيابان هاي ديگر مورد استفاده مي باشد و هزينه توليدش ارزان است.»
7 قطار، 12 لكوموتيو و 16 واگن
تا آخر امسال
در ادامه گفت وگو با مديرعامل شركت بهره برداري مترو، از وي مي پرسم، برنامه هاي تازه براي گسترش خدمات حمل ونقل مسافري مترو، چيست؟ پاسخ چنين است: «اگر بتوانيم در خطوط موجود تعداد قطارها را افزايش بدهيم مي توانيم مسافران بيشتري جابه جا كنيم و از شلوغي بيش از حد موجود در ايستگاه ها و قطارها بكاهيم. مسافران شاهدند كه از ابتداي سال 89 ورود قطارهاي جديد به شبكه مترو تهران شروع شده است. افزايش قطارهاي مترو در ماه هاي آينده هم ادامه خواهد داشت و مردم هر ماه شاهد ورود قطارهاي جديد به شبكه مترو خواهند شد. در 2 ماه پاياني امسال 7 قطار جديد درون شهري، 12 لكوموتيو و 16 واگن دو طبقه مسير تهران- كرج به شبكه مترو اضافه خواهد شد. به همين ترتيب تا پايان سال ظرفيت مسافربري مترو حدود 15 درصد افزايش پيدا مي كند. ولي به هر حال اميدوارم با كمك دولت و شهرداري ورود قطارهاي جديد به شبكه مترو تهران در طول سال 90 نيز ادامه پيدا كند به نحوي كه در پايان سال 1390 ظرفيت مسافربري مترو روزانه به 3 ميليون نفر برسد.»
گزارش روز