دكتر يادگاري: جهاد دانشگاهي به دنبال انجام كارهاي بزرگ، سخت و نشدني است

گفت وگو از: فتانه راحمي پور
16 مرداد سال 59 جهاد دانشگاهي از طريق ستاد انقلاب فرهنگي وقت - شوراي انقلاب فرهنگي كنوني- در سه شاخه فرهنگ، آموزش و پژوهش تشكيل شد. ماموريت اصلي آن پيگيري انقلاب فرهنگي در دانشگاه ها بود.
اين نهاد انقلابي علي رغم فراز و نشيب هايي كه در طول 30 سال داشته است، همچنان موردعنايت و توجه مقام معظم رهبري و ساير مسئولان عالي نظام قرار دارد.
امروزه جهاد دانشگاهي با كمترين امكانات ولي با همت بلند جهادگرانش به جايي رسيده است كه با مراكز علمي و پژوهشي بزرگ در حال رقابت است.
در گفت وگويي كه به مناسبت سالگرد تشكيل جهاد دانشگاهي با دكتر محمدحسين يادگاري، رئيس اين نهاد داشتيم، تلاش كرديم تا دستاوردها و طرح هاي آينده آن را مورد بررسي قرار دهيم.
جناب آقاي دكتر يادگاري در ابتدا خوب است در باره نقش و دغدغه هاي جهاد دانشگاهي در عرصه علم و پژوهش بفرماييد . جهاد دانشگاهي نقش ارزنده اي در عملي كردن آموزش هاي تئوريك دانشگاهي دارد؛ چرا كه اين بخش مهم به عنوان پلي ميان دانشگاه و بخش هاي گوناگون صنعتي و خدماتي كشوردر مسير رشد پيشرفت علمي و فرهنگي كشور تأثيرگذار است.
در واقع جهاد دانشگاهي به دنبال انجام كارهاي بزرگ، سخت و نشدني است كه ديگران از عهده آن برنمي آيند.
اگرچه امروز جهاد به عنوان يك نهاد بزرگ حضور خوبي در همه ابعاد مختلف دارد و در بخش هاي علمي، تحقيقاتي، آموزشي و كاربردسازي علوم به موفقيت هاي خوبي دست يافته است، اما در صورتي كه اين نهاد از لحاظ كمي ، توسعه بيشتري يابد و ماموريت هاي جديدي براي آن تعيين شود، مسلماً موفقيت هاي كنوني اش دوچندان خواهد شد.
او يادآور مي شود: خوشبختانه با پرداخت حدود 90 درصد از اعتبارات دولتي اختصاص يافته به جهاد در سال جاري، دغدغه هاي اين نهاد انقلابي غيردولتي در خصوص اعتبارات دولتي رفع شده است.
البته دغدغه هاي مالي در خصوص تجهيز و تامين ملزومات تحقيقاتي در برخي پژوهشگاه ها، پژوهشكده ها و واحدهاي جهاد دانشگاهي وجود دارد كه سعي داريم اگر نياز به تجهيز از سوي دفتر مركزي باشد هرچه سريع تر پيگيري شده و اگر بايد در خارج از اين نهاد و از سوي كارفرما تجهيز شود، رايزني هاي لازم را براي انتقال سريع اعتبارات از سوي كارفرما انجام دهيم.
بعد از گذشت 30 سال از تولد جهاد دانشگاهي مردم و قشر دانشجو شناخت چنداني در رابطه با فعاليت هاي آن ندارند. چرا در اين زمينه كم كاري شده است؟
صحبت شما كاملاً درست است.در معرفي جهاد دانشگاهي به دانشجويان و حتي نظام هم كوتاهي شده است. نظام نياز دارد كه بداند جهاد دانشگاهي چه فعاليت هايي در عرصه هاي مختلف انجام مي دهد.
بايد فرهنگ جهادي را به جامعه تزريق كرد. بايد تجربه هايي را كه در طول 30 سال فعاليت اين نهاد به دست آورده ايم به كشورهاي جهان اسلام منتقل كنيم. ما بايد اين تفكر جهادي و انقلابي جهاد دانشگاهي را به جهان اسلام معرفي و منتقل كنيم.
بايد جوانان كشورهاي اسلامي با فعاليت و دستاوردهاي مراكز پژوهشي و علمي اين نهاد مانند پژوهشگاه رويان آشنا شوند.
با توجه به تحريم هاي موجود چه پروژه هاي مهمي در دست اجرا داريد؟
پروژه هاي مهمي در دست جهاد است كه تعدادي از آنها به بهره برداري رسيده است. طراحي و ساخت هزار دستگاه فرستنده FM در قدرت هاي مختلف 2/5 و 10 كيلو بايت براي اولين بار در كشور، بررسي كاربرد جلبك هاي توانمند در برطرف كردن آلودگي نفتي و بررسي طرح هاي فناوري اطلاعات در حوزه دولت الكترونيك از پروژه هاي جهاد دانشگاهي است.
در زمينه مجموعه فعاليت هاي تحقيقاتي جهاد دانشگاهي مي توان به مركز تحقيقاتي سرطان اشاره كرد كه تشخيص درمان و كنترل پس از درمان را دارد و از مهم ترين مراكز جهاد دانشگاهي است و در آينده نيز دستاوردهاي تحقيقاتي قابل توجهي را ارائه خواهد كرد. ضمن اينكه اين نهاد پيگير مركز تحقيقات سرطان خاورميانه نيز است.
همچنين طراحي و ساخت موتورهاي الكترونيكي در كشور نيز به عهده جهاد دانشگاهي واگذار شده است. طراحي و ساخت واگن مولد قطار، طراحي و ساخت بازوهاي نفت گيري خام، طراحي و توليد برق هيدروليژي كه براي توليد برق استفاده مي شود نيز به جهاد دانشگاهي واگذار شده است.
از طرف ديگر ما فعاليت هاي پژوهشكده رويان را داريم. اين مركز دوهزار نوزاد را با روش نوين باروري تا ابتداي سال 88 توليد كرده است.
وي همچنين به پروژه ملي ديگري كه فاز نخست آن درحال اتمام است و مهرماه به بهره برداري مي رسد اشاره كرده و مي گويد: فاز نخست ساخت دكل حفاري نفت به اتمام رسيده است و تا مهرماه به بهره برداري مي رسد. بسياري از تجهيزات نفتي ما از خارج از كشور تامين مي شود و چند صباحي است وزارت نفت بر روي ساخت تجهيزات داخلي متمركز شده است و جهاد موفق شده قرارداد سه دكل حفاري را با شركت نفت جنوب منعقد كند. اين دكل ها به خوبي فازهاي مختلف را طي كرده اند و تا آخر سال سه دكل حفاري تحويل داده مي شود.
البته در فاز اول با حمايت وزارت نفت بحث ساخت 30 دكل حفاري در داخل كشور مطرح شد. هر دكل 2هزار نفر را مشغول به كار مي كند و اشتغالزايي بسيار خوبي دارد ضمن اينكه از خروج ارز از كشور نيز جلوگيري مي كند.
همچنين پژوهشگاه رويان طي سالهاي اخير از فعاليت صرف در زمينه درمان نازايي و ناباروري فراتر رفته و وارد عرصه تحقيقات سلول هاي بنيادي و شبيه سازي شده است.
در پژوهشكده رويان نيز تولد بره از حيوان تراريخته براي توليد پروتئين داخل شير را داشته ايم كه محققان سرگرم بررسي تاثير درماني شير اين حيوان بر روي درمان بيماري هاي قلبي و ديابت و غيره هستند.
از طرف ديگر امسال نيروگاه هيبريدي به بهره برداري رسيد. وجود آفتاب و وجود باد ملايم، شديد و متوسط در برخي از نقاط كشور باعث شد تا اولين نيروگاه هيبريدي بادي خورشيدي با حمايت وزارت نفت در پارك فناوري نصب شود كه هم اكنون براي بخش هايي از مجموعه امام زاده ها و مزار شهدا به طور شبانه روزي برق رساني مي كند. اين سيستم باعث كاهش هزينه هاي برق و افزايش چشم گير بهره برداري از انرژي هاي نوين در كشور شده است.
هم اكنون نيز درحال ساخت بازوهاي هيدروليكي براي اسكله خارك هستيم زيرا 90 درصد بارگيري ها از اين اسكله انجام مي شود كه ارزش اقتصادي خاصي براي كشور دارد.
برخي از پژوهشكده ها به كمبود بودجه و متوقف شدن طرح هايشان اشاره داشتند. دراين مورد توضيح بفرماييد؟
لازم به توضيح است كه 15-20 درصد اعتبارات جهاد دانشگاهي صرف كارهاي حقوقي و برخي از كارهاي تحقيقاتي مي شود. در ضمن 85-80 درصد اعتباراتمان را بايد از طريق انجام كارهاي تحقيقاتي و پژوهشي جذب كنيم. براي تجهيزات آزمايشگاه هايمان با توجه به طرح هايي كه داريم و پيش بيني هاي انجام شده كمك هاي ارزنده اي به مرور زمان انجام شده است.
اما اينكه به طور كامل بخواهيم اعتبار به مراكز تزريق كنيم، برايمان امكان پذير نيست. اين بستگي به پژوهشكده و پژوهشگاه دارد كه چگونه خود و توانمندي هايش را به بيرون معرفي مي كند.
براي مثال در پژوهشكده گياهان دارويي، بخش پژوهشكده توسعه صنايع شيميايي مان در رابطه با استحصال مواد از گياهان دارويي كمك مالي مي كنيم. بنا به مصوبه آموزشي مان مسئوليت تجهيز آزمايشگاه هايمان بر عهده ما مي باشد. اما اينكه بخواهيم كارهاي مفيدتر و ارزنده تر و قابل قبولي انجام دهيم و بيشتر مطرح شويم بايد رايزني هاي خوب و ارزشمندي با مجلس و هيئت دولت داشته باشيم.
در واقع نياز است تا سازمان ها جهاد دانشگاهي را باور داشته باشند و پشتيباني كاري نسبت به آن داشته باشند.
اگر اين اتفاق رخ دهد و زيرساخت ها درست شود و خودباوري در داخل نظام در رابطه با جهاد دانشگاهي بالا برود صددرصد اعتبارات بيشتري به اين نهاد تزريق خواهد شد.
درحال حاضر بار مالي تهيه تجهيزات پژوهشكده ها بر عهده خود ماست. اگر كارفرمايي وجود داشته باشد تجهيز دستگاه ها و سيستم هايمان را از اعتبارات كارفرما تهيه خواهيم كرد.
آيا ديگر دستگاه ها جهاد دانشگاهي را قبول ندارند؟
دستگاه هاي مختلف هنوز به اين باور نرسيده اند كه جهاد مي تواند حل مشكل داشته باشد. درحالي كه جهاد دانشگاهي در برخي موانع به صورت تكميلي مي تواند حل معضل را مشكل داشته باشد.
مسئولان اجرايي به علت دسترسي آسان به تهيه بعضي از امكانات و تجهيزات از خارج، توسط بخش خصوصي، تفكر اين فرهنگ را نداشتند كه در آينده مي شود دستگاه ها و تجهيزات را بومي كرد. از طرفي خودباوري نيروهاي ايراني را كه بيشتر در نهادهاي انقلابي هستند كمتر جلوه مي دهند. اگر زيرساخت ها درست شود صددرصد اين نهاد مي تواند در هر معضلي وارد شده و مشكلات بزرگ را حل نمايد.
چه برنامه اي براي پذيرش دانشجو در دوره دكتري محور داريد؟
با توجه به توانايي هاي متعدد پژوهشگاه و پژوهشكده هاي جهاد، وزارت علوم و فناوري موافقت كرده است تا 30-26 رشته مختلف فني مهندسي، علوم پايه، علوم مهندسي، انساني و پزشكي را به صورت پژوهش محور با جذب دانشجو در اختيار جهاد دانشگاهي قرار دهد. اميد داريم با توجه به تجربيات اين نهاد و تربيت اين دانشجويان افراد متخصص را تربيت كنيم. البته از مهر امسال جذب 3 دانشجو در هر رشته پژوهش محور را آغاز خواهيم كرد.
طرح هايتان براي جذب دانشجويان توانمند و اشتغال آنان چيست؟
درهاي جهاد دانشگاهي به روي نيروهاي جوان، ارزشي و نخبه باز است و ارتباطمان در آينده نيز به مراتب با اين قشر بيشتر خواهد شد. ما تلاش داريم از نخبگان، بسيج اساتيد، بسيج دانشجويان براي فعاليت در پژوهشكده هايمان جذب نيرو داشته باشيم. در ضمن در دستور كارمان در سال جديد قرار گرفته است تا از تجربيات افرادي كه در سن بازنشستگي قرار دارند براي تربيت نيروهاي جوان استفاده شود.
درباره مأموريت دانشگاه علم و فرهنگ و وجه تمايزش با ساير دانشگاه ها چه توضيحي داريد؟
اطلاع دقيقي در اين زمينه ندارم. مي دانم كه در دانشگاه علم و فرهنگ در رشته هاي دكتري و فوق ليسانس نيرو تربيت مي شود.
تصورم بر اين است كه دانشگاه علم و فرهنگ بايد دانشگاهي باشد كه براي نظام نيرو تربيت مي كند. نيروهايي جذب اين دانشگاه مي شوند كه از توانايي بالاي فعاليت هاي علمي برخوردارند و متعهد به نظام مي باشند. درواقع مجموعه دانشگاه علم و فرهنگ را مي خواهيم به گونه اي مشاهده كنيم كه افراد متخصص و متعهد براي نظام تربيت مي كند.
برآورد شما از فعاليت هاي جهاد دانشگاهي در اين سال ها چيست و آيا توانسته در بين ديگر نهادهاي انقلابي خوب عمل كند؟
بايد اعتراف كنم كه قبول داشتن دستگاه هاي اجرايي جهاد، خوب مطرح كردن فعاليت ها و كارآيي هاي اين نهاد به صورت كامل اجرا نشده است. كه اگر مي شد ما الآن مراكز رشد و پارك علم و فناوري را در سطح دانشگاه ها نداشتيم.
در مدت 30 سال اتفاقات قابل توجهي در جهاد دانشگاهي افتاده است. البته نتوانسته توقع نظام را به طور 100درصد برآورده سازد. با اين حال ما اين ادعا را داريم كه اگر پشتيباني هاي كامل از اين نهاد صورت گيرد خواهيم توانست در عرصه هاي مختلف علمي به دستاوردهاي جديدتر و قابل توجهي دست يابيم. در رابطه با بخش دوم سؤالتان نيز بايد بگويم كه اين نهاد با فعاليت هاي جهادي اش توانسته است خودش را در بين ديگر نهادهاي انقلابي مطرح كند.

نامه هاي عاجزانه زير برگه امتحان فقط براي نمره قبولي !

با پايان يافتن امتحانات پايان ترم برخي استادان هنوز در مراحل تصحيح اوراق امتحاني هستند كه در اين ميان به نامه هايي از دانشجويان خود برخورد مي كنند كه تنها طلب نمره 10 را دارند تا درس موردنظر را پاس كنند.
تعطيلات تابستانه دانشگاهها با تمام روزهاي پرتنش پايان ترم آغاز شد اما هنوز هستند استاداني كه در كش و قوس تصحيح اوراق امتحاني دانشجويانشان قرار دارند و در اين ميان با حاشيه هايي هم روبه رو مي شوند.
برخي دانشجويان كه يك ترم را با اندك زحمتي به اتمام مي رسانند تا با امتحانات پايان ترم دست و پنجه نرم كنند، بيشتر اوقات با اين اميد درجلسه امتحان حاضر مي شوند تا با نوشتن عريضه اي وبا كمك گرفتن از كلماتي شايد عاطفي و تأثربرانگيز و حتي خودماني براي گرفتن تنها يك نمره10 دل استاد را بدست آورند.
زرنگ بازي نداريم!
محمدرضا فهميزي- استاد رشته ارتباطات دانشگاه آزاد اسلامي درگفت وگو با مهر با اين برداشت كه نامه نوشتن دانشجو براي استاد در هنگام برگزاري امتحانات پايان ترم به مسائل فرهنگي مربوط مي شود و هر استاد يا معلمي كه تدريس مي كند با اين حاشيه ها روبه رو است بر اين باور است كه اين دانشجويان عريضه نويس تنها با زرنگ بازي مي خواهند از يك درس نمره قبولي بياورند.
وي مي گويد تنها در يك صورت به دانشجويانش براساس اين نامه ها حاضر است كمك كند و آن هم در شرايطي كه بداند دانشجويش بدون زرنگ بازي و ميان بر زدن واقعا مشكلي داشته و به دليل اين مشكل بدون آمادگي قبلي درجلسه امتحان شركت كرده است.
اين استاد دانشگاه كه معمولا اين نامه ها را ميان اوراق امتحاني دانشجويان مي بيند در ارتباط با عمده ترين دلايل نامه نوشتن دانشجويان به تأثربرانگيزترين قسمت آن اشاره كرد و گفت: بيشتر آنها پاي مسائل عاطفي را به ميان مي كشند و درست مثل متكديان دروغين خيابانها كه نامه مي نويسند و مي گويند مادر يا پدرش دربيمارستان است و احتياج به كمك دارد، اين دانشجويان هم براي گرفتن نمره به شيوه هاي مختلف نامه مي نويسند.
دانشجويان با به كاربردن تمام احساساتشان در نوشتن اين جملات سعي مي كنند به نوعي دل استادشان را به دست آورده و نمره اي دريافت كنند تا به قول خودشان از درسي راحت شوند كه در طول ترم هم حتي يك خط از آن درس را مرور نكرده اند و چند ترم متوالي هم نمي توانند آن را پاس كنند.
اعتقاد يك استاد دست و دلباز
استادان در شيوه برخورد با اين گونه نامه ها به دو دسته تقسيم مي شوند. دسته نخست آنهايي كه حتي غلط املايي هم از اين دانشجويان مي گيرند و توجهي به محتواي آن نمي كنند و دسته دوم استاداني كه فقط دربرخي شرايط خاص به اين نامه ها ترتيب اثر مي دهند.
عليرضا رهايي رئيس دانشگاه اميركبير در گفت وگو با خبرنگار مهر دست و دلبازي خود را نشان داد و گفت: من اگر شرايط دانشجو را واقعا نامساعد ببينم به اين نامه ها توجه مي كنم و كمك مي كنم تا حداقل درس را پاس كند.
البته مهدي صادقي شاهداني رئيس و استاد دانشگاه علوم اقتصادي دراين زمينه مي گويد سيستم آموزشي اين دانشگاه به گونه اي طراحي شده كه هيچ دانشجويي مجبور به نوشتن نامه نباشد و البته اگر استادان هم در اين شرايط بخواهند به دانشجويان كمك كنند، برابر مقررات با آنان رفتار مي شود.
دانشجويان چه مي گويند
سالهاست باب شده دانشجويان از اين شيوه نمره گرفتن دست بر نمي دارند و اين ماجرا همچنان ادامه دارد. البته خودشان هم مي دانند كه استادان در 99 درصد مواقع نه تنها توجهي به اين نامه ها ندارند بلكه شايد تنها با يك لبخند ساده يا تكان دادن سري از روي تأسف از كنار اين نامه ها بي توجه بگذرند و تنها براساس پاسخ هاي سؤالات به دانشجويان نمره بدهند.
دانشجوي ترم 5 يك دانشكده غيرانتفاعي كه مدعي است درس روش تحقيق را سه ترم است به خاطر استادسخت گيرش نمي تواند پاس كند، اظهار گله مندي مي كند كه چرا استادان فكر مي كنند دانشجو تنها بايد بيايد دانشگاه و فقط درس بخواند. چرا استادان فكر مي كنند زمان تحصيل نبايد كار كرد و فقط درس خواند و حتي شرايط سخت ما را كه مجبوريم كار كنيم درك نمي كنند.
وي افزود: دراين مدت فقط يك بار مجبور شدم به استادم نامه بنويسم. اما حتما بي اثر بوده كه مجبورم در ترم آينده هم اين درس را بگذرانم.
دانشجويي كه نخستين سال تحصيلي دانشگاهي خود را در يكي از واحدهاي دانشگاهي به اتمام رسانده مي گويد هنوز به مرحله اي نرسيده كه مجبور به نامه نوشتن در انتهاي كاغذ سؤالات يا پاسخنامه باشد.
وي اضافه كرد: شايد در ترم هاي بعدي كه شاغل مي شوم مجبور باشم اين كار را انجام دهم!
درحاليكه بيشتر دانشجويان دليل عمده اين عريضه نويسي ها را اشتغال همراه با تحصيل مي دانند، اساتيد دانشگاه چندان به اين موضوع اعتقادي ندارند و اين موضوع را تنها يك بهانه مي دانند.
دانشجو به نمره كمكي استاد نياز ندارد
احمد جزايري استاد دروس سياستگذاري و ارتباطات كه معمولا با گروه خاصي از دانشجويان شاغل سروكار دارد به موارد متفاوتي دراين زمينه اشاره كرد: وي تأكيد كرد: به علت شيوه خاصي كه در يادگيري دانشجويان به كار مي بندد اكثر دانشجويانش نياز به نوشتن اين نامه ها ندارند اما اگر هم موقعيتي پيش آمده كه با چنين عريضه هايي روبه رو شود، كمكي نمي كند.
اين استاد دانشگاه گفت: اين دانشجويان پايين اوراق امتحاني يا هر قسمت از اوراق سؤالات و جوابها را كه سفيد پيدا مي كنند، نوشتن را از سر مي گيرند و هميشه هم سعي مي كنند نهايت زيبانوشتن را به كار ببندند اما براي من بي تأثير است و نمره اي اضافه نمي كنم.
به گزارش مهر، نامه نگاري دانشجويان براي استادان اين روزها در برخي موارد در دبيرستانها هم شيوع پيدا كرده است. به راستي دليل شيوع اين التماس هاي بي پاسخ چه مي تواند باشد؟ تنبلي تحصيلي كه بيماري مسري درميان دانشجويان است، اشتغال همزمان با تحصيل، ظهور پديده «شب امتحاني»، افزايش مشكلات و دغدغه هاي دانشجويان نسبت به گذشته، مدرك گرايي و اعتقاد به اين موضوع كه تنها مدرك مهم است و يا از همه اينها مهمتر كاهش انگيزه براي كسب نمرات بالا پيشرفت با موفقيت تحصيلي؟

وعده هاي جوان پسند و صبري كه لبريز مي شود

سال 88 سازمان ملي جوانان در اولين جشنواره زوج خوشبخت ايراني، وعده هايي در زمينه تسهيل ازدواج ارائه داد كه البته با كمي دقت در آن به راحتي مي شد دريافت كه اين وعده ها در واقع مشوقي براي جوانان متأهل بود كه خود صف تجرد را شكسته بودند.
مدتي است كه خبر ادغام سازمان ملي جوانان و سازمان تربيت بدني و ايجاد وزارتخانه ورزش و امور جوانان درگوشه وكنار جامعه پيچيده است اما جدا از ماجراي ايجاد وزارتخانه جديد، دراين گزارش به وعده هاي داده شده سازمان ملي جوانان براي جوانان پرداخته ايم.
نخستين نمايشگاه و جشنواره زوج خوشبخت ايراني در بيست و هشتم آبان ماه 1388 افتتاح شد و در طي آن مهرداد بذرپاش رئيس وقت سازمان ملي جوانان خبرهاي خوشي را از تصويب تسهيلات ويژه براي جوانان اعلام كرد.
اولين خبر خوش براي جوانان، افزايش وام 4 ميليوني ازدواج به 5 ميليون تومان و دريافت وام بدون معرفي ضامن و تنها با ارائه چك يا سفته بود. پس از آن بذرپاش به مصوبات جديد دولت هم براي زوج هاي متأهل دانشجو، غيردانشجو و اقشار مختلف و همچنين ارتقاي تسهيلات قديمي و ارائه جديد تسهيلات ويژه مسكن اشاره كرد.
وي همچنين از افزايش پاداش براي زوج هاي كارمند خبر داد و اظهارداشت: زوج هايي كه كارمند هستند و ازدواج مي كنند پاداش هاي 7تا 8 برابري نسبت به سال گذشته دريافت مي كنند.
بذرپاش در ادامه خاطرنشان كرد: سربازان متأهل نيز قرار است مقرري كه دريافت مي كنند نسبت به مجردها، دوبرابر شود و ضمن اينكه محل خدمت آنها بايد نزديك محل زندگي آنها باشد. وي قشر دانشجو را هم بي نصيب نگذاشت و از سهميه 20 درصدي كه دولت در مقاطع دكتري و كارشناسي ارشد براي متأهلان درنظرگرفته است، خبر داد.
حذف ضامن از فرآيند دريافت وام ازدواج
در زمينه تسهيل ازدواج، افزايش وام به ميزان يك ميليون شايد چندان در خور توجه نباشد، هرچند همين افزايش يك ميليون توماني وام ازدواج نيز به سال آينده موكول شد.
مهرداد بذرپاش، رئيس وقت سازمان ملي جوانان در بيست و هشتم مهرماه 1389، درحاشيه چهل و دومين نشست ستاد ملي ساماندهي امور جوانان درباره افزايش وام ازدواج به پنج ميليون تومان نيز، خاطرنشان كرد: در مصوبه سال گذشته هيئت دولت اين افزايش تصويب شده بود و بنا بود كه يك ميليون تومان اين رقم ازطريق صندوق مهر امام رضا(ع) پرداخت شود.
بذرپاش ادامه داد: از آنجا كه سالانه بالغ بر يك ميليون ازدواج در كشور اتفاق مي افتد، پرداخت مبلغ يك ميليون تومان به اين تعداد زوج، رقم قابل توجهي است و نياز به پيش بيني اعتبار در بودجه سالانه از سوي صندوق مهر امام رضا(عليه السلام) داشت، براين اساس، اين صندوق اعلام كرده است كه اين اعتبار را در بودجه سال آينده خود منظور خواهد كرد و افزايش وام ازدواج از سال آينده محقق خواهد شد.
وي درعين حال افزود: با اين وجود پيگيري هايي به منظور تحقق افزايش وام در دو سه ماه پاياني امسال انجام شده است كه اميدواريم نتيجه بخش باشد.
نكته مهم در اين طرح، حذف ضامن و ارائه چك و سفته به منظور ضمانت بازگرداندن اقساط وام است، براي آگاهي از شرايط دريافت وام ازدواج به سامانه ازدواج بانك مركزي جمهوري اسلامي ايران به آدرس«http://vec.biir» سري زديم، براساس شرايط اعلام شده دراين سامانه، اگر متقاضي دريافت وام ازدواج كارمند رسمي يا پيماني دولت، نيروي نظامي و انتظامي، نهادها و مؤسسات عمومي (نظير شهرداري، كميته امداد، هلال احمر) باشد، ارائه گواهي تعهد كسر اقساط از سازمان مربوطه به همراه ارائه فيش حقوق و حكم كارگزيني لازم است و در صورتي كه مانده حقوق نامبرده كفايت نمايد نيازي به اخذ ضامن نيست.
ويژگي هاي ضامن شامل «ضمانت يك نفر كارمند رسمي، پيماني، بازنشسته دولت، نيروي نظامي و انتظامي، نهادها و موسسات عمومي (نظير شهرداري و بنياد، كميته امداد، هلال احمر)، كارگر يا كارمند، شركت هاي توليدي صنعتي بزرگ و فعال، با ارائه آخرين فيش حقوقي و حكم كارگزيني و...»، «ضمانت يك نفر كاسب داراي پروانه كسب كه در زمان اعطاي تسهيلات داراي فعاليت اقتصادي داير باشد» و «ضمانت يك نفر دارنده حساب جاري فعال و خوش حساب كه به تأييد و تشخيص شعبه پرداخت كننده رسيده باشد».
در واقع درحال حاضر دريافت وام ازدواج بدون ضامن عملي نيست البته براي اقدام به اين كار فقط تا يك سال پس از تاريخ ثبت عقدشان فرصت دارند.
به هرحال تصويب اين طرح و عملي شدن آن در روزها، ماه ها و حتي سال هاي آينده براي تسهيل تشكيل خانه و زندگي پس از قبول مسئوليت خطير همسري از سوي افراد قابل قبول است، ولي ناگفته پيداست كه نمي تواند مشوقي براي امر ازدواج باشد، در واقع اين طرح به منظور رفاه حال متأهلان و براي ياري آنان در فراهم كردن ملزومات زندگي است و نه براي تشويق جوانان مجرد به ازدواج.
پاداش چند برابري ازدواج براي زوج هاي كارمند
يكي ديگر از تسهيلاتي كه سازمان ملي جوانان براي تشويق جوانان به ازدواج در بيست و هشتم آبان ماه 1381 اعلام كرد، دريافت پاداش هاي 7 الي 8 برابري براي زوج هايي بود كه كارمند هستند و ازدواج مي كنند.
دراين طرح كه نويد آغاز يك زندگي آسان را در آينده به كارمندان مي دهد، اين قشر از جامعه مي توانند زوج خود را از ميان كارمندان انتخاب كنند، شرايط اوليه ازدواج را فراهم كنند و پس از ازدواج به انتظار بنشينند تا زمان دريافت پاداش فرابرسد و سپس با پاداش هاي 7 الي 8 برابري كه نسبت به سال گذشته شان دريافت مي كنند، سر و ساماني به زندگي مشتركشان بدهند و اين روند براي بهبود زندگي همسران كارمند روند مناسبي به نظر مي رسد و البته بازهم به عنوان مشوقي براي ازدواج جوانان نمي تواند محسوب شود.
پس از گذشت چندماه، در تاريخ بيست و هشتم مهرماه 1389، بذرپاش در حاشيه چهل و دومين نشست ستاد ملي ساماندهي امور جوانان گفت: هديه ازدواج كارمندان جوان، ده برابر افزايش مي يابد و از 3 ميليون ريال به 30 ميليون ريال مي رسد.
وي مشاوران جوان را ضمانت اجرايي اين مصوبه معرفي كرد و گفت: مشاوران جوان پيگيري خواهند كرد تا اين هديه به زوج هايي كه در هفته ازدواج (17 تا 23 آبان) تشكيل خانواده مي دهند، پرداخت شود.
افزايش دوبرابري ميزان مقرري ماهيانه سربازان متأهل
مقرري سربازان متأهل نيز براساس اين طرح قرار شد نسبت به مجردها دوبرابر شود ضمن اينكه محل خدمت آنها نيز نزديك محل زندگي آنها باشد؛ شايد از ديدگاه بسياري از جوانان، سربازي به نوعي ازدواج را به تأخير بيندازد ولي اين طرح شايد تا حدودي بتواند نگراني ها را در اين باره كاهش دهد.
البته اين در صورتي قابل قبول است كه ميزان دوبرابر مقرري ماهيانه سربازان ميزان قابل توجهي باشد كه بتواند پاسخگوي نيازهاي يك خانواده حداقل دونفره باشد. البته به گفته سردار كمالي، مشاور معاون نيروي انساني و جانشين اداره منابع انساني ستاد كل نيروهاي مسلح در حال حاضر حداكثر حقوق سربازان 67 هزار و 090 تومان است، با توجه به اين ميزان مقرري، حتي اگر اين طرح به سرانجام برسد و دريافتي سربازان دوبرابر شود كمك شاياني براي آغاز يا تداوم يك زندگي نخواهد بود.
اگرچه در زمان اعلام اين طرح در نخستين نمايشگاه و جشنواره زوج خوشبخت ايراني، هيچ موضعي نسبت به آن از سوي مسئولين امر اتخاذ نشد، اما حسن كامران نماينده اصفهان به مناسبت هفته نيروي انتظامي اظهار داشت: تصويب طرح تحول نظام وظيفه در مجلس شوراي اسلامي در وضعيت معيشتي و كاركردي سربازان تحول ايجاد مي كند و سقف حقوق سربازان را تا 250 هزار تومان افزايش مي دهد؛ كه در اين صورت مي توان به كاربردي شدن اين طرح اميد داشت.
فرض مي كنيم جواني سرباز باشد، آيا تنها با دو برابر شدن ميزان مقرري اش حاضر خواهد بود مسئوليت ازدواج را بپذيرد، يا اينكه ترجيح مي دهد دوران سربازي اش را با همان مقرري يك برابر به اتمام برساند و سپس به دنبال تشكيل زندگي برود. اما حالت دومي هم هست و آن اينكه يك جوان متأهل به سربازي مي رود كه در اين صورت حتماً قبل از ازدواج به عواقب اين نوع ازدواج فكر كرده است و راه حلي براي گذران زندگي خانواده اش در نظر گرفته است كه اين راه حل براي جواناني كه تحصيلات عاليه ندارند، اتكا به خانواده ها است و براي جواناني كه تحصيلات دانشگاهي دارند و سربازيشان بيشتر به كارمندي مي ماند و حتي گاه يك كار نيمه وقت است، مي تواند حقوق دريافتي شان از سازماني باشد كه سربازيشان رادر آن مي گذرانند به علاوه حقوق كاري كه در نيمه وقت باقيمانده از روز شايد توانسته باشند براي خود دست وپا كنند.
ساميه نوري كه متأهل است و همسرش ماه هاي پاياني خدمتش را مي گذراند، اظهار داشت: مقرري همسرم پس از ازدواج تا حدودي افزايش يافت، ولي من و همسرم براي ادامه زندگيمان بر روي اين مبلغ اندك اصلاً حساب نكرده ايم و با اجاره دادن مغازه همسرم، مخارجمان را تأمين مي كنيم.
وي در پاسخ به اينكه آيا در هنگام ازدواج با يك سرباز، ترسي نسبت به گذران سال هاي اول زندگي اش داشته يا نه، افزود: هر جواني بايد خدمت مقدس سربازي را بگذراند و اگر واقعا قابليت اداره يك زندگي را داشته باشد، فرقي نمي كند كه سرباز باشد يا نباشد.
البته فارغ از اجراي اين طرح، سازمان هاي نظامي و انتظامي نيز در زمان هايي نظير هفته خانواده با دادن هدايايي به سربازان متأهل آنان را به نوعي تشويق مي كنند، كه از جمله اين تشويق ها دادن مرخصي به آنان است كه فرصتي برايشان فراهم مي آورد تا در كنار خانواده شان باشند، به عنوان نمونه در هفته ازدواج امسال مديركل شبكه فعالان ازدواج «شفا» در استان چهارمحال و بختياري اعلام كرد كه به مناسبت هفته ازدواج و با هماهنگي مسئولان نيروي انتظامي و سپاه پاسداران يك هفته مرخصي تشويقي به سربازان متأهل اعطا شده است.
اختصاص سهميه 20 درصدي كارشناسي ارشد
مژده بعدي سازمان ملي جوانان در پائيز سال گذشته، سهميه اي 02 درصدي بود كه دولت در مقاطع دكتري و كارشناسي ارشد براي متأهلان در نظر گرفته است، سهميه اي كه جدا از مفيد بودن و يا نبودنش در امر ازدواج، منتقداني نيز دارد.
اينكه يك جوان تا چه اندازه به كارشناسي ارشد نياز دارد كه به خاطر دست يافتن به آن، زندگي مشترك تشكيل بدهد، اصلا اينكه اين امكان وجود دارد كه عده اي دست به ازدواج صوري بزنند تا اين مدرك را به دست بياورند و بعد به اين زندگي صوري ادامه بدهند يا نه؟ اينكه پس از به دست آوردن كارشناسي ارشد چه تضميني براي يافتن كار وجود خواهد داشت؟
از سوي ديگر سهل شدن اخذ مدرك كارشناسي ارشد براي افراد چه كمكي به حل بحران ازدواج در كشور مي كند، آيا اين مسئله سبب افزايش مدرك گرايي در جامعه نمي شود، در شرايطي كه با وفور دانشگاه از انواع مختلف بخش اعظمي از افراد جامعه داراي مدرك كارشناسي هستند، اين سهميه 02 درصدي كارشناسي ارشد آتش كسب مدرك را در بين افراد مدرك گرا داغ تر مي كند و صف هاي دارندگان مدارك بي كيفيت را روز به روز طويل تر مي كند.
هادي زمان پور، 50 ساله كه پدر 3 فرزند در آستانه ازدواج است، در گفت وگو با خبرنگار اجتماعي باشگاه خبري فارس «توانا» اظهار داشت: بهتر است براي تشويق جوانان به ازدواج به آن ها وام خريد مسكن داده شود و زمينه هاي اشتغال آنان فراهم شود.
از ديدگاه اين پدر، براي تشويق جوانان به ازدواج راه هاي فراواني وجود دارد و فقط با اختصاص سهميه كارشناسي ارشد نمي توان به جوانان و مسئله ازدواج آن ها كمك كرد، وي ادامه داد: حداقل فرزندان من سهميه 20 درصدي براي كارشناسي ارشد نمي خواهند، چرا كه با ازدواج از كارشناس بيكار به كارشناس ارشد بيكار تبديل خواهند شد.
حسن صالحي، 26 ساله كه كارشناسي مهندسي معدن دارد، مهم ترين موانع ازدواج جوانان را شغل و مسكن ذكر كرد و گفت: با برطرف كردن اين موانع، خانواده سرپناه و درآمدي براي ادامه حيات خويش به دست مي آورد و چرخ زندگي مشترك روي غلتك مي افتد.
وي اين مسئله را سبب ايجاد تمايل در جوانان نسبت به ازدواج دانست و افزود: در حال حاضر جوانان بسياري با داشتن مدرك كارشناسي و كارشناسي ارشد بيكار هستند، ضمن اينكه براي خود آينده شغلي مناسبي نيز متصور نيستند، بنابراين حاضر نيستند ازدواج كنند.
صالحي تاكيد كرد: حتي اگر درصد بيشتري از سهميه كارشناسي ارشد را به متاهلان اختصاص دهيم، براي تشويق جوانان به ازدواج اثر قابل توجهي نخواهد داشت.
سارا هدايتي كه معلم حق التدريس است و مدرك كارشناسي دارد، در گفت وگو با خبرنگار اجتماعي باشگاه خبري فارس «توانا»، نسبت به وقوع ازدواج هاي صوري براي كسب مدرك كارشناسي ارشد ابراز نگراني كرد و گفت: ممكن است دو نفر براي پذيرفته شدن در مقطع كارشناسي ارشد با يكديگر ازدواج كنند اما وقتي اين مدرك را به دست آوردند از يكديگر جدا شوند ضمن اينكه دختران در اين مسئله آسيب پذيرتر هستند.
وي ادامه داد: البته در حال حاضر عده اي از جوانان كشور هستند كه براي كسب درآمد ترجيح مي دهند كه درس را رها كنند تا بلكه بتوانند مخارج زندگي را از طريق مشاغلي كه نياز به تحصيلات دانشگاهي ندارد. تامين كنند.
از ديگر منتقدان اين طرح عده اي از نمايندگان مجلس بودند كه اختصاص سهميه 20 درصدي كارشناسي ارشد به متأهلان را در حيطه اختيارات مجلس مي دانستند، در اين ميان رئيس كميسيون آموزش و تحقيقات مجلس شوراي اسلامي در اظهار نظري پيرامون اين طرح گفت: اختصاص سهميه 20 درصدي به داوطلبان متأهل تحصيلات تكميلي احتياج به تصويب قانون در مجلس دارد، سهميه كنكور سهميه اي نيست كه هر مسئولي براي تشويق امور خودش بخواهد از آن استفاده كند.
وي اختصاص 20 درصدي سهميه كارشناسي كارشناسي ارشد به متأهلان را به نوعي قطعه قطعه كردن آن همانند سهميه كارشناسي عنوان كرد.
علي عباس پور تهراني فرد در ادامه تاكيد كرد: قطعاً اين گونه سهميه بندي ها باعث مي شود شانس كساني كه از نظر علمي بالا هستند كاهش پيدا كند و ضربه اي به پيكر كشور وارد مي شود به خصوص مقاطع فوق ليسانس و دكترا كه پايه هاي علمي كشور را تشكيل مي دهد.
به گزارش فارس در مقابل كامران دانشجو وزير علوم، تحقيقات و فناوري وقت در تاريخ چهارم آذر ماه 8138 در يك موضع گيري پيرامون اين طرح جزئيات مصوبه دولت براي اختصاص 20 درصد سهميه كنكور كارشناسي ارشد به زوج ها را تشريح كرد و گفت: اين مصوبه با موافقت وزارت علوم و در جهت تشويق افراد شايسته علمي به ازدواج تصويب شده و حقي از داوطلبي را تضييع نخواهد كرد.
وي تاكيد كرد: بايد آيين نامه اجرايي اين مصوبه تنظيم و به هر مرجعي كه بايد مسير قانوني را بگذراند ارائه شود.