نگاهي به تاثير نهضت عاشورا بر بيداري اسلامي ( بخش نخست)
نهضت عاشورا پشت صحنه انقلاب هاي مردمي

پريسا جلالي
در طول تاريخ افرادي بوده اند كه براي مبارزه با بي عدالتي جانفشاني كرده و گاه حتي موفق هم بوده اند اما فقط نام و نشاني از آنان در تاريخ باقي مانده و به مرور زمان خاطره رشادت هاي آنان از اذهان مردم پاك شده است ولي به راستي چه اتفاقي مي تواند سبب شود تا قيام عاشوراي امام حسين(ع) پس از اين همه سال زنده و جاويد بماند و بهترين و مناسب ترين الگوي عملي و اخلاقي ديگرقيام ها در طول تاريخ تا به امروز عليه ظلم و ستم و بيدادگري باشد؟
آيت الله جوادي آملي معتقد است كه اگر كسي عاقل شد، عادل هم است و اگر كسي عادل بود عاقل هم است و در تبيين علت گريه بر سيدالشهدا(ع) مي گويد: ما براي اينكه چنين درختي را خواستند قطع كنند و بريدند، اشك مي ريزيم و ناله مي كنيم... در جريان سيدالشهدا، در حقيقت انسان براي مظلوميّت عدل و عقل اشك مي ريزد.
با اين حال بايد اذعان كرد بيداري اسلامي كه اينك اغلب كشورهاي اسلامي را در برگرفته است نشأت يافته از انقلاب اسلامي ايران است كه سرچشمه حقيقي خود را از نهضت عاشوراي امام حسين(ع) اخذ كرده است.
اين اعتقاد اگرچه در بدو آغاز تظاهرات هاي مردمي منطقه دور از ذهن بسياري از دولتمردان آن بود اما بسياري از كارشناسان سياسي و افرادي اعم از بنيامين نتانياهو نخست وزير رژيم صهيونيستي به اين مساله اشاره و اعتراف كردند كه احتمال وقوع انقلاب اسلامي و مردمي، مشابه انقلاب ايران در مصر بسيار محتمل است.
وي كه از بدست گرفتن اداره امور كشور توسط گروه هاي اسلام گرا با بهره مندي از بحران سياسي آن زمان نگران بود پيش بيني اش درست از آب درآمد و اكنون گروه هاي اسلام گرا درصدد حذف رژيم جعلي اسرائيل در منطقه و توجه عميق تر به ارتباط با جمهوري اسلامي ايران هستند، همان اتفاقي كه در تونس، ليبي و اردن و ديگر كشورهاي خاورميانه رخ داد.
صدور انقلاب اسلامي متاثر از قيام عاشورا
شيمون پرز رئيس رژيم غاصب صهيونيسم در سخناني درباره اوضاع اخير مصر و بروز اعتراضات مردمي در اين كشور تاكيد كرد كه اگرچه تمامي اقدامات حسني مبارك مطابق خواست اسرائيل نبوده اما اين رژيم احترام زيادي براي وي قائل است، زيرا يكي از اقدامات مهم مبارك حفظ صلح! با اسرائيل بوده است.
كارشناسان سياسي معتقدند شباهت تحركاتي كه از تونس آغاز شد و با گذر از اردن و ليبي و... امروز آتش سركش آن مصر را درنورديده است به طور حتم برگرفته از پيامي است كه بنيانگذار جمهوري اسلامي ايران با تأسي از نهضت عاشورا سال ها پيش مطرح كرده بود.
چرا كه امام خميني(ره) ايمان داشت اسلام دروازه هاي ظلم را خواهد گشود و با صدور انقلاب، بذر استعمارستيزي و مقابله با استكبار را به تأسي از اصول اسلام و نهضت حسيني در سراسر گيتي خواهد پراكند.
اما به راستي چرا انقلاب اسلامي ايران كه متاثر از قيام عاشورا بود توانست زمينه هاي عالي خود را به ديگر جوامع آزاديخواه در بند صادر كند و جرقه انقلاب را در اين كشورها بيفروزد و پايه هاي قدرت پوشالي غرب در منطقه را متزلزل كند؟
در پاسخ به اين سؤال حجت الاسلام و المسلمين محمد حسين نيك فال نويسنده و عضو هيات علمي دانشگاه، جرقه بيداري اسلامي در منطقه و وقوع انقلاب اسلامي ايران را قيامي تأسي يافته از نهضت قيام امام حسين(ع) مي داند و قيام هاي رخ داده در جهان و تاريخ را به دو دسته تقسيم مي كند.
وي معتقد است: برخي قيام ها در راه فضايل انساني و برخي براي منافع شخصي و گروهي اتفاق مي افتند.
نيك فال ادامه مي دهد: قيام هايي كه در راه فضايل انساني شكل مي گيرند دو ويژگي را در خود جاي داده اند ؛ نخست اينكه محدود به يك دوره زماني نبوده و با گذر زمان از بين نمي روند و دوم قيام هايي كه شكست در آنها معنايي ندارد.
اين استاد دانشگاه در گفت و گو با گزارشگر كيهان مي گويد: با شاخص هايي كه از قيام امام حسين (ع) سراغ داريم مي توان نهضت عاشورا و قيام امام خميني(ره) را جزو اين دسته از انقلاب ها برشمرد كه تنها در مسير فضايل ديني وانساني شكل گرفته اند.
الگوي عاشورايي قيام هاي عدالت خواهانه
حضرت امام خميني(ره) معتقد بودند كه محرم و قيام حسيني باعث زنده ماندن اسلام در طول تاريخ بوده است.
رئيس پژوهشكده حكمت اسلامي مي گويد: نگاه فلاسفه اسلامي به ويژه فلاسفه شيعه به واقعه عاشورا «قدسي» است، نه يك پديده جزئي و صرفا تاريخي.
حجت الاسلام عليرضا قائمي نيا، رئيس پژوهشكده حكمت اسلامي درباره رويكرد فيلسوفان اسلامي به خصوص فلاسفه شيعه به واقعه عاشورا به فارس مي گويد: نگاه فلاسفه اسلامي به واقعه عاشورا قدسي است؛ خدا با ايده هاي قرآني پيوند دارد.
وي تصريح مي كند: دست خدا را در واقعه عاشورا مي توان ديد كه چگونه تاريخ را رقم زده و چگونه تاريخ را تغيير داده، البته الگوي حسيني به صورت توأمان تاثيرات اجتماعي و اعتقادي دارد و هيچ گاه متوقف نخواهد شد و موتور محركه تفكر اسلامي است.
قائمي نيا در توضيح اين موضوع مي گويد: فلاسفه اسلامي بر اين باور هستند كه «محرم» اسلام را زنده نگه داشته است كه مي تواند در هر عصر و تاريخ خاص، نمود داشته باشد.
رئيس پژوهشكده حكمت اسلامي تاكيد مي كند: فلاسفه شيعه نگاه الگويي به محرم دارند كه صرفا پديده تاريخي و جزئي نيست بلكه فراتاريخي است كه مانند واقعه درخشان تاريخي مي تواند الگوي حركت ها در طول تاريخ شود و تكرارپذير است؛ همان گونه كه امام خميني(ره) فرمود پيروزي انقلاب اسلامي را مرهون محرم است.
تاثيرات انقلاب اسلامي ايران از قيام حسيني
با بررسي و تحليل اهداف نهضت انقلاب اسلامي ايران به ريشه هاي مشترك انقلاب ايران و نهضت عاشورا مي رسيم كه ارتباط و پيوستگي اين دو را نمايان مي كند.
حجت الاسلام نيك فال در اين زمينه معتقد است: هدف امام حسين(ع) در روز عاشورا همان هدفي است كه امام خميني در جريان انقلاب اسلامي ايران دنبال كرد. به طور مثال مي توان به افشاگري هاي امام راحل اشاره داشت. امام حسين(ع) به معرفي چهره فاسد و تصوير واقعي از سياست هاي پليد بني اميه پرداخت و همين اتفاق كه در مورد نهضت امام حسين(ع) رخ داد و پس از عاشورا چهره واقعي بني اميه براي مردم آشكار و منجر به سقوط آل اميه شد را مي توان در نهضت امام خميني ديد. امام در سخنراني هاي خود چهره زشت و ننگين و نوكرمآبانه شاه را كه قبل از آن به شكلي ديگر براي مردم جلوه گري مي كرد هويدا ساخت.
اين عامل را بايد برگرفته از بصيرت و آگاهي دانست، تا جايي كه حضرت قاسم مرگ را از عسل شيرين تر مي داند كه مشابه همين بصيرت را در انقلاب اسلامي ايران مي توان ديد.
نيك فال مي گويد: در انقلاب اسلامي مي بينيم شهيد مدني در تبعيد مي گويد هر چه بيشتر در تبعيد بمانم گناه شاه بيشتر و ثواب من بيشتر است. اما موضوع بعدي بحث رهبري پيشگام است. حضرت اباعبدالله الحسين فرمودند كه به من امر كردند اول باشم و امام حسين هم در همه برنامه ها اول بود همچنان كه در جبهه شهادت ابتدا فرزند خودشان يعني حضرت علي اكبر(ع) را راهي ميدان جنگ كردند.
اين استاد دانشگاه مي گويد: تنها آزادي و آزادگي و مبارزه با ظالمان زمانه در راه زنده ماندن دين هدف قيام امام حسين (ع) بوده كه به الگوي تمامي ملت هاي آزاديخواه جهان مبدل شده است و انقلاب اسلامي ايران نيز به عنوان حركتي متاثر از قيام حسيني شكل گرفت .
بيداري اسلامي متاثر از نهضت عاشورايي
«آثار و تبعات نهضت عاشورا بر انقلاب اسلامي ايران و نهضت امام راحل بسيار زياد بود و مصداق آن را مي توان عظيم ترين راهپيمايي در سال 57 در روز تاسوعا و عاشورا عنوان كرد كه مردم ما با همان روحيه سلحشوري و معنويت به خيابان ها آمدند و در همان جا بود كه كمر رژيم طاغوت شكسته شد.»
جهانگير كوثري، نايب رئيس كميسيون امنيت ملي و سياست خارجي مجلس شوراي اسلامي با بيان اين عبارات تاكيد دارد كه بستر تحركات اسلام گرايانه در روز عاشورا و توسط امام حسين (ع) پايه ريزي شده است.
وي مي گويد: پيروزي انقلاب اسلامي ايران و تظاهرات هاي مردمي نشان دهنده اين بود كه مردم چقدر به اعتقاداتشان پايبندند مخصوصا نهضت امام حسين(ع) نه تنها در ايران بلكه در كشورهاي شيعي و مسلماني كه به ائمه معصومين اقتدا مي كنند به عنوان الگو پيش روي مردم قرار دارد و به همين علت حزب الله لبنان و گروه هاي جهادي ديگر شكل گرفته است.
اين نماينده مجلس شوراي اسلامي در ادامه به گزارشگر كيهان مي گويد: فداكاري و از خودگذشتگي كه امام حسين و ياران وفادارايشان داشتند الگوي خوبي بود و اين كه همه موجودي خود را به صحنه نبرد بردند و تا از ارزش هاي اسلامي و الهي كه پيامبر اعظم(ص) مبناي آن را در جامعه گذاشته بودند محافظت كنند كه مهم ترين آن امر به معروف و نهي از منكر بود، بايد مورد احترام و اقتدا قرار گيرد.
كوثري مي گويد: متاثر از اين اقدام اباعبدالله الحسين(ع) ملت ايران هم به رهبري امام خميني اين چنين عمل كردند و الگويشان عاشورا و محرمي بود كه در سال 60 هجري پايه گذاري شد.
به اعتقاد اين وكيل مردم در مجلس شوراي اسلامي اين روزها با تحولات خاورميانه شاهديم كه چه جوامع شيعه و چه اهل تسنن در منطقه خاورميانه ايثار و فداركاري و از خود گذشتگي كه نشأت گرفته از نهضت عاشورا بود را الگو قرار داده اند و با نثار جانشان به دنبال كوتاه كردن دست استكبار و ظلم و جور حاكمان در كشورشان هستند.
موضوعي كه صادق شهبازي، عضو شوراي مركزي جنبش عدالتخواه دانشجويي در گفت و گو با خبرنگار سرويس گزارش كيهان الگو گرفتن از نهضت عاشورا را براي جاري كردن خواست خدا و آيين اسلام در جوامع مختص مسلمانان نمي داند.
وي مي گويد: انقلاب امام حسين (ع) و ياران وفادار ايشان پيامي فراگير و بسيار شفاف و روشن براي همه ملت هاي مسلمان و همچنين ملت هاي آزاديخواه و تحت ستم جهان داشت.
به اعتقاد وي، الگوپذيري قيام عاشوراي حسيني فقط به كشورهاي اسلامي اختصاص ندارد بلكه بسياري از ملت هاي آزاديخواه و غير مسلمان جهان نيز از قيام حسيني الگو گرفته اند.
وي به بيداري ملت هاي منطقه اشاره مي كند كه دولتهاي اروپايي و امريكا تاكنون هزينه گزافي براي پيشگيري از پيروزي اسلامگرايان پرداخته اند.
اين فعال دانشجويي همچنين ادامه مي دهد: مهم ترين استراتژي نظام سلطه متوقف كردن صدور انقلاب اسلامي با فشار به ايران اسلامي به عنوان پرچمدار الگوپذيري از قيام عاشورا و ترويج ايران هراسي در منطقه و جهان است.
شهبازي پيروزي انقلاب را فراتر از يك انقلاب بلكه تحول بزرگي در عرصه سياسي، اجتماعي، اقتصادي و حتي فرهنگي و بيداري اسلامي در ميان ملل مسلمان مي داند كه پذيرفتن اقتدار ايران اسلامي حداقل اعتراف محافل غربي خواهد بود .
البته ناگفته نماند كه بصيرت و آگاهي مردم شرط موثر پيروزي و تداوم و استمرار انقلاب اسلامي در دوران مبارزه با رژيم ستم شاهي بود و آگاهي هاي عميقي كه در مـيان مـلت ايران پديد آمد مرهون رهنمودهاي امام خميني(ره) به عنوان بنيانگذار جمهوري اسلامي بود و پس از آن نيز رهبري امام خامنه اي توانست نظام اسلامي در ايران را از چالش هاي مختلفي عبور دهد و بر اقتدار ملي و منطقه اي جمهوري اسلامي بيفزايد.
كارشناسان غربي نيز به اين نكته اذعان دارند كه انـقلاب اسـلامي بـلوك بنديها و نـظام دوقـطبي تـثبيت شده در نظام بـين الملل جهان را درهم ريخت.
ولايت و شهادت دو خطر براي دشمن
دو اصل از اصول اساسي در دين مبين اسلام ولايت و شهادت عنوان مي شود.
دو عاملي كه هميشه موجب هراس دشمنان بوده و معبري براي دستيابي به پيروزي شده است.
حجت الاسلام نيك فال با اشاره به اين دو عامل مي گويد: وفاداري ياران سيدالشهدا(ع) در كربلا و جانفشاني آنها براي احكام اسلام و عشق به شهادت علت پيروزي و ماندگاري قيام عاشورا بود. امام حسين قيام خود را براي ماندگاري اسلام مفيد مي داند و مرگ را براي خود دلچسب برمي شمارد درست مثل گردن بندي براي يك دختر جوان.
وي به شرايط كنوني جوامع اسلامي اشاره مي كند و مي گويد: در همين زمان كه استكبار جهاني با شناخت عناصر اصلي اسلام يعني شهادت و ولايت به كمرنگ كردن اين دو عنصر در جوامع اسلامي پرداخت اما تاثير آن به خاطر بيداري اسلامي كه رخ داده است محال است كه اتفاق بيفتد تا جايي كه انديشمندان غربي هم به اين موضوع اعتراف مي كنند. همان طور كه مهاتماگاندي مي گويد: من براي هند ارمغان جديدي نياوردم بلكه از مطالعاتم از نهضت عاشورا پي بردم كه اگر بخواهيم هند را نجات دهيم واجب است همان راهي را بپيماييم كه
حسين بن علي(ع) پيمود.
و يا دانشمندان ديگري كه معتقدند حسين با قرباني كردن عزيزترين افراد خود درس فداكاري و جانبازي به دنيا آموخت.
گزارش روز