گزارشي رسمي از ناهنجاري هاي تهران
75درصد متكديان توان كار دارند

رئيس كميسيون فرهنگي و اجتماعي شوراي اسلامي شهر تهران طي گزارشي كه سه شنبه گذشته در شوراي شهر قرائت شد گفت: 90درصد از متكديان ميانگين درآمدشان از درآمدهاي كارمندان بيشتر است و به صورت سازمان يافته به فعاليت مي پردازند.
كليات طرح مقابله، كنترل و كاهش آسيب هاي اجتماعي بر اين اساس به تصويب رسيده كه استفاده از ظرفيت همكاري و مشاركت شهرداري تهران در پيشگيري و كاهش آسيب هاي اجتماعي تهران با همكاري دستگاه هاي مسئول در نظر گرفته شود.
شهرداري با توجه به ماده 55 قانون شهرداري ها و ماده 71 قانون شوراها مي تواند از ظرفيت خود براي كاهش آسيب هاي اجتماعي استفاده كند، شهرداري مسئوليت مستقيمي در اجراي هيچ يك از موارد مختلف آسيب هاي اجتماعي ندارد؛ براي اجراي اين طرح نگاه نخست ما نگاه مطالعاتي به وضع موجود است.
اعتياد؛ مهم ترين آسيب اجتماعي تهران
مهم ترين آسيب اجتماعي شهر تهران بحث اعتياد است، مناطق 12، 13، 14، 16، 17، 18 و 20 بيشترين تعداد معتادان را دارد.
البته موارد مهم آسيب هاي اجتماعي در شهر تهران تكدي گري، كارتن خواب ها، كودكان و زنان خياباني و مشكل طلاق است.
5 منطقه از شهر تهران با موضوع تكدي گري، بيش از ساير مناطق درگير هستند، مناطق 3،2،1 و 6 نيز در بحث زنان خياباني بيش از ساير مناطق درگير هستند و متاسفانه در تهران با روند روبه رشد طلاق مواجه هستيم كه نسبت به ساير شهرها بيشتر است.
سن اعتياد كاهش يافته است
سن اعتياد در تهران كاهش يافته است و در اين كلانشهر با تغيير جنسيت و نوع مصرف مواد مخدر از قبيل استفاده از شيشه روبه رو هستيم.
90درصد كودكان خياباني پسر هستند
90درصد كودكان خياباني پسر، 4/9درصد آنان دختر، 82درصد كودكان خياباني بيسواد يا كم سواد و 85درصد آنان با خانواده هاي 5نفر به بالا زندگي مي كنند.
براي تكدي گري روش مستقيم به غيرمستقيم تغيير يافته و مهمترين علت تكدي گري فرار از عدم پرداخت ماليات و تن پروري است، چرا كه 75درصد متكديان جمع آوري شده از توان كاري برخوردار هستند و 10درصد آنان بيش از 51 سال سن دارند، 90درصد از متكديان ميانگين درآمدشان از درآمدهاي كارمندان بيشتر است و به صورت سازمان يافته به فعاليت مي پردازند.
مرتضي طلايي رئيس كميسيون اجتماعي و فرهنگي شوراي اسلامي شهر تهران مي گويد: با توجه به طرح كاهش آسيب هاي اجتماعي كه كليات آن به تصويب رسيده از دولت درخواست مي شود كه براساس تكاليف مندرج در قوانين توسعه چهارم و پنجم در ارتباط با جرايم و ناهنجاري اجتماعي حمايت از اقشار آسيب ديده را به انجام رساند و از قوه قضائيه نيز درخواست مي شود تا در اجراي قانون پيشگيري از جرايم برنامه هاي لازم را بر اساس رويكرد پيشگيرانه تدوين و باجذب مشاركت دستگاه هاي اجرايي ذي ربط و افراد و گروه هاي داوطلب ذي صلاح به اجرا درآورد.
از مجلس نيز مي خواهيم كه قانون جامعي را در خصوص كاهش آسيب ها و پيشگيري از جرايم به ويژه آنچه موجب جريحه دار شدن وجدان عمومي جامعه مي شود تدوين و تصويب كند، همچنين وضع مقررات خاص براي حمايت جدي و موثر از نهادهاي دولتي و شبه دولتي ايجاد شود.
رسانه ها، شهروندان را با عوارض
سوءرفتارهاي خشونت آلود آشنا كنند
از رسانه ها به ويژه رسانه ملي درخواست مي شود كه در قالب برنامه هاي مستقيم و غيرمستقيم موضوع آموزش مهارت هاي زندگي و ترويج رفتارهاي مسالمت جويانه را به طور جدي مورد توجه قرار داده و شهروندان را با عوارض سوءرفتارهاي خشونت آلود و اقدامات مغاير اخلاق و قانون آشنا كند.
شهرداري تهران نيز موظف است تا به كارگيري تمامي ظرفيت ها و امكانات مادي و معنوي در اختيار خود و جلب همكاري و مشاركت ساير نهادها و دستگاه هاي مرتبط از جمله سازمان بهزيستي و نيروي انتظامي اقدامات و فعاليت هاي لازم را در قالب راهبردهايي در جهت پيشگيري، كاهش و مبارزه با آسيب هاي اجتماعي به وجود آورند.
تهيه اطلس آسيب شناسي محلات شهر تهران، مشاركت و همكاري در آينده پژوهي و آينده نگاري روند تغيير و تحولات آسيب ها، انجام مطالعات تطبيقي و بهره برداري از پژوهش ها و تجارب سياستگذاران، حمايت از پژوهش هاي كاربردي و كاربست آنان در برنامه ريزي براي پيش گيري و مقابله با آسيب ها و مشاركت و حمايت از تاسيس و راه اندازي مركز نوسانات آسيب ها و ناهنجاري هاي اجتماعي به وسيله طراحي، تدوين و استقرار نظام پايش و سنجش كم و كيف آسيب ها، دستيابي به جي آي اس آسيب هاي اجتماعي و بررسي نوسانات كيفيت زندگي از اقدامات مطالعاتي در اين حوزه است.
كمك و حمايت از اجراي الگوها و برنامه هاي توانمندسازي، حمايت از سازمان هاي مردم نهاد، حمايت از گسترش و تقويت برنامه هاي سلامت رواني و اجتماعي، مشاركت در گسترش آموزش هاي فرهنگي در كنار كنترل نيروي انتظامي با همكاري آن، لحاظ كردن رويكرد كاهش آسيب هاي اجتماعي در طراحي شهري و پيشگيري از شكل گيري فضاهاي بي دفاع شهري، شناسايي به موقع افراد در معرض آسيب اقدامات اجرايي در حوزه كاهش آسيب هاي اجتماعي است.
براي اجراي اين اقدامات كميته برنامه ريزي و نظارت با همكاري شهرداري و شوراي شهر تشكيل شده كه اعضاي آن رئيس كميسيون فرهنگي و اجتماعي شوراي شهر، معاون فرهنگي اجتماعي شهرداري، مديرعامل سازمان رفاه، رئيس سازمان بهزيستي شهر تهران، فرمانده نيروي انتظامي تهران بزرگ، رئيس كميته امداد امام خميني(ره) روساي دانشگاه هاي علوم پزشكي تهران، دو نفر از دبيران شوراياري هاي مناطق شهر، دو نفر از نمايندگان سازمان هاي مردم نهاد و دو نفر از صاحب نظران و اساتيد دانشگاهي هستند.
بنابراين طرح شهرداري تهران موظف است ريزبرنامه ها و فعاليت هاي اجرايي مرتبط با راهبردهاي ذكر شده را در دو بخش مطالعاتي و اجرايي با درنظر گرفتن اولويت هاي آسيب هاي اجتماعي تهيه و در قالب برنامه هاي عملياتي زمان بندي شده به تاييد و تصويب كميسيون فرهنگي و اجتماعي برساند، بودجه مربوط به اجراي اين طرح در برنامه و بودجه سنواتي معاونت فرهنگي و اجتماعي شهرداري تهران پيش بيني خواهد شد.
شهرداري بايد چالش هاي اجراي اين مصوبه
و همكاري دستگاه ها را به شورا گزارش دهد
شهرداري تهران موظف است آن بخش از موانع و چالش هاي اجراي اين مصوبه را كه نيازمند پيشنهاد قانون و مقررات جديد يا اصلاح قوانين و مقررات موجود است در قالب لايحه به شوراي شهر ارائه دهد و موظف است گزارش اجراي اين مصوبه را هر 6 ماه همراه با شناسايي نقاط ضعف، قوت و راهكارها و نوع و ميزان تعامل دستگاه هاي مربوطه به شوراي شهر ارائه دهد.
30 درصد بودجه سازمان رفاه شهرداري
براي احداث 2 گرمخانه هزينه شده است
طلايي تأكيد مي كند: بودجه سازمان رفاه شهرداري هم اكنون نسبت به سال گذشته سيرنزولي داشته اين در حالي است كه 30 درصد از بودجه سال جاري اين سازمان تنها براي احداث 2 گرمخانه در 2 منطقه شهر تهران هزينه شده است.
بودجه اين سازمان پاسخگوي اجراي حداقل اقدامات اين طرح نيز نيست و بايد بحث بودجه را جدي تر ببينيم تا با استفاده از اين مصوبه و تامين بودجه مناسب بتوانيم نقش مناسبي را در كنترل، مهار و كاهش آسيب هاي اجتماعي انجام دهيم.

در جست وجوي آرامش از دست رفته

عليرضا سزاوار
اگر ما داراي بهداشت رواني سالم هستيم بايد از بروز فشارهاي مختلف زندگي روزمره مان همچون دلهره، تنش هاي عصبي، خستگي ها و ناراحتي ها در زندگي خود پرهيز كنيم و در برابر نااميدي ها، شكستها و پيشامدهاي غيرمنتظره نيز هرگز سستي از خود نشان ندهيم زيرا در هر حال زندگي و طبيعت داراي قوانيني است كه تمام آنها مورد پسند ما نيست.
بهداشت رواني حالتي از رفاه و آسايش است كه در آن فرد توانائي هايش را باز مي شناسد و قادر است با استرس هاي معمول زندگي تطابق حاصل كرده، از نظر شغلي مفيد و سازنده باشد و بعنوان بخشي از جامعه با ديگران مشاركت و همكاري داشته باشد.
بهداشت رواني از آن جهت كه رابطه مستقيمي با عملكرد فردي- اجتماعي و آسيب هاي رواني- اجتماعي دارد، از اهميت زيادي برخوردار است و اين اهميت باعث تدوين و اجراي برنامه هاي متعدد بهداشت رواني در ابعاد مختلف پيشگيري، درمان و توانبخشي مي شود اين مسائل در واقع در برگيرنده تمام اهداف و فعاليت هاي بهداشت رواني است.
متأسفانه در بخش عظيمي از دنيا بهداشت روان و بيماري رواني باندازه سلامت جسماني و بيماري جسمي اهميت ندارد و مورد بي توجهي و غفلت قرار گرفته است.
عظمت بار بيماريهاي رواني: امروزه حدود 600 ميليون نفر از مردم دنيا از يك بيماري رواني يا رفتاري رنج مي برند بر طبق آمار سازمان بهداشت جهاني در سال 2011 حدود 30 درصد از عمر سپري شده مردم با بيماري هاي عصبي- روانپزشكي همراه است.
بهداشت روان چيزي فراتر از فقدان يا نبود بيماري است. بعد مثبت بهداشت روان كه سازمان بهداشت جهاني روي آن تكيه دارد. در تعريف سلامتي لحاظ شده است. در واقع سلامتي يك حالت رفاه فيزيكي رواني و اجتماعي است نه فقط فقدان بيماري و يا ناتواني.
مفهوم بهداشت روان شامل احساس خود توانمندي در زندگي و درك همبستگي با ديگران و توانايي تشخيص استعدادهاي بالقوه هوشي و عاطفي در خود است. به طور كلي مي توان گفت: بهداشت روان به همه ما مربوط است نه فقط به كساني كه از بيماريهاي رواني رنج مي برند.
بهداشت رواني افراد جامعه متأثر از عوامل متعددي است، اگر چه اين عوامل به صورت جداگانه مورد مطالعه قرار مي گيرند ولي در واقع اين موضوع چند وجهي متأثر از يكديگر است. بدين معني كه افراد به علت شرايط محيطي يا عوامل فردي تعادل و آرامش روحي شان دچار تغييراتي مي شود و هر چه شدت اين عوامل زيادتر باشد، تأثير و تهديدش بيشتر خواهد بود. عواملي همچون: عدم برآورده شدن نيازهاي اوليه، ناكامي، استرس، يادگيري، مسائل اجتماعي و رسانه هاي جمعي و... از عمده ترين تاثيرگذاران بر بهداشت رواني هستند.
فراموش شدگان را دريابيم
هدف از بهداشت رواني ممانعت از شروع يك بيماري يا اختلال است. برنامه هاي آموزش بهداشت رواني (نظير آموزش والدين براي تربيت كودكان، آموزش تاثيرات مواد و...)، برنامه هاي بالا بردن كارايي و توان افراد (نظير برنامه هاي تقويتي براي كودكان محروم)، ايجاد سيستم هاي حمايت اجتماعي (نظير بيمه هاي درماني، ايجاد و حمايت از گروه هاي محلي و اجتماعي حمايت كننده از افراد مبتلا) نمونه هاي پيشگيري هستند.
هدف اقدامات اين بعد از برنامه بهداشت رواني، شناخت به موقع و درمان فوري و مناسب اختلال (يا بيماري) است. تمام نظريه ها و اقدامات درماني نظير دارو درماني، رفتار درماني، شناخت درماني، گروه درماني، روانكاوي و... در غالب اين بعد از بهداشت رواني قرار مي گيرد.
هدف ديگر از بهداشت رواني، بازگرداندن و حفظ تمام يا قسمتي از توانايي هاي از دست رفته فرد به علت اختلال (يا بيماري) است، تا فرد بتواند به گونه اي مفيد و سازنده به زندگي خانوادگي، اجتماعي و شغلي خود بازگردد. در واقع برنامه هاي اين بعد با افراد و جلوگيري از بازگشت مجدد اختلال (يا بيماري) در فرد و حفظ و پيشبرد سلامت ايجاد شده (Rehabilitation) توانبخشي توسط درمان، سروكار داشته، اقدامات قبلي را تكميل مي كند.
موضوع بهداشت رواني و تامين آن براي مردم، سازمانها و دولتها بسيار مهم است، چرا كه با كارايي فردي و اجتماعي افراد و در كنار آن با پيشرفت هاي علمي، صنعتي جامعه گره خورده است. امروزه اكثر كشورها منابع زيادي را براي بهبود بهداشت رواني جامعه صرف مي كنند و در كنار آن با تدوين برنامه هاي جامع از سازمان ها و منابع محلي- اجتماعي نيز استفاده مي كنند.
امروزه در بسياري از جوامع در حال توسعه افراد و بيماران دچار مشكلات روحي، از ابتدايي ترين حق خود يعني بيمه خدمات درماني بهداشت محروم هستند و تاكنون هيچ گونه نشانه و حركت موثري كه نشان دهنده اهميت بهداشت و سلامتي اين افراد باشد ديده نشده است. در واقع افراد و بيماران دچار مشكلات روحي- رواني افراد فراموش شده هستند.
آرامش رواني
در نوجواني و جواني
نوجواني را مي توان يكي از مهم ترين دوره هاي زندگي و يك روند منحصر به فرد دانست. اين دوره يك زمان بحراني رشد و نمو است كه از نظر فيزيولوژيكي، فيزيكي و رواني تحولات بسيار عميقي در فرد ايجاد مي كند و باعث مي گردد نظم جسماني و رواني نوجوان به هم بخورد.
نوجوان در اين دوره از نظر جسماني در حال رشد، ازنظر عاطفي نارس، از لحاظ تجربه محدود و از نظر فرهنگ اجتماعي بسيار شكننده و تحت تاثير است.
آشوب دروني، واكنشهاي انطباقي، بيگانگي، بحران هاي هويت، اضطراب، افسردگي، ترس هاي اجتماعي و امتناع از رفتن به دبيرستان، اكثرا همراه با اختلالات رواني و شخصيتي به صورت هاي مختلف در اين دوره شايع مي شوند.
ناآگاهي و بي توجهي والدين به تغييرات رواني در اين دوره ممكن است منجر به بروز اختلالات خانوادگي و اجتماعي و منشاء بسياري از انحرافات اخلاقي در نوجوانان شود.
بنابراين با شناخت و توجه به تغييرات جسمي و عاطفي و نيازهاي نوجوان مي توان او را در حل مشكلات كمك نمود. براي درك دنياي رواني نوجوانان بايد بدانيم كه او در اين دوران:
- بسيار جسور، زودرنج، درون گرا، خودراي و برتري جو مي شود.
- عقايد خود را محكم تر و آشكارتر بيان مي كند.
- تمايل دارد با دوستان خود درددل كند.
- آزادي عمل داشته باشد و مورد تاييد قرار گيرد.
- در اين دوران او براي كسب هويت تلاش مي كند.
نوجوان آرمان جوست و معتقد است كه دنيا را مطابق با معيارهاي خود عوض كند چون كارهاي نوجوان معمولا افراطي و هوسي است از جانب بزرگترها غيرعادي تلقي مي شود.
تغييرات خلقي يكي از ويژگي هاي بهنجار نوجوانان است. اگر به گفته هاي نوجوان اعتماد شود خوشحال خواهد شد. و زندگي اش را مثل ديگران اداره خواهد نمود و با زمينه هاي مختلف زندگي سازگار مي شود.
توجه خانواده و احترام به نوجوان باعث مي شود كه بيشترين وقت خود را در كنار خانواده بگذراند و از نظر تحصيلي و اجتماعي پيشرفت كند.
والدين براي نوجوان يك تكيه گاه هستند آنها بايد كمتر به او دستور بدهند و كمتر نظر خود را به او تحميل كنند آنها بايد قدرت خود را با نوجوانانشان تقسيم كنند تا بحران كمتر شود.
نوجواناني كه با مادر خود روابط حسنه اي دارند در پيشرفت تحصيلي، سازگاري با مدرسه و معلمان و داشتن هويت و خويشتن پنداري محكم و يكپارچه بهتر از نوجواناني هستند كه با مادر خود روابط صميمي ندارند.
براي تضمين بهداشت رواني، كسب هويت و استقلال، سالمترين راه روابط نوجوانان با والدين به صورت دائمي و صميمي است.
اختلاف و تعارض با برادر و خواهر مثل اختلاف با پدر و مادر براي او ايجاد ناراحتي مي كند. تنهايي يكي از ويژگي هاي نوجواني است و نشانه نابهنجاري يا بيماري نيست. نوجوان سعي دارد خود را از قيد قدرتي كه بزرگ ترهاي خانواده- مدرسه و اجتماع اعمال مي كنند رها سازد.
در اين دوره شكل ظاهري بدن و مخصوصا چهره خيلي اهميت پيدا مي كند و عزت نفس را تحت تاثير قرار مي دهد.
احساس پذيرفته شدن از طرف دوستان در طول اين دوره شكل مي گيرد، آنها مرتب جلوي آينه مي ايستند و لباس عوض مي كنند بنابراين والدين بايد در اين دوره حساس باشند و مساله را حاد نكنند و رفتارهاي او را براي ديگران بازگو نكنند.
از آنجا كه پديده خودكشي در بين نوجوانان بيش از ساير گروه هاي سني است بنابراين والدين بايد به نوجوان خود ياد بدهند كه چگونه هيجانهاي منفي را كنار بگذارد و ديدگاه مثبت داشته باشد.
دوران نوجواني دوره شكنندگي است اگر اين دوره بدون مشكل سپري شود نوجوان به بزرگسالي سالم تبديل خواهد شد. اگر پدر و مادر به ضروريات فوق توجه ننمايند، احتياجات نوجوان درك نشود و ثبات عاطفي در خانواده وجود نداشته باشد نوجوان دچار نابسامانيهاي رواني خواهد شد.
جواني نيز مانند كودكي و نوجواني، دوره دگرگوني و تكامل است. رويدادهايي كه در اين دوره اتفاق مي افتد بسيار مهم است و مي تواند بهداشت رواني فرد را تا آخر عمر تحت تاثير قرار دهد.
در اين سنين مسائل مهمي نظير ارتباط با ديگران، ادامه تحصيل، پيدا نمودن كار و حرفه مورد علاقه، ازدواج و تشكيل خانواده، داشتن فرزند، تحصيل فرزندان، سازگاري در زندگي زناشويي، سازگاري با محيط كار و... مطرح مي شود كه هر يك از اين موارد در تضمين باتخريب بهداشت رواني سهم دارد.
خشونت طلبي
ژنتيكي يا اكتسابي؟
امروزه تقريباً انتظار داريم براي هر چيزي در جهان يك ژن وجود داشته باشد. اين حرف چندان هم غيرمنطقي نيست. در واقع نقش ژنتيك در زندگي ما روز به روز بيشتر مي شود و به نظر مي رسد امروزه همه مي دانند ژنتيك چيزي فراتر از رنگ چشم و فرورفتگي چانه است. اما دامنه تاثير ژنتيك به تدريج به مسايل رفتاري واخلاقي نيز گسترش مي يابد. آيا واقعاً ممكن است آنچه ما به آن بداخلاقي يا خلافكاري مي گوييم تنها تحت تاثير يك ژن به وجود آمده باشد؟
يكي از اولين تحقيق ها در اين زمينه در سال 2002 در استراليا انجام شد و به نتايج جالبي رسيد. اين تحقيق نشان مي داد از ميان افرادي كه در كودكي در محيط نامناسب رشد كرده و يا مورد سوءاستفاده قرار گرفته بودند، افرادي كه داراي سطوح پايين فعاليت اين ژن بودند چهار برابر ديگران درگير خشونت، سرقت و ساير اعمال ضداجتماعي شده بودند. حتي در ميان آن دسته از افرادي كه در شرايط مناسب كودكي خود را گذرانده بودند، ميزان خشونت در افرادي با كاهش فعاليت اندكي بيش از متوسط جمعيت بود.
اليس مارتون، محقق اعصاب و روان در مركز تحقيقات مغز دانشگاه ملبورن كه بررسي هاي فراواني داشته است، مي گويد: اين تحقيقات درباره ژنتيك خشونت يك مسئله را براي ما به اثبات رسانده است: ژنتيك است كه ما را پرخاشگر مي كند اما چاقوكشيدن، كار عوامل محيطي است.
و ضمناً همه افراد اين گروه ها هم دچار اين نقص ژني نبودند. در واقع هنوز چندان مشخص نيست كه ميزان شيوع اين نقص ژني در جامعه چه قدر است. گرچه يك تحقيق كه در سال 2009 انجام شده است، نشان مي دهد كه عوامل ژنتيكي مي توانند تا 50 درصد در گرايش افراد به سمت خشونت نقش داشته باشند.
در واقع هرگونه تلاش براي جبران اثر اين ژن بايد از طريق عوامل محيطي انجام گيرد. بررسي ها نشان داده است كه مداخلات پيشگيرانه مي تواند بسيار در اين زمينه موثر باشد. چندي قبل تحقيقي كه در دانشگاه كنيتيكت آمريكا انجام شده بود، نقش اين مداخلات را نشان داد. در اين تحقيق حدود 3000 نوجوان بين 12 تا 17 سال كه دچار نقص در ژني موسوم به هاتا بودند، مورد بررسي قرار گرفتند. مطالعات نشان داد اين نقص ژني سالها پيش شناخته شده است و وجود آن احتمال بروز رفتارهاي سوءمصرفي مواد مخدر و الكل و همچنين كاهش خويشتن داري را افزايش مي دهد.
در اين تحقيق، نيمي از اين افراد به طور تصادفي تحت حمايت برنامه هاي آموزشي مبارزه با مواد مخدر قرار گرفتند. يك سال بعد اين افراد با افرادي كه تحت آموزش قرار نگرفته بودند، مقايسه شدند و نتيجه كار بسيار جالب بود. افراد گروه مقابل دو برابر بيشتر درگير رفتارهاي پرخطر مانند مصرف مواد مخدر شده بودند.
به طور كلي اين يافته ها نشان مي دهد كه در صورت مداخلات مناسب در مقطع نوجواني، آموزش مي تواند بر سرنوشت افراد غلبه كند. اين مسئله به ويژه از اين جهت حايز اهميت است كه بررسي ها نشان مي دهد اگر فردي در دوران نوجواني گرفتار رفتارهاي پرخطر نشود، احتمال اقدام به اين رفتارها در ادامه طول زندگي اش به شكل قابل توجهي كاهش مي بايد.
بازتاب تربيت در جامعه
منشاء خشونت چه غريزي و چه اكتسابي باشد اصلي ترين راه مقابله با آن جلوگيري از نهادينه شدن اين پديده در كودكان است. همانطور كه پرخاشگري وجه غريزي دارد بسياري از ويژگي هاي مثبت انساني مانند صلح جويي و ميل به تعاون و همكاري با ديگران نه تنها در انسان بلكه در حيوانات نيز از جايگاه غريزي برخوردار است.
همان طور كه يافته هاي باستان شناختي به وجود خشونت از ابتداي حيات بشر اشاره دارند، شواهدي نيز دال بر وجود صلح جويي به عنوان يكي از ويژگي هاي اوليه انسان ارائه مي كنند. بنابراين ذهن و روح كودك بهترين كارگاهي است كه در آن مي توان با اعمال عشق و محبت و روش هاي تربيت مناسب خشونت را محدود و مهار كرد.
متأسفانه خشونت خانگي يعني پديده اي كه شيوع فراواني يافته است علاوه بر اين كه منعكس كننده واقعيت هاي تلخ جامعه مانند فقر و بي توجهي است از بابت آينده و نقشي كه خشونت در آن دارد نيز هشداردهنده است. كودك درسي را كه در خانه و مدرسه ياد مي گيرد در جامعه پس مي دهد.
ما در جهاني زندگي مي كنيم كه خشونت با جلوه هاي سنتي و مدرن خود هنوز در آن پيشتاز است. طبق آمار سازمان بهداشت جهاني سالانه بيشتر از 5/1 ميليون نفر در جهان جان خود را به خاطر خشونت از دست مي دهند. تعداد به مراتب بيشتري با عوارض جسماني، جنسي و رواني شونت دست به گريبان هستند كه ميلياردها دلار هزينه هاي درماني، قانوني و تشكيلاتي دارد.
راه حل چيست؟
- واقع بين و خوشبين باشيد.
- انعطاف پذير باشيد و در برابر رفتار ديگران گذشت را هرگز فراموش نكنيد.
- از مبارزه و مواجهه با مشكلات زندگي هرگز نااميد نشويد.
- رفتاري متناسب با سن و شخصيت خود داشته باشيد.
- به اندازه كافي استراحت نماييد و از شب بيداري خسته كننده بپرهيزيد.
- هفته اي يك بار استراحت نموده و سالي يك ماه نيز به گردش و تفريح بپردازيد.
- ورزش و استنشاق در هواي آزاد و پاك را فراموش نكنيد.
- به سوي طبيعت برويد، زيبايي هاي طبيعت را ببينيد، به آنها بينديشيد و به خوبي ها فكر كنيد.
- از داد و فرياد بيهوده خودداري كرده و در مقابل مسائل روزمره خونسردي خود را حفظ نماييد.
- وقتي عصباني هستيد، عصبانيت خود را با يك فعاليت بدني بيرون بريزيد.
- هرگز در اختلافات ديگران مداخله نكنيد، مگر در فرصت هاي مناسب و در محيط آرام و آنهم صرفا براي رفع اختلافات طرفين.
- مشكلات عاطفي خود را در سينه نگهداري نكنيد، اگر درد دلي داريد با افراد مورد اعتماد به درد دل بپردازيد تا موجب تسلي خاطر و آرامش شما گردد.
- حتي الامكان هر مشكل را حل شده تصور كنيد و در فرصت هاي مناسب در حل آنها بكوشيد تا از بروز هيجانات در امان باشيد.
- اگر در آن واحد با چند مشكل مواجهيد بهتر است آنها را يك به يك حل كنيد.
- براي انجام كارهاي روزمره برنامه ريزي صحيحي داشته و از عجله كردن هاي بي مورد بپرهيزيد.
به طوركلي مهارتهاي زندگي شامل مهارتهايي است كه باعث افزايش توانايي هاي رواني- اجتماعي افراد مي شود و او را قادر مي سازد تا بطور موثر با مقتضيات و كشمكش هاي زندگي روبرو شود. آموزش مهارتهايي چون حل مسئله و تصميم گيري، تفكر خلاق نقاد، برقراري ارتباط، خودآگاهي، همدلي، مهارت مقابله با استرس و مهارت جرأت آموزي و ابراز وجود همزمان با شكل گيري شخصيت و رشد تفكر شناختي كودك و دوره هاي حساس نوجواني مي تواند به ميزان زيادي از آسيب هاي رواني- اجتماعي آينده اش پيشگيري كند و بهداشت رواني مناسبي برايش شكل دهد.
تحليل كارشناسانه رويدادها كه توأم با آسيب شناسي و ارائه طرق پيشگيري و رويارويي يا مديريت و درمان مسائل باشد نقش بسيار مثبتي در مقابله با خشونت و ايجاد بهداشت رواني ايفا مي كند. در برابر مشكلات از هر نوعي كه باشند اقدامات پيشگيرانه مبتني بر پيش بيني هاي حرفه اي براي حفظ بهداشت رواني از همه كارسازتر است. بنابراين نكات گفته شده را فراموش نكنيد.

28 سال؛ ميانگين سن مصرف كنندگان
شيشه بلاي جان 27 هزار جوان ايراني

مجيد غمخوار
افزايش 140 درصدي كشف شيشه زنگهاي خطر را براي مقابله جدي با اين ماده مخدر به صدا درآورده است. ماده اي كه 90 درصد مصرف كنندگان آن جوانان زير 28 سال هستند.
در سالهاي گذشته هروئين، حشيش و علف شايد خطرناك ترين ماده هاي مخدري بودند كه معتادان در كشور مصرف مي كردند اما به دنبال حضور آمريكاييها و غربيها در افغانستان و اشغال اين كشور كم كم سر و كله قرصهاي اكستازي با نام هاي مختلف و اغواكننده در ميهماني شبانه جوانان ايراني پيدا شد. اگرچه پليس و سازمانهاي مسئول مانع ترانزيت قرص هاي روانگردان به كشور شدند اما برخي با سودجويي اقدام به توليد اين قرص ها در كشور كردند. از سوي ديگر مافياي مواد مخدر وقتي بازار ايران را اشباع شده ديد به فكر توليد ماده اي خطرناك تر و خالص تر از هروئين افتاد.
سه سال پيش بود كه براي اولين بار نام ماده مخدر شيشه در كشور مطرح شد. ماده اي بي بو كه به راحتي و حتي در كنار خيابان نيز قابل استعمال بود. تنها كافي بود چند صوت از اين ماده را در پايپ شيشه اي قرار داد و با كشيدن دهها مرتبه بيشتر به فضا رفت. هنوز چند ماهي از ورود اين ماده مخدر نگذشته بود كه به صورت همه گير در ميان جوانان معتاد رايج و جايگزين حشيش و ترياك شد. بسياري از جوانان كه از ماهيت صنعتي اين ماده خبر نداشتند به سرعت به سمت شيشه گرايش پيدا كردند و روزانه چندين صوت مصرف كردند. در حالي كه قيمت شيشه در بدو ورود به كشور 17 ميليون تومان بود در كمتر از يك سال به 5 ميليون تومان كاهش يافت.
توليد شيشه در آشپزخانه هاي خانگي
سردار حميدرضا حسين آبادي رئيس پليس سابق مواد مخدر، ماده مخدر شيشه را دامي براي جوانان دانست و در اين باره مي گويد: ماده مخدر شيشه با اهداف خاص وارد ايران شد و تا بخواهيم جلوي آن را بگيريم عوامل توليدكننده به مقاصد خود دست يافتند. وقتي ماده مخدر شيشه جزء قاچاق دارو محسوب مي شد و سوداگران به عنوان واردكننده غيرمجاز شناخته مي شدند گرايش به سمت قاچاق اين ماده افزايش يافت كه البته تلاشهاي بسياري صورت گرفت تا توانستيم قانون را تغيير دهيم.
وي ادامه مي دهد: براساس قانون جديد هر فردي كه بيش از 30 گرم شيشه به همراه داشته باشد به اعدام محكوم مي شود. اين قانون جامع در ترانزيت مواد مخدر موثر بود اما متاسفانه با واردات پيش ساخت هاي شيشه همانند افدرين به كشور امروزه هر معتادي مي تواند ماده مخدر را در خانه خود توليد كند. به همين دليل شاهد افزايش آشپزخانه هاي توليد شيشه در كشور هستيم.
حسين آبادي تاكيد مي كند: يك معتاد مي تواند با يك ميليون تومان يك كيلو شيشه درست كند و علاوه بر مصرف خود سود كلاني را از فروش مواد به دست آورد. البته پليس با قدرت با اين افراد و سوداگران برخورد مي كند. ضمنا بايد به معتادان هشدار داد به علت توليد ماده مخدر شيشه در آشپزخانه ها وعدم توجه به ميزان مواد به كار رفته، اين مخدر به علت داشتن مواد شيميايي به شدت مضر است و مي تواند موجب مرگ مصرف كننده شود.
قانون تغيير كرد/ ترانزيت شيشه از ايران به جنوب شرق آسيا
پس از گذشت چند دهه بالاخره قانون مبارزه با مواد مخدر تغيير كرد و شيشه و كراك در رديف مواد مخدر صنعتي قرار گرفتند. البته نقطه عطف قانون علاوه بر حبس هاي طولاني مدت، اعدام براي حمل كنندگان بيش از 30 گرم ماده مخدر صنعتي بود. ماده اي كه ديگر نه تنها در كشور توليد مي شد بلكه ايران را به يك صادركننده اين ماده به جنوب شرق آسيا تبديل كرد.
همين مسئله موجب طمع بسياري از جوانان شده و آنها را به ورطه نابودي كشاند چرا كه باندهاي مافيايي با توليد شيشه در كشور آن را در كشورهاي مقصد از جمله تايلند و مالزي تا كيلويي 80 ميليون تومان نيز مي فروختند.
جوانان كه سوداي پولدار شدن را در سر مي پروراندند تنها طمعه اي براي انتقال مواد به اين كشورها بودند. امروز دهها ايراني در مالزي، اندونزي و تايلند به جرم حمل شيشه در زندان هستند و باتوجه به قانون اين كشورها شمارش معكوس براي اعدام آنها آغاز شده است.
27 هزار جوان ايراني در دام شيشه/ مرگ در انتظار مصرف كنندگان
براساس آمارهاي موجود در كشور 2/2 درصد معتادان با جمعيت پايه كمتر از يك ميليون و 200 هزار نفر، معتاد به مصرف شيشه هستند و با اين احتساب، حدود 26 هزار و 400 نفر در كشور ماده بسيار خطرناكي به نام شيشه مصرف مي كنند كه در كمتر از يك سال، فرد مصرف كننده را زمين گير مي كند.
دكتر آذرنوش بختياري، متخصص درمان اعتياد به شيشه در مورد عوارض مصرف اين ماده مي گويد: بر اساس گزارشهاي رسمي از مراكز فعال درمان اعتياد به شيشه در تهران، بزرگترين ريسك و مخاطره مصرف اين ماده، اقدام به برقراري روابط جنسي بدون اراده و بدون در نظر گرفتن مسايل ايمني و پوششي و خطر ابتلا به ايدز است. گزارشات متعددي درباره افزايش شمار مبتلايان جديد به ايدز كه پيش از ارتباطات جنسي، كريستال يا شيشه استفاده كرده اند اعلام شده است.
وي با بيان اينكه متاسفانه 90 درصد مصرف كنندگان شيشه جوانان هستند تصريح مي كند: افزايش حرارت بدن، فشار خون و ضربان قلب هنگام استعمال شيشه، تسريع در تنفس، توهم، افسردگي، روان پريشي و افزايش رفتارهاي خشونت آميز از ديگر عوارض مصرف شيشه است. همچنين درمان اعتياد به محرك ها، بالا بودن احتمال رفتن به كما و مرگ به خاطر مصرف بيش از حد شيشه را نيز بايد در نظر گرفت.
اين متخصص درمان اعتياد به شيشه تاكيد مي كند: افسردگي، تضعيف حافظه كوتاه مدت، افزايش رفتارهاي خشن، نوسانات خلقي و همچنين آسيب به سيستم ايمني بدن از ديگر عوارض شديد مصرف شيشه است كه بلافاصله پس از آغاز مصرف ظاهر مي شود.
فعاليت تنها يك مركز براي درمان اعتياد به شيشه
با ديدن صفحات نيازمندي ها و تبليغات روزنامه ها با تبليغات گوناگون درمان اعتياد مواجه مي شويم. درمان 24 ساعته بدون درد، ترك ماده مخدر بدون نياز به بستري شدن، سم زدايي در 12 ساعت و ارسال داروهاي ترك اعتياد تنها نمونه هايي از تبليغات رنگارنگ و البته توخالي ترك اعتياد است.
براساس گفته مسئولان تا چندي پيش كمپ ترك اعتياد شيشه وجود نداشت اما يك مؤسسه خيريه اقدام به تاسيس تنها مركز ترك اعتياد شيشه كرد كه با اما و اگرهاي فراواني روبرو شد. برخي از كارشناسان معتقدند شيشه ترك ندارد و برخي ديگر ترك آن را ناممكن مي دانستند. اما عباس ديلمي زاده مديرعامل جمعيت خيريه تولد دوباره در اين باره مي گويد: هم اكنون 224 معتاد به شيشه در نخستين كمپهاي تخصصي درمان شيشه در كشور زير نظر انجمن خيريه تولد دوباره تحت بازتواني هستند كه بهبوديهاي موثري در اين زمينه حاصل شده است.
وي ادامه مي دهد: حضور پزشكان، روان پزشكان، روانشناسان، مددكاران و كارشناسان در كمپهاي تخصصي ترك اعتياد به شيشه همراه با ارزيابي عملكرد درماني موجب شده تا نتايج مطلوبي در ارائه راهكارهاي ترك اين ماده مخدر به دست آيد. البته طول مدت درمان ابتدايي معتادان به شيشه حداقل سه ماه و ادامه درمان يك تا هفت سال است و معتاداني كه پس از سه ماه به زندگي بازگشته و درمان را ادامه نمي دهند در خطر رجوع به مخدر قرار دارند.
افزايش 140 درصدي كشف شيشه
افزايش 140 درصدي كشفيات شيشه در كشور نشان از دام مافيا براي گسترش ماده مخدر شيشه در ميان جوانان دارد. سردار علي مويدي رئيس پليس مبارزه با مواد مخدر در اين باره مي گويد: گرچه تعداد كارگاههاي توليد شيشه كه به وسيله پليس كشف و منهدم شده كاهش يافته اما ميزان توليد اين كارگاه ها نسبت به سال گذشته افزايش پيدا كرده است.
وي از انهدام 45كارگاه توليد شيشه در كشور خبر داد و مي افزايد: اين در حالي است كه در سال گذشته 87 كارگاه توليد شيشه از سوي پليس منهدم شده است. بنابراين، شاهد كاهش 48 درصدي كارگاه هاي توليد شيشه در كشور هستيم.
برخورد با مواد مخدر صنعتي به ويژه شيشه نيازمند يك عزم ملي در حوزه پيشگيري، برخورد انتظامي، برخورد قاطع قضايي و درمان است زيرا در غير اينصورت ماده مخدر شيشه همانند قاتلي خاموش هر لحظه توان و جان جوانان ايراني را مي گيرد.