فرصتي براي ظهور استعدادهاي طلايي ضرورت بررسي نقش آفريني جوانان در ايران اسلامي - بخش نخست

صديقه توانا
در بين فصول، بهار از زيبايي و جاذبه كم نظيري برخوردار است. فصلي كه طبيعت قشنگ ترين جامه را برتن مي كند و جلوه خاصي به خود مي گيرد و چه خوب گفته اند كه جواني بهار عمر آدمي است؛ چرا كه جوان سرشار از شادابي و نشاط است، دوره جواني رسيدن به مرتفع ترين منازل زندگي است. و فصل جواني چنانچه با شكوفه هاي معطر دانش اندوزي، كمال جويي، احساس مسئوليت نسبت به خود و جامعه و كسب فضايل و معارف الهي همراه شود، نويدبخش يك زندگي سالم، ثمربخش و رو به رشد خواهد شد.
وقتي گفته مي شود «ملت ايران يكي از جوانترين ملل جهان است» اين تداعي در ذهن نقش مي بندد كه ميهن عزيز ما داراي سرمايه و نعمت بزرگي به نام «جواني» است كه تحت هر شرايطي بايد قدر اين نعمت را دانست.
نظام مقدس جمهوري اسلامي ايران پيوسته بر نيروي جواني، نشاط، سخت كوشي، تلاش جهادي و ايمان اسلامي همه ايرانيان بويژه جوانان مؤمن و متعهد خود تكيه داشته است و امروز مي بينيم با توجه به اين نيروي عظيم در دستيابي به جامعه اي پيشرفته و عدالت محور موفق بوديم، ضمن اينكه توانستيم در سايه اعتماد به جوانان و بسترسازي براي حضور فعالانه آنان در تمام عرصه هاي مختلف، پله هاي ترقي و پيشرفت را طي كنيم، اما مهم اين است كه در اين ميان، اين پيشرفتها نبايد ما را غره كند و از تهديدات داخلي و خارجي دشمنان كه شب و روز در صدد ضربه زدن به اين مرزوبوم هستند غافل شويم چون آنها مترصد فرصتند تا جوانان را از هويت واقعي خويش دور سازند، و از طريق جنگ نرم شناخت و خودباوري جوانان را تضعيف نمايند، لذا نكته حائز اهميت، تأكيد بر نقش جوانان در ابعاد مختلف سازندگي، اقتصادي، سياسي و اجتماعي جامعه مي باشد.
ديروز ولادت با سعادت حضرت علي اكبر(ع) و روز جوان بود، به اين بهانه دو شماره گزارش كيهان را به موضوع جواني و چالش هاي پيش روي آنان اختصاص داده ايم.
ايران، كشوري جوان
به اعتقاد جامعه شناسان، با وجود 25ميليون جوان 15تا 30ساله، ايران كشوري جوان است.
محمد شكرآيي مشاور معاونت فرهنگي كميته امداد امام خميني و تحليلگر مسائل اجتماعي در گفت وگو با گزارشگر كيهان با اشاره به اينكه دولت، جوان را فرصتي براي سازندگي مي داند تأكيد مي كند: «جوانان در تمامي دستاوردهاي كشور نقش آفريني مي كنند و با توجه به اينكه آرمان خواهي، مطالبه گري، عدالت خواهي هويت جويي و تأثيرپذيري برخي از مهمترين ويژگيهاي جوانان ايراني است، طبيعي است كه آنها دنبال ايده آل ها باشند و به افقهاي دوردست بنگرند.»
شكرآيي در ادامه با اشاره به اينكه همت عالي و انرژي سرشار يكي ديگر از ويژگي هاي جوان ايراني است، خاطرنشان مي كند: «جوانان به كم قانع نيستند و با توجه به اراده بالايي كه دارند هميشه به بهترين ها دست مي يابند.»
وقتي نظر شكرآيي را در مورد فرصت يا تهديد جواني مي پرسم، اينطور پاسخم را مي دهد: «جوان در آرمان شهر دنبال هويت ملي، ديني و سياسي است و در اين مورد اهل تقليد نيست و منتظر نسخه ديگران نمي ماند و اين يك فرصت است كه اگر چنانچه الگوي صحيح و درستي نداشته باشد، فرصت، تبديل به تهديد مي گردد.»
وي به فعاليت دشمنان براي ايجاد زمينه هاي تهديد در اين دوران حساس زندگي اشاره مي كند و مي گويد: «جوانان ايراني با تقويت دين باوري و تكيه بر ويژگيهاي فوق، افسران جنگ نرم هستند و با توجه به اينكه دشمن سعي كرده در اهداف پليد خود تغيير شكل ايجاد كند، اما جوانان نشان دادند كه در پازل دشمن بازي نمي كنند و اين مسئله در فتنه هاي پس از انتخابات نيز به اثبات رسيد.»
اين تحليلگر مسائل اجتماعي در ادامه به تقويت بيشتر دشمن شناسي بين جوانان اشاره مي كند و مي گويد: «تعيين مرزخودي و غيرخودي در بصيرت بخشي نسل جوان مؤثر خواهد بود و چنانچه اين مرز مشخص باشد جوان راه را به بيراهه نخواهد رفت و همانطور كه ديديم حتي بر اثر گردوغباري كه در شرايط فتنه پيدا شد، آنها راه خود را يافتند و در شرايطي هم كه هياهوي جنگ نرم فضا را تيره و تار مي كند، بازهم جوانان نه تنها راه خود را پيدا مي كنند، بلكه راه درست را به ديگران هم نشان مي دهند.»
مريم فلاحتي نژاد، كارشناس مسائل فرهنگي هم در گفت وگو با گزارشگر كيهان، قبح زدايي انقلاب را يكي از راهكارهاي دشمن براي مبارزه با انقلاب و تهديدي براي جوانان ذكر مي كند و مي گويد: «كم رنگ جلوه دادن ارزشهاي اسلامي و قبح زدايي اخلاقي براي جوانان يكي از راهبردهاي دشمن بود كه خوشبختانه با حضور نيروهاي جوان در عرصه هاي ملي و مذهبي، دشمن شكست سختي در اين حوزه متحمل شد.»
اين كارشناس فرهنگي، جوانان را خندق انقلاب اسلامي مي داند و تاكيد مي كند: «جوانان مانع حركت بيشتر دشمن براي رسيدن به اهداف شوم هستند، هجوم به اصل ولايت فقيه و اصول انقلاب يكي از راهبردهاي دشمن در فتنه پس از انتخابات بود، دشمن مي خواست پس از پيروزي در اين عرصه به مرحله تغيير نظام اسلامي وارد شود كه بار ديگر با درايت مسئولان، مردم و مخصوصا جوانان، در دستيابي به اهداف پوچ خود شكست خورد و نبايد فراموش كنيم كه دشمنان هيچ گاه دست از سر انقلاب و جوانان برنخواهند داشت و لذا بايد ضمن حفظ اين نگرش، به عرض خندق كه كثرت جوانان است و عمق خندق كه بينش و بصيرت است، بيفزاييم.»
جواني، فرصتي براي سازندگي
عرصه اي كه در حال حاضر در آن قرار داريم، عرصه سازندگي است. سازندگي در ابعاد بهداشتي و درماني، كشاورزي، دامپروري، علمي، آموزشي، عمران، محروميت زدايي و مرمت و بازسازي، مدارس و مساجد، كه جوانان متناسب با تخصص و تعهد خود در تمام اين زمينه ها خدمت رساني و نقش آفريني مي كنند، اما سوال اين است كه چه عامل و انگيزه اي باعث مي شود تا جوانان در اين عرصه ها پيش قدم باشند.
مجتبي باستان، معاون سازندگي و كارآمدسازي سازمان بسيج دانشجويي كشور در گفت وگويي باگزارشگر كيهان پاسخ اين سوال را در وهله اول منوط به تفكر جهادي كه ريشه در افكار و عقايد ديني دارد، مي داند و مي گويد: «دين اسلام، دين خدمت به محرومان است و با توجه به اينكه اين كار يك ارزش محسوب مي گردد و مردم مناطق محروم واسطه فيض الهي هستند، جوانان براي دستيابي به اين ارزش ها و فيوضات، قدم در اين راه پرفراز و نشيب و دشوار، اما گوارا و خوشايند مي گذارند.»
وي با اشاره به اينكه شعار امسال اردوهاي جهادي «دانشجو، همت مضاعف، پيشرفت و عدالت» مي باشد در توضيحات بيشتري چنين مي گويد: «با توجه به اينكه وارد چهارمين دهه از انقلاب اسلامي شده ايم، مي بينيم پيشرفت بدون ارزش، اخلاق و عدالت هيچ معنا و مفهومي ندارد و پيشرفتي كه قرار است زيرساختهاي توسعه يك كشور را فراهم نمايد، حتما بايد توام با ديدگاه اسلامي باشد و جوان ايراني با توجه به پتانسيلي كه دارد مي خواهد در جامعه نقش آفريني و به نظام اسلامي خدمت كند و لذا مي بينيم جوانان بصورت خودجوش وارد عرصه هاي فوق شده و آستين همت بالا زدند.
باستان البته نقش اين اردوها را در آماده سازي جوانان براي مقابله با جنگ نرم دشمنان ناديده نمي گيرد و تاكيد مي كند: «ترويج، تبليغ و گفتمان سازي تفكر جهادي و زمينه سازي جهت نقش آفريني جوانان از اهداف اين اردوهاست و تا زماني كه تفكر بسيجي در كشور طنين انداز است، چشم طمع شرق و غرب به ايران خنثي است و نه از طريق جنگ نظامي و نه جنگ نرم به هيچ هدفي نخواهند رسيد.»
باستان به اعزام دانشجويان در اردوهاي جهادي اشاره مي كند و مي گويد: «سال گذشته 32هزار دانشجو در قالب 812گروه جهادي و در 700هزار نفر روز به فعاليت پرداختند و در سال جاري نيز اين تعداد به 42هزار دانشجو در 1100گروه جهادي و يك ميليون نفر روز افزايش يافته است كه سعي داريم در اين شرايط حس مسئوليت پذيري جوانان را تقويت كرده و آنها را به خودباوري برسانيم و آنها را به سمت برنامه هاي هدفمند هدايت كنيم.
فرصتهاي جواني را
به تهديد تبديل نكنيم
جواني اوج زندگي است و جوان سرشار از نيرو و نشاط است كه اگر درست هدايت شود مي تواند آينده خوبي را براي فرد رقم بزند و در اين ميان نقش برنامه ريزان بسيار حساس است كه بايد ديد جايگاه و پايگاه جوان ايراني در برنامه ريزي هاي اجتماعي كجاست و چه برنامه هايي براي جوانان در سال هاي آينده داريم؟
دكتر فاطمه اليگودرزي جامعه شناس در گفت وگو با گزارشگر كيهان در پاسخ به سؤالات فوق چنين مي گويد: «آنچه در شرايط فعلي بيش از هرموضوع و اقدامي قابل تامل است طرز تلقي جامعه و بويژه صاحبان انديشه و مسئولان نسبت به پديده جواني كشور است. در يك سو بخشي از نخبگان و مسئولان براين باورند كه جواني يعني «نگراني اجتماعي»، برهمين اساس مجموعه نيازها، مطالبات و خواسته هاي جوانان را به عنوان بحران هاي جامعه تفسير مي كنند و وظيفه اصلي حكومت و حتي سازمان هاي متولي امور جوانان را فقط به حل و پاسخگويي براي اين بحران محدود مي كنند.»
وي اضافه مي كند: «اما در سوي ديگر بخشي از نخبگان و دست اندركاران باور صحيح و درست ديگري دارند، آنان جواني را فرصت و «سرمايه اجتماعي» مي پندارند، آنها با اين نگرش، نيازها و خواسته هاي مشروع جوانان را طبيعي مي انگارند و وظيفه حكومت و دولت را به رسميت شناختن حقوق و نيازهاي طبيعي جوانان قلمداد مي كنند و نه تنها جوانان را مشكل نمي دانند، بلكه آنها را راه حلي براي مشكلات جامعه مي دانند و در نتيجه از جوانان براي پاسخگويي به نيازهاي آنها مدد مي جويند و هرگونه برخورد آمرانه يا قيم مابانه با آنها را مردود مي شمارند و نقش دولت را به مثابه، نقش يك راهنما تسهيل كننده و مشاور تعبير مي نمايند.»
دكتر اليگودرزي اضافه مي كند: «البته با مروري بر منابع ديني و اسلامي قانون اساسي، تجارب جهاني و فراز و نشيبهاي سه دهه انقلاب مي توان گفت، سياست راهبردي دولت و نظام جمهوري اسلامي آن است كه فرصتهاي لازم در اختيار جوانان قرار گيرد تا از اين سرمايه هاي ارزشمند براي توسعه، اعتلا و سربلندي كشور بهترين استفاده ها صورت گيرد كه در اين ميان سازمان ملي جوانان بايد عملكرد بهتر و بيشتري در امور جوانان و برنامه ريزي براي آنها داشته باشد.»
ترسيم درست چشم اندازها
با توجه به اينكه جامعه ما جوان است، تمام مسائل سياسي، اقتصادي، اجتماعي و سازندگي در كشور بدون حضور جوانان عملا بي معناست و آن مكانيزمي كه مي تواند جوانان را به اين عرصه ها بياورد، ايجاد انگيزه هاي صحيح و ترسيم درست چشم اندازهاي آينده ايران است.»
محمدرضا كرمي كارشناس مسائل فرهنگي در گفت وگو با گزارشگر كيهان با بيان مطلب فوق در توضيحات بيشتري چنين مي گويد: «در هر صحنه اي كه چشم انداز درستي ترسيم كرديم، بدون اينكه متحمل هزينه اي شويم، جوانان در صحنه بودند كه نمونه بازر آن را در صحنه هاي هشت سال دفاع مقدس شاهد بوديم.»
وي تاكيد مي كند: «امروز اگر آينده اي روشن و چشم انداز صحيحي براي جوانان ترسيم شود و مسئولان براي تحقق اين چشم انداز در صحنه باشند، مطمئن باشيد جوانان چندين گام جلو تر از آنها خواهند بود.»
وي در پاسخ به اين سؤال كه آيا مگر سند چشم انداز مشكلي دارد كه اين همه بر روي درست ترسيم شدن آن تاكيد مي كنيد، چنين مي گويد: «البته كه مشكلي ندارد، دراين سند براي فرد آرماني، خانواده و جامعه آرماني برنامه ريزي و آينده نگري شده است، اما مشكل در اينجاست كه اين سند در قالب فهم عامه مردم مطرح نشده و درحد شعار باقي مانده است، اگر مي خواهيم جوانان و مردم به صحنه بيايند بايد تحقق سند چشم انداز در ادبيات، موسيقي، صدا و سيما و تبليغات شهري به نمايش درآيد تا همگان از آن مطلع شوند همچنين در جملات كوتاه و بنيادين و در قالب هنر به مردم معرفي گردد تا حركت و شور و نشاط بيشتري در جوانان و تمام اقشار جامعه ايجاد شود.»
افسران جنگ نرم
وقتي از دكتر كرمي در خصوص جنگ نرم، تهاجم فرهنگي و فضاي سايبر كه دشمن براي بي هويت كردن جوانان از آنها استفاده مي كند و از اين طريق قشر جوان را مورد هجمه قرار داده مي پرسم، با اشاره به اين موضوع كه نيروي كار و بالنده هر كشوري را جوانان آن تشكيل مي دهند در توضيحات بيشتري اينطور ادامه مي دهد: «در جنگ جديد يا جنگ نرم، دشمن قلب و ذهن مخاطب را هدف مي گيرد، يعني دنبال تربيت انسان با تفكر و آرمان هاي غربي و سبك زندگي غربي است، در اين جنگ زمان تحقق پيروزي گامهاي 10 ساله تعريف شده است، يعني جوان 15ساله امروز، در معرض بازيهاي يارانه اي قرار مي گيرد و در 25 سالگي كاملا غربي فكر مي كند و جوان 25 ساله امروز در معرض فيلم و سريال قرار دارد و در 35 سالگي فردي است كه كاملا غربي زندگي مي كند و در چنين شرايطي فرد به خودي خود در فرهنگ غرب حل مي شود.»
كرمي به راهكار حل اين معضل اشاره مي كند و مي گويد: «تنها راه مقابله با اين حمله، تربيت فرد آرماني مبتني بر تعاليم اسلامي و ايراني است و هرگونه غفلت از اين مسئله ما را با شكست مواجه مي كند، ترسيم ما از آينده و جامعه اين است كه جامعه اي ديندار و پايبند به اصول ديني و اعتقادي خواهيم داشت كه حجم عناصر مخرب و تاثير پذيرفته از فرهنگ غرب نسبت به كل جامعه بسيار ناچيز است، اما نمودهاي فرهنگ غرب در جامعه زياد است، به تعبير ديگر بسياري از جوانان بدون اينكه بدانند، از نمادهاي غربي استفاده مي كنند اما در باطن خود به شدت به مفاهيم ديني و ايراني پايبند هستند و بيشترين خطراتي كه جامعه را تهديد مي كند، غفلت از اصلاح اين دسته از جوانان است.»
وي در ادامه به تعبير زيبا و فكورانه رهبر معظم انقلاب از دانشجويان به عنوان افسران جوان در جبهه مقابله با جنگ نرم اشاره مي كند و مي گويد: «جنگ نرم بر عليه جمهوري اسلامي ايران از برنامه هاي قطعي استكبار جهاني است كه بدليل نااميدي و ناتواني از مقابله نظامي با ايران در دستور كار دشمنان قرار گرفته است، در اين ميان آنچه كه جوانان و دانشجويان بايد در راس برنامه هاي خود قرار دهند و به آن پايبند باشند، ولايت پذيري و دفاع از حريم ولايت و حفظ هويت ايراني- اسلامي است. لذا ضروري است براي مقابله با جنگ نرم حفظ و عمق بخشي به هويت ايراني و اسلامي، جزو اولين و شاخص ترين برنامه هاي افسران جوان در مقابله با جنگ نرم باشد.»
گزارش روز