تعطيلات تابستاني و نرخ هاي سرسام آور شهرهاي زيارتي و سياحتي- بخش نخست
گراني در سفر بيداد مي كند!

پريسا جلالي

- ببخشيد آقا! اجاره هتل و خونه و زائرسرا چقدره؟
- هتل ها كه با ستاره هاشون رقم مخصوصي دارن و اين روزها كه مسافر زياد شده قيمت ها هم بالا رفته. زائرسرا هم اگر شام و ناهار بخواهي از 20 هزار تا برو بالا بستگي به امكاناتشون داره.
- اما خيابون آن طرفي ارزون تر بود. مگر چه امكاناتي دارن؟
- اون خيابان دورتر از حرم بوده به همين خاطر قيمت هاش ارزانتره!
- خونه ها چطورن؟
- قيمت ثابتي ندارن و بستگي به صاحب خونه داره كه چطوري براتون حساب كنه.
تفاوت نرخ هتل ها و مراكز اقامتي در خيابان هاي پررفت و آمد زائران مشهدي و مسافران ساحلي و توريست هاي برخي مناطق شهرهاي توريستي حكايت تازه اي نيست.
اين افزايش نرخ ها به اماكن اقامتي خلاصه نمي شود و دامان ارزاق را هم گرفته است.
موضوعي كه گلايه و شكايت مسافران را حسابي درآورده است.
تابستان فرصتي است براي دل به جاده زدن و نترسيدن از سبقت نرخ ها و لايي كشيدن قيمت هتل ها و متل ها.
زمان فراغت از كار و اشتغال در امور خانواده اي كه قرار است سرخوش از قسط و قرض و حتي طلب هاي وصول شده و نشده در كنارشان باشيم و ايام دور شدن از دلمشغولي هاي روزمره را چند روزي به آينده موكول كنيم.
مسافرت؛ آري يا خير
فارغ از هر بها و بهانه اي سفر با تابستان معني مي شود حتي براي آنهايي كه سهميه بنزين شان به انتها رسيده و آنهايي كه يارانه شان را به حساب پس اندازشان سپرده اند تا از قبل آن خاطراتي خوش را در هرم داغ ترين روزهاي سال رقم بزنند.
روزگاري خوش كه آن قديم و نديم ها براي چرتكه ها فرقي نمي كرد چه مقصد و چند روزي را براي صاحبانشان تدارك ببينند اما اين روزها ماشين هاي حساب تلفن هاي همراه حسابي سرشان شلوغ شده و لابلاي هزار خرج و برج جور و واجور براي تعيين مقصد سفر و روزهاي آن
همين طور وسيله نقليه اش وقت قبلي تعيين مي كنند تا مبادا پدرها شرمنده تعطيلات تابستان شوند و مسئولان گردشگري در انتهاي فصل آماري از مسافران تابستاني نداشته باشند.
پس مناطق مجاز شنا چك شده و شهرهاي ساحلي براي پذيرايي از مهمانان آماده مي شوند.
شهرهاي زيارتي هم شرايط اسكان زائران و وسايل اياب و ذهاب شهري را تسهيل مي كنند و مناطق سياحتي متناسب با اقامت مسافران تابستاني تسهيلات مي دهند و مسئولان حوزه بازرگاني از تثبيت قيمت ارزان شهرها خبر مي دهند.
مسئولان بخش هاي گردشگري و ميراث فرهنگي هم از غافله عقب نمانده و مصاحبه مي كنند كه همه نوع تسهيلات براي مسافران تدارك ديده اند تا سفري همراه با آرامش داشته باشند؛ نه نرخ ويلاها سر به فلك خواهد كشيد و نه پلاژها يك شبه با قيمت هاي چند برابري اجاره داده مي شوند.
البته موزه ها و مناطق گردشگري هم به قيمت هاي سابق درحال ارايه خدماتند و نان و ميوه و سبزي و تنقلات و مايحتاج عموم ترك نرخي اند و گراني نداريم.
واقعيت هاي خفته سفر
اما آيا وعده مسئولان در واقعيت هم همينطور است؟
اين سؤالي است كه اجازه دهيد در بدو امر از مردم بپرسيم. مسافراني كه از شهرهاي خود كيلومترها دور شده اند تا روزهاي آرامي را در نقطه اي ديگر از كشور سپري كنند.
هاشم پور يكي از مسافراني است كه وقتي درباره سفرهاي تابستاني و دغدغه هاي مردم براي داشتن مسافرت درخوري از او سؤال مي كنيم، مي گويد: تعطيلات اخير را به همراه خانواده سه نفره ام به شمال رفتيم. قيمت هتل ها آن قدر زياد بود كه اصلا نمي شد طرفشان رفت. مجبور شديم شب را در چادر بگذرانيم.
وقتي در پاسخ به سخنان اين كارمند مي گوييم نرخ هتل ها و اماكن اقامتي مسافران طبق نرخ ثابت و تدوين شده است، اذعان مي كند: شما فكر مي كنيد تعرفه هاي ثابت و تعيين شده از سوي سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري يا سازمان بازرگاني با درآمد من و امثال من مطابقت دارد كه بتوانم از آن استفاده كنم؟ حالا فكرش را بكنيد تخلف افزايش قيمت هم داشته باشند. تازه ما كه فقط يك بچه داريم آنهايي كه خانواده هاي پرجمعيتي دارند كه واقعا با درآمدي مثل من نمي توانند از هتل استفاده كنند. متل و خانه هاي استيجاري موقت هم جاي خودش را دارد.
وي در ادامه گفت وگويش با خبرنگار سرويس گزارش كيهان اضافه مي كند: قيمت هتل ها از يك خيابان تا خيابان ديگر متفاوت است. در شهرهاي ساحلي هرچه به سمت دريا نزديك شويم نرخ ها بالاتر مي رود و در شهرهاي زيارتي نزديك بودن به حرم نرخ ها را افزايش مي دهد. فرقي هم نمي كند قيمت هتل باشد يا نرخ خانه ووسايل اياب و ذهاب يا قيمت نان و ميوه و ارزاق عمومي مردم.
صعود قيمت ها در روزهاي پيك سفر
حكايت جالبي است. موازنه نرخ هايي كه مسئولان سازمان بازرگاني شهرهاي سياحتي و زيارتي از ثبات آن صحبت مي كنند با كوچك ترين تغييري در تقويم سال و جمع شدن دو تا سه روز تعطيلي پشت سر هم به هم مي ريزد و امكان مسافرت را سخت تر از قبل مي كند.
البته اين رسم قديمي است كه پيك مسافرت در ايام نوروز و برخي روزهاي تابستان قيمت ها را هم تحت الشعاع قرار دهد اما تفاوت آنها با روزهاي معمولي و ايام امتحانات مدارس و روزهاي كاري فاصله زيادي دارد.
حتي مكان هاي اقامتي هم در اين روزها رقم هايشان تغيير محسوسي دارد. هرچه به دريا نزديك تر مي شويم نرخ ها بالاتر و بالاتر مي روند و هرچه دورتر رقم ها با كاهش مواجه مي شوند.
گويا بالاي شهر مناطق ساحلي را دوري و نزديكي به دريا تعيين مي كند و بازهم كم درآمدها بايد پايين شهري شان را حفظ كنند و از دريا فاصله بگيرند مگر اينكه ترجيح دهند در چادرهاي شخصي كه با خود آورده اند چند روزي را سپري كنند.
چه نرخ ثابتي است كه قدم به قدم در حال افزايش و كاهش است. چطور بر اين نرخ ها نظارت مي شود كه هر مدير هتلي نرخ مجزايي دارد.
خانم وجودي كه 5سالي است در يكي از بيمارستان هاي تهران پرستار است نياز به سفر را ضرورت شغلش مي داند كه به خاطر شيفت كاري فقط در روزهاي نخست نوروز و ايام پرازدحام سفر مي تواند به مسافرت برود.
وي در گفت وگو با خبرنگار سرويس گزارش روز كيهان مي گويد: قيمت هتل ها در روزهاي پيك سفر حسابي بالا مي رود و كاري هم از ما ساخته نيست. بعد از دو سال توانستيم ماشين قسطي بخريم و با آن مسافرت كنيم اما وقتي وارد رامسر شديم ديديم قسط يك ماه ماشين را بايد بدهيم تا سه روز اينجا باشيم. خب ترجيح داديم در چادر بخوابيم البته خدا را شكر كه هوا خوب بود و اگر مشكلي پيش مي آمد يا هوا سرد مي شد چاره اي جز بازگشت به شهرمان نداشتيم.
وجودي البته اين نگراني را هم دارد كه با داشتن فرزندي 3 ماهه امكان اقامت براي افرادي كه شرايط او را دارند و فقط در ترافيك تعطيلات قادرند به سفر بروند چرا نبايد امكاني فراهم شود تا آنها هم از مزاياي سفرهاي كم خرج و راحت تر بهره مند شوند.
پاسخ به سوالات مسافران را شايد بتوان در صحبت هاي مسئولان ذي ربط در اين استان ها يافت.
اسدالله محمدپور مديركل ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري استان مازندران نخستين مسئولي است كه در همين مورد با وي گفت وگو كرديم.
وي در گفت وگو با گزارشگر كيهان اظهار مي دارد: براي هتل ها، متل ها، مهمان پذيرها و مراكز اقامتي ديگري كه تحت نظارت سازمان ميراث فرهنگي هستند نرخ ثابت تعيين كرده ايم و نظارت دقيقي هم بر آنها داريم. اين اماكن كه از ما مجوز فعاليت گرفته اند موظفند پروانه تاسيس و مجوزهاي شان را در معرض ديد مسافران و مراجعان قرار دهند ضمن اينكه نرخ هايي كه به موجب قانون به تاييد انجمن هاي خصوصي آنها رسيده است را هم در معرض ديد مراجعان قرار دهند.
وي آخرين نرخ اعلام شده به مراكز اقامتي را مصوب سال 88 عنوان مي كند كه از آن تاريخ به بعد با افزايش مواجه نشده و شماره تلفن پيگيري و شكايت در همان نرخ نامه ذكر شده است.
طبق گفته هاي مدير ميراث فرهنگي مازندران در صورت تخلف اين مراكز مسافران مي توانند به دفاتر نمايندگي ما در همان شهرستان مربوطه مراجعه كنند يا به دبيرخانه ستاد در مركز استان اطلاع دهند و به محض شكايت اكيپ هاي ويژه به محل اعزام مي شوند .البته باز هم تكليف اماكن اقامتي غيرمجاز كه فاقد پروانه هستند نامشخص مي ماند و اسداللهي معتقد است ديگر دستگاه هاي ذيربط بايد نسبت به پلمب آنها اقدام كنند.
شهرهاي زيارتي و پذيرايي از زائران
واقعيت هاي گفته شده منحصر به شهرهاي ساحلي يا بعضا توريستي نيست. شهرهاي زيارتي هم در اين ميان حساب و كتاب خود را دارند و اين بار نزديكي يا دوري از حرم امام معصوم(عج) تعيين كننده نرخ هايي است كه مسافران بايد بپردازند.
هاشم جوانمرد با جمع دوستانش شش نفري اند كه به تازگي از مشهد بازگشته و به محض اطلاع از موضوع گزارش از ما مي خواهد درد دل زائران را مطرح كنيم تا مسئولان مطابق نياز مسافران براي ايجاد امكانات اقدام كنند.
وي در گفت وگو با خبرنگار سرويس گزارش مي گويد: روز اول تعطيلات سه روزه اخير كه وارد مشهد شديم به چهار هتل و سه هتل آپارتمان در خيابان امام رضا(ع) و خيابان خسروي سر زديم تا از قيمت ها سر در بياوريم اما در نهايت مجبور شديم دو چهارراه آن طرف تر از حرم و در دو اتاق دوتخته يك هتل آپارتمان اقامت كنيم كه البته دو نفر ديگرمان مجبور شدند داخل اتاق ها روي زمين بخوابند.
او كه از افزايش قيمت ها در اين روزها حسابي كلافه است، رفع اين مشكل را در ايام ترافيك سفر وظيفه مسئولان مي داند چرا كه مسافران حوصله و وقت شكايت از واحدهاي متخلف را ندارند.
به عقيده او وقتي قيمت ميوه نسبت به خيابان هاي دورتر از حرم دو تا سه برابر گرانتر است و قيمت نان 50 تا 100 تومان بالاتر از بقيه نانوايي ها است و فروشگاه ها و بازارچه فلكه آب با فروشندگان اقلام سوغاتي دست به دست هم داده اند و حسابي قيمت ها را بالا برده اند از چه كسي مي توان شكايت كرد و چطور مي شود از نتيجه آن مطلع شد؟
زائران ديگر شهرهاي زيارتي مثل قم هم مشكلات مشابهي دارند و گلايه هاي فراواني از نرخ هاي تصاعدي ارزاق عمومي سر مي دهند، اما با توجه به آمار مسافرت به مشهد، طبيعتا ميزان شكايات هم به ميزان مسافرت ها بيشتر است.
به همه شكايات رسيدگي مي شود
علي رغم وجود اعتراضاتي كه از سوي مسافران نوروزي و تابستاني شنيده مي شود و اغلب حاكي از اعتراض به قيمت هاي تعيين شده است، اما مهندس رجايي رييس سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري خراسان رضوي به گزارشگر كيهان مي گويد كه نرخ نامه رسمي به همه اماكن اقامتي رسمي و بر مبناي درجات آنها داده شده و هيچ گونه تخطي از نرخ نامه ها را نمي پذيريم تاكنون هم به همه شكايات رسيدگي شده و حتي يك مورد هم وجود ندارد كه مورد بررسي قرار نگرفته باشد.
سيدمسعود منتجبي معاون او هم كه آخرين زمان تعيين نرخ ها را دي ماه 1388 مي داند به گزارشگر كيهان مي گويد: در مراكز اقامتي مجاز افزايش قيمت نداشتيم اما براي تخلف هاي احتمالي كه اغلب در ايام پيك مسافرت مثل نوروز و تابستان رخ مي دهد گروه هاي مشترك از سازمان بازرگاني و ميراث فرهنگي تشكيل شده و بلافاصله با اطلاع از تخلفات به محل مراجعه مي كنند و همانجا مشكل را حل مي كنند. اما برخي شكايت ها مثل اعتراض به عملكرد تورهاي مسافرتي را به استان مربوطه ارجاع مي دهيم تا رسيدگي شود.
وي در پاسخ به يكي ديگر از دغدغه هاي مردم طي ايام سفر و نيازهاي بهداشتي اظهار مي كند: اكيپ سازمان ميراث فرهنگي و بازرگاني به همراه ناظران بهداشت در محل حاضر مي شوند و نظارت دقيقي هم از اين لحاظ اعمال مي كنند.
منتجبي البته به اين موضوع هم اشاره دارد كه نمي توان انتظار داشت هيچ تخلفي صورت نگيرد و همه وظايف از سوي مسئولان مطلق باشد بلكه مردم هم در اين زمينه بايد همكاري كنند بنابراين شماره هاي شكايت به 124 و 7283001 را براي شكايت مسافران اعلام مي كند تا شرايط بهينه اي براي مسافرت فراهم شود.
با وجود اين اظهارات بايد گفت مسافراني كه چند روزي از شهر خود دور مي شوند و دلشان مي خواهد در كنار استفاده از مزاياي سفرهاي زيارتي يا سياحتي و آشنايي با فرهنگ و رسوم ديگر شهرها و كسب اطلاع فرصتي هم براي آرامش و آسايش داشته باشند بنابراين زمان و حوصله اي براي شكايت و پيگيري آن ندارند از اين رو بهتر است پيش از اينكه شكايت و اعتراضي از سوي مردم مطرح شود، مسئولان در اين رابطه تدابير لازم را اتخاذ كنند.