كسي حريف سرو صداي دستفروشان مترو نمي شود

تا سال هاي پيش زماني تصوير دستفروشان كنار خيابان به ذهنمان مي رسيد كه صحبت از مشكلات اقتصادي و معضل بيكاري مي شد، اگر چه هنوز هم اين افراد براي كسب درآمد خود در گوشه خيابان با شنيدن نام مأمور پا به فرار مي گذارند ولي خوب مي دانند كه مي توانند دقايقي بعد از رفتن مأمورها با خيالي آسوده دوباره بساط خود را پهن كنند؛ شايد اين آسودگي خاطر است كه باعث شده دستفروشي بين زنان نيز شايع شود.
مدت هاست دستفروشي زنان به امري عادي تبديل شده وكسب وكارشان درمترو رونق گرفته است؛ اين وضعيت را زماني كه در ايستگاه مترو منتظر ورود قطار هستي به راحتي مي تواني شاهد باشي؛ دقيقه ها يكي پس از ديگري طي مي شود اما از ورود قطار خبري نيست و شايد از آن روزهايي است كه قطار قصد دير آمدن دارد، در اين حالت دستفروشان يكي پس از ديگري درحالي كه كيسه هاي اجناس آنها درچرخ هاي دستي كوچك يا كيف هايي كه به اندازه يك چمدان پرشده. جاي گرفته زودتر از قطار به ايستگاه مي آيند و بي صبرانه منتظر سوار شدن قطار هستند تا فرصت را براي فروش اجناسشان از دست ندهند.
قطار كه وارد ايستگاه مي شود تنها به اين فكر هستي كه صندلي خالي براي نشستن پيدا مي شود يا خير ولي خانم جواني با روسري هايي كه در دست گرفته توجهت را جلب مي كند و فراموش مي كني در انتظار يك صندلي خالي بوده اي.
اين خانم جوان انواع روسري و شال را با حوصله براي مسافران به نمايش مي گذارد و با صدايي بلند مي گويد: خانم ها شال كج راه دارم، نه رنگ مي ده نه آب ميره؛ رنگبندي داره فقط 3 هزار تومان؛ همين جنس رو همكارانم! تو مترو 4هزار تومان مي دهند، كسي نمي خواد ببينه.
بعد از اتمام اين تبليغات نوبت به خانمي مي رسد كه براي مسافران صبحانه نخورده كيك هاي تاريخ روز آورده است؛ به آرامي از بين مسافران رد مي شود و با صدايي بلند، مي گويد: خانم ها دنات دارم؛ 2 تا 500، 4تا هزار، تازه ست خانم ها تاريخ امروزه، كسي دنات نمي خواد؟ لواشك هم دارم لواشك هاي لقمه اي و پذيرايي ترش و خوشمزه.
¤ تنوع اجناس، وسوسه اي براي خريد.
دستفروشان متناسب با فصل و نياز مسافران در اجناس خود تغيير ايجاد مي كنند تا وسوسه خريدكردن بين مسافران از بين نرود؛ خانم مسني 2 ساك حجيم را به دليل سنگيني آن به سختي جا به جا مي كند و در ايستگاه هاي مياني وارد قطار مي شود؛ نفسي تازه مي كند و با صدايي كه نشان از خستگي او دارد مي گويد: خانم ها شلوارهاي توكركي دارم، زانوبند و شكم بند دارم. فيري سايزه به هر سايزي مي خوره. كسي زانوبند لازم نداره؟ دستكش هم دارم گرم و نرم فقط 2 هزار تومان.
بين تنوع بالاي اجناسي كه در مترو وجود دارد و ابتكاراتي كه فروشندگان بكار مي برند اجناسي را مي بيني كه هميشه در حراج هستند! و بيشتر شامل لوازم هاي آرايش مي شود؛ لوازم آرايش هايي كه از كيفيت خوبي برخوردار نيستند و هيچ كس جز با اين باور كه اين اجناس درحراج است آن را خريداري نمي كند.
دخترخانم جواني وارد قطار مي شود و با كمي تأمل منتظر بسته شدن درهاي قطار است. وقتي جعبه لوازم آرايش را براي معرفي به مسافران از كيف بزرگ خود درمي آورد همه با تعجب به او نگاه مي كنند چرا كه هيچ كس تصور نمي كرد اين فرد با ظاهري كه دارد دستفروش باشد؛ انگار او هم به اين نگاه ها عادت كرده و بي تفاوت به نگاه هاي خاص و براندازكردن مسافران تبليغ جنس خود را آغاز مي كند.
خانم هاي خوشگل لوازم آرايش را حراج كردم، فقط هزار؛ زير قيمت بازار مي دم بيرون اين قيمت پيدا نمي كني، كسي چيزي نخواست؟
¤ عرضه اجناس در واگن هاي مترو براي هر سن و سليقه
دستفروشان براي هر سن و سليقه اي كالاهايي متفاوت عرضه مي كنند و مشتريان خاص خود را دارند؛ براي خانم هاي خانه دار كه از هرازگاهي به مترو مي آيند وسيله اي براي نظافت خانه خوب است كه اگر از نوع جادويي! آن باشد به حتم مورد استقبال قرارمي گيرد؛ دستمال هاي جادويي چند ماهي است كه جاي خود را به «ابرهاي جادويي» داده و بدون نياز به مواد شوينده! هرسطحي را تميز مي كند. جاكفشي براي زيرتختخواب و داخل كمد، كيف براي استخر و مرتب كردن كشوها، تنها گوشه اي از اقلامي است كه درمترو به مسافران عرضه مي شود.
¤ دستفروشي به واگن آقايان هم سرايت كرده است
نكته قابل توجه اين است كه دستفروشي به واگن هاي آقايان هم سرايت كرده است ولي به دليل استقبال كم آقايان، بازارشان مانند واگن هاي خانم ها گرم نيست و بر تعداد آنها افزوده نشده است؛ فروش سي دي خام و چراغ قوه نمونه اجناسي است كه در واگن آقايان فروخته مي شود.
¤ وقتي حضور دستفروشان از حوصله مسافران خارج مي شود
جذابيت تنوع اجناس و سرگرم كننده بودن دستفروشان تا زماني ادامه دارد كه قطار مملو از جمعيت نباشد؛ ساعت هايي كه قطار با ازدحام جمعيت بالايي روبه رو است حضور دستفروشان و جابه جا شدن آنها در آن شلوغي با ساك هاي حجيمي كه دارند از حوصله مسافران خارج مي شود.
يكي از مسافران هميشگي مترو كه خود را حميده معرفي مي كند، به فارس مي گويد: براي رفت وآمد هر روزم به محل كار از مترو استفاده مي كنم ولي زماني كه دستفروشان در اوج شلوغي مترو وارد قطار مي شوند مسافران كلافه مي شوند؛ دستفروشان به دليل حضور مدامشان در مترو با يكديگر دوست شده اند و بيشتر اوقات 3تا 4نفر به صورت همزمان ولي هر كدام از يك در وارد قطار مي شوند و بعد از تبليغ جنس هاي خود جاي خود را با ديگري عوض مي كنند.
وي ادامه مي دهد: صداي آنها هنگام تبليغ جنس هايشان آن قدر بلند است كه در مدت حضورشان نمي تواني حتي به كنار دستي ات صحبت كني اگر هم از آنها درخواست كني تا كمي آرام تر حرف بزنند به آنها برمي خورد و طوري رفتار مي كنند كه ما به آنها بدهكار مي شويم.
ندا كرماني علي رغم اينكه بارها از دستفروشان مترو خريد كرده ولي از حضور آنها انتقاد مي كند و به خبرنگار فارس مي گويد: تا رسيدن به ايستگاه موردنظر به خاطر تنوعي كه در اجناس مشاهده مي كني بالاخره براي خريدن يكي از آنها وسوسه مي شوي ولي بيشتر اوقات حضور آنها مسافران را خسته مي كند.
¤ خواهشمنديم از دستفروشان مترو خريد نكنيد!
جمله «مسافران محترم خواهشمنديم از دستفروشان مترو خريد نكنيد» به تازگي در ايستگاه هاي مترو شنيده مي شود؛ به نظر مي رسد بعد از سال ها مسئولان مترو از وضعيت نابسامان دستفروشان در مترو به ستوه آمده و برخورد با آنها را در پيش گرفته اند. آغاز اين برخوردها، كمي دستفروشان را نگران كرده است.
¤ احتياط در فروش اجناس
برخورد مأموران مترو با دستفروشان آغاز شده ولي به نظر مي رسد تنها نتيجه آن اين است كه دستفروشان با احتياط شروع به فروش اجناس خود كنند و شيوه هاي جديدي را به كار گرفته اند. به عنوان مثال ديگر به صورت گروهي وارد قطار نمي شوند و صبر مي كنند بعد از بسته شدن درها اقدام به فروش اجناس كنند؛ برخي از آنها هنگام فروش اجناس از اينكه روز يا ساعت گذشته جنس هايشان توسط مأموران مترو گرفته شده ابراز ناراحتي مي كنند و با نمايش مظلوميت مسافران را براي خريد ترغيب مي كنند.
حضور دستفروشان در مترو نهادينه شده و تاكنون مأموران مترو نتوانسته اند حريف آنها شوند؛ به نظر مي رسد مسئولان امر بايد تدابير جدي تري براي رفع اين مشكل انجام دهند.

در دنياي رسانه هدايت ذهني فرزندانمان را در دست بگيريم

(گروه گزارش سرويس اجتماعي)
چندين سال است كه نويسندگان و تهيه كنندگان صدا و سيما در ماه مبارك رمضان با دستي پر بر صفحه جادويي تلويزيون ظاهر مي شوند و بازيگران با هنرنمايي و طنازي خود به خلق شخصيت هايي مي پردازند كه نه تنها در قاب چشمان بيندگان جان مي گيرند و ساعتي؛ فقط ساعتي؛ اوقات فراغت آنها را پر مي كنند، بلكه با افكار و آرزوهاي مخاطبان چنان آميخته مي شوند كه قصه هم ذات پنداري و تجربه اعمال و رفتارشان و يا حتي در فازي كوچكتر الگو برداري از تكيه كلام هاي آنها براي بخشي از مخاطبان كه ما از آنها به عنوان نسل سوم يا نسل نوجوان و جوياي تجربه ياد مي كنيم مخاطره آميز است.
اين خطرها مي تواند شكسته شدن حريم زبان و كلام باشد يا رد كردن چراغ قرمزهاي رفتاري و هنجارشكني هاي اجتماعي و به تازگي هم اقدام عليه سلامتي و به خاطر انداختن جان...
امسال در سريال هاي تلويزيوني ماه رمضان كه از شبكه اول و سوم سيما پخش شد؛ شخصيت هايي ايفاي نقش مي كردند كه نماد عيني در اجتماع نداشتند. مثلا شيطان و نريشن هايش، يا ارواح كه براي ذهن پرسشگر و جست و جوگر نوجوان ناشناخته است و كارهايش رمز و رازهايي كه دوست دارد كشفشان كند. در نظر بگيريد براي نوجواني كه شايد قدرت درك مفاهيم اصلي فيلم يا هدف گذاري هاي نويسندگان را در انتقال مفاهيم ندارد؛ ارواح و گشت و گذارهاي آنها؛ دوستي ها و شيطنت هايشان، حضور آنها سر كلاس درس و دانشگاه، سر درآوردن آنها در منازل و مكان هاي محل اشتغالشان و فهميدن نظرات ديگران درباره خودشان، پوشش ارواح كه مثل فردي عادي لباس هاي رنگي تنشان بود و... مي توانست جذاب باشد تا حدي كه دلشان بخواهد آنها هم مدتي اين گونه زندگي كنند و فيلترشكن اسرار جامعه باشند.
البته اينكه ما از رسانه ملي به عنوان بزرگ ترين توليدكننده فرهنگ و آموزه هاي اجتماعي توقع داشته باشيم كه در ساخت و پردازش داستان و فيلمنامه يك اثر تحت عنوان سريال يا فيلم تمام مخاطبان سني خود را در نظر بگيرد كاري سخت و نشدني است. اما اين توقع مي رود كه به قدرت اين رسانه آنقدر توجه داشته باشيم و براي اقشار و گروه هاي سني جامعه آن قدر ارزش قائل باشيم كه در هنگام پخش اين گونه آثار در حداقل ترين صورت ممكن بگويم مخاطبان در چه رنج سني باشند تا خانواده ها نيز با مديريت درست بتوانند بهترين برنامه ها را براي فرزندان خود انتخاب كنند.
محمدمهدي كودك 12 ساله اي كه علاقه زيادي به سريال «پنج كيلومتر تا بهشت» داشت براي تقليد از سريال محبوبش، اقدام به خودكشي كرد تا روحش بتواند چون مينا و اميرحسين از نظر والدين و اطرافيان درباره خودش آگاه شود! محمدمهدي يكي از قربانيان بي توجهي به تفكيك سني مخاطبان برنامه هاي تلويزيوني است.
او سه شنبه هفته گذشته در بازي با برادر كوچكتر خود تصميم گرفت، تبديل به يك روح شود و به مكان هاي مورد علاقه اش سر بزند، غافل از اينكه بازي او سرنوشت شومي به دنبال دارد و در نهايت با روسري خود را خفه كرد كه بر اثر اين حادثه دچار مرگ مغزي شد.
مجتبي حيدري كارشناس ارشد ارتباطات اجتماعي و فيلمساز معتقد است كه ظهور شبكه هاي اجتماعي و تنوع رسانه اي؛ كثرت برنامه هاي مختلف توليدي را در پي داشته است.
رسانه هاي جمعي چون تلويزيون و سينما و شبكه هاي ماهواره اي كه علاوه بر رسالت آموزشي جنبه سرگرمي دارند و طيف مخاطبان زيادي را در سنين مختلف- از نوجوان گرفته تا ميان سال و مسن ترها- زنان و مردان را با موقعيت هاي شغلي و اجتماعي گوناگون دربرمي گيرد. مخاطباني كه هر كدام مي توانند به گونه اي خاص از محتواي برنامه ها تاثير بگيرند! تا جايي كه باز خورد و پس خورد آن براي كودكان و نوجوانان مزاميني چون تقليد و تلقين را با القاي ذهني به جاي قهرمان داستان بودن در پي خواهد داشت.
وي مي گويد: عرضه تصاوير يا مفاهيم محرك، دور از ذهن و گاه خارج از دنياي واقعي و بيشتر خشن و اكتيو براي نوجوانان همه جاي كره خاكي حادثه آفرين است از كودكان اروپايي كه به تقليد از «بتمن» خود را از طبقات آپارتمان ها به پايين مي اندازند تا محمدمهدي كه با انگيزه روح شدن و تجربه رفتاري او دست به عملي خطرناك زده است.
او ادامه مي دهد: اين واقعه تلخ، بازسازي صحنه اي ذهني در عالم واقعيت زندگي است كه مجال زندگي كردن را از محمد مهدي گرفت. اين تراژدي با زباني تلخ به ما گوشزد مي كند كه مسئولان و متوليان امور فرهنگي بايد در هدايت رسانه و توجه به نقش اثربخش توليدات رسانه اي بر ذهن كودكان و نوجوانان، از مرحله نويسندگي كه اسكله داستان كه بار محتوايي آن را بر دوش مي كشد تا مرحله كارگرداني و عرضه نهايي فيلم يا سريال كه مخاطب در مسير داستان قرار مي گيرد؛ دقت بيشتري داشته باشند.
اين كارشناس ارشد ارتباطات اجتماعي با تاكيد بر اهميت مديريت رسانه اي از طرف والدين مي گويد: در رخ دادن اين گونه اتفاقات فقط رسانه در مظان اتهام نيست. چرا كه براي پيش گيري از اين گونه اتفاقات نقش خانواده در راهنمايي فرزندان و چگونگي انتخاب برنامه هاي مفيد و متناسب با سنشان بسيار مهم است.
محمدعلي الستي، جامعه شناس ارتباطات و استاد دانشگاه نيز مي گويد: در علوم ارتباطات اجتماعي اصطلاح تخصصي به نام سواد رسانه اي است. همچنين سواد رسانه اي ملاك و معياري است كه نشان مي دهد مخاطب رسانه تا چه حد قدرت تشخيص، تجزيه و تحليل پيام آن رسانه دارد. در شرايطي كه به هر علت مخاطبين آمادگي درك محتوي پيام را نداشته باشند احتمال سوءبرداشت از آن اثر رسانه اي وجود دارد. به عنوان مثال در مورد اتفاقي كه افتاده پيداست مخاطب نوجوان قدرت تشخيص پيام اثر را نداشته و به همين دليل دچار اشتباه شده است. البته پدر، مادر و ساير اولياء و سرپرستان مي بايست كودك و نوجوان را همراهي كنند و در مورد آن اثر، وي را راهنمايي نمايند و اصولا بايد آثار تلويزيوني مثل هر اثر رسانه اي ديگر براي مخاطب مناسب طبقه بندي شود و در ابتداي اثر مشخص شود اين برنامه براي كدام رده هاي سني مناسب است.
البته پخش اين سريال در ماه مبارك رمضان آنهم در مواقعي كه تمام گروه هاي سني به تماشاي اين برنامه مي نشستند بسيار اشتباه بود چون با توجه به اينكه برخي والدين حتي اين سريال را براي فرزندانشان توضيح هم مي دادند باز هم كودك با توهماتي مواجه مي شود كه فرق بين واقعيت و رويا را نمي تواند تشخيص دهد.
دكتر حاجي محمد احمدي، عضو هيئت علمي گروه ارتباطات معتقد است: در واقع سازندگان اين فيلم ها بايد براساس نيازهاي مخاطب اقدام كنند و مي بايست ظرفيت هاي مخاطبان در برنامه هاي تلويزيوني را مورد بررسي قرار مي دادند و در اين سريال نبايد مخاطبان عام مدنظر قرار مي گرفتند. در صورتي كه مي بايست اين برنامه به صورت خاص با يك پيش نويس به والدين نشان مي داد كه زير 15 سال نبايد اين برنامه را تماشا كنند. در واقع سازندگان اين فيلم ها مي بايست محدوده اي مشخص براي اين سريال در نظر مي گرفتند و با زيرنويس به والدين نشان مي دادند كه اين فيلم مختص بزرگسالان است.
وي ادامه مي دهد: از آنجا كه كودكان و نوجوانان با تماشاي سريال هايي از اين نوع مرز بين واقعيت و رويا را تشخيص نمي دهند و اين قشر را از واقعيت زندگي دور مي كند و كودكان نوجوانان را به راحتي به تخيل و ماوراء مي برد و در نتيجه كودكان و نوجوانان با مسائلي كه در زندگي برايشان پيش مي آيد به صورت سطحي برخورد مي كنند و با از دست دادن واقعيت دچار بي تفاوتي، بي آلايشي از وضعيت بيرون مي شوند.
دكتر حاجي محمد احمدي به نكته جالبي اشاره مي كند كه اين سريال با اثرات سويي كه بر روي مخاطب مي گذارد سبب شكاف بين نسل ها نيز مي شود.
وي اشاره مي كند: از آنجا كه سريال مرز بين واقعيت و رويا را مشخص نكرده است و همچنين كودك نوجوان با تداعي اين سريال در ذهنشان در ارتباط با همنوعان و همسالان خود دچار مشكلات مي شوند چون اين مرز را نمي توانند تشخيص دهند. به عبارت ديگر نگاه كردن به فيلم هايي كه مختص بزرگسالان است براي كودكان و نوجوانان بسيار مضر است چون تصور غيرواقعي را از باورهاي ديني و معنوي به كودكان و نوجوانان نشان مي داد.گفتني است آنچه كه مورد توجه مخاطبان در اين سريال بود انيميشن و جنبه هاي تخيلي فيلم بود كه فرق ميان خواب و رويا را از هم تفكيك نمي كرد و مخاطب هميشه با خود اين سؤال را تداعي مي كرد كه جنبه هاي معنوي فيلم برگرفته از چه كتاب و منبعي ساخته شده است. اما براستي كدام يك از دو سر اين قضيه در اتفاقي كه براي محمد مهدي افتاد بيشترين كوتاهي را داشته اند. مديريت رسانه از سمت متوليان يا نظارت خانواده... حتي خود كودك كدام يك؟
فربد فدايي روان پزشك؛ در ابتداي كلام به آيه قرآن در جواب اعراب كه از حضرت محمد(ص) درباره روح مي پرسيدند اشاره مي كند: «از تو درباره روح مي پرسند بگو كه روح امري است مربوط به پروردگار من و از علم جز اندكي به انسان داده نشده است.»
وي ادامه مي دهد: قبل از وارد شدن به بحث مورد نظر بايد بگويم: علم انسان در رابطه با روح بسيار نازل است ما هم به عنوان روان پزشك با روان افراد سروكار داريم و آگاهي و صلاحيت ما به آن اندازه نيست كه درباره روح صحبت كنيم.آقاي دكتر ادامه مي دهد: اما ساخت فيلم ها و سريال ها با مضامين روح در همه جاي دنيا سابقه دارد و هر كسي با توجه به ديدگاه ذهني و آموزه هاي معنوي خود با استفاده از رسانه هاي هنري به اين مقوله مي پردازد مي توان گفت: «هر كسي از ظن خود شد يار من» و من شخصا هيچ كدام را به طور كلي بد و خوب نمي دانم.
اين روانپزشك با تأكيد بر تأثيرگذاري سينما و تلويزيون بر روي عقايد و افكار انسانها ادامه مي دهد: در كشورهاي اروپايي ساليانه ميلياردها دلار براي تبليغ كالاها سرمايه گذاري مي شود چرا كه آنها مي دانند تبليغ تا چند اندازه برافكار مخاطبان تأثيرگذار است و هر چقدر كه ذهن و رفتار خام تر و ناپخته تر باشد اين تأثيرپذيري بيشتر خواهد بود و در اين ميان كودكان و نوجوانان بيشترين تأثيرها را خواهند گرفت.
وي مي گويد: از اين رو در رسانه هاي غربي براي ديدن فيلم ها گروه سني قرار داده اند و اين را به خانواده ها اطلاع رساني مي كنند تا با مديريت درست هدايت ذهني فرزندان خود را در دست بگيرند. من اميدوارم كه اين مسئله در كشور ما هم مورد توجه قرار بگيرد.
فريد فدايي با تأكيد بر اينكه طبيعت هنرمندان را نمي توان در جنبه هايي كه اخلاقيات زيرپاگذاشته نشده است محدود كرد ادامه مي دهد: هنر و هنرمند را در مسئله اي كه جنبه ضداخلاقي ندارد نبايد و نمي شود منع كرد در اين صورت بسياري از آثار فاخر ادبيات بايد نهي شود از اين رو پدرها و مادرها بايد در درجه اول مراقب فرزندان خود باشند و دقت كنند كه چه برنامه اي را مي بينند يا با صحبت منطقي وي را از ديدن برنامه نامناسب سنش منع كنند يا در غير اين صورت در تمامي لحظات و صحنه ها در كنار فرزند خود باشند و با توضيحات كافي صحنه ها و موقعيت ها را برايش ملموس و قابل فهم كنند.
آقاي دكتر با اشاره به چند مورد اتفاقات مشابه با حادثه اي كه براي محمد مهدي پيش آمده است مي گويد: كودكان نمي توانند بين واقعيت و خيال فرق قائل شوند و اين مهم ترين مسئله اي است كه بايد مورد توجه خانواده ها و سازندگان برنامه هاي تلويزيوني باشد دختر بچه اي در اروپا در تقليد از جنايتكار يك فيلم خرده شيشه در غذاي خانواده مي ريزد و كودكي از ساختمان مي پرد و پسر بچه اي خود را خفه مي كند...
براي پيشگيري از چنين اعمالي كه بيشتر از كودكان و تا حدي نوجوانان سرمي زند بهتر است براي برنامه هاي تلويزيوني رده سني در نظر بگيريم يا تأسيس شبكه هاي مخصوص كودكان و نوجوانان و بزرگ سالان حتي با مشخص كردن جنسيت دختر يا پسر و توليد برنامه هاي تفريحي و سرگرمي و آموزشي متناسب با سن و جنس آنها، مديريت و هدايت درستي در برنامه هاي تلويزيوني و مخاطبان آن به وجود آوريم.

اخبار هفته

كيفيت شيرمدارس بررسي مي شود
رئيس انجمن تغذيه ايران با تأكيد بر توزيع شير درمدارس با اصلاح كيفيت و افزايش ميزان مواد مغذي موجود در پاكت هاي شير مي گويد: هر واحد شير بايد حداقل يك سوم نياز بدن به كلسيم را تأمين كنند و حاوي مقادير مناسبي از انرژي و پروتئين باشد.
بنا بر گفته دكتر مجيد حاجي فرجي توزيع شير در مدارس از مدتها قبل جزو برنامه هاي درازمدت سيستم بهداشتي و پزشكي كشور بوده است. همچنان نيز در كميته هاي كشوري مربوطه، بحث توزيع مجدد شير در مدارس حتي با وجود حذف يارانه ها، مورد تأكيد است، البته با اصلاح كيفيت و ميزان موادمغذي موجود در پاكت هاي شيري كه هر روز ميان دانش آموزان توزيع مي شود.
رئيس انستيتو تحقيقات تغذيه اي و صنايع غذايي كشور، با بيان اين مطلب كه بايد در هر واحد شير و لبنيات كه در اختيار بچه ها قرارمي گيرد، حداقل يك سوم كلسيم مورد نياز بدنشان تأمين شود مي گويد: علاوه بر اين، در هر واحد شير بايد مقداري پروتئين و انرژي وجود داشته باشد تا دانش آموزاني كه صبحانه ميل نمي كنند هم يك وعده غذايي مناسب در اختيارشان قرارگرفته باشد.
پيش از اين آزمايش هايي بر روي شيرهاي توزيعي صورت گرفت كه مشخص مي كرد تركيبات مغذي آنها يعني هم ميزان پروتئين و هم ميزان كلسيم آن كافي نبوده است. بايد در فرآيند توليد دقت شود كه كارخانه ها با شركت هايي كه شير مدارس را توليد مي كنند، طبق استانداردهاي موجود به ازاي هر صدگرم شير، دقيقا مقدار تعيين شده از مواد مغذي را به كار ببرند.
اين مسئله در شوراي سياستگذاري وزارت بهداشت هم اعلام شده، مورد بررسي قرارگرفته و اميد است مورد توجه قرارگرفته و رعايت شود.
آب ميوه هاي پاكتي
ميزان قند موجود در اين آبميوه ها بر رويشان نوشته شده است و لازم است مردم قبل از مصرف آن را بخوانند. بويژه افرادي كه بيمار هستند، ديابت دارند و بايد به رژيم غذايي خود توجه داشته باشند.
اما افراد عادي كه بيمار نيستند، مي توانند براساس مقدار نياز روزانه شان، از اين محصول غذايي استفاده كنند. البته توصيه ما براي عموم مردم اين است كه تا حد امكان از آبميوه هاي طبيعي استفاده كنند. اما اين مسئله هم به اين معنا نيست كه آبميوه هاي صنعتي مصرف نشوند بلكه بايد دقت شود ميزان مصرف روزانه شان به اندازه تعريف شده براي يك فرد سالم باشد.
شيرهاي طعم دار
بسياري از جوانان و نوجوانان ما به لحاظ طعم خاص شير، عادت به مصرف آن ندارند، ما ترجيح مي دهيم اين شير حتي با طعم ميوه استفاده بشود ولي نياز روزانه شان به شير تأمين شود.
كودك نياز دارد 2 تا 3 واحد از لبنيات مانند شير و ماست را روزانه استفاده كنند. بنابراين درصورتي كه آنها تمايل به مصرف لبنيات ندارند، خانواده ها مي توانند از شيرهاي طعم دار استفاده كند زيرا اينها اسانس هستند و ضرري براي بدن ندارند.
عوارض نگهداري تركيب شير و موز در دماي بالا
شيرموزهاي آماده در بسته بندي هاي مناسب و طبق استانداردهاي تدوين شده تهيه مي شوند و تحت نظارت هستند، مشكلي ندارند مگر آنكه به لحاظ وجود مواد افزودني كه براي نگهداري ميوه يا شير استفاده مي شود، در درازمدت دچار مشكل شوند اما درغيراين صورت مشكلي ندارند.
بيشترين آمار حوادث مربوط به دبستاني ها
براساس بررسي اپيدميولوژيك صورت گرفته توسط واحد بهداشت مدارس دانشگاه علوم پزشكي شيراز، دانش آموزان مدارس ابتدايي بيشترين آمار حوادث را در بين ساير مقاطع داشته اند.
واحد بهداشت مدارس دانشگاه علوم پزشكي شيراز به منظور شناسايي و پيشگيري از حوادثي كه منجر به بروز آسيب در دانش آموزان مي شود، اقدام به بررسي اپيدميولوژيك حوادث در 20 مدرسه استان فارس در هر سه مقطع تحصيلي كرد كه براساس آن مشخص شد بيشترين آمار حوادث در مدارس ابتدايي و از بين آنها مربوط به دانش آموزان كلاس پنجمي است.
براساس اين بررسي كه از طريق پرسشنامه صورت گرفته 47 درصد اين حوادث در فصل پاييز اتفاق افتاده است كه 58 درصد آنها در پسران بوده است.
سرخوردن با 32،3 درصد بيشترين علت حادثه ها و دست با 41،2 درصد، بيشترين عضو آسيب ديده در بين دانش آموزان استان فارس گزارش شده است.
بيشترين محل وقوع حادثه نيز با 58،4 درصد، محوطه مدرسه گزارش شده و همچنين از 17 مورد مرگ بر اثر سوانح و حوادث در سال تحصيلي مورد مطالعه، 11 مورد آن مربوط به دانش آموزان مقطع ابتدايي است.
مدرسه به عنوان مكاني مطمئن در پرورش دانش آموزان نقش بسيار مهمي را ايفا مي كند.
ايجاد محيط بهداشتي و سالم آموزشي مي تواند در حفظ و تامين تندرستي و سلامت دانش آموزان نقش داشته و از ابتلا به بيماري و ايجاد حوادث در آنان جلوگيري كند، بنابراين دستيابي به ميزان بروز سوانح و حوادث و علل آن براي برنامه ريزي اصولي به منظور پيشگيري از حوادث ضروري است.
مراقبت از وزن كودكان
تحقيقي كه در انستيتو تحقيقات تغذيه و صنايع غذايي از كودكان كلاس اولي در سال 86 تا 89 انجام شده است نشان داده بيماري هاي سندرم متابوليك كه شامل ديابت، چاقي، فشارخون، بيماري هاي قلبي و عروقي است در ميان كودكان چاق شيوع بالايي دارد.
به پدر و مادرها توصيه مي شود كه از وزن كودكانشان آگاه باشند و همان قدر كه به هوش كودكان بها داده مي شود به وزن و قد آنها نيز توجه كنند.
بايد دانست كه بچه چاق سالم نيست همان قدر كه اضافه وزن دارد در دوران نوجواني، بزرگسالي و سالمندي اضافه وزن افزايش پيدا مي كند بنابراين از همين امروز بايد به فكر كاهش وزن كودكان چاق باشند.
مادران بايد به غذاي فرزندانشان اهميت بيشتري دهند و تغذيه آنها را تغيير دهند چاقي مانند كوه يخي است كه فقط نوك آن مشخص است بيشتر حجم مسائل اين كوه زير آب است كه پدر و مادرها آن را نمي بينند.
تحقيقي كه در انستيتو تحقيقات تغذيه و صنايع غذايي از كودكان كلاس اولي در سال 86 تا 89 انجام شده است نشان داده 11 درصد از بچه هاي كلاس اولي اضافه وزن داشتند و 210. درصد آنها چاق بودند كه مجموعاً 22 درصد است كه كودكان كلاس اولي داراي اضافه وزن و چاقي هستند.
بچه ها بايد در حد تعادل غذا مصرف كنند و از مصرف غذاهاي آماده پرهيز كنند همچنين همراه با غذا ميوه و سبزي تازه مصرف كنند و شير بهترين نوشيدني براي بچه ها است كه در تحكيم استخوان هاي آنها موثر است.
ديابت كودكان پيش دبستاني را تهديد مي كند
يك فوق تخصص غدد اطفال، استرس را يكي از عوامل مهم آشكار كردن ديابت در اطفال دانست و گفت: در سنين 5تا 7سالگي كه كودكان وارد پيش دبستاني و دبستان مي شوند، ديابت به سراغ آنها مي آيد.
مرتضي عليجانپور ديابت كودكان را از لحاظ ساختار با افراد بزرگسال كاملا متفاوت دانسته و مي گويد: ديابت كودكان به ديابت تيپ يك معروف است؛ معمولا در بدن اطفال اتفاقاتي مي افتد كه سيستم ايمني بدن نظم خود را از دست مي دهد و بدن ماده اي به نام «پادتن يا آنتي بادي» مي سازد.
اين موضوع بر غده «لوالمعده» كه مسئول توليد انسولين در بدن است، اثر مي گذارد و باعث نقص آن مي شود؛ در صورتي كه 80 درصد اين غده از بين برود، ديابت در اطفال با علامت باليني ديده مي شود؛ علائم اين بيماري در اطفال برخلاف بزرگسالان بسيار پر سر و صداست و در عرض چند هفته تا چندين ماه پزشك متوجه بيماري مي شود.
اين بيماري براي پزشكان و خانواده ها بسيار مهم است علائم بارز آن در اطفال معمولا شامل كاهش وزن، تكرر ادرار، اشتهاي زياد، پرخوري بدون چاق شدن و شب ادراري است كه خانواده ها بايد به آن توجه داشته باشند.
زمان تشخيص ديابت در اطفال بسيار مهم است. تشخيص زود هنگام اين بيماري باعث مي شود تا از بروز عوارض مزمن اين بيماري جلوگيري شود؛ از مهمترين اين عوارض، عارضه اي حاد به نام «اغماي ديابتي» است كه بسيار خطرناك است و اگر بيماري به موقع تشخيص داده نشود. ممكن است كه منجر به فوت بيمار شود.
اگر ديابت در اطفال تشخيص داده شد، بايد آنها را چند ماه بعد، از نظر بيماري هاي ديگر مانند تيروئيد بررسي كرد؛ معمولا همزمان با بروز بيماري ديابت در اطفال و اختلال در سيستم ايمني بدن آنها، كم كاري و پركاري تيروئيد بروز مي كند.
نحوه درمان
به دليل آنكه هنوز داروي خوراكي براي درمان اين بيماري به بازار عرضه نشده است، معمولا تزريق انسولين براي درمان اين بيماران تجويز مي شود همچنين بايد با دقت نسبت به كنترل قند خون بيمار اقدام شود زيرا اين اقدام موجب مي شود تا از بروز عوارض بر روي چشم، كليه و عوارض بلند مدت بر روي اعصاب محيطي و قلب پيشگيري شود.
استرس يكي از عوامل مهم آشكار كردن ديابت زمينه اي در اطفال است اين بيماري معمولا در دو مقطع به سراغ اطفال مي آيد، يكي در سنين 5تا 7سالگي كه كودكان وارد، پيش دبستاني و مدرسه مي شوند و ديگري در سن بلوغ است زيرا استرس و قرارگرفتن در محيط جديد يكي از عوامل مهم آشكار شدن ديابت است.
دسترسي به آب آشاميدني سالم
به دنبال تصويب سند راهبرد ملي كيفيت آب آشاميدني در شوراي عالي سلامت و امنيت غذايي، رئيس اداره بهداشت آب و فاضلاب مركز سلامت وزارت بهداشت اعلام كرد: هدف نهايي سند راهبرد ملي كيفيت آب آشاميدني، تامين آب سالم براي مردم سراسر كشور است.
به گفته مهندس غلامرضا شقاقي سند راهبرد ملي كيفيت آب آشاميدني از 13 راهبرد برخوردار است كه به زمينه هاي مختلف آب آشاميدني مي پردازد.
حفاظت از منابع تامين آب آشاميدني در برابر آلودگي ها، حراست از منابع و تاسيسات در برابر آلودگي هاي عمدي يا خرابكاري بايوتروريسم، توسعه، ارتقا و به كارگيري فناوري هاي مناسب در سيستم هاي تصفيه آب آشاميدني، تدوين و بازنگري استانداردها و كيفيت آب آشاميدني برپايه مديريت خطر و پيشگيري موثر از بروز مخاطرات بهداشتي ناشي از تاسيسات و متعلقات سيستم تامين آب آشاميدني و مواد شيميايي مورد استفاده در تصفيه آب از جمله راهبردهاي عنوان شده در سند راهبرد ملي كيفيت آب آشاميدني است.
ارتقاي شاخص دسترسي به آب آشاميدني سالم در مناطق شهري و روستايي، اجراي برنامه ايمني آب آشاميدني در كشور، ارتقاي مديريت كيفيت آب آشاميدني بطري شده، معدني و بسته بندي شده و عرضه آن، مديريت تامين آب آشاميدني سالم در شرايط اضطراري، ايجاد سيستم جامع و شفاف اطلاعات كيفيت آب آشاميدني و اطلاع رساني به مردم، ارتقاي سطح آگاهي، جلب مشاركت و آموزش همگاني مردم، رعايت ملاحظات ايمني و بهداشتي در توسعه شبكه آب غيرشرب خانگي و مقابله با اثرات منفي تغييرات آب و هوا بر كيفيت منابع آب آشاميدني از ديگر راهبردهاي سند ملي كيفيت آب آشاميدني است.
مجري هر يك از اهداف سند راهبرد ملي كيفيت آب آشاميدني مشخص شده است و با توجه به وظايف مشخص شده در اين سند، وزارتخانه هاي مختلف در حصول اهداف اين سند همكاري دارند. وزارتخانه هاي نيرو، كشور، صنايع و معادن، نفت، جهاد كشاورزي و سازمان حفاظت محيط زيست در تحقق راهبردهاي مختلف اين سند نقش دارند.
چگونگي تحقق برنامه ايمني آب آشاميدني
متولي و مجري اين موضوع وزارت بهداشت است. مقدمات اين برنامه از حدود دو سال گذشته آغاز شده و اكنون شهر تبريز براي اجراي آزمايشي آن انتخاب شده است و پس از مشخص شدن نتايج، اين برنامه در كل كشور توسعه مي يابد.
مجري كيفيت آب معدني هاي بطري شده، وزارت بهداشت است كه با همكاري وزارتخانه هاي نيرو و بازرگاني اين موضوع را پيش مي برد و ساماندهي آب معدني هاي بطري شده در سطح توليد و عرضه را در برنامه دارد.
خوشبختانه آب آشاميدني در اغلب مناطق كشور وضعيت مطلوبي دارد. البته كيفيت آب آشاميدني در مناطق روستايي در مقايسه با مناطق شهري مقداري پايين تر است كه اين مسئله نيز از اهداف سند راهبرد ملي كيفيت آب آشاميدني است تا به اين ترتيب شاخص دسترسي به آب آشاميدني سالم در مناطق شهري و روستايي ارتقا يابد و به اين ترتيب مناطق روستايي نيز مانند مناطق شهري از آب آشاميدني با كيفيت مناسبي برخوردار باشند.
طبق اظهارات شقاقي پس از ابلاغ سند راهبرد ملي كيفيت آب آشاميدني به وزارتخانه هاي مختلف، هر وزارتخانه با توجه به نقش خود، برنامه هاي خود براي تحقق اهداف سند را عملياتي خواهد كرد.
جمعيت ايران 74 ميليون و 700 هزار نفر
رئيس سازمان ثبت احوال كشور گفت: هرم جمعيتي كشور ميانسال محسوب مي شود و بايد سعي كنيم آن را جوان نگه داريم.
متوسط نرخ رشد جمعيت كشور 6/1 درصد است كه اين ميزان در استان همدان كمتر از ميانگين كشوري است.
جمعيت ثبتي كشور منهاي مهاجرت، 74 ميليون و 700 هزار تن است كه 4/68 درصد آن در شهرها ساكنند.
طبق آمار موجود 51 درصد جمعيت كشور را مردان تشكيل مي دهند و جمعيت زير هفت سال كشور نيز هفت ميليون و 600 هزار نفر است. 4/35 ميليون نفر جمعيت كشور را جوانان زير 24 سال تشكيل مي دهند و جمعيت بيش از 65 سال كشور 6/3 ميليون نفر است.
اميد به زندگي مردان كشور را 7/71 و زنان
6/73 سال است كه در استان همدان اميد به زندگي مردان 2/2 و زنان 9/2 سال كمتر از ميانگين كشوري است.
وي با تاكيد بر اينكه كارت هوشمند ملي كليد ورود به دولت الكترونيك است، اظهار كرد: براي صدور اين كارت ها اعتبار خوبي در نظر گرفته شده و كارها با قوت در حال انجام است.
نرخ ولادت در كشور نيز 4/18 در هزار، وفات
9/5، ازدواج 1/12 و طلاق 9/1 در هزار مي باشد.