(صفحه(12(صفحه(10(صفحه(6(صفحه(9(صفحه(7(صفحه(8(صفحه(15(صفحه(11(صفحه(5(صفحه(16(صفحه(13(صفحه(4(صفحه (2.3.14


شنبه 18 شهریور 1391 - شماره 20301

ضرورت بررسي راهكارهاي كاهش تلفات درسوانح رانندگي (بخش نخست)
زلزله خاموش تصادفات در جاده ها



ضرورت بررسي راهكارهاي كاهش تلفات درسوانح رانندگي (بخش نخست)

زلزله خاموش تصادفات در جاده ها

صديقه توانا
سفر يك نياز روحي و ضروري براي تمام انسانها در طول تاريخ بوده و هست چرا كه در سفر خام ها پخته، كم تجربه ها آب ديده و جسم و جان صيقل داده مي شود.
در پستي و بلندي هاي جاده هاست كه درس ها و تجربه ها كسب مي شود و انسان به قدرت لايزال الهي در خلق چهارفصل زيبا و درياهاي بيكران آبي و شب هاي پرستاره در كوير پي مي برد. اما به راستي چه سفري خوش است؟ آيا اين سفرهاي پرمخاطره در اين روزها كه آمار بالاي تصادفات آن در جاده ها در صدر اخبار قرار دارد مي تواند چنين درس هايي به مسافران بدهد؟
وقتي پس از چند روز تعطيلي ايران رتبه اول در تلفات رانندگي را كسب مي كند چطور مي توان گفت كه سفر خستگي چند ماه كار كردن را از تن به در مي كند. زماني كه هنوز نمي توانيم فرهنگ صحيح رانندگي را در جاده ها پياده كنيم و هنوز شاهد قوانين 50-40ساله قبل در راهنمايي و رانندگي هستيم و توليد خودرو متناسب با جاده هاي باريك و كم عرض كشور نيست و مسئولان علي رغم تلاش هاي شبانه روزي براي ايجاد سفري امن براي مسافران در جاده ها نمي توانند اين شرايط را در حد مطلوب پياده كنند، طبيعي است كه بايد شاهد زلزله خاموش تصادف هاي جاده اي در ايران باشيم و اساسا به خلق ركورد مردم ايران در تصادفات جاده اي عادت كرده ايم. در همين چهار روز از تعطيلات عيدفطر بود كه ركورد بي نظير و تأسف برانگيزي در تصادف هاي جاده اي خلق شد و بيش از 200 نفر يعني كمي كمتر از آمار جان باختگان زلزله آذربايجان در جاده هاي ايران بر اثر سوانح رانندگي جان خود را از دست داده اند و بدين ترتيب بود كه از سوي مديرعامل ستاد ديه كشور اعلام شده است كه ايران رتبه اول دنيا در تعداد كشته و مجروح در حوادث رانندگي را داراست!
دليل افزايش تصادفات جاده اي در ايام تعطيلات و راهكارهاي كاهش حوادث رانندگي، سوژه گزارشي است كه هر چه در مورد آن گفته و نوشته شود باز هم كم است، چرا كه مسافران و رانندگان هميشه نيازمند اطلاع رساني و هشدار و تلنگر هستند. چه بسا خيلي از رانندگان متخلف با خواندن حوادث دلخراش در جرايد يا ديگر صحنه هايي از تصادفات و خسارات جاني و مالي به خود آيند و هنگام رانندگي با آرامش و دقت بيشتري در جاده ها حركت كنند و فرهنگ صحيح رانندگي را بياموزند و از سوي ديگر هم مسئولان مربوط در راهنمايي و رانندگي و وزارت راه و شهرسازي به فكر اصلاح قوانين و بهسازي جاده ها باشند.
ضعف مهندسي راه و ترافيك در جاده ها
در تمام دنيا عوامل متعددي درتصادفات جاده اي دخالت دارند كه مهم ترين آنها رفتارهاي راننده است لذا بحث آموزش از سوي مسئولان ذي ربط قبل از مهندسي راه و ايمني خودروها مورد توجه قرار گرفته است.
سرهنگ دكتر عليرضا اسماعيلي، عضو مركز تحقيقات و ارتقاي ايمني دانشگاه شهيد بهشتي و استاديار دانشگاه علوم انتظامي در گفت وگو با گزارشگر كيهان با اشاره به اينكه رفتارهاي انساني و رانندگان در كشور ما بيشترين نقش را در تصادفات جاده اي برعهده دارند، به دلايل و چرايي اين موضوع مي پردازد و مي گويد: «حركات خطرناك مثل دوبل پارك كردن و خطاهاي رانندگي نيز از رفتار راننده تجلي مي يابد. وقتي در يك خياباني جاي پارك نيست و راننده مجبور به پارك دوبل مي شود، اين تصور كه افراد مقصر هستند نيز تغيير مي كند و در حال حاضر روي مهندسي رانندگي كار مي شود.»
دكتر اسماعيلي اضافه مي كند: «طبيعي است كه در يك شهر، خودروها در مكان هاي خاصي بايد پارك كنند، اما وقتي جاي پارك به اندازه كافي وجود ندارد و راننده مجبور مي شود خودروي خود را در محل نامناسبي پارك كند به ظاهر او مرتكب تخلف شده است و يك رفتار خطا از او سرزده است. در حالي كه در واقع اين رفتار او ناشي از ضعف مهندسي ترافيك شامل كمبود پاركينگ و جاي پارك است، پس رفتارها هم متأثر از مهندسي راه است.»
اين استاديار دانشگاه علوم انتظامي به چنين موارد مشابهي در جاده هاي كشور اشاره مي كند و مي گويد: «در مسير تهران- اصفهان كمتر شاهد حركات خلافي از سوي رانندگان هستيم چون جاده خوب است اما وقتي همين راننده در يك جاده كم عرض و پرترافيك قرار مي گيرد و ساعتها بايد وقتش را هدر بدهد، تخلفات زيادي مي كند. پس وقتي شرايط راه و جاده مناسب نيست راننده عصبي به طور طبيعي رفتارهاي غيرمتعارف از خود نشان مي دهد. ترافيك جاده، حجم زياد خودروها و خستگي مضاعف به ظاهر و علي رغم ميل باطني باعث بروز رفتار غيرمتعارف از سوي يك راننده مي شود.»
آموزش هاي راهنمايي و رانندگي بايد مستمر باشد
در اكثر كشورهاي دنيا آموزش هاي راهنمايي و رانندگي مقطعي و كوتاه مدت نيست و با گرفتن يك گواهينامه پايان نمي يابد. آموزش هاي راهنمايي و رانندگي بايد در كشور ما به صورت مستمر و دائمي باشد تا به مرور زمان شاهد كاهش تلفات و تصادفات و حوادث رانندگي در سطح شهرها و جاده هاي كشور باشيم.
سرهنگ دكتر اسماعيلي در ادامه صحبت هاي خود با تاكيد بر اين موضوع كه آموزش راهنمايي و رانندگي فقط گرفتن آئين نامه نيست، خاطرنشان مي كند: «در دنيا اين آموزش ها هميشه ادامه دارد و براي سنين و جنسيت هاي مختلف متفاوت است كه متأسفانه اين خلأ در سيستم آموزش راهنمايي و رانندگي ما وجود دارد.»
وي مي گويد: «اين تصور غلط كه بعد از گرفتن گواهينامه ديگر نيازي به آموزش نيست بايد اصلاح شود. اين آموزش ها بايد در طول زندگي و متناسب با شرايط روز دنيا و سن افراد ادامه داشته باشد و چه بسا حتي در زمان تمديد گواهينامه هم بايد آموزش براي راننده لحاظ شود. ضمن اينكه در كنار تمام موارد فوق مهندسي راه هم بايد درست شود.»
اين استاديار دانشگاه مي گويد: «افراد با امكانات و خدمات مهندسي راهي كه ايجاد مي شود بيشتر به سمت رفتارهاي قانونمند مي روند.»
تعطيلات 5روزه و كاهش 27درصدي تلفات جاده اي
ماه شهريور يكي از پرسفرترين ايام سال به حساب مي آيد به خصوص امسال كه در پايتخت شانزدهمين اجلاس سران كشورهاي عضو جنبش عدم تعهد برگزار شد و تعطيلات 5روزه فرصت بسيار مغتنمي را در اختيار اكثر تهراني ها قرارداد تا از اين موقعيت استفاده كرده و باز بار سفر ببندند و جاده هاي كشور بخصوص شهرهاي زيارتي و شمال كشور حجم زيادي از خودروها و مسافران را در دل خود جاي دادند.
خوشبختانه اين بار سردار اسكندر مؤمني، رئيس پليس راهور ناجا اعلام كرد كه در اين مدت نيز نسبت به تعطيلات عيدفطر شاهد كاهش 35درصدي تصادفات در شهر تهران و كاهش 27درصدي تلفات در جاده ها بوديم. اما اين آمار كشورمان را به وضعيت خوبي ازنظر تصادفات جاده اي نمي رساند. چون براساس آمار اعلام شده 977 تصادف در اين تعطيلات در جاده هاي كشور رخ داده كه 182 كشته و بيش از 1300 زخمي و مجروح برجاي گذاشته است و بيشترين ساعتي كه تصادف در آنها رخ داده بين 16 تا 20 و 20 تا 24گزارش شده و بيش از 640تصادف در 30كيلومتري شهرها به وقوع پيوسته است كه مهم ترين دليل اين تصادفات خواب آلودگي راننده، سرعت زياد، صحبت با تلفن همراه و در مجموع حواس پرتي راننده اعلام شده است و بيشترين تصادفات در استان آذربايجان شرقي و كمترين در استان هاي سيستان و بلوچستان و كهگيلويه وبويراحمد نيز اتفاق افتاده است.
به تذكرات ترتيب اثر نمي دهند؟
البته درست است كه در اين گزارش دليل عمده تصادفات به گردن راننده حواس پرت افتاده است، اما از سوي ديگر خبرهاي دلخراش ديگري از تصادف هاي متعدد در جاده ها مي خوانيم و مي شنويم كه صرفاً علت اصلي تصادف مهندسي راه و جاده ذكر شده است.
واژگون شدن اتوبوس حامل زائران كربلا در محور كازرون- شيراز درحالي باعث مرگ 20مسافر شد كه 3ساعت قبل از آن نيز 5سرنشين خودروي پرايد در تصادف با تريلي جان باختند و بررسي هاي كارشناسان نشان مي دهد كه راننده اين اتوبوس به دليل ناآشنايي با جاده در سراشيبي زياد دچار اين حادثه شده است و سرهنگ محمدرضا مهماندار فرمانده پليس راه نيز در گزارشي اعلام كرده است براساس نظر اوليه تيم هاي كارشناسي، راننده اتوبوس 50درصد و جاده نيز به علت مشكلات مهندسي و خرابي جاده 50درصد عامل وقوع تصادف شناخته شده اند. وي در اين مورد مي گويد: «متأسفانه بارها در اين جاده شاهد وقوع تصادفات مرگبار و دلخراش بوده ايم و بارها درخصوص حادثه خيز بودن اين جاده تذكرهاي لازم را به وزارت راه داده ايم اما هيچ ترتيب اثري به اين تذكرها داده نشده است!»
مهندسي راه مهم تر از قوانين باز دارنده
وقتي مأموران نيروي انتظامي و پليس راهنمايي و رانندگي در گزارش هاي خود از كاهش تلفات رانندگي و جاده اي سخن مي گويند چرا بازهم شاهد اين همه آمار تصادفات هستيم و آيا اگر قوانين بازدارنده در كشور ما با استانداردهاي جهاني همخواني داشته باشد مي توان اين انتظار را داشت كه در آينده شاهد تصادفات كمتري در جاده ها باشيم؟
منصور رضايي كارشناس حمل ونقل در گفت وگو با گزارشگر كيهان با اشاره به اينكه نيروي انتظامي در 5-4 سال گذشته سرمايه گذاري هاي زيادي روي كنترل رانندگي در جاده ها هزينه كرده است، مي گويد: «باتوجه به اينكه مسافران و رانندگان در هر 8كيلومتر در برخي از جاده ها با دوربين كنترل مي شوند اما بازهم در گزارش ها مي خوانيم 48درصد تصادفات براثر برخورد دو وسيله نقليه در جاده هاي دو طرفه است. لذا مهندسي راه بايد بيش از قوانين بازدارنده مورد توجه مسئولان قرار گيرد.»
اين كارشناس حمل ونقل در ادامه به مسئله فرهنگ سازي صحيح رانندگي در جامعه اشاره مي كند و مي گويد: «الان در جامعه حساسيت روي تصادفات كم شده است و آن قدر كه روي موضوع قتل و جنايات در رسانه ها كار مي شود، به موضوع تصادف خيلي پرداخته نمي شود درحالي كه بايد روي اين موضوع بيشتر از پيش كار و فرهنگ سازي زيادي انجام شود كه البته اين كار به تنهايي از عهده نيروي انتظامي و پليس راهنمايي و رانندگي برنمي آيد بلكه سازمان هاي ديگر از جمله آموزش وپرورش، آموزش عالي، صداوسيما و ديگر ارگان هاي ذي ربط بايد به فرهنگ سازي صحيح در رانندگي بها دهند و روي اين موضوع كار كنند.»
وي قوانين جديد و بازدارنده را در كاهش تصادفات و سوانح رانندگي حائز اهميت مي داند و مي گويد: «40درصد تصادفات توسط خودروهاي سواري صورت مي گيرد و تنها 8/1درصد تلفات از سوي وسايل نقليه عمومي و اتوبوس هاست آمار بيانگر اين مطلب است كه هرچه قوانين بازدارنده تر و به روزتر و مطابق با استانداردهاي جهاني باشد كمتر شاهد تخلفات رانندگي و تلفات جاني در جاده ها هستيم.»
وي مي گويد: «زماني مي توانيم يك رانندگي خوب و مطمئن در جاده ها يا در سطح شهرها و خيابان ها داشته باشيم كه همه نگران رانند گان ديگر هم باشند و فقط به رانندگي خود فكر نكنند. اگر هر راننده اي تلاش كند ديگري سالم به مقصد برسد، قطعاً خودش از خطرات و حوادث در امان مي ماند.»
گزارش روز
 

(صفحه(12(صفحه(10(صفحه(6(صفحه(9(صفحه(7(صفحه(8(صفحه(15(صفحه(11(صفحه(5(صفحه(16(صفحه(13(صفحه(4(صفحه (2.3.14