نگاهي به تأثيرات خطرناك اشعه ماوراء بنفش و آفتاب سوختگي در فصل تابستان- بخش دوم
فرهنگ مقابله با آفتاب سوختگي را تقويت كنيم

واقعه پرتوي فرابنفش خورشيد اتفاقي اگرچه تكراري، از سنخ فرضاً جابه جايي نرخ قديم با نرخ كرايه جديد وسايل نقليه عمومي، بليت سينما، و...و... نيست كه در لايه هاي مسايل كلان زندگي در سايه همهمه هاي روزمره حل و فصل شود، بلكه آسيب هاي سوختگي آفتاب به گفته متخصصان و پزشكان تا مرز بيماري وخيم پيش خواهد رفت. در چنين حال و هوا، آگاه سازي قشرهاي مردم از شهري تا روستايي به مديريت اطلاع رساني كامل و توأم با تحليل و تجزيه قابل درك و پذيرش يافتگي همه قشرهاي جامعه نياز دارد.
مسأله اشعه فرابنفش، پديده اي در فصل تابستان نيست، در همه ايام سال خورشيد مي تابد. پس در همه فصول سنواتي آسيب هاي مخرب سوختگي ناشي از تابش خورشيد، سلامت ايشان را مورد تهديد قرار مي دهد. فرهنگ سازي و تسهيلات رويكرد عمومي و آموزش از نوزادي تا كهن سالي، يك وظيفه ملي تلقي مي شود.
به نظر مي رسد پاره اي از رويدادها كه فراگير عمومي و جنبه سلامت گرايي و نياز به فرهنگ سازي دارند نبايست در يك كادر خبر رساني محدود شوند مثل همين پديده اشعه ماورابنفش و آسيب هاي جدي آن كه بيشتر شكل و حالتي در قالب صرف اطلاع رساني مطرح مي شود. اين وضعيت درعين حال حياتي براي بسياري از مخاطبان كه هيچ اطلاع نداشته و يا به ندرت و به مقدار اندك شناخت از عمق اثرات تابش فرابنفش UV دارند، به زبان ساده تعريف نشده و تجزيه و تحليل تأثيرگذار در اذهان عامه نداشته و همان طور كه اشاره رفت طي روزهاي گذشته تاكنون اطلاع رساني به صورت يك خبر چند دقيقه اي و يا چند سطري بوده است كه آن ها هم در لابلاي موضوعات كلان و از نوع ديگر، زود از اذهان رفته و در مسايل ديگر زندگي حل مي شوند. بنابراين، نتيجه مي گيريم اطلاع رساني كامل و جامع و تأثيرگذاري خطرات نور فرابنفش خورشيد در متن كار و قيل و قال روزمره، ارايه نشده است.
پرتو فرابنفش UVبا موج بالاتر از ميزان خطر و آسيب هاي جدي به ظاهر نامريي، سلامت انسان را در رده سني نوزاد تا بزرگسال و پس از چند هفته همچنان «خطرساز» است و دستگاه هاي ذي ربط، متخصصان و صاحب نظران همه به مردم توصيه مي كنند تا حد ممكن از منزل خارج نشوند و در مقابله با زيان هاي تابش نور ماورابنفش خورشيد با كرم ضدآفتاب و عينك و... از پوست بدن و چشم خود مراقبت كنند.
متخصصان بيماري پوست بدن و چشم اظهار مي دارند پرتو فرابنفش «يو.وي» در كشورهاي ديگر نيز سلامت مردمان را تهديد كرده و مشكلات به بار مي آورد، اما درعين حال به طور معمول بسياري شان از عينك، كرم ضدآفتاب و بعضاً از چتر براي مواظبت از سلامت پوست بدن و چشم استفاده كرده و در قالب فرهنگ سلامت ورزي ايمني را در برابر آسيب ها امري الزامي مي دانند.
در برابر اشعه خورشيد هيچ مكان بدون سقفي ايمن نيست
گفته متخصصان و كارشناسان، نور فرابنفش خورشيد همچنين دلالت بر اين دارد كه سلامت انسان در برابر تابش شديد و پرخطر خورشيد در هيچ مكان بدون سقفي ايمن نمي ماند و شخص در چنين مكان هايي از عوارض آفتاب سوختگي مصون نخواهد بود ولو شخص به طور مستقيم در معرض نور آفتاب نباشد كه البته درا ين حالت ميزان آسيب كم خواهد بود. به عبارت ديگر در سايه، پرنوري فرابنفش 50درصد كاهش پيدا مي كند و در درون ساختمان مسقف و اتاق خانه تابش خورشيد بين 10 تا 20درصد تأثيرگذار است.
«رشيدي» مديرعامل شركت كنترل هواي تهران، در ادامه گفتارش پيرامون اشعه ماورا بنفشUV در شماره نخست گزارش كه در بخشي از آن درباره انجام اندازه گيري هاي شرايط وضعيت «خطر بسيار شديد» طي روزهاي 25 تا 28 خردادماه و همچنين چند بخش بودن شاخصه هاي موجود ميزان اشعه فرابنفش توضيحاتي داد، با اين اشاره كه ميزان فرابنفش حدود ظهر و در فصل تابستان افزايش مي يابد و در 30خرداد به بالاترين حد خود نسبت به روزهاي گذشته مي رسيد، اين توصيه را براي مردم دارد: «حتماً شهروندان براي بخش هاي بدون پوشش پوست خود از كرم ضدآفتاب با SPFبالاي 30استفاده كنند.همچنين باتوجه به اين كه شن و ماسه سفيد نورخورشيد را منعكس مي كنند، از حضور در سواحل دريا جداً خودداري كرده و از عينك هاي آفتابي با قدرت حذف 99 تا 100 UV استفاده كنند.»
وي ادامه مي دهد: «اين نكته كارشناسي هم درنظر باشد كه در ارتفاعات كوه تابش خورشيد، ارتفاع، فضاي باز و برف باعث تشديد چند جانبه آسيب پوست بدن و چشم انسان مي شود. البته در اين ميان ميزان ارتفاع در قسمت هاي كوه از سطح زمين در آسيب زدگي آفتاب سوختگي متفاوت است.»
ضرورت اطلاع رساني
تابستان چند سال پيش در محلي اطراف دماوند زير تابش خورشيد با دوستان سرگرم ورزش فوتبال بودم غافل از آن كه پوست بدنم از شدت آفتاب دچار سوختگي مي شد. بعد به تهران كه برگشتم احساس خارش در پوست دست ها و صورت مي كردم. به حمام رفتم شايد اين مشكل ناراحت كننده با شست وشو برطرف شود اما با نهايت تعجب ديدم پوست دست ها و ناحيه صورتم تكه تكه جمع شده و مي ريزد. اين موقعي بود كه پوست نو جاي آن پوست هاي آسيب ديده را گرفته بود.
اين تعريف را «علي» يكي از شهروندان بيان مي كند و در همين ارتباط مي گويد: «اما افراد همبازي ام هيچ يك دچار آفتاب سوختگي دست و صورت نشده بودند چون از كرم ضدآفتاب استفاده كرده كه پيشتر مي ديدم پوست شان زير يك قشر چرب در برابر نور خورشيد مي درخشيد.»
وي ادامه مي دهد: «اما درباره اين پرسش كه چرا بيشتر مردم به توصيه هاي پزشكي و تخصصي و استفاده از كرم و عينك ضدآفتاب و كلاه در مقابله با آسيب هاي فرابنفش خورشيد، كمتر توجه مي كنند؟! او نيز مثل افرادي ديگر بر اطلاع رساني فراگير در خصوص عوارض مضر سلامت ناشي از اشعه ماورابنفس تاكيد دارد و با اين جمله سؤالي كه آيا در اين روزها همه مردم اين آگاهي را به دست آورده اند؟ اضافه مي كند: «عده اي خاص از تلويزيون و ديگر رسانه از مشكلات آفتاب سوختگي خبردار مي شوند. خودم از راديو ماشينم شنيدم كه به مردم هشدار مي داد.»
به باور اين شهروند اطلاع رساني زماني مؤثر و فراگير است كه مردم در خانه هستند و در اين موقع مناسب، رسانه صدا و سيما اطلاعات جامع ارايه كنند.
وي در بخش آخر صحبتش با تاكيد نياز به فرهنگ سازي عمومي، اين را هم مي گويد كه مقابله مؤثر با خطرات و مشكلات آفتاب سوختگي نياز به تامين هزينه تهيه كرم و عينك ضدآفتاب و كلاه مناسب دارد كه برخي وسعشان به خريد آن ها ضعيف است.
هنگامي كه اشعه UVA طولاني بتابد
وضعيت انسان و فضاي حياتي آكنده از آسيب هاي جدي پرتو ماورابنفش خورشيد از ديدگاه يك كارشناس مسئول را نيز مي خوانيم. گفته «مهندس علي گوراني» كارشناس مسئول بهداشت كاربردي انرژي هاي هسته اي و امواج الكترو مغناطيس وزارت بهداشت، حاكي از اين است كه آسيب هاي جدي پوستي و چشمي از عوارض تشعشعات پرتوي فرابنفش است و از مردم خواسته در شرايط شاخص در حد بسيار خطرناك تا حد امكان از خانه شان خارج نشوند.
وي با اشاره به اين كه انسان به طور طبيعي در حجم زيادي از تشعشعات قرار دارد، مي گويد: «زماني كه تشعشع UVA به مدت طولاني تابيده شود آسيب هاي جدي به بدن و عضوهاي سطحي مانند چشم وارد مي كند.» او در همين ارتباط ادامه مي دهد: «در دنيا نيز آسيب هاي ناشي از پرتوفرابنفش به همين شكل و اثر است اما بسياري از كشورها اقداماتي در اين زمينه انجام داده اند.»
وي هم اين توصيه را بيان كرده كه در پرتوگيري هاي زياد، خيلي زياد و بيش از حد زياد بايد از عينك، كرم ضدآفتاب و كلاه استفاده شود.
اما روايت اطفال و تابش خورشيد به ويژه در تابستان آن هم در شرايط خطر بسيار زياد فرابنفش UVA حساسيت و مراقبت هاي ويژه اي را برمي تاباند، چرا كه ظرافت قواي جسماني و پوستي آنان در برابر اشعه ماورابنفش ترد و شكننده است.
گپي با يك پزشك كودكان، درباره عوارض تابش نور شديد خورشيد در بچه هاي خردسال ماحصل نكاتي شايان توجه و سفارش رعايت جدي به والدين در حفظ سلامت كودكان شان مي باشد.
وي كه دوران بازنشستگي را تجربه مي كند خود را «خادم» مي نامد و با تبسم مي گويد: «پزشك در هر جامعه خادم سلامت عمومي است» در ادامه اظهار مي دارد: «بچه هاي كم سال به دو گروه نوزاد و دو سه ساله تقسيم مي شوند. بديهي است نوزادان نسبت به دو سه ساله ها در برابر گرماي تابستان و سرماي زمستان بسيار حساس و ضعيف هستند. به هر صورت علم و تجربه پزشكي اين واقعيت را به ما مي گويد كه نوزاد تا حدود رسيدن به سن يكسالگي بايد دور از تابش اشعه خورشيد باشد.
اصولا ساختار فيزيكي كودك تا رسيدن به سن سه سالگي تاب و توان آن را ندارد كه زير تابش خورشيد خودش را حفظ كند چون كه انسجام و تكامل جسماني نيافته و به همين جهت توصيه به والدين اين بوده است كه در سنين اوليه اطفال شان آنان را از نور خورشيد چه مستقيم چه غيرمستقيم دور نگه دارند و بدانند پوست بدن كودكان در برابر پرتو ماورابنفش، بسيار حساس است. اگر غفلتي در اين باره صورت بگيرد، پوست بدن كودكان دچار آسيب آفتاب سوختگي شده و مشكل ساز خواهد شد. البته در معرض آفتاب نبودن اطفال اين مفهوم را ندارد كه آنان طي سنين اوليه تولدشان فقط در خانه و دور از آفتاب نگهداري شوند، بلكه منظور از اين توصيه ها، رعايت مواظبت از پوست آنان است.»
اين پزشك مي گويد: «كلا در اين موارد بايد دانست كودكان در هواي گرم ممكن است ميزان حرارت بدن شان تغيير يابد. لذا دماي هواي محيط بايست با شرايط جسماني، توانايي و سازگاري اطفال متناسب باشد.»
اطلاع رساني فراگير از مدارس
از يك خانم مي پرسم راهكار فرهنگ سازي اقشار مردم در شرايط خطر آفتاب سوختگي و آسيب هاي ناشي از نور شديد خورشيد، به نظرشان چيست؟ وي جواب مي دهد: «اطلاع رساني ضعيف است. از طرف ديگر افراد هم لزوم فرهنگ استفاده كرم ضدآفتاب، كلاه و عينك را جدي نمي گيرند. بنابراين نياز به اطلاع رساني فراگير است.»
به گفته اين شهروند حتي قشر تحصيلكرده هم موضوع اشعه ماورابنفش خورشيد را جدي نمي گيرد. از طرف ديگر برخي فكر مي كنند استفاده از عينك و كلاه كلاس! گذاشتن در برابر ديگران است!
وي در ادامه با تاكيد بر اين كه دستگاه هاي مسئول بايد شرايط آسيب هاي آفتاب سوختگي و خطرات وخيم ديگر را به عنوان يك اتفاق اورژانسي اعلام كنند، معتقد است براي تفهيم و تعميق اذهان، اطلاع رساني بايد از طريق صدا و سيما و نيز از آموزش و پرورش و در مدارس صورت بگيرد.» وي همچنين مي گويد: «استفاده از چتر در تابستان نيز نياز به فرهنگ سازي عمومي دارد.»
اين خانم جوان آخر سخنش خطاب به مسئولان است: «مسئولان مربوطه تدابيري بينديشند كه مردم براي تهيه كلاه و كرم و عينك ضدآفتاب جهت مصونيت در برابر خطرات تابش خورشيد، از طريق استفاده از دفترچه بيمه بتوانند اين نيازهاي حياتي را با نرخ مناسب تهيه كنند.»
گزارش روز