كسي مرا صدا زد

(آوا رضايي) فتوحي
ايستاده به تماشاي خويش
در باد
و پرنده اي
كه پرواز را در پرهايش به زبان مي آورد
مي رفت
تا آبي شود.
كسي مرا صدا زد
صدايي كه آشنايم نيست
انگار كسي قدم هاي مرا برمي دارد.
¤ ¤ ¤

اطلاعيه

محمد مهدي رسولي
توجه فرماييد!
از يابنده من
تقاضا مي شود
گاهي
رأس ماه كامل
نجوا كند
تني را
كه توي پيراهن من گم شد.
بودن،
تفرعن يقه هاي آهاردار
در آينه
نيست.
بودن
گاهي
لااقل گاهي
غيبت از تاريكي ست.
توجه فرماييد،
لطفا توجه فرماييد!
من در آينه مي شكنم
همين حالا
كه تاريك مي شود كلمه.
خاموش!

دلواپسي

محمد مهدي رسولي
نكند تا بيايي
رفته باشم.
نكند تا ببيني
مرده باشم.
كليد، زير پادري است؛
تا سماور را روشن كني
رسيده ام.
قطره چشمت روي يخچال است
و من توي آه
كه مي كشي هر دم.

كتاب

اميلي ديكينسون
هيچ زورقي به سان كتاب نيست
كه ما را از سرزمين ها بگذراند
هيچ اسب تندروي به سان صفحه اي از يك شعر لطيف نيست
كه بدون آشفتن راهداري، ما را از راه بگذراند
اين ارابه چقدر راحت است !
كه روح آدمي را با خود مي كشاند.
ترجمه : توفيق وحيدي آذر

به بديهي ترين حضور (شهيد جاويدالاثر)
در گردش تيغ

مجيد ميرزايي- بروجرد
امشب از شوق حضورت در و ديوار غزل مي گويد
اين منم اين «من بي حنجره» با يار غزل مي گويد؟

ناگزير است دل خسته ام از اين تب مولانايي
دل كه سرشار شد از عشق به ناچار غزل مي گويد

اين تن از كيست كه بي دغدغه مي گردد در قربانگاه
اين سر از كيست كه بي واهمه بر دار غزل مي گويد

روح آشفته من گمشده در اين همه ديوار و دلم
مثل يك پنجره رو به سپيدار غزل مي گويد

سنگ با آن همه سرسختي تا چشم تو را مي بيند
مي شود آينه در آينه تكرار غزل مي گويد

سخت در حيرتم از رونق ناز تو در آن بازاري
كه فروشنده و كالا و خريدار غزل مي گويد

من خودم شاعر تنهايي مغموم كسان دگرم
درد پنهان مرا كيست در انظار غزل مي گويد؟

نمايشگاه كتاب تهران هنوز مكان ثابتي ندارد
سقفي براي يار مهربان هست؟

طه راستين
بيست و چهارمين نمايشگاه بين المللي كتاب تهران در حالي آغاز به كار كرد كه گويا مهم ترين مسئله اصلي درباره اين رويداد فرهنگي كه هم حل آن دغدغه مسئولان شده و هم مردم از حل نشدن آن رنج مي برند همچنان مكان برگزاري نمايشگاه است. قصه مكان نمايشگاه، امسال از روز افتتاحيه كليد خورد، آنجا كه رئيس جمهور قول اختصاص مكان مناسبي براي برگزاري نمايشگاه كتاب را داد. اين قول البته در حالي داده مي شد كه هنوز ناشران، چشم انتظار تحقق وعده سال گذشته رئيس جمهور مبني بر ايجاد شبكه توزيع كتاب هستند.
پيشنهاد چيتگر به عنوان مكان جديد نمايشگاه
تنها يك روز بعد از قول دكتراحمدي نژاد، وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي از ارسال نامه اي به رئيس جمهور براي ساخت محلي دائمي جهت برگزاري نمايشگاه هاي فرهنگي از جمله كتاب خبر داد و «چيتگر» را مكاني مناسب براي اين كار دانست.
سيدمحمد حسيني كه در اولين روز برپايي نمايشگاه براي بازديد از غرفه ها به مصلاي امام خميني (ره) آمده بود در جمع خبرنگاران از حضور هيئت هاي مختلف خارجي در نمايشگاه خبر داد و گفت: من امروز نامه اي را به رئيس جمهور دادم و اعلام كردم كه اگر زمين در اختيار ما قرار گيرد، مي توانيم به سرعت آن را بسازيم تا از سال آينده مشكل جا براي ناشران متعددي كه داريم، برطرف شود.
وزير ارشاد با اشاره به نمايشگاه هاي متعددي كه در سطح كشور برگزار مي شود بر لزوم ساخت محلي دائمي و در عين حال مناسب براي برپايي اين نمايشگاه ها تاكيد كرد و افزود: البته جايي كه در نظر گرفته مي شود، بايد مكان وسيعي باشد تا از نظر پاركينگ و دسترسي به ناوگان حمل و نقل عمومي مشكلي به وجود نيايد. از اين رو هم چيتگر مي تواند جاي خوبي باشد و هم حوالي جاده قم.
مخالفت با برگزاري نمايشگاه در چيتگر
اما اين خبر وزير ارشاد با واكنش مسئولان شهرداري تهران مواجه شد، چرا كه آنها معتقدند شهرداري تهران در حالي اجراي دو پروژه «شهر آفتاب» و «باغ كتاب» است كه يكي از كاربردهاي پيش بيني شده براي آنها برگزاري نمايشگاه كتاب است و از اين رو اقدام دولت درمورد آماده سازي مكاني براي برگزاري نمايشگاه كتاب را يك موازي كاري ارزيابي كردند. آنها همچنين انتخاب پارك چيتگر براي برگزاري نمايشگاه را نامناسب و باعث آسيب رسدن به محيط زيست اعلام كردند.
چيتگر تنها يك پيشنهاد است
وزير ارشاد اما در پاسخ به اين اظهارات اقدام دولت را هم افزايي دانست نه موازي كاري. وي با اشاره به اينكه چيتگر تنها يك گزينه پيشنهادي است، تاكيد كرد: واكنش مسئولان شهرداري هم عجولانه بوده و چيتگر تنها پارك چيتگر نيست، بلكه يك منطقه است و ما هم قصد نداريم به محيط زيست لطمه اي وارد كنيم.
حسيني در پاسخ به اين مساله كه موضوع مكان جديد نمايشگاه كتاب به تقابل دولت و شهرداري تعبير شده است، تشريح كرد: ما سال ها صبر كرديم، ولي آنها به وعده شان عمل نكردند و ديگر بيش از اين نمي توانستيم صبر كنيم و اين به معناي تقابل نيست و ما هيچ تقابل و يا قصد موازي كاري نداريم، بلكه هدف ما هم افزايي است. كلان شهر تهران نيازمند مكان هاي مختلف نمايشگاهي است كه اگر ما هم وارد شويم، بخشي از اين نياز پاسخ داده مي شود.
حسيني همچنين خبر داد: نامه اي براي تامين اعتبار تهيه زمين و ساخت نمايشگاه دائمي كتاب به رئيس جمهوري ارائه شده است و از آنجا كه خود ايشان در اين باره نظر مساعد دارند، اين مساله به نتيجه خواهد رسيد. ما سال ها به دليل اينكه شهرداري در تدارك مكان جديدي براي نمايشگاه بود، دست نگه داشته بوديم، ولي تاخير آن قدر بود كه ديگر خودمان دست به كار شديم.
وي افزود: وزارت ارشاد نمايشگاه هاي مختلفي چون كتاب، قرآن، رسانه هاي ديجيتال، مطبوعات، بازي هاي رايانه اي دارد كه مي تواند يك مكان مناسب براي همه اينها تدارك ببيند. در حال حاضر هم ما نياز به زمين و اعتبار اوليه هستيم تا كار را شروع كنيم. كار چندان پيچيده اي هم نيست؛ چرا كه مي توانيم با همين سازه هاي موقت هم كار را آغاز كنيم.
گزينه هاي پيشنهادي وزارت ارشاد
اما داستان مكان نمايشگاه به همين جا ختم نمي شود. بعد از وزير ارشاد، معاون او كه رياست نمايشگاه را هم بر عهده دارد خبري جديد داد و پيشنهاد گزينه هاي جديد براي مكان نمايشگاه را اعلام كرد.
بهمن دري گفت: چهار مكان هدف توجه قرار گرفته است كه البته معايب و محاسني دارند. معايبشان دوري از شهر، مشكل رفت و آمد و نبود ناوگان حمل و نقل عمومي است. ما اين چهار مكان را طي نامه اي به رئيس جمهور اعلام كرديم و گفتيم كه در كارگروه دولت مطرح شود تا از ميان آنها يكي انتخاب شود.
به گفته وي اين چهار مكان عبارتند از: تپه هاي عباس، شهر آفتاب، مجتمع امام خميني (ره) (نزديك مصلي) و پرند.
رئيس نمايشگاه اضافه كرد: ما بايد محلي را براي نمايشگاه انتخاب كنيم كه حداقل براي 20 تا 30 سال نمايشگاه آنجا برگزار شود.
وي همچنين از ارسال نامه اي از سوي وزير ارشاد به رئيس جمهور خبر داد و گفت: در اين نامه از آقاي احمدي نژاد خواسته ايم كه محل مورد نظر مورد بررسي كارشناسي قرار گيرد و اعتباري هم كه براي ساخت نمايشگاه درخواست كرده ايم 20 ميليارد تومان است.
در حالي هزينه ساخت محل دائمي نمايشگاه كتاب 20 ميليارد تومان ارزيابي شده كه تنها هزينه اجاره مصلي براي برگزاري بيست و چهارمين دوره نمايشگاه كتاب يك ميليارد و 200 ميليون تومان اعلام شده است.
ورود مجلس به ماجراي مكان نمايشگاه
اما اظهار نظر درباره مكان نمايشگاه و به نوعي اعلام حمايت از ساخت اين مكان به مجلس هم رسيد. غلامعلي حداد عادل؛ رئيس كميسيون فرهنگي مجلس كه همراه با تعدادي از اعضاي اين كميسيون در نمايشگاه كتاب حاضر شده بود در ديدار با رئيس نمايشگاه گفت: موضوع محل دائمي نمايشگاه كتاب تهران هم براي دولت و هم براي علاقه مندان كتاب مسئله مهمي است و به نظرم اين كار بايد از طرف دولت آغاز شود و مجلس بدون كار كارشناسي دولت نمي تواند رأسا وارد كار شود و بودجه اي را براي محلي كه انتخاب نشده است، تخصيص دهد. دولت بايد گام نخست را بردارد و محلي را براي نمايشگاه دائمي كتاب تهران انتخاب كند، ما هم همكاري خواهيم كرد.
وي در ادامه با تاكيد بر اين مطلب كه مسئله اصلي دولت، تعيين محلي براي احداث نمايشگاه دائمي تهران است ابراز داشت: در تعيين محل نمايشگاه بايد موارد فراواني مدنظر قرار گيرد، از موضوع رفت و آمد و دسترسي به وسايل نقليه گرفته تا حضور علاقه مندان به نمايشگاه كتاب؛ چرا كه اگر جايي مانند نمايشگاه بين المللي سابق باشد، مشكلات گذشته بروز مي كند، اما بايد آگاه بود كه مصلي هم براي اين كار ساخته نشده است.
وي با اشاره به محل زندان قصر اظهار داشت: شايد اگر زندان قصر براي اين كار در نظر گرفته مي شد، بهتر بود؛ بنابراين ضرورت دارد كه محلي انتخاب و طراحي شود كه دسترسي به آن آسان باشد.
استقبال از كتاب هاي دفاع مقدس و انقلاب
گذشته از مكان؛ بيست و چهارمين نمايشگاه بين المللي كتاب تهران تا امروز موضوعات ديگري را هم در خود مستتر داشته كه يكي از آنها استقبال از كتاب هاي با موضوع دفاع مقدس و انقلاب است.
كتاب «دا» همچنان پرفروش و پرمخاطب است، «بابانظر» مورد استقبال است، «شنام» و «كوچه نقاش ها» هم خوب مي فروشد. كتاب هاي جديد دفاع مقدس هم يكي يكي از راه مي رسد؛ «25/1 دقيقه بامداد به وقت بغداد»، «ارديبهشتي ديگر»، «يك وجب و چهار انگشت»، «زمين ناله مي كند» و ...
محسن مومني شريف؛ رئيس حوزه هنري سازمان تبليغات اسلامي هم با بيان مشهود بودن استقبال مردم از كتاب هاي انقلاب و دفاع مقدس، مي گويد: بايد به اين نياز كه به صورت دروني در مردم وجود دارد، پاسخ داده شود.
وي حضور ناشران آثار مربوط به انقلاب و نيز دفاع مقدس در نمايشگاه امسال را خوب ارزيابي كرده و ادامه مي دهد: وضعيت اين ناشران نسبت به قبل خيلي بهتر شده است. اما نكته مهم تر استقبال مردم از كتاب هاي انقلاب و دفاع مقدس است كه كاملاً احساس مي شود و بايد به اين نياز كه به صورت دروني در مردم وجود دارد، پاسخ داده شود.
رونق اقتصادي حوزه نشر
اعطاي وام كم بهره به فعالان حوزه چاپ و نشر هم خبر ديگري از نمايشگاه است كه بايد جدي تر به آن نگاه كرد. خبري كه وزيرفرهنگ و ارشاد اسلامي آن را اعلام كرد. حسيني با بيان اينكه وزارت ارشاد درصدد اعطاي وام كم بهره به اهالي نشر در راستاي حمايت از اقتصاد نشر است، تاكيد كرد: رونق اقتصاد نشر با حمايت دولت عملي مي شود.
وي درباره سياست هاي حمايتي براي رونق اقتصاد نشر گفت: در اين راستا كارهايي را كه به طور معمول در كتابخانه ها انجام مي داديم، دنبال مي كنيم و در بحث ايجاد فرصت هاي شغلي نيز برنامه هايي تدارك ديده ايم و صحبت هايي شده است كه با حمايت دولت اجرايي مي شود.
وي افزود: با همكاري شوراي عالي اشتغال، درصدد هستيم تسهيلات بانكي كم بهره در اختيار اهالي صنعت چاپ و نشر قرار دهيم. با انجام اين اقدام، فعاليت ها با جديت بيشتري دنبال خواهد شد و كارها رونق بيشتري خواهد گرفت.
حسيني با بيان اين كه چنين اقدامي رونق اوضاع اقتصادي نشر را باعث مي شود، از وضعيت مطلوب نمايشگاه كتاب تهران ياد كرد و نظم موجود در نمايشگاه را حاصل استقرار به هنگام ناشران نسبت به سال گذشته در نمايشگاه كتاب دانست.
نمايشگاه كتاب اما به همين ها كه گفته شد ختم نمي شود و آنچه كه آمد تنها صفحه اي بود از كتاب نمايشگاه كتاب. در گزارش هاي تحليلي كه بعد از پايان نمايشگاه درباره اين رويداد فرهنگي ارائه خواهد شد نگاهي دقيق تر به چند و چون آن خواهيم داشت.

چرا نمي خوانيم؟!

پژمان كريمي
فكر مي كنم در دو سال پيش بود كه نرخ سرانه مطالعه در كشور ما 17دقيقه اعلام شد.
به ياد دارم در نيمه دوم دهه 70، نرخ سرانه مطالعه هفت دقيقه بود. يعني؛ طي كمتر از 15 سال، نرخ سرانه مطالعه در كشورمان، تنها 10دقيقه افزايش پيدا كرده است.
نرخ سرانه مطالعه، شاخص فرهنگي است. حالا اگر ادعا كنيم ما اينك با يك فاجعه فرهنگي روبروييم، ادعاي نادرست و نابجايي كرده ايم؟! در سطح گفت وگوهاي روزمره؛ چند شغله بودن افراد، سطح كم درآمدها و گراني كتاب، معيوب بودن سامانه توزيع كتاب، ضرباهنگ تند زندگي ماشيني و گرفتاري هاي شهرنشيني و به ويژه كلانشهرنشيني، كم بودن كتابخانه، افزايش رسانه ها و فرا رسيدن عصر چند رسانه اي، از دلايل پايين بودن نرخ سرانه مطالعه در كشور ما بيان مي شود.
به باور نگارنده، اين دلايل شايد تا اندازه اي تاثيرگذار باشد، اما دليل اصلي چيز ديگري است!
اگر به خود زحمت دهيم و زندگي نامه چند تن از بزرگان دين و دانش و ادب و هنر سرزمين مان را مطالعه كنيم، به نكته مهمي پي مي بريم! اغلب اين بزرگان دچار مشكلات حاد بودند و رنجها مي بردند! اغلب آنها دچار فقر بودند؛ مانند سعدي شيرازي!
سال هاي زيادي رنج سفر و هجرت را تاب آوردند؛ مانند بوعلي سينا!
برخي شان، به مبارزه با نظام هاي سياسي فاسد مشغول بودند، مانند شهيد مطهري! مسئوليت هاي اجتماعي و علمي و.... گراني پذيرفته بودند؛ مانند دكتر حسابي! با اين حال اما، جملگي از وقت شان، از عمرشان در مسير مطالعه و پژوهش و جهاد علمي و خلاقيت سود بردند و درخشيدند!
بي شك نمي توان ادعا كرد، گرفتاري ها و مشكلات و مسئوليت يك شهروند عادي امروزي از گرفتاري ها ، مشكلات و مسئوليت بزرگان تاريخ كشورمان، سنگين تر است!!
بنابراين، قاطعانه مي توان گفت كه دليل اصلي پايين بودن نرخ مطالعه در كشور، درك نكردن ضرورت مطالعه كتاب و امر كتابخواني است!.
يك روز در مسير خانه تا محل كار، به اطراف خود نگاه و دقت كنيد!
چند نفر را در قطار متروي شهري، در اتوبوس، در تاكسي و در بوستان ها مشاهده مي كنيد كه مشغول مطالعه هستند؟! چند نفر را مي شناسيد كه خريد كتاب هم يكي از دغدغه هاي روزمره آنها است؟
چند نفر را مي شناسيد كه برپايه يك برنامه ريزي ساده، بخشي از درآمد خود را كنار بگذارند و مثلا هرماه براي خريد كتاب، به كتابفروشي ها بروند؟
مطمئنا پاسخ هاي شما، خوشايند و دلپذير نيست!
ترديد نكنيم اگر ضرورت كتاب و كتابخواني درك مي شد، امروز شمارگان كتاب ها، محدود به دو تا پنج هزار نسخه نبود! هيچ معضلي، هيچ تنگنايي و هيچ مانعي، از خريد كتاب و كتابخواني ما جلوگيري نمي كرد و كتاب دغدغه ما مي شد! امروز بايد ضرورت كتاب و كتابخواني تفهيم شود! براي «تفهيم» چه كرده ايم! برگزاري نمايشگاه بين المللي كتاب تهران، يك كار است، كاري بزرگ اما؛ ديگر چه كرده ايم؟!

خسرو آقاياري مسئول دفتر شعر حوزه هنري : شعر جوان انقلاب معرفي نشده است

نشست خبري «مجموعه شعر امروز» با حضور خسرو آقاياري و محمود كسبي حبيبي در غرفه انتشارات سوره مهر در بيست و چهارمين نمايشگاه بين المللي كتاب تهران برگزار شد.
«مجموعه شعر امروز» مجموعه اي است كه سري اول آن شامل 10 دفتر شعر در سال 86 منتشر شده است، سري دوم شامل 10دفتر در سال 88 منتشر شده است، امسال نيز مثل سال هاي قبل سري سوم اين مجموعه به نمايشگاه بين المللي كتاب تهران برسد اما به دليل بروز مشكلاتي اين مجموعه انتشار نيافت .
به گزارش خبرنگار كيهان ،محمود كسبي در اين نشست خبري درباره گزينش آثار و اينكه چرا اين مجموعه به نمايشگاه نرسيد، گفت: اولين دوره اين كتاب ها در سال 86 منتشر شد و همين طور دور دوم، به دليل اينكه مديريت دفتر شعر از اواخر سال گذشته به آقاياري سپرده شد و ما هم به دفتر شعر منتقل شديم عملا اين كار هم منتقل شد چون تقريبا بيشتر به لحاظ ساختاري اين كار متعلق به دفتر شعر است تا دفتر ادبي استان ها.
وي گفت: در سري اول و دوم و همچنين سري سوم اين مجموعه اولويت جمع آوري آثار با شاعران جوان شهرستاني ، در سري اول پنجم يا ششم مجموعه متعلق به شهرستاني ها بود و در سري دوم ششم يا هفتم اثر و در سري سوم هفتم و يا هشتم اثر متعلق به شاعران شهرستاني است.
اين شاعر جوان اضافه كرد: دليل اين امر اين است كه شاعران تهران به علت روابطي كه در تهران دارند با انتشارات فراواني در ارتباط هستند و مي توانند به آساني گليم خود را از آب بيرون كشند اما شاعران شهرستاني كه زاييده كانون ادبي آفرينش شعر و داستان استان و دست پرورده حوزه هستند بايد مورد حمايت قرار گرفته و آثارشان منتشر شود.
اين مجموعه محصول كار دفتر شعر حوزه هنري با مسئوليت آقاياري و واحد شعر جوانه همين دفتر با مسئوليت محمود حبيبي كسبي است كه وي در سري دوم اثري دارد.
خسرو آقاياري مسئول دفتر شعر حوزه هنري درباره اين مجموعه گفت: مجموعه شعر امروز در واقع كار دفتر شعر نيست، برنامه دفتر امور ادبي استان ها است چرا كه از گذشته نيز به اين امر در دفتر پرداخته مي شد.
به گفته وي ، در واقع كار دفتر ادبيات مركز آفرينش هاي ادبي در دو دفتر صورت مي گيرد. يكي دفتر امور ادبي استان ها كه بيشتر با جوان ترها و نوجوانان سر و كار دارد كه كار آن در خارج از تهران و مراكز استان ها متمركز است.
آقاياري در ادامه صحبت هاي خود ضمن اشاره به مخاطبين اين دفتر اشاره كرد: عموم مخاطبين اين دفتر شامل گروه هاي سني 14 تا 27 سال هستند و عموم فعاليت ها مستمر و بر اين گروه سني متمركز است پس قاعدتا بايد به اين گروه سني توجه خاصي صورت گيرد و آثار آنها منتشر شود؛ دفتر شعر آن چنان كه از سوابقش مشخص است اغلب بر شعر بزرگسال و حرفه اي تمركز دارد.
مسئول دفتر شعر حوزه هنري گفت : از آنجا كه از ابتداي اين سال مسئوليت دفتر به بنده سپرده شد اين تلقي ايجاد شده كه اين مجموعه كار دفتر شعر است.
آقاياري در باره شعر جوان امروز گفت : تصور من اين بود كه شعر جوان امروز به خصوص شعر جوان انقلاب معرفي نشده حتي جامعه ادبي هم به خوبي هويت اين شعر را نمي شناسند، وقتي به سراغ كارشناسان درجه اول ادبيات مي رويم قضاوت آنها را درباره هويت شعر انقلاب دقيق و روشن نمي بينيم چرا كه خيلي از بزرگان و قله هاي شعر انقلاب شايد شناخته شده باشند و قضاوت تنها درباره آنها باشد.
وي گفت: علي رغم اينكه شعر جوان امروز در اين يكي دو دهه با افت و خيزهاي زيادي مواجه بوده كه عموما متأثر از شرايط اجتماعي سياسي ما بوده ولي راه خود را يافته و در مسير منطقي و رشد ادبي گام برداشته است.
مسئول دفتر شعر حوزه هنري در مورد دفتر امور ادبي استان ها بيان كرد: امور ادبي استان ها طي هشت سال گذشته كار خود را با برنامه اي تحت عنوان كانون آفرينش متمركز كرده است؛ اين كانون برنامه مستمر و منسجمي دارد كه گروه سني و مخاطبين جديدي را در حوزه ادبيات اعم از شعر و داستان كشف كرده است و با يك سيكل ثابتي از برنامه هاي ادبي، برگزار كننده برنامه هاي خاصي است.
وي افزود: كار بسياري از اين افراد در دفتر ادبي به مرحله انتشار رسيده البته برخي از اين اشعار و آثار در مجموعه الفبا منتشر مي شود و حتي برخي در مجموعه محصول جشنواره هاي شعر و داستان جوان به طور مرتب منتشر مي شود كه تا به امروز شش مجموعه به صورت سريالي منتشر شده است.
وي خاطر نشان كرد: در دوره هاي مختلف بنا به رنج سني و قلل شعر در دوره اول 10 دفتر را منتشر كرديم كه استقبال خوبي هم از آن صورت گرفت.
مسئول دفتر شعر حوزه هنري ادامه داد: بر اين اساس سري دوم منتشر و سري سوم اين مجموعه در دست انتشار است.