E-mail:shayanfar@kayhannews.ir

فضايل غيراكتسابي اميرالمؤمنين

اصولا كرامت هايي كه خداي متعال در اين عالم به بعضي از اولياي خود عطا مي فرمايد بر اساس مصلحت هاي خاصي است و لزوماً نشانه برتري صاحب آن كرامت بر تمام انسان ها نيست. مثلا حضرت
عيسي بن مريم(عليه السلام) پس از تولد، در گهواره لب به سخن گشود. هنگامي كه مردم اطراف گهواره او جمع شدند، نسبتي ناروا به حضرت مريم(عليها السلام) داده و گفتند: ما كان أبوك امرأ سوء و ما كانت أمّك بغ يًّا؛1 در خانواده شما فردي نبود كه چنين كارهاي ناپسندي از او سر زده باشد، چگونه در حالي كه هنوز شوهر نكرده اي اين طفل را آورده اي؟ حضرت مريم به امر الهي با اشاره به گهواره به مردم فهماند كه از خود طفل بپرسيد. آنها با تعجب گفتند:
كيف نكلّ م من كان ف ي المهد صب يًّا ؛2 چگونه با طفلي كه تازه متولد شده است گفتگو كنيم؟!
در اين حال حضرت عيسي(عليه السلام) در گهواره به سخن در آمد و گفت:
نّ ي عبد اللّه آتان ي الك تاب و جعلن ي نب يًّا ؛3 من بنده خدا هستم، خدا مرا پيامبر قرار داده و به من كتاب عطا كرده است.
اين فضيلت در بين همه پيامبران مخصوص حضرت عيسي(عليه السلام) است و ساير پيامبران از آن بهره اي ندارند. حتي رسول مكرّم اسلام(صلي الله عليه وآله) نيز اين فضيلت را نداشت؛ لكن مصلحتي وجود داشت كه اين فضيلت بايد در مورد حضرت عيسي(عليه السلام) ظهور پيدا كند.
در مورد اميرالمؤمنين(عليه السلام) نيز همين گونه است. فضيلت تولد در خانه كعبه به اين معنا نيست كه ايشان از پيغمبر اكرم(صلي الله عليه وآله) افضل هستند. مصلحت چنين اقتضا مي كرد كه برتري علي(عليه السلام) بر ديگران، قبل از تولد ثابت شود تا توجه همه مردم به او معطوف شود و آن حضرت تا روز قيامت شاخصي در ميان همه انسان ها باشد. با بروز چنين فضيلتي براي آن حضرت، اگر كسي در جستجوي حق باشد او را راهنمايي كرده اند كه دلش بايد به كدام جهت تمايل پيدا كند. از آن جا كه حضرت علي(عليه السلام) مي بايست بعد از پيغمبر اكرم
(صلي الله عليه وآله) بار رسالت آن حضرت را به منزل برساند و الگوي كاملي از حكومت اسلامي را ارائه كند، حكمت الهي اقتضا مي كرد كه آن بزرگوار از آغاز تولد به گونه اي باشد كه مورد توجه قرار گيرد و همه مردم بدانند او تافته اي جدا بافته است.
در روايات، درباره اميرالمؤمنين(عليه السلام) چنين آمده است كه مثل علي(عليه السلام) در ميان مردم، مثل ملكه زنبور عسل نسبت به ساير زنبورها است؛ گرچه همه زنبورها از يك جنس هستند، اما ملكه با ديگر زنبورها تفاوت دارد. همه زنبورها به طفيل ملكه به وجود مي آيند و همه خدمت گزار او هستند.
در هر صورت، دسته اي از فضايل اميرالمؤمنين(عليه السلام) به طور كامل مواهبي هستند كه از جانب خداي متعال به آن حضرت عطا شده است. بعضي از اين فضيلت ها نيز تنها به حضرت علي(عليه السلام) اختصاص دارد و هيچ كس از ابتدا تا پايان دنيا در آنها شريك نبوده و نيست.
بيان مطالبي از اين قبيل درباره آن حضرت، براي اين است كه ما بدانيم خداوند چه گوهر گران بهايي آفريده و اين شخصيت بلند مرتبه تا چه حد نزد خداوند عزيز است؛ تا در يابيم كه رهبري او براي انسان ها به اندازه اي اهميت دارد كه خداوند تولد او را نيز به گونه اي ديگر قرار داده است.
اما بسياري از مردم ـ حتي كساني كه در زمان آن حضرت زندگي كرده و فضايل آن حضرت را از پيغمبر اكرم(صلي الله عليه وآله) شنيده بودند ـ چون دل روشني نداشتند، نمي توانستند برتري حضرت علي(عليه السلام) بر سايرين را درك كنند. آنان تصور مي كردند آن حضرت نيز فردي مثل ديگران است و در نهايت، اندكي با افراد ديگر تفاوت دارد. چشم آنان از ديدن خورشيد حقيقت ناتوان بود.
ف نّها لا تعمي الأبصار و لك ن تعمي القلوب الّت ي ف ي الصّدور ؛4 در حقيقت، چشم ها كور نيست ليكن دل هايي كه در سينه ها است كور است.
متأسفانه امروزه نيز حتي در ميان كساني كه خود را پيرو حضرت علي(عليه السلام) مي دانند چنين ناداني ها و ضعف معرفت هايي وجود دارد و ديده مي شود كه عده اي بين اميرالمؤمنين(عليه السلام) و سايرين تفاوت چنداني قايل نمي شوند.
در روزگار ما كه انواع شبهه هاي شيطاني رواج يافته است، در بعضي مجالس ـ حتي در دانشگاه ها، مدارس و سخنراني هاي عمومي ـ گاهي برخي بي شرمانه ابراز مي كنند كه شخصيت هايي كه براي پيغمبر
(صلي الله عليه وآله) و ائمه(عليهم السلام) درست شده، افسانه و اسطوره است و واقعيت ندارد. مي گويند، آنها نيز مثل ساير مردم بوده اند. حتي گاهي اعتراض مي كنند كه چرا براي نام آنها صلوات مي فرستيد و به آنها سلام مي كنيد!
ما در مقابل اين قبيل افراد سخني نداريم جز اين كه بگوييم:
و من لم يجعل اللّه له نوراً فما له م ن نور؛5 و خدا به هر كس نوري نداده باشد او را هيچ نوري نخواهد بود. آري، فمن يهد ي من أضلّ اللّه؛6 پس آن كس را كه خدا گمراه كرده، چه كسي هدايت مي كند؟
اما به هر حال بايد به شبهاتي كه القا مي شود توجه كرد و براي اين كه نوجوانان و جوانان ما تحت تأثير آنها قرار نگيرند، بايد پاسخي روشن به آنها ارائه كرد.
فضايل غير اكتسابي و مؤثر در شخصيت حضرت علي(عليه السلام)
دسته دوم از فضايل اميرالمؤمنين(عليه السلام) با اين كه منشأ الهي دارد، لكن در زندگي و كيفيت شكل گرفتن رفتارها، سيره و سنّت آن حضرت تأثير دارد. تولد در خانه كعبه، شخصيت حضرت علي(عليه السلام) را تغيير نمي دهد و تنها، كرامت و شرافتي الهي است تا مردم متوجه شوند كه اين انسان با ساير انسان ها تفاوت دارد. لكن برخي موهبت هاي خدادادي و غير اكتسابي كه به اميرالمؤمنين(عليه السلام) و انبيا و اولياي ديگر عطا شده است، در شكل گرفتن شخصيت، زندگي، اعمال، سيرت و سنّت آن بزرگواران تأثير داشته است؛ موهبت هايي مثل درك و فهم، دل بيدار و روح با صفا. البته ما نمي دانيم حقيقت اين مواهب چه بوده است، اما آثار آنها را درك مي كنيم. ما نمي توانيم آن نورانيت دل و صفاي باطن را درك كنيم؛ ولي قراين و آثار فراواني از آن بزرگواران نقل شده كه تعبيري ندارد جز اين كه بگوييم اين آثار در نتيجه نورانيت قلب و صفاي روح ايشان بوده است و وجود اين بزرگواران «وجودي نوراني» است. اين تعبير در قرآن و نيز در روايات بي شماري از طريق سنّي و شيعه آمده است.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1. مريم (19)، 28 2. همان، 29.
3. همان، 30 4. حج (22)، 46.
5. نور (24)، 40 6. روم (30)، 29.
پاورقي

نظرسنجي ها چه مي گفتند

اما دلايل و شواهدي كه نشان مي دهد مدعيان تقلب از شكست خود و پيروزي رقيب مطلع بوده اند اما به كذب، ادعاي تقلب كرده اند، عبارتند از:
دلايل مبني بر آگاهي جبهه دوم خرداد از سلامت انتخابات
1. آگاهي به پيشتازي احمدي نژاد بر موسوي در سراسر كشور در پيش از انتخابات
پس از مناظره سيزده خرداد و دريافت بازتاب هاي آن در جامعه از سوي مسئولان ستادهاي انتخاباتي، روشن شد كه آراي احمدي نژاد در سراسر كشور با اختلاف قابل توجهي از موسوي بالاتر است. بسياري از مراكز نظرسنجي علمي و معتبر داخلي كه گزارش هاي محرمانه خود را به مسئولان منتقل مي ساختند، به روشني خبر از پيروزي احمدي نژاد در دور نخست انتخابات مي دادند. بنابر نتايج يكي از اين نظرسنجي ها كه در روزهاي 19 و 20 خرداد توسط مركز افكارسنجي جهاد دانشگاهي (ايسپا)، كه در انتخابات به موسوي گرايش داشت، انجام شد و البته از انتشار نتايج عمومي آن تا بعد از انتخابات خودداري كرد، 2/56 درصد شركت كنندگان در نظرسنجي اعلام كرده بودند به احمدي نژاد و 8/29 درصد به موسوي رأي مي دهند كه در مقايسه با نتايج نهايي مشخص مي شود، رأي هر دو كانديدا بين 4 تا 5 درصد كمتر ارزيابي شده بود كه اين ميزان خطا در نظرسنجي هاي معمول، پذيرفته شده است. جامعه آماري اين طرح، همه شهروندان بالاي 18 سال ايراني از اقشار و گروههاي اجتماعي مختلف در زمان اجراي طرح است. شيوه نمونه گيري اين نظرسنجي به صورت چند مرحله اي
(طبقه اي - خوشه اي) و در سطح ملي است. نمونه تحت بررسي در اين مطالعه شامل 13907 نفر از شهروندان ايراني است. ميانگين سني نمونه 29/36 سال بوده است. 3/28 درصد پاسخگويان گروه سني 25-18 سال، 4/27 درصد در گروه سني 35-26 سال، 19درصد در گروه سني 45-36 سال، 6/13 درصد در گروه سني 55-46 سال و 1/11 درصد بالاي 56 سال قرار داشتند. توزيع پاسخگويان در مقاطع مختلف تحصيلي بدين گونه است:
8/9 درصد پاسخگويان بي سواد، 15 درصد داراي تحصيلات ابتدايي، 9 درصد راهنمايي، 1/42 درصد داراي تحصيلات متوسطه و ديپلم، 8/21 درصد كارداني و كارشناسي و همچنين 1/7 درصد پاسخگويان داراي تحصيلات تكميلي بوده اند.
با توجه به مناظره هاي كانديداهاي مختلف كه در روزهاي قبل از نظرسنجي از تلويزيون پخش شده بود، از پاسخگويان پرسيده شد: به نظر شما در اين مناظره كداميك از اين دو نفر صداقت بيشتري داشتند. با توجه به اينكه پربيننده ترين مناظره، مناظره آقايان احمدي نژاد و موسوي بود، 8/55 درصد از پاسخگويان بيان داشته اند كه آقاي احمدي نژاد در اين مناظره صادق تر بوده و 4/35 درصد افراد بر اين عقيده بوده اند كه آقاي موسوي صادق تر بوده است. در گزارش اين مركز افكارسنجي آمده است: «براي برآورد رأي نامزدهاي انتخابات و تعيين موقعيت و جايگاه آنها در افكار عمومي اقدام به سنجش آراي آنها كرده ايم. لازم به يادآوري است در برخي استان ها براي امكان ارائه برآورد استاني، نمونه اختصاص يافته به استان بيش از سهم متناسب با جمعيت آن است. لذا براي محاسبه آرا در كل كشور بايد درصد آراي كانديداها در هر استان به هر وسيله نسبت به جمعيت واجدين شرايط آن استان نسبت به كل جمعيت واجدين شرايط تعديل شود. بر اساس درصد آراي وزني در كل نمونه آماري، آقاي احمدي نژاد با 7/49 درصد، آقاي موسوي 6/31 درصد، آقاي رضايي با 7/4 و آقاي كروبي با 2/4 درصد در رتبه هاي اول تا چهارم نظرسنجي در بين جامعه آماري قرار دارند. لازم به ذكر است كه در بين كانديداها آراي آقاي احمدي نژاد در مناطق روستايي بيش از مناطق شهري است. اما وقتي در بين پاسخگوياني كه گفته اند، قطعاً در انتخابات شركت خواهند كرد، نتايج را بررسي كنيم، بر اساس درصد آراي وزني آقاي احمدي نژاد با 4/54 درصد، آقاي موسوي با 7/31 درصد، آقاي رضايي با 2/4 درصد و آقاي كروبي با 9/1 درصد در رتبه هاي اول تا چهارم قرار مي گيرند.»221
نكته قابل توجه درباره نتايج نظرسنجي مراكز نزديك به موسوي اين است كه گرچه اين مطالب قيد محرمانه داشته و براي مسئولان ستاد و در دسترس دايره محدودي قرار مي گرفته، اما بعيد است كه خود موسوي در جريان اين نتايج قرار نگرفته باشد. البته از سوي ديگر مي توان در نظر داشت كه برخي مسئولان ستاد موسوي نيز گفته بودند كه آنها به دستور مهدي هاشمي براي بالا بردن روحيه موسوي، در نتايج برخي نظرسنجي هاي ساختگي دست برده بودند.
در واقع بر اساس همين دريافت هاي از جامعه بود كه ستادهاي موسوي پس از مناظره سيزده خرداد در بهت و افسردگي فرو رفت. مناظره سيزده خرداد، شيرازه ستاد موسوي را از هم جدا كرد و گرد و غبار يأس و نااميدي را بر چهره مسئولان ستاد نشانيد. مسئولان ستادهاي موسوي پس از سيزده خرداد ديگر شور و اشتياق سابق را نداشتند و از واقعيتي كه در حال شكل گيري بود، بيمناك بودند. تلاش آنها اين بود كه از سرايت يأس خود به اعضاي ستاد جلوگيري كنند، اما فضايي كه پس از مناظره به وجود آمد و شوري كه در حمايت از احمدي نژاد در جامعه شكل گرفت و نمونه آن در مراسم سالروز رحلت امام خميني و سفر احمدي نژاد به اصفهان متجلي شد به مسئولان و پشتيبانان ستاد موسوي نشان داد كه شرايط به نفع آنها به پيش نمي رود.
اين موضوع حتي به جدايي اعضاي ستادهاي موسوي در شهرستان ها انجاميد. خبرگزاري فارس در گزارشي به نقل از خبرنگاران استاني خود در 16 خرداد مي نويسد: «پس از برگزاري مناظره احمدي نژاد و ميرحسين موسوي، مردم شهرها و روستاهاي كشور با در دست داشتن پرچم جمهوري اسلامي ايران و تصاويري از احمدي نژاد به خيابان ها ريخته و پيروزي قاطع احمدي نژاد را در مناظره جشن گرفتند. از سوي ديگر، افشاگري هاي احمدي نژاد درباره بازيگردانان پنهان ستادهاي انتخاباتي ميرحسين موسوي و افشاي جريان هاي سياسي و اقتصادي كه به گفته احمدي نژاد، اينك در پشت نقاب حمايت از ميرحسين موسوي به صحنه آمده اند، موجب شد تا هواداران و اعضاي ستاد ميرحسين دچار ترديدهاي جدي شده و دست به انشعاب بزنند. گزارش خبرنگاران فارس از شهرهاي اصفهان، تبريز، شيراز، اهواز، مشهد، كرمان، ساري، رشت، همدان، زنجان، قزوين، كرمانشاه، اروميه، اردبيل، زاهدان، سنندج، بندرعباس، بوشهر، اراك و بسياري ديگر از شهرها حكايت از آن دارد كه بخشي از نيروهاي انشعابي به ستادهاي مهدي كروبي، بخشي ديگر به محسن رضايي و بخش عمده آنها به ستادهاي احمدي نژاد پيوسته اند. اين گزارش مي افزايد: فضاي يأس آلودي كه اينك بر ستادهاي انتخاباتي ميرحسين موسوي حاكم شده، مسئولان اين ستاد را با مشكلات عديده اي مواجه ساخته است.»222
پس از مناظره سيزده خرداد، حاميان احمدي نژاد با برداشتي كه از انعكاس آن در جامعه داشتند، احساس پيروزي مي كردند و حاميان موسوي نيز بر همين اساس احساس شكست داشتند.
اين مطلب را مي توان از عناوين خبري رسانه هاي هر دو طرف به دست آورد. در عناوين
روزنامه هاي حامي احمدي نژاد در روز 16 خرداد، تيترهايي در حمايت از مناظره آمده بود كه در آن ميان مي توان به موارد زير اشاره كرد: در عناوين خبري روزنامه «وطن امروز» ضمن انتخاب عكسي از اجتماع باشكوه مردم اصفهان در ميدان امام خميني اصفهان عناوين زير به چشم مي خورد: «اصفهان در استقبال از احمدي نژاد حماسه ساز شد»؛ «قيام ميليوني نصف جهان»؛ «نظرسنجي هاي جديد نشان داد: رشد خيره كننده آراي احمدي نژاد پس از مناظره».
روزنامه رسالت گرچه به دليل مشي ملاحظه گر روزنامه خود عنوان «امام ثابت كرد مي توانيم و قدرتمنديم» را برگزيد اما در سرمقاله خود با قلم محمدكاظم انبارلويي با مطرح ساختن «قدرت نقد و نقد قدرت» به حمايت از احمدي نژاد در مناظره پرداخت و نوشت: «دكتر محمود احمدي نژاد بسياري از حرف هايي كه به صورت پچ پچ در ميان مردم مطرح بود، شجاعانه مطرح كرد. او هزينه اي زياد براي طرح اين مباحث به لحاظ حقوقي پرداخت. طبيعي است پاي آن بايستد و از آن دفاع كند. اين مفهوم رقابت را پررنگ تر مي كند و يك رويكرد مبارك است.»223
روزنامه جوان در همين روز عناوين خبري زير را برگزيد: «پس از مناظره انتخاباتي ميان احمدي نژاد و موسوي صورت گرفت: موج دوم احمدي نژاد فراگير شد»؛ «استقبال تاريخي مردم اصفهان از احمدي نژاد» و «اعلام موجوديت كميته صيانت از جان رئيس جمهور». در روزنامه ايران هم عناوين زير درج بود: «آثار عزت ملت بزرگ ايران در دنيا نمايان است»؛ «احمدي نژاد: مجموعه اي با محوريت هاشمي رفسنجاني در برابر من ايستاده اند»؛ «اهانت بي سابقه محمد هاشمي به رئيس جمهور» و «حماسه تاريخي مردم اصفهان در استقبال از رئيس جمهور». روزنامه ايران عصر، تصويري از نوشته اي در استقبال مردمي اصفهان از احمدي نژاد را به چاپ رسانيد كه در آن آمده بود: «معرفي مفسد، ادامه، ادامه». همچنين اين عنوان را از مطالب احمدي نژاد برگزيد كه: «هر جا مي خواستيم اصلاح كنيم به حريم ممنوعه مي رسيديم.»
به عبارت ديگر، پس از مناظره احمدي نژاد و موسوي، چون تحليل گران سياسي آن مناظره را به طور كامل به سود احمدي نژاد تحليل كردند و بازنده مناظره را موسوي دانستند، رسانه هاي اصول گرا نه تنها به رفتارهاي انفعالي روي نياوردند بلكه به بازتاب مطالب مطرح شده در آن پرداختند و به شدت از آن استقبال كردند. در حالي كه رسانه هاي اصلاح طلب، چون موسوي را بازنده مناظره مي دانستند با رفتاري انفعالي از پرداختن به مطالب مطرح شده در مناظره طفره رفتند و سعي كردند با ايجاد حاشيه هايي براي مناظره، خبر اصلي را تحت پوشش و مورد غفلت افكار عمومي قرار دهند و به شعار اخلاق گرايي متوسل شوند.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
221 . «موسوي نتايج نظرسنجي ها را مي دانست»؛ نشريه انعكاس (ويژه نامه حوادث پس از انتخابات دهم رياست جمهوري)؛ چاپ دوم (آبان 88)؛ ص 37.
222 . «انشعاب و يأس ستادهاي انتخاباتي ميرحسين موسوي را فراگرفت»؛ خبرگزاري فارس؛ 16/3/1388.
223 . انبارلويي، محمدكاظم؛ «قدرت نقد و نقد قدرت»، روزنامه رسالت؛ شنبه 16 خرداد 1388؛ ش 244742، ص 2.
پاورقي