(صفحه(6(صفحه(7(صفحه(8(صفحه(11(صفحه(5(صفحه(12(صفحه(9(صفحه(4(صفحه (2.3.10


شنبه 23 شهریور 1392 - شماره 20590 

نگاهی به طرح بومی‌سازی لوازم التحریر و موانع پیش‌رو (بخش نخست)
تصویر شهدای انقلاب همکلاسی امسال دانش‌آموزان
   


گروه گزارش
پانزده شهريوركه می گذرد،در و ديوار شهر و ويترين ها وحال وهواي خيابان ها و ازهمه مهمتر باد خنك پاييزي كه هرازگاهي صورت را نوازش مي دهد،همه وهمه خبر از آمدن مهر مي دهد.ماهي كه با خودش مهرمي آورد وشوق.
فرقي نمي كند مدرسه اي باشي يا نه،اين حال و هوا براي همه كساني كه روزگاري پشت ميز و نيمكت مي نشستند آن قدر آشنا است كه بعد از سالها هم از يادها نرفته است.
هرسال به اين روزها كه نزديك مي شويم،ويترين خيلي از فروشگاه ها مثل لوازم التحريري ونوشت افزارها و كيف وكفش فروشي ها همه به طرزمحسوسي تغييرمي كنند و پر مي شوند از انبوه وسيله ها براي شروع سال تحصيلي جدید.
البته نمايشگاه هاي پاييزه وتخفيف هاي ويژه فروشگاه هاي مختلف هم به مناسبت بازگشايي مدارس فرصتي رابراي خريد خانواده هايي كه در سنين مختلف دانش آموزي براي فرستادن به مدارس دارند ايجاد مي كند.
گشت كوتاهي در اين مراكز خريد سال جديد تحصيلي و لمس حال و هواي آن روزها هرچند خالي از لطف نيست اما در عين حال حقيقت هاي متاثركننده اي نيز با خود به همراه دارد.حقايقي كه شايد درنهايت خيلي ها را به اين نتيجه برساند كه به راستي غفلت بزرگي از اين مراكز خريد صورت گرفته است .
استقبال از لوازم غیر ضروری
كتاب فروشی بزرگی در حوالي خيابان شريعتي غرق در جمعيتي افرادی است كه براي خريد سال تحصيلي به آنجا آمده اند.كودكان و نوجوانان زيادي هم در غرفه هاي مختلف مشغول انتخاب نوشت افزارها ولوازم التحريرهاي مورد علاقه خودشان هستند.
با نگاه گذرايي به غرفه ها و ديدن لوازمي كه حتي نام خيلي از آنها را هم نمي دانم ،بيشتر مطمئن مي شوم كه واقعا وضعيت از روزهاي مدرسه رفتن ما تا روزهاي مدرسه رفتن اين بچه ها خيلي فرق كرده است.هر جا چشم مي اندازم پر است از دفترها و كلاسورها ومداد و خودكار وخود نويس ولوازم نقاشي و كيف وجا مدادي هايي با صدها طرح و رنگ متنوع که روي هم تلنبار شده اند.
صداي شادي بچه ها و ذوق وشوق شان براي خريد،ازهرگوشه اي شنيده مي شود.چشم ها را هم كه ببندي،بوي آشنا و دوست داشتني لوازم التحريركه همه بدون استثنا خاطرات زيادي را با اين رايحه دارند ،از همه جا احساس مي شود.
غرفه كيف و كوله پشتي مدرسه حال و هواي خاصي دارد.كيف ها به طور منظم بر اساس سن وپايه تحصيلي تفكيك شده است.والديني كه در كناربچه‌ها به خريد آمده اند اصرار دارند كيف هاي بزرگ تر و جا دار تر انتخاب شوند اما بچه ها اكثرا بدون توجه به پيشنهاد آنها محو تصاويرفانتزي ومهيج روي كيف‌ها شده اند.بتمن ،مرد عنكبوتي وبنتن وانگري برد و صدها تصوير ديگر كه حتي پيدا كردن نام آنها هم مشكل است روي اين كيف ها جا خوش كرده اند.
چند پسر بچه كه حدودا به سن و سالشان مي‌خورد دانش آموزپايه ابتدايي باشند ،نام چند مورد از اين شخصيت ها را برايم مي گويند و توضيح مي دهند كه اين شخصيت ها در كدام انيميشن و فيلم حضور داشته اند.عجيب تراينجاست بيشترشان مي‌خواهند شخصيت هايي را بخرند كه قوي ترهستند وتعداد بيشتري را در مبارزه هايشان كشته اند !
يكي ازپسر بچه ها مي گويد:” من پارسال دو بار كيف مدرسه خریدم وهر بار شخصيتي را كه جديدتر بودانتخاب كردم اما بازهم همكلاسي ها آخرين ورژن همان انيميشن را دوباره چند ماه بعد مي خريدند يعني اينكه هرچقدر هم شخصيت هاي جديد بخريم بازهم چند وقت ديگر جديدتر ازآن هم مي آيد.البته مديرمدرسه ما چند بارازهمه خواست كه ديگر از اين كيف ها نخرند اما چون تعداد بچه‌هايي كه كيف‌هايي با اين تصاوير داشتند خيلي زياد بود ديگر نمي توانستند كاري كنند.”
جا مدادي ها و كيف هاي كوچك تر مثل كيف غذا و كيف پول مدرسه اي هم آن قدر متنوع است كه واقعا براي انتخاب، هركسي گمراه مي شود.اما آنها هم از سبد خرید خانواده ها جا نمانده اند واین غرفه‌ها هم غرق در مشتری هستند.
یکی از والدین درباره علت خرید این لوازم به ظاهر غیر ضروری در گفت و گو با گزارشگر روزنامه کیهان می گوید:” شاید شما یا هر کس دیگی که ازبیرون نظاره گر است فکر کند که این لوازم غیر ضروری است اما اگر سری به مدارس محله های متوسط به بالای شهر بزنید متوجه می شوید که همه این وسیله هایی که فکر می کنید غیر ضروری هستند در کیف بیشتر بچه ها پیدا می شود.خب اینها هم سن و سالی ندارند که بتوانند تشخیص دهند چه چیزی ضروری است و چه چیزی غیر ضروری است .فقط همین که می بینند هم سن و سالهایشان دارند آنها هم می خواهند.ما هم ناچاریم این لوازم را خریداری کنیم.”
وی ادامه می دهد: “البته من فکر می کنم خود فروشنده ها هم مقصرند .خب اگر این لوازم را نیاورند بچه ها نمی بینند که بخواهند بهانه بگیرند.مثلا قمقمه آب و نوشیدنی یا ظرف میوه فانتزی وجا مدادی های چند کاره و انواع واقسام مدادنوکی و این جور لوازم که می بینید ازهمه مدل و همه رنگ در غرفه های مختلف دیده می شود،برخی از این اجناس را واقعا هیچ ضرورتی ندارد که برای فروش بیاورند اما چون همه جا هست بچه ها اصرار می کنند و ما هم مجبوریم خریداری کنیم.”
دفترهای غربی،دردست بچه های ایرانی
اگر بگوییم دفترها و دفترچه ها هم برای خودشان دنیای جدایی دارند،اغراق نکرده ایم.
یادش به خیر آن روزهایی که دفترهای مدرسه رفتن ما فقط خلاصه می شد به چند دفتر کاهی 40 برگ و 100 برگ و نهایت 200 برگ. تازه آن هم بدون خط کشی عمودی و جلد، اما الآن همه چیز تغییر کرده، نه دیگر از آن خط کشی کردن های وقت‌گیر خبری هست ونه کسی زمانی را صرف دفتر جلد کردن می کند. دفتر های امروزی با هزاران سایز و طرح و رنگ هم خط کشی های صاف ومرتب دارند و هم جلدهای فانتزی. از سایز کلاسوری گرفته تا دفترچه‌های جیبی بسیار کوچک. اما بازهم تصاویر و اشکال این دفترها بیش از هرچیزی جلب توجه می کند. بازیگران فیلم ها و انیمیشن های هالیوودی ،فوتبالیست های خارجی،خودروهای مجلل،شخصیت‌های غربی و صدها نماد دیگر که هیچ سنخیتی با فرهنگ واعتقادات ایرانی - اسلامی ما ندارد.
بچه ها اولین کسانی هستند که به سرعت دفترهایی با این طرح را انتخاب می کنند اما نکته جالب اینجاست که کمتر خانواده ای به چشم می‌خورد که با این انتخاب بچه هامخالفت کنند.
مرد نسبتا میانسالی که به همراه سه فرزند خود در حال انتخاب دفتر است،درباره این نوع انتخاب‌ها به گزارشگر روزنامه کیهان می گوید:” بچه ها خیلی اصرار می کنند ست کامل لوازم التحریر یک تیم فوتبال معروف اروپایی را داشته باشند.من هم به عنوان پدرشان فکر می کنم احترام گذاشتن به انتخابشان باعث تشویق شدن آنها به تحصیل و موفقیت بیشترشان می شود.خب بچه ها خیلی به این چیزها علاقه دارند.”
او درپاسخ به این سوال که آیا فکر نمی کنید این نوع تصاویرخواسته یا نا خواسته باعث تغییر ذهنیت ودر نهایت تهاجم فرهنگی برای دانش آموزان می شود،می گوید:”من فکر می کنم اگر نگران بچه‌ها هستیم باید فکری به حال این تبلیغات گسترده غربی کنیم که بر روی تمامی لوازم التحریر بچه ها و اغلب دفترهای مشق وجود دارد.”
وی می گوید: “وقتی فردا همه بچه ها از این مدل دفترها با خودشان می آورند مدرسه ،نمی شود که به بچه سوم ابتدایی یاد داد که مثلا این دفترها آموزنده نیستند و مشکل دارند.”
این پدر دانش آموز ابتدایی در ادامه تصریح می‌کند: “من فکر می کنم این حرفها در حد شعار باقی مانده اند .همیشه این موقع سال که می‌شود تلویزیون و رسانه ها از این حرف ها می زنند ومدیرهای مدارس هم به والدین تاکید می کنند که اجازه ندهند بچه از این نوع لوازم التحریر با خودشان بیاورند اما من فکر می کنم اگر واقعا این طور که می‌گویند مسئولان نگران این موضوع هستند نباید اول از خانواده ها و بچه ها شروع کنند .باید از فروشنده ها و تولید کننده‌ها بپرسند که چرا این محصولات را می آورند؟ و باید گل آلودی این موضوع را از سرچشمه اصلی جلویش را گرفت “
تصاویر نامربوط و هیاهوی خرید
اگر از زاویه یک منتقد یا گزارشگر به این بازارهای پرهیاهو سرکی بکشید به نکات عجیب و جالبی پی می برید که شاید نه خریدار و نه فروشنده توجهی به آن نکرده اند.
بساط انواع کیف و دفترهای رنگارنگ ،
مداد رنگی،پاک کن های چند کاره ،انواع خود نویس ها و روان نویس های چند رنگ و . . . داغ است. البته ضروری بودن یا نبودن بسیاری از این لوازم هنوزهم جای سوال است اما اینکه چرا
خیلی ها اصرار دارند بیشتر این وسیله ها با هر قیمتی خریداری شود،و با هر طرح و شکلی که بر روی آنها قرار بگیرد موافقند،بحث برانگیز تر است.
همین موضوع یعنی روی کارآمدن لوازم جدید و بعضا خارجی با رواج آرم ها ،تصاویر ونمادهای غربی و غیر ایرانی ارتباط مستقیمی دارد چرا که به نظر بسیاری از فروشندگان رواج محصولات لوکس و فانتزی وغیر وطنی نمی تواند با تصاویر داخلی و وطنی همراه باشد!
این نظر فروشنده جوانی است که مسئول یک غرفه مجلل لوازم التحریر فانتزی است.
او درگفت وگو با گزارشگر روزنامه کیهان درباره علت این انتخاب برخی خانواده ها می گوید:” زیاد پیش آمده که مثلا ما محصولات یا دفاتر ولوازم‌التحریربا نمادهای داخلی مثل دارا وسارا یا شخصیت های انیمیشنی ایرانی هم آورده ایم اما خانواده ها بدون اینکه از کیفیت این محصولات اطلاعی داشته باشند فقط پافشاری می کنند که حتما خارجی باشد.مثلا چند مدل دفتر با طرح ها وسایزهای مختلف و محصول کارخانه های داخلی و خارجی را که می آوریم قبل از هر چیزی پدر و مادرها و بچه ها سوال می کنند که کدامشان خارجی است؟یعنی معلوم نیست چرا برخی ها ترجیح می‌دهند جنس خارجی بخرند در حالی الآن کیفیت دفاترونوشت افزارهای تولید داخل به مراتب بهتر و مرغوب تر از مشابه همین لوازم است که مثلا در کشوری مثل چین تولید می‌شود.خب طبیعی است که وقتی مردم متقاضی این اجناس هستند فروشنده‌ها هم باید به خواست آنها تن بدهند و قید آوردن محصولات توليد داخل را بزند و واقعا ديگر نبايد به فروشنده‌ها خرده گرفت كه چرا اين كار را مي كنند به نظر من اين خود خانواده ها هستند كه باعث رواج اين محصولات مي شوند .”
وی می‌گوید: «با فرهنگ‌سازی وکمک رسانه‌ها باید نمادهای ملی، دینی و انقلابی را جایگزین تصاویر غربی بر روی لوازم‌التحریر دانش‌آموزان کرد.»
قرق بازار با نوشت افزار غربی
اما آنچه كه بيش از هر چيزي در اين بازار جلب توجه مي كند سيل گسترده كالا هاي غربي است.كالا‌هايي كه گذشته از لطمه زدن به اقتصاد كشور،قرار است در كنار درس و آموزش هاي مدرسه درس نامحسوس تري هم به بچه ها بدهد .درسي با معلماني از “انگری برد” و “باب اسفنجی” و “لاک پشتهای نینجا” گرفته تا عروسکهای “باربی” و “سوپرمن” و “مرد عنکبوتی” ! بچه هايي كه قرار است آينده كشور رادر كنار اين شخصيت ها رقم بزنند و قسمتي از كوله بارعلم و تحصيلشان اين شخصيت ها باشند!
محمد علی رضایی پور کارشناس فرهنگی به گزارشگر روزنامه کیهان می گوید: “در كمال خونسردي و بي خبري مردم و مسئولان فرهنگي، چيني ها ذائقه وسليقه ما را كشف كرده وبراساس آن بازار آينده سازان اين كشور و كودكان مدرسه اي را در دست گرفته اند.”
وی می گوید: “شايد به جرأت بتوان گفت ۶۰ درصد بازار لوازم التحریر در تصرف کالاهای چینی است و ۲۰ درصد هم کالاهای هندی، پاکستانی، آلمانی و ترکیه ای است و درحالت خوش بینانه سهم تولید داخلی در این بازار تنها ۲۰ درصد است و به نظر می رسد باید با یک کار فرهنگی، علاوه بر مردم به عنوان مصرف کنندگان، فروشندگان کالاهای خارجی هم توجیه شوند.”
این کارشناس فرهنگی به دلایل عدم استقبال دانش آموزان و خانواده های آنان از لوزم التحریر تولید داخل اشاره می کند و می گوید: “کیفیت نامناسب، گران بودن کالاهای داخلی نسبت به کالاهای مشابه و نبود تنوع لازم از دلایل عمده استقبال نکردن مردم از نوشت افزار داخلی است وعده ای از فروشندگان هم به دلیل عرضه تولیدات داخلی با زیان مالی روبه‌روهستند. گذشته از آن یکی از دلایل اصلی وفور کالاهای چینی در بازار لوازم التحریر نبود تبلیغ مناسب تولید داخلی و ناشناخته بودن بسیاری از مارک های ساخت داخل است. اما در كمال تعجب بايد گفت نوشت افزارهاي داخلي با وجود اينكه تعدادشان كم نيست ،هنوز نتوانسته اند آن طور كه بايد خودشان را دركيف دانش آموز ايراني جا دهند.”
گزارش روز

 

(صفحه(6(صفحه(7(صفحه(8(صفحه(11(صفحه(5(صفحه(12(صفحه(9(صفحه(4(صفحه (2.3.10