گشت و گذاري در نمايشگاه پاييزه و ارزيابي كميت و كيفيت آن (بخش نخست)
كيفيتي كه چشم اشتياق سليقه را كور كرد!

گاليا توانگر
بهار و پاييز بوي خريد مي دهند، بوي گشايش فصل هاي تازه در زندگي هر خانواده اي.
خريد كردن اگر برحسب ضرورت ها، با كيفيت و به قيمت مناسب صورت گيرد، دلپذير، دوست داشتني و خاطره انگيز خواهد شد.
چند سالي است كه وزارت بازرگاني در ايام نوروز و شروع آغاز سال تحصيلي اقدام به برپايي نمايشگاه هاي فصلي مي كند. هدف از برپايي چنين نمايشگاه هايي بدون شك خريد آسان، متمركز، ارزان و با كيفيت است.
با اين حال و باتوجه به تلاش هاي صورت گرفته نمايشگاه هاي فصلي هنوز تا قله كيفيت فاصله زيادي دارند و بايد باتوجه به استقبال و انتظار مردم، مجدانه تر به رفع نواقص پرداخت.
امسال نمايشگاه هاي عرضه مستقيم كالا (پاييزه) در سطح كشور، در 400 مركز فعاليت داشتند و به ويژه در شهرستان ها استقبال مردمي خوب بوده است.
مسئولان برگزاري نمايشگاه پاييزه در چهار نقطه شهر تهران (ارم، فرهنگسراي خاوران، بوستان ولايت و تهران پارس) در شروع كار (9شهريور) دائماً در مصاحبه هاي خبري نويد اين را مي دادند كه امسال نمايشگاه پاييزه فاقد اجناس نامرغوب چيني است و تماماً كالاهاي ايراني توزيع خواهد شد، ولي تا روز آخر (20شهريور) شاهد اين بوديم كه حجم كالاهاي چيني به حدي بالاست و چون نسبت به اجناس توليد داخل ارزان ترند، مسئولان همچنان در رويارويي با موج كالاهاي چين ناموفق مانده اند.
مشتري نيز متاسفانه بيشتر به دنبال كميت هاست و اغلب مراجعه كنندگان بي توجه به اين كه فلان كالا متعلق به كدام كشور است؟ فقط مي خواهند ارزان بخرند.
برپايي نمايشگاه فصلي؛
ده ها هدف گمشده!
قاسم نوده فراهاني رئيس شوراي اصناف كشور در مصاحبه افتتاحيه نمايشگاه پاييزه كه در سازمان گوشت تهران پارس برگزار شد، علناً اعلام كرد: «هزار و دويست غرفه در اين چهار نمايشگاه پاييزه تهران فعاليت دارند كه تماماً كالاهاي با كيفيت كنترل شده را عرضه خواهند كرد. كالاهاي عرضه شده در اين نمايشگاه ها از سوي اتحاديه ها كارشناسي و قيمت گذاري شده و تمامي غرفه ها بايد كالاي نمونه كه قيمت روي آن پلمب شده را در معرض ديد عموم گذاشته و اگر كالاي عرضه شده با نمونه مذكور مغايرت داشته باشد، با متخلفان برخورد مي شود.»
در روز پاياني نمايشگاه علي رغم همه اين وعده ها و نيز بازرسي 2200 نفر از نمايشگاه هاي پاييزه و تذكرات شديد پيرامون مقابله با بي كيفيت فروشان، از نزديك شاهد حجم بالاي ورود كالاهاي چيني به نمايشگاه و نيز توزيع برنج ارزان قيمت به اصطلاح هندي و گوشت برزيلي هستيم.
در بازديدمان از يكي از نمايشگاه هاي مناطق چهارگانه تهران برايمان كاملا تفاوت اندك قيمت ها و يا حتي عدم اعمال تخفيف 20 درصدي قابل لمس است. اين يك واقعيت انكارناپذير به نظر مي رسد كه مردم براي ارزان تر خريدن به نمايشگاه مي آيند، هر چند يكي ديگر از دلايل برپايي چنين نمايشگاه هايي دسترسي آسان مشتري به انواع كالا، خريد متمركز با صرف زمان اندك تعريف مي شود، ولي ارزان خريدن با كيفيت بهتر نيز بايد لحاظ شود.
مصطفي بيگ محمدي كارمند كه در بين غرفه هاي مواد غذايي چرخ مي زند، به ليست قيمت هايي كه در دفترچه يادداشت خود رديف كرده، نيم نگاهي انداخته و مي گويد: «گوشت برزيلي در محله ما كيلويي هفت و نيم توزيع مي شود، اينجا هشت تا هشت و نيم قيمت زده اند! فقط قيمت يك قلم رب... نسبت به سوپري محله مان ارزان تر است.»
وي گله مندانه ادامه مي دهد: «اين همه راه را طي مي كنيم كه در نمايشگاه ارزان تر بخريم، وگرنه خريد در محل سكونت كه آسان تر است!»
در ميان راهرو غرفه هاي نمايشگاه كه قدم مي زنم، به سقف غرفه ها نگاهي مي اندازم، سقف غرفه ها از گوني هاي نازك زده شده اند. مشتري ها اغلب خيس عرق به دنبال جرعه اي آب مي گردند. اما از دستگاه تهويه، خنك كننده و آب سرد كن خبري نيست و بايد آب معدني خريداري كرد.
پس از پرس وجوي بسيار به غرفه مديريت نمايشگاه مي رسيم. مدير نمايشگاه حقيقتاً خسته به نظر مي رسد، گويي توان گذاشتن افعال بر سر جملاتش را ندارد و گاه به بله، خيري اكتفا مي كند. تنها متوجه مي شويم كه از بالا! به او گفته اند مصاحبه با مطبوعات نداشته باشد! كلمن آب را كه در دفتر مديريت مي بينم، بي خيال جر و بحث مي شوم. دو، سه ليوان كه مي نوشم، اين فكر جان مي گيرد كه از مردم و غرفه داران نظرسنجي كنم و براي آمار مسئولين اصراري نداشته باشم! گوشي مدير زنگ مي خورد و او هم سرگرم تعيين قرار براي مديريت نمايشگاه ديگري مي شود.
شبيخون كالاي چيني
به سليقه مشتريان
اكثر بازديدكنندگان بر سر اين نقص اتفاق نظر دارند كه نمايشگاه پاييزه امسال از طريق صدا و سيما تبليغات كمرنگي داشت، ضمن اين كه براي چينش غرفه ها، تزيين، تبليغات داخل نمايشگاه نيز هيچ تمهيدات كارشناسانه اي صورت نگرفته است. محرم ايمان نژاد غرفه دار كيف و چرم قيمت كمربندهاي مردانه اش را از 2500 تومان به بالا اعلام مي كند و در پاسخ به اين كه چرا قيمت ها با بيرون تفاوتي ندارد، مي گويد: «براي اين يازده روز 920 هزار تومان كرايه پرداخت كرده ايم. بايد طوري بفروشيم كه لااقل خرج كرايه غرفه در بيايد. گفته اند تا 20 درصد مي توانيد تخفيف دهيد، نه اين كه همه اجناس را حتماً با 20 درصد تخفيف بفروشيم!»
سيدابوالفضل موسوي، فروشنده جواني است كه با انرژي و صداي رسا از ايراني بودن كيف هاي كولي مدرسه اش به مشتري ها اطمينان خاطر مي دهد. وي مي گويد: «تمام كارهايي كه مي بينيد توليد خودمان است. صادقانه بگويم نسبت به كار چيني كمي قيمت ها بالاتر است، ولي شما به دوخت و زيپ هاي به كار برده شده دقت كنيد، تفاوت در كيفيت را درك خواهيد كرد.
متأسفانه مشتري اغلب اوقات دنبال خريد ارزان است، در حالي كه اگر با كيفيت بخريم به اقتصاد خانواده كمك بيشتري كرده ايم.»
از وي سؤال مي كنم: «آيا در نمايشگاه جنس چيني هم وارد كرده اند؟» وي پاسخ مي دهد: «در بين كارهاي ما جنس چيني پيدا نمي كنيد، ولي غرفه هاي ديگر كالاي چيني هم دارند، چون الان حجم كالاي چيني در بازار زياد شده و قيمت ها نيز پايين است، لذا نمي توان صددرصد جلوي موج كالاهاي چيني ايستاد.» وي يك كوله 18 هزار توماني را بنا به گفته خودش در روز آخر نمايشگاه براي فروش فوق العاده تا 12 هزار تومان هم مي دهد.
هاله كوچولو هفت ساله هم به همراه پدر و مادرش براي اولين خريد مدرسه به نمايشگاه آمده است. يك كوله پر از شكوفه هاي رنگي برداشته و يك كفش سفيد و طوسي را امتحان مي كند. هاله از مدل كيف ها و كفش ها راضي است و لبخند شيريني بر لب دارد.
خانم ابراهيمي يك مادر براي بچه هاي مدرسه اي اش هر سال به نمايشگاه پاييزه مي آيد. وي نمايشگاه امسال را با سال قبل مقايسه كرده و مي گويد: «تبليغ كم است. پارسال روي هر چهار نمايشگاه تهران صداوسيما تبليغات خوبي داشت، ولي امسال اصلا تبليغ نمايشگاه پاييزه در اين نقطه از تهران را نديدم. ضمنا از اقلام اصلي كالاها كم كرده بودند، براي مثال مرغ و گوشت خوب نياورده بودند.»
وي ادامه مي دهد: « نمايشگاه هاي بهاره نسبت به پاييزه بهتر اداره مي شوند. الان اين نمايشگاه با نمايشگاه بهاره اصلا قابل قياس نيست، خيلي بي رمق و كم جان است.»
كنترل قيمت ها در نمايشگاه فصلي
همه كالاها در نمايشگاه پاييزه اتيكت قيمت خورده اند و اگر فروشنده ذره اي بيشتر بفروشد، با وي برخورد خواهد شد.
كرمي غرفه دار حوله توضيح مي دهد: «از خوبي هاي نمايشگاه پاييزه اين است كه اگر ذره اي بالاتر از قيمت تعيين شده بفروشيم، جريمه نقدي يك ميليون و پانصد هزار توماني را بايد بپردازيم. قيمت ها قبلا توسط اتحاديه هر صنف به كارشناسان بازرگاني اعلام شده و آنها پس از بررسي تأييد كرده اند.»
وي ادامه مي دهد: «كرايه غرفه ها با توجه به اين كه امكانات رفاهي خاصي حتي در حد تهويه و آب سردكن وجود ندارد، بسيار بالا بود. روزي صدهزار تومان كرايه پرداخته ايم و بيست هزار تومان هم براي خدمات و ناهار گرفته اند. اين در حالي است كه من بارها به مديريت نمايشگاه مراجعه كردم و تقاضاي نصب لااقل يك دستگاه كارت خوان در غرفه ها را داشتم. الان اكثر مشتري ها راغبند پول را از طريق كارت پرداخت كنند، اما همين امكان هم وجود نداشت!»
وي به نبود امنيت هم گله مند بوده و مي گويد: «اعلام كرده اند اگر چيزي گم شود، مسئولش خودمان هستيم. در چنين شرايطي حتي براي امور ضروري هم نمي توان چند دقيقه غرفه را ترك كرد.»
حمايت نمايشگاه فصلي
از توليدكننده داخلي
نمايشگاه هاي فصلي بايد حامي توليدكنندگان واقعي و نيز جلوگيري از سوءاستفاده هاي سودجويان باشند.
اين يك حقيقت است كه در همه جاي دنيا برپايي نمايشگاه هاي فصلي در كنترل تورم نقش موثري دارند. از سوي ديگر نمايشگاه ها نمي توانند دائمي شوند و بايد فصلي باقي بمانند، چرا كه مغازه دارها هم به دولت ماليات مي دهند و نبايد ضرر كنند. پس در چنين شرايطي گريزي از فصلي بودن چنين نمايشگاه هايي نيست، ولي بايد در نمايشگاه هاي فصلي از توليدات داخلي و حتي خانگي حمايت گسترده اي شود. اين هنر نيست كه نمايشگاه فصلي هيچ تفاوتي با بازار نداشته باشد. بايد براي توليدات خودجوش، صنايع دستي و جذب مشتري حتي بازديدكنندگان خارجي سهمي قابل توجه در نظر گرفت.
علي راستارپور كارشناس اقتصادي توضيح مي دهد: «برگزاري نمايشگاه پاييزه با ارائه محصولات مختلف و قيمتي كمتر از قيمت بازار در اين فصل خاص خريد بدون شك مي تواند بر كاهش ميزان تورم تأثير مستقيمي داشته باشد. در اين نمايشگاه ها دست هاي واسطه كوتاه شده و كالا با قيمت واقعي اش عرضه مي شود. زماني كه به توليدكننده اين امكان داده مي شود كه محصولش را به صورت مستقيم با توجه به حجم فروش در مناسبت هايي همچون بازگشايي مدارس كه تقاضا براي خريد لوازم التحرير و البسه افزايش مي يابد، عرضه كند، به طور حتم اين امر بر كاهش هزينه خريد خانوار تأثير زيادي خواهد داشت و به كاهش تورم مي انجامد.»
تحقق همه اين پيش بيني ها منوط بر اين است كه نمايشگاه فصلي محلي براي عرضه كالاهاي با كيفيت توليد داخل باشد.
اين كارشناس مسائل اقتصادي ادامه مي دهد: «در ايام نوروز و بازگشايي مدارس آمار خريد مردمي چندين برابر مي شود، از اين فرصت ها مي توان استفاده كرد و در قبال تقاضاي بيشتر با كيفيت تر و ارزان تر فروخت، اين گونه هم خواسته مشتري تأمين مي شود و هم فروشنده در فروش انبوه خود سود دوچنداني خواهد برد.»
گزارش روز