صديقه توانا
ساعت 6 صبح است و هنوز خواب هستيد ولي به جزاي اينکه يادتان
رفته تلفن همراهتان را خاموش يا صداي زنگش را کم کنيد و به اصطلاح روي سايلنت
بگذاريد، صداي زنگ پيامک بيدارتان کرده است و اين اصلاً حس خوبي براي آغاز روز باقي
نمي‌گذارد. «همراه اول قبض 92/1 مبلغ...»
سيل پيامک‌هاي گوناگون به تلفن همراه
از آن دسته مشکلاتي است که بيشتر مردم کم و بيش با آن آشنا هستند. پيامک‌هايي که
اکثراً جنبه تبليغاتي دارند و بيشتر آزار‌دهنده مي‌باشند.
اين روزها کمتر مشترک
تلفن همراهي را مي‌توان يافت که از دست پيامک‌هاي پي‌درپي و مدل به مدل سازمان‌ها و
نهادهاي رسمي و غيررسمي به ويژه شرکتهاي خصوصي به ستوه نيامده باشد. اين درحالي
است که تلفن همراه يک وسيله کاملاً شخصي است و ورود به آن قاعدتاً مستلزم کسب رضايت
فرد دارنده آن است. البته پديده پيامک از منظر اهميتي، کارکردهاي مثبت فراواني دارد
و به عنوان يک وسيله سريع انتقال اطلاعات مي‌تواند کاستي‌هاي ديگر وسايل ارتباطي را
جبران کند، اما افراط‌هايي که در استفاده از اين پديده شده، موجب بروز مشکلات و
آسيب‌هايي گرديده است که مهم ترين آن ورود بي‌اجازه به حريم خصوصي است. امروزه
دارندگان تلفن همراه در معرض ارسال روزانه ده‌ها و شايد صدها پيامک از مراکز مختلف
هستند که بدون شک بسياري از آنها تمايلي به دريافت اين پيامکها ندارند زيرا حداقل
زيان پيامک‌هاي مزبور اين است که وقتي مشترکان را مي‌گيرد و شايد صداي زنگ ناشي از
دريافت آن نيز ايجاد مزاحمت کند.
بدون شک تدوين مقررات خاص که در آن حقوق
شهروندان با ملاک رضايت و موافقت لحاظ شده باشد و اعمال قانوني و اجباري آن توسط
وزارت ارتباطات و فناوري و اطلاعات، حداقل کاري است که در اين زمينه بايد انجام شود
تا ديگر شاهد تجاوز شرکتهاي خصوصي و ساير سازمان‌ها و مراکز به حريم خصوصي افراد
نباشيم.
ورود به حريم خصوصي با پيامک مزاحم
کارشناسان و حقوق‌دانان مي‌گويند
که ارسال پيامک‌هاي فله‌اي و تبليغاتي بدون رضايت مشترکان، نوعي ورود به حريم خصوصي
محسوب شده و آنها مي‌توانند نسبت به ارسال‌کنندگان پيامک در محاکم قضايي، اقامه
دعوا کنند.
رضا مطلبي کارشناس ارتباطات و فعال در دفتر مطالعات ارتباطات و
فناوري‌هاي نوين مرکز پژوهش‌هاي مجلس با اشاره به ارسال پيامک‌هاي انبوه از سوي
اپراتورها به مشترکين مي‌گويد: «اپراتورها بايد سرويسي به مشترکين ارائه دهند که
حقوق آنها را نقض نکند.»
به گفته مطلبي مانند خيلي از سرويس‌هاي ارزش افزوده
تلفن همراه، مشترکين در زمينه گرفتن پيامهاي تبليغاتي نيز بايد از امکان
انتخاب‌هاي متعدد برخوردار باشند و درصورت تمايل، اين پيامکها را دريافت کنند.
وي مي‌گويد: «مهم‌ترين مسئله‌اي که در اين زمينه وجود دارد ورود به حريم خصوصي
مشترکان است که توسط اپراتورها و با قرار دادن اطلاعات مشترکان در اختيار شرکتهاي
تبليغاتي صورت مي‌پذيرد و اين ناقض حقوق مشترکان است.»
در همين حال دکتر امير
صادقي‌نشاط، استاد حقوق و عضو هيئت علمي دانشکده حقوق دانشگاه تهران مي‌گويد: «اگر
ارسال پيامک مزاحمت محسوب شود، ممنوع است. اما اگر ارسال پيامک با موافقت خود
پيام‌گيرنده و مشترک باشد اشکالي ندارد ولي درغير اين صورت ممنوع است.»
وي تأکيد
مي‌کند: «لازم نيست ما از فرستنده بخواهيم اين نوع پيامکها را که جنبه مزاحمت دارد
نفرستد، بلکه خود او نبايد اقدام به اين کار کند.»
دکتر صادقي يادآوري مي‌کند:
«فرقي ندارد که يک شخص حقيقي يا حقوقي اقدام به ارسال پيامک مزاحم کند، مهم اين است
که بداند ايجاد مزاحمت ممنوع است، اگر اين پيامک‌هاي ارسال شده مزاحمت محسوب شود،
ممنوع است و اگر فرستنده قبلاً نوعي توافق پيام‌گيرنده را داشته باشد آنچه ارسال
مي‌شود، بلااشکال است و آنهايي که مي‌خواهند پيامک ارسال کنند بايد رضايت
دريافت‌کننده پيام را بگيرند مگر اينکه مزاحمت محسوب نشود.»
وي توضيح مي‌دهد:
«پيام‌گيرندگان تکليف ندارند شکايت کنند تا جلوي ارسال اين پيامکها گرفته شود،
البته حق دارند شکايت کنند ولي مهم اين است که ارسال‌کنندگان بايد مجوز ارسال پيامک
را از مشترک بگيرند.»
نمايندگان مجلس هم از پيامک فله‌اي
کلافه هستند
سالار مرادي، نماينده مردم سنندج و ديواندره و عضو کميسيون اجتماعي مجلس در گفت‌وگو
با گزارشگر کيهان ارسال پيامک‌هاي تبليغاتي به تلفن همراه مشترکان را نوعي ورود به
حريم شخصي افراد مي‌داند و مي‌گويد: «ما هم در اين خصوص در کميسيون اجتماعي مجلس با
اعتراضاتي از سوي شهروندان مواجه شده‌ايم و همه گله‌مند هستند که اين پيامک‌هاي گاه
و بيگاه به گوشي‌هاي همراهشان آرامش روحي و رواني آنها را به هم مي‌ريزد و خود ما
هم گاهي درگير موضوع هستيم.»
وي با انتقاد از عملکرد دستگاه‌هاي مسئول مي‌گويد:
«عده‌اي فرصت‌طلب هرجور که دلشان مي‌خواهد از اين فضا سوءاستفاده مي‌کنند و اداره
مخابرات بايد با آنها برخورد قانوني داشته باشد.»
اين منتخب مردم با اشاره به
اينکه خلأ قانوني دراين زمينه وجود دارد خاطرنشان مي‌کند: «وزارتخانه‌ها
بايدچاره‌انديشي کنند، بدون قانون مؤثر نمي‌توان برخورد کرد لذا بايد ضوابط داخلي
در ارسال پيامک‌هاي انبوه وجود داشته باشد و اين پيامکها دسته‌بندي شود.»
از
نماينده سنندج مي‌پرسم آيا در کميسيون اجتماعي مجلس تدابير خاصي براي برخورد با اين
نوع مزاحمت‌ها انديشيده شده است، توضيح مي‌دهد: «مجلس اين آمادگي را دارد که چنانچه
لايحه‌اي به اين حوزه وارد شود آن را بررسي کرده و به نفع مشترکان همراه راي دهد.»
اين نماينده مجلس اضافه مي‌کند: «در حوزه اطلاع‌رساني معمولا بايد ذائقه و خوراک
هماهنگ باشد و بايد ديدآيا پيامکي که براي مخاطب ارسال مي‌شود متناسب با نياز او
هست يا خير. اما تلفن همراه طرف مقابل را نمي‌شناسد و در نتيجه مشترک گرامي با سيلي
از پيامک‌هايي روبه‌رو مي‌شود که اصلا متناسب با نيازش نيست و شرکتهاي اپراتور
برايش ايجاد مزاحمت مي‌کنند.»
شماره‌هاي بي‌در و پيکر و سرگرداني مشترکان
خود
را علي مرتضوي، مشاور فرهنگي يک شرکت طراحي صنعتي و 48 ساله معرفي مي‌کند. او هم از
اين پيامک‌هاي تبليغاتي دل پردردي دارد و بسيار شاکي است و در همين خصوص به گزارشگر
کيهان مي‌گويد: «همراه اول مرتب توسط آگهي‌هاي تبليغاتي در صدا و سيما اعلام مي‌کند
درصورت انصراف از دريافت تبليغات پيامکي به شماره 8999 يا 9990 پيامک بدهيد يا تماس
بگيريد. اين کار را کرديم برايم پيغام آمد تا 24 ساعت آينده نسبت به حذف پيامک
تبليغاتي شما اقدام خواهد شد ولي الآن که با شما صحبت مي‌کنم 88 ساعت گذشته و باز
هم هر روز چندين بار پيامک ارسال مي‌کنند.»
شماره مشترکين دراختيار کسي نيست
براستي آيا اپراتورهاي تلفن همراه اين اجازه را دارند که شماره‌هاي مشترکين خود را
بدون اجازه آنها به شرکتهاي تبليغاتي و مؤسسات فعال در زمينه‌هاي مختلف که متولي
ارسال اين پيامکها هستند واگذار کنند؟ آيا اين کار هيچ منع قانوني ندارد؟ و آيا
نوعي تجاوز به حريم خصوصي افراد محسوب نمي‌شود؟
محمدرضا سوهانيان، سرپرست اداره
کل خدمات ارزش افزوده شرکت همراه اول در گفت‌وگو با گزارشگر کيهان در پاسخ به
سؤالات فوق و اعتراضات مردم توضيحاتي مي‌دهد و مي‌گويد: «شماره تماس مشترکين در
اختيار کسي نيست. ما سامانه‌اي براي ارتباط و اشتراک ارسال‌کننده پيامک با شبکه
همراه اول تحت عنوان سامانه پرديس داريم.»
وي در خصوص نحوه فعاليت اين سامانه
مي‌گويد: «شرکتهاي ما به اين سامانه وصل هستند و مي‌توانند انتخاب کنند و براي
دسته‌اي از مشترکين پيامک دهند. مثلا براي مشترکين استان تهران يا استان سمنان، اين
طور نيست که اين پيامکها براي همه ارسال شود.»
سوهانيان مي‌گويد: «سامانه پرديس
در اختيار همراه اول است و ما بدون اينکه شماره‌ها را در اختيار کسي قرار دهيم، بر
مبناي ضوابط و اطلاعات موردنظر شرکت مثلا سن افراد، جنسيت و نياز افراد آنها را در
اختيار شرکت قرار مي‌دهيم و پيامکها طبق ضابطه‌اي خاص و دقيق به شماره‌ها ارسال
مي‌شود و براي اين پيامهاي تبليغاتي تابع سازمان تنظيم مقررات هستيم و از دستورات و
قوانين اين سازمان عدول نمي‌کنيم.»
به او مي‌گويم اين پاسخ شما قانع‌کننده نيست
چون در هر صورت مشترکين از دريافت اين همه پيامک تبليغي ناخواسته وقت و بي‌وقت
آزرده هستند، مي‌گويد: «براي آن عده که تمايلي به دريافت پيامکها ندارند راهکار
داريم و مشکلي نيست. اگر چنانچه مشترکي نمي‌خواهد پيام دريافت کند با ارسال عدد يک
به شماره 8999 انصراف خود را از دريافت پيامکها اعلام کند و اين کار حتي از طريق
خود پيامکها به مشترکين اطلاع‌رساني شده است و از مدتها پيش مشترکين مي‌توانستند
اعلام انصراف کنند.»
وي مي‌گويد: « البته ما از سال 90 شماره‌ها را اعلام کرده
بوديم و در حال حاضر هم مراحل بهينه کردن آن را طي مي‌کنيم و تمام پيامکها را تحت
کنترل داريم.»
انصراف و قطع همه پيامکها
به سوهانيان مي‌گويم: انصراف از
دريافت پيامک مشکلات بزرگي را به دنبال دارد و آن اينکه تمام پيامک‌هاي ضروري و
کاري هم بالطبع قطع مي‌شود. سرپرست اداره کل خدمات ارزش افزوده براي اين مسئله هم
توضيحي دارد و مي‌گويد: «حجم پيامک تبليغاتي صرفا يک طرفه و به منظور انجام تبليغات
انجام مي‌شود و حجم کوچکي از پيامکها را پيامهاي کاري و اطلاع‌رساني تشکيل
مي‌دهد.»
سوهانيان در ادامه به اين نکته هم اشاره مي‌کند که خود مشترکين هم
ناخواسته شماره تلفن همراه خود را در اختيار سازمان‌ها و نهادها قرار مي‌دهند و حجم
زيادي از پيامکها را اخبار وزارتخانه‌ها، بانکها، حراجي‌ها، پزشکان و... تشکيل
مي‌دهد.
به او مي‌گويم چگونه اين کار امکان‌پذير مي‌شود، توضيح مي‌دهد: «وقتي
شما در يک سميناري شرکت کرده و شماره تلفن خود را در فرم ثبت نام درج مي‌کنيد يا
وقتي در بانک فرمي را پر مي‌کنيد، يا نيروي سازماني هستيد، همه اين موارد باعث
مي‌شود، شماره شما در اختيار نهادهاي ديگري قرار گيرد که آنها از سامانه پيام کوتاه
استفاده مي‌کنند و لذا کاملا ناخواسته براي شما هم پيامک ارسال مي‌شود و شما از
دريافت آن ناگزير هستيد.»
اين مقام مسئول مي‌گويد: «البته براي اينکه پيامهاي
کاري و مهم کاربران قطع نشود، باز هم راه حل داريم. ما مجموعه شماره‌هايي که از
طريق قانون ارسال پيام تبليغي استفاده مي‌کنند را ذيل استثناء در سامانه قرار داديم
مثلا سامانه‌هاي بانکي و سامانه ناجا که شماره‌هاي خاصي دارند به شرکتهاي همکار
گفته‌ايم که تمام شماره‌هايي که خدمات عام دارند را جزو استثناء‌ها قرار دهند به
شرط آن که ما تاييد از آن شرکت داشته باشيم تا پيامک‌هاي آنها براي مشترکانشان
ارسال شود. و الان ديگر مشترکان تلفن همراه مشکل خاصي ندارند و پيامک‌هاي کاري آنها
برايشان ارسال مي‌شود، البته در صورتي که شرکت يا سازمان مربوطه اين اجازه را به ما
داده باشد تا در ليست قرار گيرد.
تماس با شماره 9990 و قطع پيامک‌هاي تبليغي
مشترکيني که مايل نيستند پيامک‌هاي تبليغي براي آنها ارسال شود مي‌توانند با شماره
9990 تماس گرفته و عدم تمايل خود را براي دريافت پيامک‌هاي فله‌اي اعلام کنند تا
ظرف 24 ساعت اين ارتباط قطع شود.
اين خبري بود که سرپرست اداره کل خدمات ارزش
افزوده همراه اول اعلام کرد که البته باز هم گزارشگر کيهان به اطلاع ايشان رساند که
اين طرح هم ناموفق بوده چون خيلي از مشترکان از اين طريق موفق به قطع پيامکها
نشدند.
سوهانيان هم با تاکيد به اينکه شايد درصد خيلي کمي موفق نشده باشند، حجم
زياد پيامکها و اعمال خطا را امري طبيعي قلمداد مي‌کند و آن را خيلي بعيد
نمي‌داند.
وي در توضيحات بيشتر مي‌گويد:«روش اطلاع‌رساني گسترده است. اگر
مشترکيني اقدام به اين کار کرده وموفق نشده‌اند زحمت بکشند دوباره پيگيري کنند که
قطعا با متخلفان برخورد خواهيم کرد.»
اين مقام مسئول اضافه مي‌کند: «اولويت کاري
ما جلب مشتري است نه همکاران تجاري، لذا برخوردهاي قانوني با متخلفان را در اولويت
کارهاي خود قرار داده‌ايم.»
کلاهبرداري‌هاي پيامکي
کلاهبرداري، گوشي‌هاي
همراه را هم غافلگير مي‌کند فقط کافي است کمي جوگير شوي و بي‌گدار به آب بزني، آن
موقع است که مي‌بيني واي چه کلاه گشادي به سرت رفته و دستت به هيچ جا بند نيست.
از سوهانيان در مورد کلاهبرداري پيامکي سوال مي‌کنم. مي‌گويد: «قطعا با متخلفان
برخورد مي‌کنيم، در اين مورد موضوعي وجود دارد، بخش مربوط به سوءاستفاده از بسته
پيامکي است. مثلا پيامي براي مشترکين مي‌فرستند که شما برنده سفر کربلا شده‌ايد،
لطفا شماره کارت و رمز دوم خود را بفرستيد... در چنين مواقعي ضوابطي در پيگيري
قانوني وجود دارد. اگر مبدا شکايت مشترک باشد به بخش بازرسي و حراست سازمان اطلاعات
ارجاع داده مي‌شود و در نهايت نيروي انتظامي و نهادهاي قانوني موضوع را پيگيري
مي‌کنند و اين کار زمانبر است. ولي ما کمتر از 24 ساعت اطلاعات محرمانه شماره را
استخراج کرده و در اختيار نهادهاي قانوني قرار مي‌دهيم و اطلاعات ارسال‌کننده پيامک
موجود است و کاملا قابل پيگيري مي‌باشد.
ضمانت اجرايي برخورد با متخلفان
ضمانت اجرايي برخورد با متخلفان چيست؟ سوالي که سوهانيان به آن اين طور پاسخ
مي‌دهد: «6 شرکت همکار در حوزه ارسال پيامک با شرکت همراه اول فعاليت مي‌کنند و
بقيه شرکت‌ها زير مجموعه آن هستند.» وي در ادامه مي‌گويد: «اين شرکت‌ها کاملا تابع
ضوابط سازماني هستند و تنظيم، نهاد ناظر بر اپراتور است. ما ضوابط کلي را اعلام
مي‌کنيم واگر تخلفي روي پيامک صورت گيرد مثل سرقت... در دادگاه صالحه بايد مورد
بررسي قرار گيرد و فقط شناسايي شماره تلفن برعهده ماست.»
54 ميليون مشترک فعال
همراه اول
به طور کلي 54 ميليون مشترک فعال همراه اول داريم که از بين آنها
3ميليون مشترک اعلام کرده‌اند نمي‌خواهند پيامک براي آنها ارسال شود و بقيه مشترکين
هم که از ارسال پيامکها ناراضي هستند الان با خيال راحت مي‌توانند انصراف خود را
از دريافت پيامک‌هاي تبليغي اعلام کنند و پيامک‌هاي کاري آنها قطع نخواهد شد. اين
اطمينان خاطري است که اين مسئول در شرکت همراه اول به گزارشگر کيهان مي‌دهد. اينکه
تا چه حد اين وعده عملي مي شود بايد امتحان کرد و منتظر بود تا پايان کار را ديد!
گزارش روز
|
