|
شعر |
 |
|
طرحی نو در نمایشگاه کتاب ! |
|
|
محمد حسین حیدری : عکسهای دفاع مقدس در حال فرسایش است |
|
|
رایحه وصال |
|
|
|
|
 |
ماه مخفی شدنش نیز تعادل دارد
سید حمیدرضا برقعی
جمعه ها طبع من
احساس تغزل دارد
ناخودآگاه به سمت تو تمایل دارد
بی تو چندی است که در
کار زمین حیرانم
مانده ام بی تو چرا باغچه ام گل دارد
شاید این باغچه ده
قرن به استقبالت
فرش گسترده و در دست گلایل دارد
تا به کی یکسره یکریز
نباشی شب و روز
ماه مخفی شدنش نیز تعادل دارد
کودکی فال فروش است و به
عشقت هر روز
می خرم از پسرک هر چه تفال دارد
یازده پله زمین رفت به سمت
ملکوت
یک قدم مانده زمین شوق تکامل دارد
هیچ سنگی نشود سنگ صبورت ، تنها
تکیه بر کعبه بزن ، کعبه تحمل دارد...
مناجات
عبدالرحیم سعیدی راد
ای خدای آفریننده طلوع لبخند بر لب‌های صبح!
موج‌ها به سمت تو اوج می گیرند.
ستاره‌های نشسته پای منبر
ماه، دست به سوی تو بلند کرده اند.
و نیلوفران باغ
به سمت تو می خزند...
ای کریم با عظمت!
می دانم، هیچ دستی که به سمت تو کشیده
شود، خالی بر نمی گردد.
هر دستی که بالا می رود پلی ست از خاک تا افلاک!
و
راهی ست که به تو ختم می شود.
پس حالا که دل‌هایمان خشک و کویری ست،
باران
نشاط و برکتت را بر ما بباران!
|
|
|
|
علیرضا آل یمین
طی دو ماهی که از برگزاری بیست و ششمین نمایشگاه بین المللی
کتاب گذشته است تعدادی از فعالان و دلسوزان کتاب و کتابخوانی دور هم نشسته اند تا
برای نابسامانی های هر ساله نمایشگاه کتاب چاره ای بیندیشند. ماحصل این هم‌اندیشی
را در گفت وگو با احمد عطایی مدیرموسسه انتشاراتی قدر ولایت بررسی کرده ایم. کیهان
آمادگی دارد در این حوزه از نظرات کارشناسان ، صاحب نظران و منتقدان استفاده کند.
چه شد که بعد از نمایشگاه بیست و ششم به فکر برگزاری جلسات آسیب شناسانه
نمایشگاه افتادید؟
بسم الله الرحمن الرحیم . بیست و شش نمایشگاه بین المللی کتاب
تا کنون برگزار شده است وقتی می گوییم نمایشگاه بین المللی تهران تصور این است که
این مقوله ای فقط مربوط به کتاب است و ارزش و جایگاه آن فقط در حد کتاب باقی می
ماند که اگر این را هم به درستی اتفاق بیافتد بسیار خوب است. اما اینطور نیست
.نمایشگاه کارکردهای مختلف دارد. یکی از آنها کارکرد فرهنگی است. نمایشگاه کتاب
بزرگ ترین رخداد فرهنگی ایران، منطقه و به یک محاسباتی جهان است. چنانکه این مقدار
ناشر و این جمعیت در بسیاری از نمایشگاه های دیگر یا نمایشگاه فرانکفورت دیده
نمی‌شود. یک کارکرد دیگر کارکرد اجتماعی است. نمایشگاه محل تبادل سبک زندگی است. آن
مسئول غرفه، آن ناشر و نویسنده که در غرفه می‌ایستند، این همه بازدید کننده که از
نقاط مختلف کشور به نمایشگاه می‌آیند ودر 10 روز با هم داد و ستد دارند یک حرکت
اجتماعی عظیم است. همین طور نمایشگاه یک رخداد بزرگ سیاسی است چراکه در دنیا به
عنوان یک نمایشگاه شاخص و برجسته شناخته شده است و خیلی ها دوست دارند در این
نمایشگاه شرکت کنند. برخی حتی از کارکردهای امنیتی نمایشگاه سخن می گویند که طی 10
روز اینهمه پنج میلیون آدم جمع می شود و هیچ اتفاقی نمی افتد آن هم در کشوری که این
همه دشمن دارد . از سوی دیگر نمایشگاه کارکرد بین المللی دارد. چند ناشر از اقصا
نقاط جهان می آیند و محصولاتشان را عرضه می‌کنند. چقدر می توانیم با اینها تعامل
داشته باشیم؟ در حالیکه می توانیم اینها را تبدیل به سفیران فرهنگی کشور کنیم و
پیام انقلاب را به جهان برسانیم. اما تصور ما این است که از تمام ظرفیت های
نمایشگاه استفاده نمی شود. بر اساس این از 24 اردی بهشت یعنی سه روز بعد از اختامیه
نمایشگاه بین المللی با چند ناشر دیگر جلسه گذاشتیم که ما اگر بخواهیم چنین
نمایشگاهی را ارتقا دهیم و به وضعیت مطلوب و شایسته نظام جمهوری اسلامی برسانیم چه
باید بکنیم در این جلسات تلاش شد تا نقاط قوت و ضعف 25 دوره نمایشگاه کتاب احصا
شود.
کدامیک از ناشران در جلسات شرکت داشتند ؟
انتشارات پیام آزادی ، فصل
پنجم، خرسندی، فیض کاشاتی، اسلام، سنا، روایت فتح، قدر ولایت و کارشناسانی از مجمع
ناشران انقلاب و اتحادیه شرکت تعاونی ناشران ایران و یکی از مدیران قبلی نمایشگاه
کتاب.
در این جلسات بر کدام بخش از مشکلات نمایشگاه تأکید بیشتری شد ؟
مهم
ترین بحثها این بود که ما چه نارسایی هایی در اساس برگزاری نمایشگاه داریم که این
نمایشگاه را از وضع مطلوب تنزل داده. که این نارسایی ها عمدتا بر می گردد به سیاست
گذاری های کلان. ممکن است یک وقت پارکینگ یا تغذیه وضع درستی نداشته باشد. ما با
اینها کاری نداریم. چهار دلیل عمده بود که این جلسات را برگزار کردیم. اول نارسایی
هایی که در ساختار و سیاست گذاری‌های نمایشگاه می شود. وزیر ارشاد، معاون فرهنگی را
طی حکمی رئیس نمایشگاه می کند. رئیس نمایشگاه هم با احکامی شورای سیاست‌گذاری را
منصوب می کند که این ها عمدتا مدیران ادارات کل هستند. شاید دو یا سه چهره فرهنگی
در این ها باشد. بنابراین نمایشگاهی که در این سطح گسترده بازتاب دارد محدود می شود
به معاونت فرهنگی وزارت ارشاد.
علت دیگر نارسایی ها تغییرات مکرر مدیران است.
هر معاونی که عوض می شود معاون بعدی رئیس نمایشگاه می شود. او هم احکامی را می دهد
برای اجرا. ممکن است برخی از افراد قدیم در تیم برگزار کننده باشند. اما تعدادی
قطعا جدید هستند. با این شرایط آنچه حضرت آقا در سال 90 فرمودند که هر نمایشگاه
باید نسبت به سال قبل یک گام به جلو باشد این محقق نمی شود و نارسایی ها تداوم پیدا
می کند باید یک ثبات نسبی مدیریتی در مدیریت نمایشگاه وجود داشته باشد.
مورد
سوم دستگاه های مرتبط با کتاب و کتابخوانی و نمایشگاه است که نهادهای زیادی فعال
هستند. اما این ها هیچ کجا دیده نمی‌شوند شاید در زمان برگزاری نمایشگاه بیایند
فعالیت هایی بکنند مثلا نهاد کتابخانه ها می آید غرفه ای می زند و کارهایی هم انجام
می دهد. اما در سیاست گذاری جای این ها کجاست؟ در اجرا چه نقشی دارند؟ این باعث می
شود از ظرفیت های کشور در برگزاری این نمایشگاه استفاده نشود
مسئله چهارم خود
ناشران هستند . ما ناشران خوب، باتجربه و سابقه دارداریم. قدر ولایت 20 سال سابقه
نشر دارد 17 نمایشگاه شرکت کرده. بعضی ناشران تمام دوره های نمایشگاه را شرکت
کردند. تجربه دارند، کجا از اینها استفاده می شود؟ ممکن است در معاونت فرهنگی مسئول
یک تشکلی را صدا کنند و رایزنی کنند. اما این رایزنی نهادینه نیست. نمی آید در یک
جایی کار خودش را نشان دهد. ثانیا محدود به دو سه نفر می شود آیا توان نشر این است
؟ در حالی که این موضوع باید به صورت جدی دیده شود.
این چهار عنوان باعث شد ما
جلساتمان را تشکیل دهیم. ما شروع کردیم از اینجا که ببینیم نگاه این نمایشگاه باید
چه نوع نگاهی باشد یقینا اگر مسئولین دارای یک نگاه مشترک به نمایشگاه باشند می
توانند همه را دنبال هم پیش ببرند. این نکاه را باید ایجاد کنیم بین همه مسئولین
فرهنگی کشور که یک نگاه واحد داشته باشیم .
مطلب دیگری که در جلسات بحث شد اهم
سیاست های نمایشگاه است یک سیاست های فصلی داریم که رئیس نمایشگاه و شورای سیاست
گذاری مشخص می کنند اما سیاست گذاری اهمی که از آن نگاه اصلی نشات گرفته است باید
تدوین شود. مثل چشم‌انداز 1404 که یک سیاست مهم در عرصه اقتصادی و در فرهنگ با توجه
به چشم انداز ساخته می شود بعد این سیاست جامع می رود در نهاد مربوطه شروع می کند
به برنامه ریزی های خودش.
این شورای سیاست گذاری با چه ترکیبی شکل خواهد گرفت؟
در حال حاضر شورای سیاست گذاری داریم اما جایگاهش زیر نظر معاون فرهنگی است. ما
جایگاه این را ارتقا دادیم به جایی که وزیر ارشاد رئیس شورا باشد و در ترکیب آن از
همه نهادهایی که می توانند ظرفیت هایی را در نمایشگاه به کار بگیرند استفاده کردیم.
اعضا شورا شامل : نماینده شورای انقلاب فرهنگی، معاون امور فرهنگی وزارت فرهنگ و
ارشاد اسلامی، نماینده کمیسیون فرهنگی رئیس نهاد کتابخانه های عمومی، نماینده
سازمان فرهنگی هنری شهردای، مدیر عامل مجمع ناشران انقلاب اسلامی، رئیس انجمن اهل
قلم ،رئیس انجمن ناشران بین الملل، مدیر عامل اتحادیه تعاونی ناشران تهران نماینده
انجمن ناشران کودک و نوجوان وتعدادی دیگر که این ها به عنوان اعضای شورای سیاست
گذاری در نظر گرفته شده اند. احکام این ها را وزیر می دهد و احکام آن ها هم چهار
ساله است در حالیکه در حال حاضر توسط معاون وزیر منصوب می شوند. نباید هر سال یک
آدم جدید بیاید و تصمیم گیری کند. معمولا اینطوری است که متاسفانه ما از تجربیات هم
کمتر استفاده می کنیم. در 9 بند دبیرخانه شورای سیاست گذاری را مشخص کردیم یک
دبیرخانه به عنوان دبیرخانه شورای سیاست گذاری درست کردیم که مصوبات را می گیرد و
حسن اجرای آنها را پیگیری می کند و گزارش تهیه می‌کند که در شورای سیاست گذاری مطرح
شود. یک گزارش دیگر را هم معاون فرهنگی می دهد که کار اجرایی کرده است .
بحث
اجرایی در همان چارت سابق خودش خواهد بود؟
بله. حتی ما چارتی هم نکشیدیم که
معاون فرهنگی اختیار داشته باشد. اما احکام مدیریتی برای دو سال است و برای دو سال
دیگر هم قابل تمدید است یعنی ما بتوانیم یک مدیر لایق را چند سال داشته باشیم و از
سوابق و تجربات استفاده کنیم و آنقدر تغییرات مکرر نداشته باشیم .
این تصمیمات
بر چه اساسی اتخاذ شده است؟ مصوبات جلسه صرفا برآمده از هم اندیشی اعضا بوده است؟
ما در تدوین این مصوبات دو سند بالا دستی داشتیم. یک سند چشم انداز 20 ساله
نظام که تا سال 1404جایگاه ایران را در منطقه و جهان مشخص می کند. سند دوم هم
مطالبات مقام معظم رهبری از کتاب و کتابخوانی و نمایشگاه کتاب بود. ماحصل مطالبات
حضرت آقا از نشر و امرکتاب و کتابخوانی و نمایشگاه های کتاب را بررسی و تدوین کردیم
و این هم شد سند دیگر ما . دو سند دیگر هم داشتیم یکی همین نقاط قوت و ضعف
25نمایشگاهی که برگزار شده یک گزارش هم موسسه قدر ولایت تهیه کرد به عنوان اقتضائات
نمایشگاه مطلوب .
مطلب پنجم تجربه ناشرانی است که عرض کردم که برخی تا 25 دوره
را شرکت داشتند ما با توجه به این پنج موضوع بحث کردیم که بالای 90 درصد آن اصالت
دار است.
این جلسات تا چه اندازه به مسائل اقتصادی ناشران توجه داشته است؟
دعوای بزرگی بود که نمایشگاه کتاب، فروشگاه است یا نمایشگاه؟ آیا محل عرضه تعامل
است یا محل فروش و رونق اقتصاد؟ ما هر دو نگاه را می گیریم. ولی اولویت با نگاه
نمایشگاهی است. این در سند‌ها کاملا تصریح شده که اولویت با کار نمایشگاهی است.
اولویت باید با تعامل ناشر و مولف با مخاطب باشد. ما بتوانیم کتاب معرفی کنیم محتوا
معرفی کنیم نیاز سنجی کنیم اما محور بعدی رونق اقتصادی نشر است. در این 10 روز
میلیارها کتاب فروخته می شود و به هر حال رونق اقتصادی است. اما این رونق اقتصادی
مورد قبول ناشران نیست برای اینکه در قراردادها دخالت ندارند فضای تبلیغاتی فروخته
می‌شود و ناشران اطلاع ندارند که اتفاقا در غیر فضای فرهنگ کتابخوانی است. باید در
شورای سیاست گذاری بحث شود که جهت‌گیری ما در تبلیغات باید چطور باشد . موضوع مهم
دیگر بانک عامل است. بانک صادرات می آید نمایشگاه، همه این میلیاردها تومان از طریق
این سیستم انتقال داده می شود به حسابش بعد از چند روز می آید به حساب ناشر بعد
ناشران که می خواهند بروند یک اعتبار مختصر از همین بانک بگیرند شش ماه یک سال
معطلی که دارد هیچ ،بعضی ناشران می گویند حرمت ما شکسته می شود چرا بانک عاملی
می‌آید از نشر سود ببرد اما خود ناشر سود نبرد؟ الان بحث این است که ناشران به سمت
تاسیس بانک نشر بروند. نمایشگاه استانی، فصلی، ملی و فروش فروشگاهی در طول سال
داریم. وقتی صنعت نشر این همه مبادلات مالی دارد باید این از طریق بانک عامل خودش
باشد و سودش بیاید در بانک نشر و همین بانک هم به طور اختصاص و تخصصی به نشر وام
دهد تا کار نشر رونق بگیرد.
در پایان اگر مطلبی هست بفرمایید؟
امیدوارم با
کمک شما و سایر رسانه ها بتوانیم بحث ها را پیگیری کنیم تا در سال آینده نمایشگاه
بین المللی را با یک نگاه ارزشمدارانه، شایسته و مناسب شان نظام جمهوری اسلامی
برگزار کنیم .
|
|
|
|
لیلا کریمی
عضو هیئت موسس انجمن عکاسان انقلاب و دفاع مقدس خواستار مراقبت
عکاسان ، از عکسهای دفاع مقدس شد .
محمد حسین حیدری در گفت و گو با کیهان ، از
آمادگی انجمن یاد شده برای کمک به نگهداری عکسهای دفاع مقدس نیز خبر داد .
حیدری درباره کارهای انجمن عکاسان انقلاب و دفاع مقدس درخصوص چاپ آثار عکس استان ها
گفت : اتفاقی که هم در دوران دفاع مقدس و بعد از آن افتاد این بود که استان ها و
نقش استادان در دفاع مقدس کم رنگ جلوه داده شده بود و بیشتر فعالیت ها در این زمینه
در تهران بود . بنابراین" نقش استان ها در دفاع مقدس در قالب عکس " را در دستور کار
گذاشتیم . اولین جلد آن کتاب "خروش لاجوردی " از استان اصفهان و کتاب "حماسه الوند"
از استان همدان . از طرف دیگر استان ها هم این اشتیاق وجود دارد و الان کتاب
آذربایجان شرقی در دفاع مقدس تقریبا مراحل نهایی‌اش را طی می کند .
عضو هیئت
موسس انجمن موضوع و ویژگی کتاب های استانی را اتفاقات هایی که حول موضوع دفاع مقدس
در استان خاص افتاده است عنوان کرد و ادامه داد : در واقع می توان گفت میزان حضور
استان ها و تمامی فراز و نشیب های استان ها در دفاع مقدس و تلاش هایی که در زمینه
پشتیبانی ، عملیاتی و... هر استان را به تفکیک کار می کنیم .
حیدری در خصوص
کتاب های انفرادی عکاسان جنگ هم گفت: کسانی که حضور فعال در دفاع مقدس داشتند؛
آثارشان را به چاپ می رسانیم . یک جلد تحت عنوان " چشم نوشته ها " مجموعه آثار
احسان رجبی چاپ شد اما در کتاب ها در قالب جدید با عنوان "عکاسان جنگ " کتاب احمد
علیزاده نوخی در مراسم افطاری انجمن رونمایی شد . کتاب آقای صادقی و راستانی هم در
دست داریم .
وی یکی از دغدغه های انجمن عکاسان انقلاب و دفاع مقدس را جمع آوری
عکس‌ها، نگاتیوها و اسلایدهای دفاع مقدس می داند که به دلیل نگهداری نامناسب در حال
فرسایش است و ادامه می‌دهد : بسیاری از دوستان عکاس با زحمت و مشقت زیادی ازدفاع
مقدس عکس گرفتند که بسیاری شهید و جانباز شدند. حداقل 25 سال از آخرین روزهای جنگ
گذشته و از آن زمان بسیاری از عکس‌ها، نگاتیوها و اسلایدها به دلیل نگهداری نامناسب
در حال فرسایش است. بسیاری از نگاتیوها و اسلایدهای دوران دفاع مقدس به دلیل
قارچ‌زدگی و تولید باکتری دچار آسیب شده‌اند و بازگردانی آنها بسیار سخت شده است.
درخواست ما از دوستانی که از آن دوران آثاری را ثبت کرده‌اند به ویژه عکاسانی که به
صورت آنالوگ عکاسی کرده‌اند این است که حتما سری به عکس‌ها یا نگاتیوهایشان بزنند و
آنها را از خطر فرسایش نجات دهند.
عضو انجمن عکاسان و دفاع مقدس ادامه داد: ما
از عکاسان دفاع مقدس می خواهیم با توجه به بضاعتی که در انجمن فراهم شده ، بیایند
از امکانات انجمن استفاده کنند و اگر هم به ما اعتماد ندارند ما به این دوستان
عکاسی آموزش می دهیم و امکانات در اختیارشان می گذاریم تا نگاتیو هاو آثار جنگ حفظ
شود و فرسوده نشوند .
|
|
|
|
فهیمه بافنده
پنجره آسمانی شعبان رایحه خوشبوی رمضان را به ارمغان می آورد.
ماه مبارکی که یکی از موهبتهای خاص خداوند متعال به بندگان خویش، ماه نزول قرآن،
ماه مغفرت و آمرزش، ماه جود و کرم، ماه بخشش و نیکوکاری، ماه ایثار و از خود
گذشتگی، ماه جهاد و کوشش، ماه سعی و تلاش، ماه رحمت و سازندگی و ماه ضیافت الله
است. رمضان در گوش جان انسان هاى مؤمن، سرود وصل به خدا را سر مى دهد و شکوفاکننده
نهال ایمان در بوستان جان آدمی است. رمضان چشمه رحمت الهى را در وادى جان انسان هاى
حق طلب جارى مىکند، مائده هاى آسمانى را بر سفره دل روزه داران مىچیند و شهد شیرین
حضور در بهشت را در کام دل انسان مخلص فرو مىریزد. خداوند متعال روزه را در این ماه
وسیله ای برای تهذیب نفس و غلبه یافتن و چیرگی بر نفس و این ماه را ماه صبر و
استقامت و بالاخره ماه خودسازی و اصلاح جامعه قرار داده است. روزه، در میدان صبر و
بردبارى، روح انسان را استوار مىسازد و ظلمت خودخواهى و خودمحورى را مبدل به
نورانیت تواضع و ایثار مى نماید. از آنجایی که رمضان بهار عمر و بهترین فرصت برای
تزکیه و خودسازی است، این ماه مزايايي دارد كه شاعران بر اساس اين ويژگي‌ها به خلق
زيبايي و هنر در شعر مي‌پردازند. اين ويژگي‌ها را مي‌توان اين‌گونه برشمرد: غالب
شدن بر نفس خويش؛ زياد شدن قوت پرهيز در انسان به حدي كه از حرام به سوي حلال
مي‌رود؛ قدر نعمت‌ها را بيش‌تر مي‌داند و طبعا در درازمدت از نعمت‌هاي خداوندي لذت
و بهره بيش‌تري مي‌برد؛ با محرومان هم درد مي‌شود و گرسنگي را درمي‌يابد و به حال
آنان مي‌انديشد؛ از يك وعده غذاي خود مي‌كاهد و آن را به گرسنه‌ای مي‌دهد و این
گونه انسان از مرتبه‌ي جسمانيت به مرتبه عقلانيت مي‌رسد و مقام و مرتبه انسانی خویش
را تعالی می بخشد. يكي از داروهای مفيد برای درمان نفس كه به بدي و زشتي گرايش
دارد، ماه مبارك رمضان است كه شاعران بسياری در اين زمينه سخن گفته‌اند. یکی از
سرآمدان شعر و ادب فارسی عطّار نیشابوری است که در زمینه عرفانی از مرتبه‌ای بالا
برخوردار بود؛ وی با نگاه ژرف و کلام راسخ خویش به اسرار و آداب روزه واقعی می
پردازد:
ای در غرور نفس به سر برده روزگار
برخیز و کارکن که کنون است وقت کار
ای دوست ماه روزه رسید و تو خفته‌ای
آخر ز خواب غفلت دیرینه سر برآر
سالی
دراز بوده‌ای اندر هوای خویش
ماهی خدای را شو و دست از هوا بدار
پنداشتی که
چون نخوری روزه تو آنست
بسیار چیز هست جز این شرط روزه‌دار
هر عضو را بدان که
به تحقیق روزهای است
تا روزه تو روزه بود نزد کردگار
اول نگاهدار نظر تا رخ
چو گل
در چشم تو نیفکند از عشق خویش خار
دیگر ببند گوش ز هر ناشنودنی
کز
گفت و گوی هرزه شود عقل تار و مار
دیگر زبان خویش که جای ثنای اوست
از غیبت و
دروغ فروبند استوار
دیگر به وقت روزه‌گشادن مخور حرام
زیرا که خون خوری تو از
آن به هزار بار
دیگر بسی مخسب که در تنگنای گور
چندانت خواب هست که آن نیست
در شمار
دیگر به فکر آینه دل چنان بکن
کز غیر ذکر حق ننشیند برو غبار
این
است شرط روزه اگر مرد روزهای
گرچه ز روی عقل یکی گفتم از هزار
مویت سپید گشت
و دل تو سیاه شد
تا کی کند سپیدگری ای سیاه کار
یارب به حق طاعت پاکان پاک دل
یارب به حق روزه مردان روزه‌دار
کز هرچه دیده‌ای تو ز عطار ناپسند
کان را
نبوده‌ای تو به وجهی پسند کار
چون با در تو گشت و پشیمان شد از گناه
وز فعل
خویش خیره فروماند و شرمسار
عفوش کن و ببخش تو دانی که لایق است
تا جرم
آفریده کرم ز آفریدگار
همان طور که این شاعر بزرگ اشاره نموده است یکى از
دستورات خداوند به انسان ، روزه دارى است تا در سایه آن، انسان بتواند از هرگونه
فساد و بیمارى مصون بماند و با رهانیدن خود از دام هاى شیطان، خود را در مسیر انبیا
و ائمه(ع) قرار دهد. قرآن این دستور را این گونه بیان مىفرماید: (هان اى کسانى که
ایمان آورده اید، روزه بر شما واجب شد و این دستور نه تنها درباره شما بلکه یک سنت
الهى است که به پیامبران گذشته و پیروان آنان نیز ابلاغ شده; پس روزه بگیرید. امید
است بدین سبب متقى گردید). عطار در این سروده متذکر شده است که انسان علاوه بر جنبه
مادی و جسمی، دارای جنبه معنوی و روحی نیزهست و یکی از برنامه هایی که جنبه معنوی
دارد، تقوا و پرهیزگاری است؛ به این معنا که اگر انسان بخواهد خودش را از جنبه
معنوی ارتقاء دهد و به عالم طهارت و رفعت متصل کند، اولین چیزی که باید بدان ملتزم
شود، جلوگیری از افسار گسیختگی نفس است. بهترین، نزدیک ترین، مؤثرترین و عمومی ترین
راهی که افراد را در این امر (تقوا) می‌تواند کمک کند، روزه است که با پرهیز از
خوردن، آشامیدن و لذات مادی، علاوه بر این که نیروی خویشتن داری از گناهان در انسان
قوت می‌گیرد، به تدریج بر اراده خود مسلط می شود و در برابر هر گناهی عنان اختیار
را از کف نمی دهد. روزه پلى است که انسان را از رودخانه مسموم هواى نفس عبور داده،
به ساحل سعادت مىرساند و انسان با تمسک به این موهبت الهی خویشتن را از مهلکه های
هراسناک نفسانیت مصون می‌سازد. ماه رمضان ویژگى ها و خصوصیات بى نظیرى دارد که هیچ
کدام از زمان‌ها آن خصوصیات را ندارد؛ شب، روز، ساعات و لحظات ماه خدا برتر از همه
زمان ها است. چنان که پیامبر(ص) می فرماید:هان اى مردم، بیدار باشید که ماه خدا با
کوله بارى از نعمت ها و رحمت ها و مغفرت‌هاى الهى به سوى شما روى آورده است. رمضان
ماهى است که در نزد خداوند از همه ماهها برتر و بالاتر است. روزهاى آن با
فضیلت‌ترین روزها و شبهایش بالاترین شبها است. ساعتهاى این ماه، بهترین ساعات و
لحظات است. رمضان ماهى است که همگى شما به میهمانى خداوند دعوت شده اید و این نعمت
بزرگ خداوند است که شما را در این ماه قرار داد.
هدایت بالاترین نعمت ها است و
این هدیه اى است که خداوند در این ماه به مؤمنان تقدیم کرده است .کدام نعمت بالاتر
از این که آدمى در کنار سفره گسترده خداوند حضور یابد و روح پژمرده خود را با آب
حیات معنوى جان ببخشد واز اسارت دنیا و مادیات رها گردد و بر قله آزادى سرود حق
سردهد. کدام نعمت بالاتر از این که انسان زندگى حیوانى و هوس هاى شیطانى خویش را به
فراموشى سپرده و راه را براى رشد و تکامل معنوى خویش هموار سازد و بالاخره کدام
نعمت بالاتر از این که آدمى تکامل به سوى خدا را دریابد و یقین کند که ارزش او
بسیار والاتر و بالاتر از آن است که فقط از نظر مادى خود را بى نیاز کند و همه چیزش
در مسائل و نعم دنیوى خلاصه شود. روزه باعث مىشود که آدمى بر نفس سرکش خویش لجام
زند و تمایلات و خواهش هاى نامشروع و نامعقول نفس را تحت کنترل درآورد. ما وقتى به
نقش خاص روزه در تهذیب نفس واقف مىگردیم که بدانیم تمام آنچه را که برخلاف مقام
انسانیت در چهار گوشه جهان واقع مىشود، ناشى از خودخواهىها و هواهاى نفسانى و
تمایلات شیطانى است و تا انسان از این امیال و شهوات رهایى نیابد، ظلم و ستم و فساد
و قتل و غارت و گناهکارى ادامه خواهد داشت. روزه عاملى است که انسان با استفاده از
آن مىتواند بر خواهش‌هاى نفسانى غلبه کند و بر تمام اعضا و جوارح خویش حکومت براند
و هوا و هوسهایش را تحت کنترل درآورد. انسان تا اسیر تمایلات نفسانى است، هرگز روى
سعادت و فلاح را نخواهد دید، چرا که هوا و هوسها و دل بستگىها و وابستگىها،
زنجیرهاى ثقیل و سهمگینى هستند که روح آدمى را به اسارت خود در مىآورند و تا این
زنجیرها از هم نگسلد، روح انسان از قید و بندهاى بردگى و اسارت رهایى نخواهد یافت.
روزه شوق به خوبى ها و سبقت در حسنات را در وجود انسان مى‌پروراند و جان انسان را
در مسیر نسیمهاى رحمت الهى قرار مى دهد.
عطار نیشابوری ماه رمضان را آينه تمام
نماي رحمت بي منتهای الهي میداند؛ ماه مبارکي که گذشت ايام جنبه ها و جلوه های
افزون تري از برکات و فوايد آن را بر جهانيان آشکار مي سازد و در ضيافت با شکوه
پروردگار عاليمان، به انسان فرصت داده مي شود تا از درهاي آسماني که به روي او
گشوده شده است وارد شود و مشمول رحمت بي پايان آفريدگار جهانيان واقع گردد. وی در
سروده ای بسیار دل انگیز و روح پرور حدیث دیگری از عاشقی و دلدادگی انسان به مولا و
پروردگار خویش را زمزمه کنان برگوش جان می نوازد و این نوای عاشقانه را سر می دهد:
جانا، حدیث حسنت، در داستان نگنجد
رمزی ز راز عشقت، در صد زبان نگنجد
سودای
زلف و خالت، در هر خیال ناید
اندیشه وصالت، جز در گمان نگنجد
هرگز نشان
ندادند، از کوی تو کسی را
زیرا که راه کویت، اندر نشان نگنجد
آهی که عاشقانت،
از حلق جان برآرند
هم در زمان نیاید، هم در مکان نگنجد
آنجا که عاشقانت، یک
دم حضور یابند
دل در حساب ناید، جان در میان نگنجد
اندر ضمیر دلها، گنجی
نهان نهادی
از دل اگر برآید،در آسمان نگنجد
عطّار وصف عشقت، چون در عبارت
آرد
زیرا که وصف عشقت، اندر بیان نگنجد
|
|
