بهره روزه دار غيرواقعي

قال النبي(ص): رب قائم حظه من قيامه، السهر و رب صائم حظه من صيامه العطش.
پيامبر اعظم(ص) فرمود: چه بسا قيام كننده نماز شب بهره اش از ايستادنش فقط بيداري شب است، و چه بسا روزه داري كه بهره اش از روزه داري فقط عطش و تشنگي است.(1)
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1- مستدرك الوسائل، ج 7، ص 368

حكايت خوبان

صابران ،بي حساب به بهشت روند
از حضرت زين العابدين(ع) نقل شده است؛ روز قيامت كه تمامي مردم از اولين و آخرين در آن جمع مي شوند، منادي ندا مي دهد كجايند صابرون؟ كه تا بدون حساب وارد بهشت شوند، امام سجاد(ع) فرمود: سپس گروهي از مردم برمي خيزند و حركت مي نمايند و راهي بهشت مي گردند، فرشتگان به آنان مي گويند، كجا مي رويد اي فرزندان آدم؟ مي گويند به سوي بهشت مي رويم. فرشتگان گويند: قبل از حساب مي رويد؟! گويند بلي، مگر شما كيستيد؟ مي گويند ما از صابرين هستيم. فرشتگان گويند صبرتان بر چه بود؟ مي گويند: بر طاعات خدا صبر مي كرديم، و از معصيت خدا صبر مي كرديم «از لذائذ گناه چشم مي پوشيديم، از حرام خدا صرف نظر مي كرديم، آنقدر تحمل مي كرديم بر عبادت و سختي هاي آن، مثل روزه و نماز و حج و ساير عبادات و از لذت هاي آني گناهان و معاصي پروردگار»، تا خداوند ما را به لقاي خويش دعوت كند، فرشتگان گويند آري آنچه كه گفتيد عمل كرديد، داخل بهشت گرديد، «گوارا باد بر شما» و چه نيك است اجر و پاداش عمل كنندگان و صابرين.(1)
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1- روزه درمان بيماري هاي روح و جسم، ص 113 به نقل از وقايع الايام

پرسش و پاسخ؟
مراتب و درجات روزه

پرسش:
براي روزه داران درماه مبارك رمضان چه مراتب و درجاتي را مطرح كرد

سلوك عارفانه

شرايط روزه صحيح
در روايات آمده است: «غيبت، دروغ، نگاه (حرام) پي درپي، دشنام دادن و ظلم- كم باشد يا زياد- باعث باطل شدن روزه مي شود؛ و روزه، فقط خودداري از خوردني و آشاميدني نيست؛ هنگام روزه گوش، چشم، زبان، فرج و شكمت نيز بايد روزه بگيرند. دست و پايت را نگه دار و بسيار سكوت كن مگر از خير، و با زيردستان و زيردستت رفق و مدارا نما. هنگام روزه بايد گوش و چشم تو نيز از حرام و زشتي روزه بگيرد. از جدال و آزاررساندن به نوكر خودداري كن و وقار روزه را داشته باش و روزي كه روزه اي با روزي كه روزه نيستي بايد با هم فرق داشته باشند.» رسول خدا(ص) فرمودند: «آسان ترين چيزي كه خداوند در روزه بر روزه دار واجب نموده، خودداري از خوردني و آشاميدني است.» فقها به صحت روزه بعضي از آنها فتوا داده اند. جمع بين روايات مربوط به روزه يا روايتي كه از رسول اكرم(ص) وارد شده و سخن فقها به اين است كه بگوييم منظور از صحت در آن احاديث اين است كه چنين روزه اي مورد قبول خداوند است و منظور از صحت در كلام فقها اين است كه چنين روزه اي قضاي آن را ساقط مي كند.
خلاصه اينكه روزه صحيح و كاملي كه خدا براي كامل نمودن روزه دار مقرر فرموده است، قطعا روزه اي است كه شامل خودداري اعضاي بدن از گناه مي باشد؛ و روزه كامل تر اين است كه علاوه بر آن، قلب را از ياد غيرخدا بازداشته و از هرچه غير اوست روزه بگيرد و هنگامي كه انسان ماهيت روزه، درجات و فلسفه تشريع آن را فهميد، ناچار بايد از هر گناه و حرامي، به خاطر قبول روزه اش خودداري كند. والا مسئول بوده و به خاطر اينكه اعضاي بدنش روزه نگرفته اند، مجازات مي شود و ساقط شدن قضاي روزه به اين معنا نيست كه انسان را در روزقيامت از مجازات نجات دهد.
المراقبات، آيت الله ميرزا جواد ملكي تبريزي

تقوا، گام نخست تزكيه

منصور رجب زاده
تقوا، پرهيز از گناه
گناه در فرهنگ قرآني، دامنه گسترده اي دارد؛ زيرا گناه هر قبيح و فعل زشتي است كه عقل و شرع آن را ناپسند مي شمارد و ارتكاب آن موجب دوري انسان از قرب الهي و مانع از متاله شدن و مظهريت در ربوبيت مي شود و هدف و فلسفه آفرينش با آن مختل مي گردد.
گناه، در اصل هر چيزي است كه در برابر حركت رشدي انسان قرار مي گيرد و اجازه نمي دهد تا در مسير تعالي گام بردارد. از اين رو اسلام به شدت در برابر اين موانع به عنوان مفسده ايستاده و خواهان دوري، پرهيز و اجتناب از آن مي شود.
با نگاهي به احكام شرعي، به سادگي اين معنا به دست مي آيد كه احكام پنج گانه واجب، مستحب، حرام، مكروه و مباح با توجه به نسبت ضعف و شدت مصلحت و منفعت بيان و تشريع شده است. هر آنچه مصلحت قوي تري براي رسيدن انسان به كمال رشدي دارد، به عنوان واجب و كم مصلحت تر به عنوان مستحب معرفي شده است؛ و در مقابل، هر آنچه مفسده و مانعيت آن در برابر سير انساني، قوي تر و شديدتر مي باشد، به عنوان حرام و كم مفسده تر به عنوان مكروه معرفي گرديده است.
در حقيقت گناه، هر آن چيزي است كه مفسده و مانعيت دارد و اجازه نمي دهد تا انسان سير طبيعي رشدي و كمالي را بپيمايد؛ چنان كه خير، هر آن چيزي است كه كمك مي كند تا انسان در مسير رشدي گام بردارد.
از آن جايي كه خدا مقصد و مقصود هستي و هر سير كمالي است؛ زيرا خداوند كمال مطلق است و انسان در جست وجوي كمال مطلق گام برمي دارد و از نقص مي گريزد؛ تقرب به خدا به معناي تقرب به كمال مطلق و دوري از نقص است. پس هر آنچه كه كمك مي كند تا به كمال مطلق يعني خدا نزديك تر و تقرب يابد، آن مصلحت انسان است و هر آنچه آدمي را از اين سير باز مي دارد و دور مي كند، به عنوان مفسده معرفي شده است.
اما اينكه انسان پيش از عمل به مصلحت،نيازمند آن است كه از مفسده بگريزد از آن روست كه انسان به طور فطري به كمال گرايش دارد و آنچه مانع از اين پيشروي انسان به سوي كمال است، موانع موجود است. ازاين رو از انسان خواسته شده تا خود را از موانع و مفاسد دور نگه دارند؛ چرا كه دوري و اجتناب از آن به طور طبيعي موجب آزادسازي و رهايي قدرت نهفته در ذات انسان براي رسيدن به كمال مطلق است.
تقوا در حقيقت همان توجه يابي به سير طبيعي و زدودن موانع راه است. انسان متقي انساني است كه هدف و مقصد آفرينش را شناخته و براساس فطرت مي كوشد تا موانع را از پيش روبردارد و قدرت و توان نهفته در ذات را آزاد و رها سازد.
از آن جايي كه مانع و مفسده با عنوان گناه در فرهنگ قرآني معرفي شده تقوا به معناي پرهيزاز گناه گفته شده تا انسان بتواند در مسير كمال طبيعي خود حركت كند.
براي درك اين معنا مي توان به معناي لغوي واژه تقوا توجه كرد. تقوا در لغت به معناي حفظ كردن خويشتن از چيزي است كه انسان از آن مي ترسد. دراصطلاح شرعي و فرهنگ قرآني تقوا به معناي نگهداري نفس از چيزي است كه موجب گناه مي شود. پس تقوا با پرهيز از آنچه خداوند نهي نموده، حاصل مي گردد؛ زيرا نهي خداوند تنها نسبت به چيزي است كه مانع از سيرطبيعي انسان و رسيدن وي به كمال مي باشد. از اين رو گاه حتي ترك برخي از مباحات كه درآن مصلحت و مفسده يكسان است، به عنوان كمال تقوا دانسته شده است؛ زيرا گاهي برخي از مباحات در برخي از حالات در نقش مانع در رهاسازي قدرت و توان فطري انسان براي كمال يابي عمل مي كنند. لذا آن مباحات درآن حالاتي كه مزاحم و مانع تشخيص داده مي شوند، مي بايست ترك شوند و درحكم تقواي كمالي از آنها پرهيز و اجتناب گردد. بر همين اساس دربيان كمال تقوا گفته اند كه كمال آن به وسيله ترك برخي مباحات تحقق مي يابد. (مفردات الفاظ قرآن كريم، راغب اصفهاني، ص 888، ذيل واژه وقي)
به هرحال، تقوا به معناي پرهيز از گناهي است كه ارتكاب آن مانع و مفسده سازاست و اجازه نمي دهد تا قدرت و توان نهفته در ذات انساني براي حركت به سوي كمال و خدايي (متاله) شدن رها و آزاد شود.
تزكيه، عنايت خاص الهي به انسان
تزكيه به معناي پاك كردن از هرگونه مانع جهت رشد و نمو، كاري است كه خداوند با عنايت خاص خود انجام مي دهد. اين مطلبي است كه از آموزه هاي قرآني به دست مي آيد. زكات، رشد و نموي است كه با حفظ موانع و فراهم آمدن مقتضيات تحقق مي يابد.
براي تحقق هر چيزي دو عنصر اساسي لازم است. عنصر نخست، حذف موانع و عنصر دوم، تحقق مقتضيات است؛ زيرا مقتضي زماني مي تواند تاثير خود را به جا گذارد كه موانع از سر راه برداشته شود. بنابر اين، گام نخست براي تحقق هر چيزي حذف موانع خواهد بود.
با آن كه تزكيه به معناي رشد و نمو بخشي به چيزي است، ولي به سبب اهميت حذف موانع از سر راه نمو و رشد هر چيزي، تزكيه را به معناي حذف موانع گرفته اند؛ چرا كه با حذف موانع يعني گناه و مفسده، اين امكان فراهم مي آيد تا قوه موجود در ذات هرچيزي يعني قوه كمال يابي، آزاد و رها شود و به سرعت، خود را به سوي كمال مطلق خويش برساند.
براساس همين منطق است كه در آموزه هاي قرآني، تقوا يا همان اجتناب از گناه و منهيات الهي، به معناي گام نخست تزكيه يعني رشد و كمال يابي انسان معرفي و مطرح شده است.
هر انساني اگر تقواي عقلاني را در خود تحقق بخشد و از هر آنچه عقل، قبيح و زشت مي شمارد، پرهيز كرده و ناپسند شمارد، از هدايت هاي خاص الهي برخوردار مي شود. خداوند در آيات نخست سوره بقره به اين نكته مهم اشاره كرده و بيان نموده است كه اگر انسان، تقواي الهي عقلاني را داشته باشد، از هدايت وحياني قرآني بهره مند مي شود و اين فرصت را مي يابد تا حقايق بيشتر و كامل تري را درك كرده و از طريق وحي الهي، از موانع پيچيده تر و ظريف تر آگاه شود و افزون بر قبايح عقلاني، از قبايح ديگر از منظر بالاتر آگاه گردد.
بنابراين، گام نخست براي بهره مندي از هر هدايت و عنايت كوچك و بزرگ آن است كه انسان نسبت به موانع عقلاني توجه يابد و از آن پرهيز كند اين گونه است كه دري ديگر از علم و حقيقت بر انسان گشوده مي شود. با هر عمل به علمي، علم ديگر و حقيقت تازه و بزرگ تر براي انسان باز مي شود. به طوري كه از علم به قبايح عقلاني و عمل بر اساس آن دري چون هدايت عامه بر روي انسان باز مي شود و هدايت قرآني و وحياني در دل و جانش آشيانه مي كند. از عمل به علم وحياني و اجتناب از منهيات آن، درهاي بزرگ تزكيه بر روي انسان باز مي شود.
تزكيه از اين جهت بسيار مهم و اساسي است كه عنايت خاص الهي شخص را در برمي گيرد. اينكه انسان گام هاي بلند تكامل و خدايي شدن را مي پيمايد، براساس تزكيه الهي است. از اين رو خداوند مي فرمايد اگر عنايات خاص الهي نباشد، هيچ انساني تزكيه نمي شود و به رشد كمالي دست نمي يابد:
«اي كساني كه ايمان آورده ايد! از گام هاي شيطان پيروي نكنيد بيان شده از سوي عقل و وحي، بسترساز عنايت خاص الهي مي شود و انسان به سرعت و قوت تحت عنايت خداوند به كمال مطلق نزديك شده و تقرب مي جويد؛ زيرا تزكيه كه از «زكاء» گرفته شده به معناي نمو و رشد و نيز صلاح و پاكي است و خداوند شخص را هم پاك از موانع مي كند و هم رشد و نمو را به او مي بخشد. در حقيقت اين خداوند است كه از طريق عقل، او را به اجتناب از موانع ابتدايي و از طريق وحي به پرهيز از موانع پيچيده و ظريف دعوت مي كند و سپس با زمينه سازي، اجازه مي دهد تا از مقتضيات قوي تر و برتر بهره مند شود. بنابراين تزكيه برخلاف تصور عامه مردم كه آن را به خودسازي تعبير و تفسير مي كنند، عملي خدايي است؛ زيرا اين خداوند است كه در دو شكل عقلاني و وحياني، انسان را هدايت و مقتضيات را در وي برمي انگيزد و شخص را به كمال مي رساند.
بسياري از مردم بر اين باورند كه در حال تزكيه و خودسازي هستند؛ درحالي كه اينان تنها كاري كه انجام مي دهند، فراهم آوري زمينه هايي براي بروز مقتضيات الهي است؛ چرا كه نمو و رشد كمالي را خداوند پس از اجتناب شخص و تقوا پيشگي وي تحقق مي بخشد.
كاري كه اشخاص با اجتناب از گناهان و موانع عقلاني يا وحياني انجام مي دهند، پاكسازي درون و مانع زدايي براي تحقق مقتضيات رشدي است. در حقيقت اين خداوند است كه انسان را تزكيه مي كند و به كمال رشدي مي رساند.
ماه رمضان، دوره كوتاه مدت تقواسازي
انسان ها در طول شبانه روز گرفتار دنيا هستند؛ زيرا نيازهاي طبيعي بدن، ايشان را به سوي تأمين اين خواسته هاي مادي سوق مي دهد. اين گونه است كه براي تأمين اين خواسته ها بخش عظيمي از وقت و نيروي خويش را هزينه و صرف مي كنند. غرق شدن در تأمين نيازهاي طبيعي و مادي دنيوي و به تعبير قرآن سبح طويل (مزمل، آيه 8) موجب مي شود تا شخص از هدف باز ماند و موانع رشدي در وي تقويت گردد. از اين خداوند از انسان ها خواسته است تا از اين رو غرق شدن در دنيا و ماديات پرهيز كنند و به برآورده كردن نيازهاي مادي به عنوان ابزار نگاه كنند نه هدف زندگي خويش؛ زيرا توجه تمام و كمال به دنيا و غفلت از هدف كمالي اخروي موجب مي شود تا موانع و مفاسد افزايش يابد و آدمي ديگر قدرت حركت به سوي هدف را از دست دهد.
در اين راستا اهل ايمان نيز ممكن است گرفتار دنيا شوند؛ زيرا انسان، دشمن سوگندخورده اي دارد كه اجازه نمي دهد تا مسير رشدي را بپيمايد. از اين رو او را سرگرم دنيا و ماديات مي كند و با وسوسه گري و فريب مي كوشد تا خود را به مفاسد مبتلا كند و زمينه تزكيه و رشد را از ميان ببرد.
خداوند به انسان ها همان گونه كه از رحمت رحيمي، هدايت وحياني را بخشيده است، با محدودسازي دشمنان بيروني در برخي از مواقع و زمان ها اين اجازه را مي دهد تا انسان ها بي دغدغه دشمن بيروني به مبارزه با هواهاي نفساني بپردازند و از موانع رهايي يابند.
ماه رمضان ماهي است كه دشمنان بيروني از شياطين جني در محدوديت و حبس قرار مي گيرند و انسان مي تواند بي دغدغه توفان ها و امواج بيروني در استخري آرام شناگري را زير نظر استادان ماهر و نجات غريق بياموزد تا در يازده ماه ديگر سال كه در درياي پر توفان و پر امواج قرار مي گيرد بتواند خود را از وسوسه هاي بيروني و دروني برهاند. از اين رو خداوند ماه رمضان را ماه تمرين تقوا و تزكيه معرفي كرده است؛ زيرا انسان ها در اين ماه مي توانند در شرايط آزمايشگاهي و به نسبت مطلوب به تمرين بپردازند و اجتناب از گناه و غرق شدن در ماديات را بياموزند.

ديدگاه

حمايت از نظام درعين استقلال
آيت الله مكارم شيرازي:
علما و مراجع دين درعين اين كه از حكومت و دولت حمايت مي كنند، استقلال خود را حفظ مي نمايند؛ به اين معني كه ما هيچ نياز مالي به حكومت نداريم، از اين رو بر آن نظارت مي كنيم و در صورت مشاهده هرگونه انحرافي بدون هيچ ترسي تذكر مي دهيم.
غلبه جنبه مذهبي و روحاني رهبري بر جنبه سياسي
همچنين رهبر حكومت اسلامي، رهبري آگاه است كه جنبه مذهبي و روحاني او بر جنبه سياسي اش غلبه دارد... با وجود تمام فعاليت هايي كه برضد حكومت اسلامي ايران مي شود، ما نسبت به آينده هيچ نگراني نداريم و محكم در جاي خود ايستاده ايم1.
شاخص انسان آزاد و انسان برده
آيت الله جوادي آملي:
مطلب عميق علمي اين است كه كدام جان بسته است، چه كسي آزاد است چه كسي برده است؟ آن را در خطبه نوراني وجود مبارك رسول خدا(ص) مشخص كرد فرمود:«آدم گناهكار برده است يك انسان معصوم يا عادل او آزاد است. «عبدالشهوه اضل من عبدالرق» آن كه مي گويد هرچه دلم مي خواهد مي گويم و مي كنم آن كه هرچه را ديد مي طلبد هرچه را شنيد مي طلبد اينكه توان كنترل و رام كردن چشم و گوش خود را ندارد اين عبدالشهوه است كه اضل من عبدالرق»... اين كه از روميزي و زيرميزي نمي گذرد، اين كه از چهار تا لقب نمي گذرد، اين كه به دنبال بازي است، اين كه اگر چهار تا احترام كردند، او هم تحويل مي گيرد، اين برده است يا برده شهوت، يا برده غضب و يا برده مقام است. 2
فلسفه حجاب و جايگاه زن
ريشه بدحجابي ناشي از جهالت است و متوليان فرهنگي مي بايست راهكارهاي رفع جهالت را شناسايي و در جامعه فرهنگ سازي نمايند.
... اسلام، زن را در سايه حجاب و ساير فضائل به صحنه مي آورد تا معلم عاطفه، رقت، درمان، لطف، صفا، وفا و مانند آن شود و دنياي كنوني، حجاب را از زن گرفته تا زن به عنوان ملعبه به بازار بيايد و غريزه را تامين كند. زن وقتي با سرمايه غريزه به جامعه آمد، ديگر معلم عاطفه نيست، فرمان شهوت مي دهد، نه دستور گذشت. 3
ضربه پذيري از جبهه خودي
آيت الله مصباح يزدي:
عده اي براي اعتلا و حفظ اسلام در گذشته زحمات فراواني كشيدند، ولي پس از مدتي از اين مسير جدا و ضربه هايي به پيكره اسلام وارد كردند كه حتي دشمن هم نمي توانست وارد كند. 4
لزوم مديريت ارزش هاي جامعه با محوريت اسلام
تغيير دستگاه حكومت در دولت هاي سكولار فقط تغيير اشخاص است و اهداف تغييري نمي كند.
احزاب در دولت هاي سكولار كمابيش اهداف مشابهي دارند و اختلاف آن ها بر سر قدرت و تاكتيك ها است.
... دراين انقلاب، اسلام محور همه فعاليت ها و اهداف است. از آغاز نهضت امام محور همه فرمايشات و بيانيه هاي ايشان اسلام بود و آنچه براي ايشان اصالت داشت برقراري نظام اسلامي بود... اين انقلاب به وجود آمد كه ارزش هاي جامعه را تغيير بدهد، باورهاي ديني مردم را تقويت كند و ارزش هاي اجتماعي را براساس اين باورها رشد بدهد، بهترين شاهد متن وصيت نامه هاي رزمندگان ما در جنگ هشت ساله است كه غالبا به حمايت و رعايت ارزش هاي انقلاب و رهبري توصيه مي كنند،... اين كار مديراني نياز دارد كه اولا آگاه باشند و ثانيا به آن ايمان داشته باشند؛ بدانند اسلام چه مي گويد و واقعا معتقد باشند كه بايد اين احكام را اجرا كرد.
... از آن جا كه مديران ما تحصيل كرده غرب بودندو حتي مهم ترين مركز تربيت مدير دانشگاهي وابسته به مركزي آمريكايي بود، منابعي براي مديريت اسلامي وجود نداشت و به همين دليل شناخت و انگيزه اي براي تغيير نوع مديريت نبود.5
سنت ترك شده احكام در منابر
آيت الله مظاهري:
يك روحاني يا مبلغ دين بايد به رساله عمليه مراجع معظم تقليد تسلط كامل داشته باشد و در سخنراني خود مسائل شرعي را براي مردم تبيين كند و اين كه امروزه در منابر، مسئله گفته نمي شود، رسم غلطي است و موجب مي شود مردم نسبت به احكام شرعي خود، آگاهي لازم را نداشته باشند و اعمال عبادي را به درستي انجام ندهند.(6)
تنبلي و كسالت مانع پيشرفت مادي و معنوي
نباتات و حيوانات نيز در تكامل و تكاپو هستند، پرخوابي و پرخوري براي انسان معنا ندارد و آدميان بايد از هر فرصتي براي پيشرفت مادي و معنوي خود و جامعه بهره برده و فقط به اندازه ضرورت و احتياج به خوردن، خوابيدن و استراحت بپردازند.
تعريف جامع عمل صالح
يكي از اقسام عمل صالح، تقيد به عبادات و قسم ديگر آن كه بيشتر مورد تأكيد و سفارش قرآن و روايات واقع شده است، انجام كار شايسته اي است كه دنياي انسان را آباد كرده و رفاه معيشتي او را به همراه خواهد داشت.... منحصر دانستن عمل صالح در اعمال عبادي، وجهي ندارد و منظور قرآن كريم را تأمين نمي كند، بلكه هر عمل مشروعي كه براي خانواده و جامعه مفيد باشد و عقل انسان آن را بپسندد، «عمل صالح» است.(7)
روش هاي تربيت فرزند
پدر و مادرها بايد با فرزندان خود با مهرباني و خوش رويي رفتار كنند و در تربيت آنان به خشونت و زورگويي متوسل نشوند كه اين نوع تربيت،عقده حقارت را در آنان پرورش مي دهد. اما در عين حال بايد مراقب باشند فرزندان آنان تنبل و تن پرور نشوند و آنان را از كودكي فعال وكوشا تربيت نمايند تا در جواني و بزرگ سالي، اجتماعي فعال و كارآمد بسازند.(8)
آثار تبليغ بدون پشتوانه عملي
آيت الله سبحاني:
در قرآن آمده است: «يا ايها الذين ءامنوا لم تقولون ما لا تفعلون» «هان اي كساني كه ايمان آورده ايد، چرا چيزهايي كه خود عمل نمي كنيد به مردم مي گوييد». خداوند متعال در اين آيه شريفه واعظاني را كه به سخنان خود عمل نمي كنند، مورد نكوهش قرار مي دهد؛ بر اين اساس منبري ها بايد مراقب باشند به گفته هاي خود لباس عمل بپوشانند تا بتوانند تبليغ درستي انجام دهند...
اگر مردم مشاهده كنند، شخصي كه آنها را به افعال خوب دعوت مي كند، خود به آن سخنان عمل نمي كند، غير از عدم توجه به سخنان او باعث مي شود عقيده افراد نيز سست شود كه در اين صورت گناهش برگردن گوينده است.(9)
وظيفه ما نسبت به قرآن در ماه رمضان
حجه الاسلام قرائتي:
شما خود مي دانيد كه قرآن نور، برهان، موعظه و حكمت و ... است ولي در اكثر مساجد حتي شب قدر (شب نزول قرآن) خود قرآن سهم لازم را ندارد. بحمدالله دعاي جوشن كبير و مرثيه خواني و سخنراني و مراسم قرآن سرگرفتن به طور برجسته مطرح است ولي آيا چند آيه از قرآن تفسير مي شود ؟حتي ده ها آيه كه مربوط به توبه، دعا، توسل، امامت، فضائل حضرت علي(ع) است گاهي مطرح نمي شود.
ناگفته پيداست كه مساجد، در شب قدر محل اجتماع كساني است كه فقط شب قدر به مسجد مي آيند آيا جواناني كه در طول سال در گرداب شبهه و شايعه و تشكيك و شيطان قرار گرفته و از هر سو مورد تهاجم است نبايد در اين شب ها با بحث هاي نوراني قرآن و روايات بيمه شوند.(01)
شاخص انقلابي بودن و انقلابي ماندن
استادحسن رحيم پور:
انقلابي بودن يك امتياز بوده و البته كار سختي است، اين امر به معناي نعره كشيدن نيست، بلكه در درجه اول يك عنصر معرفتي و ايماني است و آن التزام به ارزش هاي انقلابي است... انقلابي ماندن علاوه بر مقدمات و شرايط نظري، التزام عملي هم دارد و شايد ساده ترين آن در اختيار گذاشتن مال و جان باشد.(11)
پي نوشت ها:
1- حوزه، 7/5/90
2- همان، 6/5/90
3- همان، 9/5/90
4- همان، 4/5/90
5- رسا، 8/5/90
6- حوزه، 6/5/90
7- همان، 8/5/90
8- رسا، 8/5/90
9- حوزه، 21/5/90
01- رسا، 9/5/90
11- همان، 5/5/09

اسلام و اعتدال درغذا و خوراك

آيت الله شب زنده دار جهرمي
خوراك در زندگي انسان نقش مهمي دارد، انجام واجبات و امور شرعي هم وابسته به اين است كه انسان خوراك -غذا مصرف كند.
بسياري از احساسات و عواطف زندگي انسان منوط به داشتن غذا و خوراك به اندازه كافي است.
اگر خداي نخواسته يك وقتي قحطي و گرسنگي كه بلا است رايج شود،احساسات و محبت رخت برمي بندد و انسانيت مي رود.
منقول است كه دربصره يك قحطي پيش آمده بود، به طوري كه هرچه بود، خوردند، حتي سگ و گربه را نيز خوردند و كار به جايي رسيد كه شروع كردند به خوردن يكديگر! انسان ها همديگر را مي خوردند و بر سرپيكر و اجساد نزاع مي كردند!!
برهمين اساس رسول مكرم اسلام مي فرمودند: اللهم اني اعوذ بك من الجوع فانه بئس الضجيع(مستدرك 9/81) خداوندا، به تو پناه مي برم از گرسنگي كه بد همدمي است.
چقدر وچگونه بخوريم
اما نكته مهم اين است كه با وجود فراواني و تنوع خوراكي ها ما چه رفتاري را بايد داشته باشيم؟
طبق راهنمايي هايي بزرگان، انسان بايد طوري پرورش يابد كه پرخور نباشد و خوب است كه انسان سير نشود؛ چرا كه طبق روايات متعدد، سير نشدن، ميراث گرانبهايي را به ارمغان مي آورد و از مهم ترين آثارش، حكمت و دانش است.
جناب ابوبصير از امام جعفر صادق(ع):نقل كرده كه: اقرب ما يكون العبد من الله جل و عز اذا خف بطنه، نزديك ترين حالت بنده به خداوند عزوجل وقتي است كه شكمش ازطعام سبك باشد؛ و به راستي اين از عجايب مكتب اهل بيت عليهم السلام است.
و در حديثي ديگر آمده: نزديك ترين حالت بنده به خدا، وقتي است كه بنده در سجده باشد و اين منافاتي با هم ندارد، زيرا دين، هر دو طرف را بيان مي دارد؛ از يك طرف به بنده دستور عبادت و سجده داده مي شود و از آن طرف به جسمانيت بنده توجه مي كند و مي فرمايد: مواظب پرخوري باش، كمي گرسنه باش تا به خدا نزديك باشي.
درادامه روايت ابوبصير آمده: وابغض مايكون العبد الي الله عزوجل اذا ملأ بطنه (كافي 6/296) پس، پر بودن شكم، عواقب زشتي را به همراه دارد و فرد را از رحمت حق دور مي گرداند.
درحديث قدسي آمده كه خداوند متعال به حضرت رسول اكرم (ص) چنين خطاب مي فرمايد! يا احمد! لو ذقت حلاوه الجوع وا لصمت و الخلوه و ما ورثو منها قال يا رب ما ميراث الجوع؟ قال الحكمه و حفظ القلب و التقرب الي (ارشاد القلوب)
«اي احمد! اگر شيريني گرسنگي و سكوت وخاموشي و خلوت و نتيجه آنها را بچشي از اينها دست برنداري» عرض كردند: پروردگارا! بهره گرسنگي چيست؟ فرمود: حكمت و نگهداري دل و تقرب به من.
فضيلت گرسنگي شرعي
از جمله رياضت هاي شرعي كه مرحوم حاج شيخ حسنعلي نخودكي اصفهاني مي كشيد،همين گرسنگي شرعي بود؛ بدين نحو كه درايام البيض و... روزه مي گرفت و در روزهاي ديگر مراعات مي كرد.
فراز ديگر روايت درباره سكوت و قلت كلام است كه بيانگر اين است كه ما بايد زبان خود را كنترل كنيم و عقل، آن را بچرخاند.
خلوت هم يكي ديگر از سفارشهاي حق تعالي به محبوب ترين بنده خودش است.
دراين ارتباط روايتي از حضرت امام حسن عسگري (ع) منقول است كه: من انس بالله استوحش من الناس (بحار، 64/056) يعني اگر كسي انس با خدا نصيبش شد، يك مقدار از مردم كناره گيري مي كند و بي شك اين كناره گيري، به معني انزوا طلبي نيست كه رفتار نادرستي است.
بنابراين ميراث گرانبهاي خلوت نشيني، انس با پروردگار عالم است كه بايد مورد توجه قرار گيرد.
متاسفانه برخي انسانها هستند كه از خلوت كردن ولو به اندازه 01دقيقه، لذت نمي برند، ولي دوست دارند نزد خانواده و دوستان بنشينند و وقت را بگذرانند! درباب كم خوري و درست خوري درحديث ديگري آمده است كه از جمله آثار بد پرخوري، سلب توفيق عبادت است.
يكي از اثرات اين عمل زشت، اين است كه انسان را كسل و خواب آلود مي كند و بدين شكل توفيق نماز شب را از آدم سلب مي نمايد، لذا كساني كه برنامه نماز شب خواندن دارند، پرخوري و كسالت و خواب اضافي بر آنها غالب نمي شود.
سخن از نماز شب شد، همان نماز شبي كه حضرت امام حسن عسگري (ع) درباره اش فرمودند: ان الوصول الي الله سفر لايدرك الا با متطاء الليل ( بحارالانوار 75/083)« رسيدن به خداوند عزوجل، سفري است كه درك نمي شود مگر با شب زنده داري» و اصولا هر مسافرتي نياز به مركب و وسيله دارد و به قرب الهي رسيدن نيز به عنوان بالاترين سفر، مركبي مي خواهد كه در اين حديث، امام عسگري (ع) نماز شب را نام مي برند.
¤ خبرگزاري فارس