(صفحه(12(صفحه(6(صفحه(9(صفحه(7(صفحه(8(صفحه(15(صفحه(11(صفحه(5(صفحه(16(صفحه(13(صفحه(4(صفحه (2.3.14


چهارشنبه 26 مرداد 1390- شماره 20002

ماست ضامن سلامت دندان
سلامتي در كف دستهاي شماست
خواص آلو
الفباي ويتامين ها



ماست ضامن سلامت دندان

ماست غذايي سالم است كه از تغيير شكل باكتري هاي موجود در شير به وجود مي آيد. اگرچه بيشتر افراد ماست را به عنوان پيش غذا مصرف مي كنند و عده اي ديگر نيز آن را به عنوان صبحانه، ميان وعده و يا دسر نيز مورد استفاده قرار مي دهند.
ماست، غني از ويتامين هاي مختلف است به گونه اي كه حاوي مقدار زيادي پتاسيم، فسفر، ريبوفلاوين، ويتامين B5 و B12 مي باشد.از آنجايي كه ماست سرشار از ويتامين A نيز مي باشد در عملكرد بينايي نيز نقش موثري دارد. ويتامين E موجود در آن نيز تقويت سيستم ايمني بدن را به عهده دارد.طبق مطالعات يكي از دانشگاههاي تونس مشخص شد كه بين كاهش چربي هاي شكم و افزودن 18درصد ماست به رژيم غذايي توصيه شده ارتباط مستقيمي وجود دارد. اين تحقيقات حاكي از اين بود كه كلسيم موجود در ماست باعث كاهش سطح كورتيزول در بدن مي شود. كورتيزول هورموني است كه به عضلات شكم مربوط است به عبارت ديگر كلسيم موجود در ماست به سوخت و ساز چربي هاي بدن كمك مي كند.
باكتري هاي سودمند
اگرچه بسياري از مردم فكر مي كنند كه باكتريها براي بدن و فعاليت هاي آن مضر هستند اما لازم به ذكر است كه به مفيد بودن باكتري هاي موجود در ماست اشاره كنيم. اين باكتريها كه باعث ترش شدن ماست مي شوند، موجودات كوچك و ميكروسكوپي هستند كه حكم آنتي بيوتيك را در بدن دارند و باعث تنظيم دستگاه گوارش و تقويت سيستم ايمني بدن مي شود.
فشار خون
مطالعات اخير نشان دهنده اين است كه مصرف منظم و روزانه ماست خطر افزايش فشار خون را به حداقل خود مي رساند.
طبق پژوهش هاي سازمان بهداشت و سلامت خطر افزايش فشار خون تا 50درصد با مصرف ماست كاهش مي يابد افرادي كه روزانه 2 يا 3 مرتبه ماست مي خورند نسبت به افراد ديگر به ميزان يك دوم از بيماري فشار خون در امان هستند.
احساس سيري و سنگيني
بعضي از مواد غذايي باعث سيري و سنگيني مي شود و جالب اينجاست كه پروتئين موجود در آن باعث سرحالي و شادابي مي شود. از جمله اين مواد غذايي مي توان به هلو، آب ميوه هلو، ماست، شير، دوغ و... اشاره كرد و همه اين خواص فقط و فقط به خاطر سطح پروتئين است.
تقويت ماهيچه ها
مقدار پروتئين موجود در ماست انرژي مورد نياز را پس از تمرين ها و ورزش هاي سخت و سنگين تامين مي كند. البته لازم به ذكر است كه ماست محلي محتوي پروتئين بيشتري مي باشد. پروتئين موجود در ماست كمك زيادي به آمينواسيدهاي ضروري براي ترميم بافت هاي ماهيچه اي مي كند. كربوهيدرات موجود در آن نيز به ذخيره انرژي ماهيچه ها پس از تمرين هاي شديد كمك مي كند.
كلسيم
اگرچه مقدار كلسيمي كه افراد در رژيم غذايي خود استفاده مي كنند كم است اما براي سلامت دندانها و استخوانها بسيار مفيد است. وقتي كه كلسيم مورد استفاده به اندازه و كافي مي باشد استخوانها و دندانها نيز از مقاومت بيشتري برخوردار هستند.ماست سرشار از كلسيم مي باشد و مقدار كمي از آن محتوي بيش از نيمي از آنچه كلسيم توصيه شده در وعده هاي غذايي مي باشد.فقط چهار گرم ماست كافي است كه باعث تقويت سيستم ايمني شود. ماست نقش مهمي در تقويت سيستم ايمني و پيشگيري از امراض و عفونت ها دارد.
تنظيم فعاليت هاي گوارشي
كشت ميكروب هاي موجود در ماست در محيط بدن به خاطر لاكتوز موجود در آن باعث سرحالي و شادابي بدن شده و علاوه بر احساس لذت در تنظيم فعاليت هاي گوارشي نيز موثر است و اگر از ناراحتي هاي ناشي از دستگاه گوارشي رنج مي بريد مصرف منظم و روزانه ماست، باعث كاسته شدن درد مي شود.
جلوگيري از پوكي استخوان
پوكي استخوان يك بيماري مربوط به استخوانها مي باشد كه خطر شكستگي آنها را افزايش مي دهد. تركيب كليسم و ويتامين D موجود در ماست باعث استحكام استخوانها مي شود.حال كه از فوايد و خصوصيات ماست آگاه شديد سعي كنيد تا حد امكان از آن در رژيم غذايي خود استفاده كنيد البته در هنگام خريد به برچسب روي آن توجه نماييد تا ماستي كه از نظر مقدار چربي و قند متناسب است را تهيه كنيد.

 



سلامتي در كف دستهاي شماست

وقتي براي سلامتي ما مسئله اي پيش مي آيد، بدنمان در فرستادن نشانه هايي مانند تب كه نشانه عفونت است يا كهير كه واكنش حساسيت است، بسيار خوب عمل مي كند. اما گاهي اين علامتها، حتي وقتي آنها در قسمتهاي در معرض ديد بدن مانند دستها هستند، گمراه كننده يا ناموفق هستند. براي نمونه، آيا مي دانستيد كه طول انگشتان، حالت ناخنها و حتي رنگ كف دست مي تواند به پيش بيني چگونگي سلامت شما در آينده كمك نمايد؟ اين نشانه هاي كوچك را در دستهاي خود بررسي كرده و اگر موردي وجود داشت كه به نظرتان آشنا بود، همين امروز پزشك خود را ملاقات كنيد چون در اين صورت آينده اي روشن و سلامت براي همگان در دسترس خواهد بود.
ورم انگشتان
همه ما آگاهيم كه خوراكي هاي شور و سندروم قبل از قاعدگي يا PMS باعث پف آلودگي يا باد كردن بدن مي گردد. اما در صورتي كه از نمك پرهيز مي كنيد ولي باز هم انگشترتان در دستتان نمي رود، و زمان قاعدگي تان به اين زودي ها نيست، اين نوع ورمها مي تواند نشانگر كم كاري تيروئيد باشد كه به معناي اين است كه غده تيروئيد، هورمونهايي كه براي تنظيم سوخت و ساز يا همان متابوليسم بدن نياز داريد را كمتر توليد مي كند و كارآيي بدن شما آن طوري كه بايد نيست. دكتر جني كيم، استاد امراض پوستي در دانشگاه كاليفرنياي لوس آنجلس، شرح مي دهد كه مشكلات تيروئيد باعث كند شدن متابوليسم، افزايش وزن و تجمع آب در بدن مي گردد. عدم توجه به كم كاري تيروئيد مي تواند سبب خستگي، كاهش ميل جنسي و حتي در موارد پيشرفته منجر به نارسايي هاي قلبي مي گردد. در صورتي كه تيروئيدتان كم كار شده، يك آزمايش خون ساده مي تواند به شما كمك كند تا انگشتان خود را به حالت عادي بازگردانيد.
سرخي كف دستها
خارش، سوزش و سرخي كف دستها ممكن است علائم اگزما، اختلال مزمن پوستي اي كه مي تواند هنگام استرس تشديد گردد، باشد. براي كاهش اين ناراحتي از مصرف محركهاي شيميايي خودداري كرده و پاك كننده هاي بدون صابون را انتخاب كنيد و هنگام نظافت و باغباني از دستكش استفاده كنيد. اگر رعايت اين نكات تأثيري نداشت، اين سرخي مي تواند نشانه حساسيت به فلز نيكل در جواهرات، موادشيميايي در محصولات مختلف يا آنتي بيوتيكها باشد. حساسيت به آنتي بيوتيكها به غير از كف دستها ممكن است در ساير اعضاي بدن نيز ظاهر گردد. اين نوع آلرژي ها معمولا بيش از اينها آزاردهنده هستند. اما پزشك شما قادر است با انجام تستهاي معين و دقت در آنچه بايد از آن پرهيز كنيد، به شما اطمينان خاطر بدهد. دكتر كبم اظهار داشت كه در اين مورد يك استثنا هم وجود دارد. اگر شما باردار هستيد، نگران سرخي كف دستها نباشيد. در طول دوران حاملگي، جريان خون در سراسر بدن افزايش مي يابد و سبب سرخ شدن موقتي دستها در بيش از نيمي از خانمهاي باردار مي گردد.
رنگ پريدگي ناخنها
دكتر آنتوني مارتينز، دستيار استاد كلينيك دارويي دانشگاه كاليفرنيا در سن ديه گو، مي گويد: «وقتي روي ناخنها را فشار مي دهيد بايد سفيد شوند و سپس هنگامي كه آن را رها مي كنيد، به رنگ صورتي درآيد. اگر ناخن شما بيشتر از يك يا دو دقيقه سفيد ماند، ممكن است شما مبتلا به كم خوني يا فقر آهن باشيد.» كمبود آهن مي تواند منجر به خستگي يا در موارد جدي تر سبب ناراحتي هاي قلبي مي گردد. پس در صورت مشاهده چنين موردي پزشك خود را مطلع سازيد. براي پيشگيري از اين كمبود در رژيم غذايي خود از غذاهايي كه آهن بيشتري دارند مانند گوشت خالص، اسفناج و ساير سبزيجات سبز رنگ، حبوبات و مغزها و دانه هايي نظير بادام، تخم كدو و غذاهايي سرشار از ويتامين C كه جذب آهن را بهتر و راحت تر مي سازد، استفاده نماييد.
بي حسي و كبودي سرانگشتان
انگشتهاي آبي رنگ ممكن است علامت وضعيتي به نام بيماري رينالدز، اسپاسم يا گرفتگي موقتي شريان هاي خوني كه جريان خون را به انگشتان كند مي كند كه به همين دليل بي حسي رخ مي دهد، باشد و در پنج تا ده درصد همه افراد اين مسئله بوجود مي آيد. دكتر مارتينز در اين باره مي گويد: «اين امر در زنان بسيار شايع است و اغلب همراه با پايين آمدن درجه حرارت بدن و استرس آغاز مي گردد.» بيماري رينالدز دردي مزمن است اما خيلي هم نگران كننده نيست، مگر اين كه اين بي حسي بيش از يك ساعت به طول انجامد و در اين گونه موارد بيمار بايد سريع به بخش مراقبتهاي ويژه منتقل شود. عدم استعمال سيگار و تعادل در مصرف كافئين براي گرفتگي رگهاي خوني و رفتن منظم به باشگاهها براي حفظ پمپاژ خون مفيد است كه مي تواند باعث رفع اين بحران گردد.
تغيير رنگ ناخنها
تغيير رنگ ناخنها ممكن است در اثر يك بيماري قارچي باشد اما شايد علامت ديابت هم باشد. دكتر كيم اظهار داشت: «مقاومت و سيستم عروقي افراد ديابتي مي تواند با بوجود آوردن محيطي كه باكتريها و قارچها اجازه رشد و تكثير داشته باشند، دچار اشكال گردد. سبز شدن يا زرد شدن و كلفتي در ناخنها را بررسي كنيد. پزشك مي تواند شما را در مورد كنترل قند خون آگاه سازد و شما را تشويق به جايگزين كردن كربوهيدراتهاي سالم با غذاهاي فرآوري شده نمايد. در صورت بروز بيماريهاي قارچي داروهايي تجويز مي گردد كه به از بين رفتن آنها كمك مي كنند. به كار بردن محصولاتي كه براي سفيد كردن دندانها به كار مي روند مي تواند براي ناخن مفيد باشد.
كوتاهي انگشت سبابه
خانمهايي كه انگشت اشاره آنها نسبت به انگشت حلقه شان كوچك تر است، ممكن است بيشتر در معرض خطر ورم مفاصل و سندروم كيست تخمدان، نارسايي هورموني اي كه مي تواند باروري را مختل نمايد، قرار گيرند. آنها بيشترين ريسك بيماريهاي قلبي را دارند. پروفسور جان مانينگ، نويسنده كتاب نسبت انگشتها، بيان مي كند: «تستسترون بيشتر در رحم وجود دارد كه با سلامت استخوانها، باروري و رشد قلبي- عروقي ارتباط دارد. همچنين ممكن است انگشت حلقه را بلندتر نمايد. اما به ارتباط هاي ديگر هم به عنوان يك مقياس روشن براي اين خطرات اعتنا نكنيد. كنترل وزن بدن بدون توجه به طول انگشتان دست باعث محافظت از مفاصل، قدرت باروري، و قلب مي شود. شاخص وزن بدن يا BMI بايد بين 5.18 تا 25 باشد.
ترجمه نسيبه رجبي

 



خواص آلو

آلو اكثراً به صورت تازه مصرف مي شود؛ اما مي توان آن را به كيك ها، سالادها و غذاها اضافه كرد يا به صورت كمپوت و مربا مصرف كرد. نوع خشك اين ميوه، در جاي خشك و خنك يا در يخچال به مدت 6 ماه قابل نگهداري است.
در طب چيني، آب آلو به عنوان «اكسير صبحانه» براي سم زدايي و شادابي بدن بعد از خواب توصيه شده است.
آلو تقويت كننده و تنظيم كننده دستگاه هاضمه است.
- خوردن آلوي تازه يا پخته و يا كمپوت آن براي درمان بيماران مبتلا به روماتيسم، نقرس و تصلب شرائين مفيد است.
- مصرف آلو به صورت پخته براي افراد ضعيف و مسن بهتر است، زيرا آلودي خام دير هضم مي شود.
- آلو در معالجه كم خوني، ضعف و ناتواني و خستگي جسمي مفيد است.
- آلو سرشار از ويتامين هاي A و C، كروهيدرات (مواد نشاسته اي، آهن، كليسم و ساير املاح مي باشد.
- برگه آلو، بهترين ضد سم است.
- برگه آلو، دستگاه هاضمه را در بدن تنظيم مي نمايد.
- غني از منيزيم، سديم، فسفر و پتاسيم است.
- به مقدار كافي فيبرغذايي را براي بدن تامين مي كند.
- در حفظ سلامتي كبد موثر بوده و باعث سم زدايي از سيستم گوارشي مي شود. همچنين در مبارزه با عفونت و تب هاي روده اي بسيار حائز اهميت است.
- از آنجا كه حاوي مقدار زيادي فسفر است، در افزايش قدرت فعاليت هاي ذهني تاثيرگذار مي باشد.
- نوشيدن آب آلو در دفع انگل هاي معده بسيار موثر مي باشد.
پژوهشگران معتقدند از آلو مي توان به عنوان ضدعفوني كننده غذا استفاده كرد. آلوي خشك خواص ضدميكروبي دارد كه مي تواند خطر آلودگي گوشت را كم كند. افزودن آلو يا عصاره آن به گوشت قيمه شده، به ميزان قابل توجهي از رشد ميكروب ها جلوگيري مي كند.
هر چند ادويه نيز مي تواند نقش مشابهي ايفا كند، اما عصاره آلو طعم اندكي دارد و به همين دليل طعم اصلي غذا را تغيير نمي دهد. افزودن 3 درصد عصاره آلو، بيش از 90 درصد مانع از رشد ميكروب ها مي شود. آلو به دليل كمك به مرطوب ماندن گوشت، كيفيت گوشتي را كه دوباره گرم مي شود، بهبود مي بخشد.
تاثير آلو در سلامت بدن
1-آلو يكي از منابع غني پتاسيم است. تحقيقات انجام گرفته در سال هاي اخير تاثير پتاسيم را در كاهش فشار خون نشان داده اند. باتوجه به اين كه آلو حاوي سديم كمي مي باشد، مصرف متعادل آن در كنترل فشار خون موثر است.
2-يكي ديگر از تركيبات قابل توجه در اين ميوه فيبر است. فيبرها سبب كاهش سرعت جذب مواد مغذي به ويژه قندها شده و در عين حال ميزان حساسيت به انسولين را نيز افزايش مي دهند. بنابراين مصرف آلو مي تواند در كنترل قند خون موثر باشد.
3-يكي از شناخته شده ترين خواص آلو، پيش گيري از يبوست است. اين اثر نيز به واسطه وجود فيبر است.
4-فيبر موجود در آلو سبب افزايش رشد و تكثير باكتري هاي مفيد روده شده كه اين امر مانع از رشد باكتري هاي مضر در داخل روده مي شود. در عين حال بر اثر تخمير فيبر در داخل روده، اسيد بوتيريك توليد مي شود كه منشا انرژي براي سلول هاي روده است و به اين ترتيب به حفظ سلامت دستگاه گوارش كمك مي كند.
5-گياه خواران و افرادي كه مقادير كمي گوشت قرمز مصرف مي كنند، خود را در معرض خطر دريافت ناكافي آهن و تهي شدن ذخاير آهن بدن قرار مي دهند. فقدان آهن مي تواند در نهايت به كم خوني منجر شود كه خستگي مفرط و عدم تمركز از عوارض آن است. ولي بايد توجه داشت كه آلو خشك منبع خوب «آهن گياهي» است.
6-همچنين آشپزها و كساني كه تمايل ندارند از چربي، كره يا مارگارين در دستورات خود استفاده نمايند مي توانند از پوره آلو خشك در دستورات خود نظير كيك ميوه ها، براني شكلات يا كيك هويج استفاده كنند كه ماهيتي جويدني و نرم دارند. پوره آلو خشك به حجم و مقدار دستور غذايي مي افزايد و در عين حال حاوي چربي هم نيست. بنابراين استفاده از آلو خشك براي افرادي كه بايد رژيم كم چربي داشته باشند و تمايل به خوردن «هله هوله» شيرين دارند، مناسب است.

 



الفباي ويتامين ها

گروهي از كارشناسان تغذيه و طب مكمل اطلاعات مفيدي را درباره ويتامين ها و نقش آن ها در بدن ارائه كرده اند كه به شما امكان مي دهد درباره نيازهاي بدن خود بيشتر بدانيد.
بدن انسان شبيه به يك موتور قدرتمند است و درست مثل يك ماشين بايد دائماً سوخت مناسب به آن برسد. بدن ما بايد به طور مرتب با دريافت ويتامين هاي مناسب و سازگار احيا شود تا بتواند عملكرد صحيحي داشته باشد و درست كار كند.
ويتامين ها كه به عنوان كاتاليزورها و كوآنزيم ها در بدن عمل مي كنند از سلول ها محافظت كرده و نقش هاي مهمي را در فعاليت هاي سوخت و سازي بدن ايفا مي كنند اما هنوز دانش انسان درباره اين تركيبات ضروري و حياتي بسيار اندك است.
به گزارش پايگاه اينترنتي نشنال ول بيينگ هر يك از ويتامين ها شامل ويتامين A C D E K و انواع ويتامين هاي B از جمله B1 B2 B3 B5 B6 B9 و B12 نقش منحصر به فرد و جداگانه اي در بدن ايفا مي كنند. به استثناي ويتامين هاي B12 و D3، ويتامين هاي A B C و E از نوع ويتامين هاي موجود در رژيم غذايي هستند.
بسياري از افراد معتقدند كه اگر روزي يك عدد قرص مولتي ويتامين بخورند مريض نمي شوند. يا با رسيدن به 04سالگي بايد به عنوان مكمل يك داروي مولتي ويتامين را به رژيم خود بيفزايد. در واقع اگر مولتي ويتامين ها حاوي آهن و مواد معدني باشند ممكن است مشكلات گوارشي ايجاد كنند. هم چنين برخي از ويتامين ها مثل A D3 E و K به دليل اينكه محلول در چربي هستند مصرف دوز بالاي آن ها مي تواند تأثير سمي روي بدن داشته باشند و موجب بروز تغييرات رواني و نورولوژيكي شوند.
از سوي ديگر، كمبود و فقدان اين ويتامين ها نيز مي تواند عوارض و پيامدهاي جبران ناپذيري براي بدن داشته باشند. نكته ديگري كه بايد مورد توجه قرار بگيرد اين است كه افراد با شرايط بدني متفاوت يا با بيماري هاي مختلف به رژيم هاي متفاوت و البته متناسب با بدن خودشان نيازمند هستند بنابراين به جاي تجويز شخصي اين ويتامين ها، همواره توصيه مي شود كه تعيين نوع ويتامين و دوز مورد نياز آن را به پزشك و درمانگر متخصص واگذار كنيد تا با شناخت كافي از نياز بدن شما آن را تجويز كند.
در اين مقاله به منظور پيش آگاهي، عملكرد چند نمونه از ويتامين هاي مهم در بدن توضيح داده شده است:
- ويتامينA: اين ويتامين براي سلامت چشم ها و رشد استخوان ها موردنياز است. اين ويتامين هم چنين به بهبود عفونت ها كمك مي كند و با تقويت سيستم ايمني بدن و تقويت توليد RNA اين تأثير را اعمال مي كند. ويتامينA در روغن كبد ماهي، تخم مرغ، ميوه ها و سبزيجات به رنگ زرد، هويج، سيب زميني شيرين، گرمك، هلو و فلفل زرد و انبه به وفور يافت مي شود.
- ويتامينB1: به تبديل گلوكز به انرژي كمك مي كند و در برنج قهوه اي، پوست گندم و خشكبار يافت مي شود.
- ويتامينB2: به تبديل چربي ها، پروتئين ها و قند به انرژي كمك مي كند و در تشكيل گلبول هاي قرمز خون مؤثر است. منبع غني اين ويتامين فرآورده هاي شيري، عصاره مخمر، گوشت ارگانيك تخم مرغ و قارچ است.
- ويتامينB3: اين ويتامين به تنفس سلول هاي بدن كمك كرده و موجب سلامت پوست و حفظ تعادل قند خون است. منابع اصلي اين ويتامين غلات سبوس دار، بنشن ها، ماهي، مرغ، بوقلمون و قارچ هستند.
- ويتامينB5: به توليد هورمون ضداسترس كمك مي كند و در تقويت سلامت پوست و مو و اعصاب مؤثر است. اين ويتامين در تخم مرغ، مرغ، ماهي و سبزيجاتي مثل قارچ، آووكادو، عدس و دانه آفتاب گردان به وفور يافت مي شود.
- ويتامينB9: يا فوليك اسيد براي زنان باردار بسيار ضروري است و به ساخته شدن DNA و پروتئين كمك مي كند. منابع اين ويتامين جگر مرغ، اسفناج، لوبيا قرمز، چغندر، نخود فرنگي، آووكادو و آب كوجه فرنگي هستند.
- ويتامين B6: به عنوان ويتامين ضدافسردگي شناخته شده است كه به خون سازي نيز كمك مي كند و براي سوخت و ساز پروتئين و عملكرد سيستم عصبي حياتي است. منابع اصلي آن شامل گوشت، ماهي آزاد، موز، كلم بروكلي، كلم و تمام سبزيجات با برگ سبز رنگ هستند.
- ويتامين B12: به سلامت سيستم اعصاب و رشد سالم و توليد گلبول هاي قرمز خون كمك مي كند. ويتامينB12 در روده ساخته مي شود. اين ويتامين تنها در منابع گوشتي يافت مي شود و كساني كه فقط از سبزيجات استفاده مي كنند اغلب با كمبود اين ويتامين مواجه مي شوند.
- ويتامينC: به بهبود بافت ها و شكل گيري استخوان ها و دندان ها كمك مي كند و هم چنين سرشار از آنتي اكسيدان است. سبزي و ميوه هاي مثل ليمو، توت فرنگي، طالبي، انگور، نخود، بروكلي، فلفل و مركبات ديگر سرشار از اين ويتامين است.
- ويتامينE: مصرف دوز مناسب اين ويتامين از سمي شدن كبد جلوگيري مي كند و يك آنتي اكسيدان مهم براي حفاظت از سلول ها است. سويا، بروكلي، سبزيجات سبز رنگ، دانه آفتاب گردان، خشكبار و بنشن از غني ترين منابع اين ويتامين هستند.
- ويتامين K: در فرآيند لخته شدن خون مهم است كه بيشتر در خانواده كلم ها، گوجه فرنگي، بنشن از غني ترين منابع اين ويتامين هستند.
- ويتامين D3: براي سوخت و ساز و شكل گيري استخوان ها و دندان ها ضروري است و جذب كلسيم را ارتقا مي دهد. اين ويتامين براثر تابش نور آفتاب به پوست در بدن توليد مي شود. در موارد كمبود نور آفتاب مصرف ماهي، ساردين، تن، تخم مرغ و يا مكمل هاي اين ويتامين توصيه مي شود.

 

(صفحه(12(صفحه(6(صفحه(9(صفحه(7(صفحه(8(صفحه(15(صفحه(11(صفحه(5(صفحه(16(صفحه(13(صفحه(4(صفحه (2.3.14