آب شكني شهروندان براي عبور از سيلاب!
نگاهي به زيباسازي مبلمان شهري و چالش هاي پيش رو- بخش پاياني

حسن آقايي
... ناگهان غرش رعد و برق كه زمين و زمان را مي لرزاند و مردم را هيجان زده مي كند بغض ابرهاي تيره و خاكستري را نشتر مي زند و لحظاتي بعد تور شفاف اشك آسمان بر سر ديارمان كشيده شده و زندگي شوق انگيز مي شود.
نعمت باران فوايد بسياري در هر بخش از مجموعه زندگاني دارد و براي ما در رده اول خيمه گاه كهنه آلودگي را درهم فرو مي ريزد، نفس از تنگناي سينه برمي آيد، اكسير هواي پاكيزه دم، بازدم مان مي شود و چركابه هاي دود و غبار از چهره و بدنه شهر زدوده شده و شفاف مي شود...
باران اما در جاهايي در زمين به بن بست جريان مي رسد و آب باران بر موانع و تدابير غلبه مي كند و شهروندان با وضعيتي غيرمعمول روزمره روبه رو مي شوند و...
اين گزارش پيرامون آبگرفتگي در سطح برخي خيابان ها و گذرگاه هاست كه اتفاقات و بايد و نبايدهاي آن از نظرتان مي گذرد.
مردم پشت سيلاب ها
ريزش تند و پيوسته چندساعته باران هاي اخير در تهران موجب آبگرفتگي سيلاب وار و حوضچه ها در خيابان و پياده روها مي شود. اين وضعيت را همه ساله از ديرباز تاكنون در فصل بارندگي ها شاهد بوده ايم. شايد از جمله علل همان باشد كه مردم آن را وجود انبوه آشغال و هر چيز دورريختني مضاف به برگ هاي خشكيده درختان و يا كلا عدم ظرفيت آبراه هاي سطح شهر در جريان آب باران مي خوانند. اما برخي شهروندان درباره ريزش باران هاي اخير اظهار مي كنند بايد شكرگزار باشيم آن سيل هاي خانمان برانداز در بعضي كشورها را نداريم كه با قايق هم نمي توان از اين مشكل عبور كرد و در امان شد.
بارندگي در آخرين روز آبان ماه در مناطق مختلف شهر نيز باعث آبگرفتگي و سيلاب و مشكلات متعدد در اياب و ذهاب مردم و ترافيك شد. «علي خاني» ساكن منطقه صادقيه در غرب تهران مي گويد: «حوالي ميدان صادقيه و گذرگاه هاي اطراف شدت باران و آبگرفتگي معابر به حدي بود كه رهگذران دچار سردرگمي عبورشان شده و انبوه خودروها نيز نمي توانستند حركت كنند.» او به نقل از مغازه داران مي گويد: «آبراه هاي اين منطقه ظرفيت حجم سيلاب حتي رگبار شديد مقطعي را هم ندارند.»
«عليرضا حيدري» يكي ديگر از شهروندان هم از آبگرفتگي و انباشت آب باران در بخشي از خيابان دردشت و گذرگاه هاي اطراف ايستگاه مترو مي گويد و مي افزايد: «باران رحمت الهي است اما برخي از مشكلات هنگام بارندگي ناشي از نبود كشش جوي ها و ناهمواري هاي سطح خيابان و پياده روها است كه آب در آن ها جمع مي شود و باعث مشكل عبور و مرور مردم و كندي ترافيك مي شود.»
آب شكني و عبور
غافلگيري مردم در جريان سيلابي شدن آب باران عصرگاه دوشنبه پايان آبان ماه حوالي تقاطع خيابان طالقاني- مفتح نيز سبب ايجاد آشفتگي معضل انباشت آب باران در سطح خيابان و پياده رو مي شود و برخي مردم ناچار به آب زده و با تغيير مسير، راه به گذرگاه هاي ديگر مي برند.
«صالحي» شاغل در يك تشكيلات فرهنگي، تعريف مي كند: «آبگرفتگي در سطح خيابان و پياده روهاي اين محل باعث شده بود عده اي از مردم ناچار از سيلاب عرض خيابان عبور كنند. در اين حال يك نفر پيش از عبور از عرض خيابان كفش هاي خود را از پا درمي آورد و به دست مي گيرد. چند قدم كه مي رود يك لنگه كفش او به آب افتاده و برده مي شود. او با شتاب مي رود كفش را بگيرد ولي لنگه ديگر كفش از دستش به آب مي افتد. در همين حال ناگهان پايش در چاله اي فرو مي رود. درنگ نكرده ناچار بدون كفش و لباس سراپا خيس خود را به آن سوي عرض خيابان مي رساند و مي رود.» او مي افزايد: «عوامل شهرداري با وسايلي نظير چوب و چنگك تلاش مي كردند گرفتگي جوي ها از آشغال را برطرف كنند.» اين شهروند كه با عبور از سيلاب خيابان در حالي كه نيمي از ساق پايش در آب فرو رفته بود خود را به ايستگاه مترو مي رساند. او مي گويد موقعي كه به سالن سكوي مترو مي رسد مي بيند باران از سقف محل ريل گذاري نفوذ كرده و محوطه گذرگاه قطار را خيس كرده است.
شيب هاي خطرساز هنگام يخبندان
«خداياري» بازنشسته، هم از مشكل نبود جوي در حاشيه خيلي از گذرگاه عابران مي گويد كه هنگام بارندگي آب، سطح اين معابر را دربرمي گيرد.
به گفته او در بسياري از حواشي خيابان، كوچه و پارك ها كه جوي آب نيست آب باران در سرازيري شيب ها سطح اين معابر را مي پوشاند. ناچار مردم بايد روي آب عبور كنند كه براي برخي افراد سالمند مشكل ساز مي شود. اين شهروند پيشنهاد مي كند هنگام احداث چنين گذرگاهي ساخت جويبار در نظر گرفته شود و مي افزايد: «اين معابر شيب دار هنگام ريزش برف و زمان يخبندان سبب سر خوردن عابران به ويژه خردسالان و افراد كهنسال شده و دچار آسيب ديدگي مي شوند. در اين مورد ديده شده به رغم شن ريزي و پاشيدن نمك روي خيابان ها و بزرگراه ها نيز لازم است همين اقدام ايمني در كوچه ها و ديگر معابر حاشيه اي اعمال شود.»
آبگرفتگي، مردم و مسئولان
از يك پژوهشگر اجتماعي نظرش را درباره موضوع آبگرفتگي و خدمات و تسهيلات شهري مي پرسم. او در بخشي از صحبتش مي گويد: «چرا من پاسخ شما را بدهم؟ مسئولان مربوطه بايد جوابگو باشند!»
«ع- كاردان» كمي مكث مي كند، بعد با اشاراتي به توصيه هاي ديني مي افزايد: «مسئولان برنامه ريزي و مجري مسايل اجتماعي در محدوده سازمان متبوع بايست نياز و مشكلات شهروندان در زمان پيشامدهاي طبيعي را رصد كرده و نسبت به رفع و ساماندهي مشكلات آنان هرچه كامل تر و فراگيرتر ايمني زندگي شان را تأمين و احساس كنند. ضمناً اين گونه شدن ها قطعاً در اخلاق و روابط عمومي فردي و اجتماعي اثر مثبت نيز گذاشته و باور توجه مديريت به بهينه سازي و ساز و كارهاي متعارف افراد جامعه در جريان زندگي ملموس تر مي شود. اما درباره آنچه سؤال شما است بايد گفت فرد يا افراد به تنهايي نمي توانند به نيازهاي محق و كم و كسري هاي كلان و درگير عمومي را رفع و رجوع كنند، اگرچه هر شخصي بايد خود هر آنچه موجب آرامش روحي و فكري و مسايل شخصي، خانوادگي، كار و... مي شود را بدوا با تفكر و مصلحت تصميم گيري و اقدام كند. مثلا در رانندگي قانون را حتما رعايت كند اما به تنهايي نمي تواند گره ترافيك را بگشايد و يا باز در ارتباط با موضوع مدنظر شما، جلوي سيلاب را بگيرد. اين امور كلان در حيطه عمل به وظيفه دستگاه هاي مسئول و برنامه ريز است.
شتك آب گل آلود به عابران
شتك آب گل آلوده باران و برف از فرورفتگي يا چاله اي در خيابان هنگام عبور سريع خودروها هميشه باعث ناراحتي و گاه اعتراض عابران مي شود.
اين موضوع را از «قرباني» راننده، مي پرسم. او در چنين اتفاق اگرچه مي گويد:هنگام رانندگي ملاحظه مي كند باعث پراكندگي و شتك آب باران به عابران نشود، ولي مي افزايد: «چاله و ناهمواري هاي آبگير در خيابان ها زمان ريزش باران براي هيچ راننده اي قابل رويت نيست. مشكل، بيشتر ناشي از زيرسازي غيراستاندارد آسفالت خيابان است.» او درباره آبگرفتگي معابر با بيان اين كه جوي ها شريان اصلي جريان آب هستند، اضافه مي كند: «اغلب اوقات به دليل گرفتگي انبوه ضايعات در جوي ها، آب باران به سمت معابر سرريز شده و باعث ايجاد مشكل مضاعف ترافيك و عبور مردم مي شود. چاره آبگرفتگي ها همسان سازي سطح خيابان ها و لايروبي و تخليه آشغال جوي هاست.»
شيب معابر به سمت جوي ها
نظر «ملكي» مدير نمايندگي بيمه درباره مشكل چاله چوله هاي آبگير خيابان ها و پاشيده شدن آب در اثر عبور خودروها به عابران معطوف اين راهكار مي شود. براي رفع اين معضل لازم است در فواصل طول جوي ها به ويژه جوي هاي سرپوشيده، دريچه گلوگاه آن ها داراي پنجره باشند تا آشغال همراه آب باران گرفته شده، داخل مسير آبراه نرفته و مانع جريان سريع آب نشود. اكثر پراكندگي آب باران در سطح معابر به علت گرفتگي مسير همين آبراه هاست.» او در همين ارتباط به عنوان راهكار ديگري در مشكل آبگرفتگي گذرگاه ها به وجود شيب در خيابان ها اشاره مي كند و مي گويد: «به اين معنا كه موقعي خيابان داراي شيب به سمت جوها باشد طبعا آب هدايت شده به سوي آبراه مي رود. در چنين حالت هم مشكل آبگرفتگي صورت نمي گيرد يا كاهش مي يابد و هم اين كه مشكلات هرز رفتن آب و شتك به عابران تا حد زيادي برطرف مي شود.»
كنده كاري ها در گذرگاه ها...
گفته هاي شهروند ديگري به نام «روح الله گروسي» شغل آزاد، در خصوص مشكلات هنگام بارش باران و آبگرفتگي كم و بيش شبيه ديگران است با اين تفاوت كه معضل كنده كاري هاي كوچه و پياده رو را مطرح مي كند.
او در اين مورد اظهار مي دارد: «كنده كاري هر چند گاه در خيابان، پياده رو، كوچه ها جهت مرمت و يا توسعه كابل گذاري، رفع شكستگي لوله و نشت آب و عمليات مخابراتي يك معضل در گذرگاه هاي مردم مي باشد. مشكل اين وضعيت در زمان بارندگي مضاعف مي شود. مهم ديگر در اين قضايا آن است كه پس از انجام عمليات، اغلب بازسازي محل موردنظر، تا مدت ها رها شده و مزاحم رفت و آمد مردم مي شود. در حالي كه شنيده شده اين قبيل سازمان ها پيش از عمليات كنده كاري براساس قرار با شهرداري، جدا از تعيين مدت انجام كار، پس از عمليات بايد در اسرع زمان، سطح كنده كاري ها را مرمت كنند.»
بازنگري مشكلات آبگرفتگي ها
كاردان پژوهشگر مسايل اجتماعي مي گويد: «آبگرفتگي و احيانا سيلاب و خسارت و مشكلات ناشي از آن در وهله اول متوجه دستگاه هاي متعددي مي شود كه نيازمند تدابير و تجارب و بازنگري زمينه مشكل دارد تا با كار كارشناسي به روز بتوان جلوي طغيان آب باران و معضلات اجتماعي را گرفت.»
جاي خالي خدمات شهري
نيمروز چهارشنبه 26/8/90 اولين تماس تلفني ام براي تهيه اين گزارش با... خدمات شهري است.
پس از چند زنگ با آقاي... صحبت مي كنم و موضوع گزارش و سئوالات را مي گويم او مي گويد: همين امروز به طور قطع براي انجام مصاحبه با معاونت هماهنگي مي كند. اين قول به خاطر تاكيدم بود كه فرصت سوزي نشود و براي همين هم مي گويم: همين امروز (چهارشنبه مذكور) باشد. مخاطب مي گويد فردا (پنج شنبه) ساعت 11-10 باشد. شماره همراه مي دهم. مي پرسم. خبر قرار قطعي مصاحبه را چه موقع مي دهيد؟ مي گويد «همين امشب». كه خبري نشد! اما فردا روز پنجشنبه به اداره مي آيم... به قسمت مربوط زنگ مي زنم كسي كه ديروز با او صحبت كرده بودم اما كسي نيست چندين بار ديگر... تا اين كه يك نفر مي گويد آقاي... امروز نمي آيد چون تعطيل است! چند بار ديگر در روزهاي پيش زنگ زده بودم كه فقط بوق آزاد شنيده مي شد القصه تا امروز دوم آذرماه، هيچ نتيجه اي جز انتظار، حاصل نشد!!
گزارش روز