غرب در محاصره بيداري اسلامي
واكاوي چالش استكبار جهاني پس از تحولات خاورميانه -بخش پاياني

پريسا جلالي
به دنبال ناكامي ايالت متحده آمريكا در مهار
قيام هاي مردمي، آنچه به عنوان رويكرد جديد آمريكا به قلم روزنامه آمريكايي نيويورك تايمز مطرح مي شود جزئياتي از گفت و گوهاي دروني دولت اوباما درباره چگونگي برخورد با تحولات منطقه و قدرت يابي
روز افزون ايران با اين تحليل است كه كنترل ايران، عاملي تعيين كننده در محاسبات آمريكا درباره نحوه واكنش نشان دادن به شورش ها در سراسر كشورهاي عربي و اذعان قدرتمندان جهان به توان نظامي و امنيتي و قدرت ديپلماسي اين كشور خواهد بود.
انقلاب اسلامي ايران در طول سه دهه تجربه همواره به عنوان يك الگو براي مردم مسلمان منطقه مطرح بوده است و تحولات اسلام خواهي و
استكبار ستيزي مسلمانان در خاورميانه به نوعي نشأت يافته از انقلابي است كه در بهمن 57 در ايران اسلامي به وقوع پيوست.
بر همين اساس دشمن استكباري در طول
سي و دو سالي كه از انقلاب اسلامي ايران مي گذرد به دنبال توطئه براي برچيدن بساط نظام جمهوري اسلامي به عنوان مهم ترين و تنها ترين مانع بر سر راه قدرت هاي بزرگ برآمده و البته هر بار هم ناكام تر از گذشته بوده است.
پاشنه آشيل قيام هاي مردمي
رهايي كشورهاي حوزه خليج فارس از ژاندارم منطقه هنوز شادي را به ارمغان نياورده بود كه هراس از سرايت تفكرات انقلابي از ايران به اين كشورها خودنمايي كرد.
حكام مستبد و ديكتاتور اين كشورها البته براي رهايي از چنين وحشتي از هيچ تلاشي براي كمك به استكبار در تحميل جنگي هشت ساله به ايران دريغ نكردند اما به هر ترتيب اين موج دامان كشورهاي عربي را فرا گرفت و پس از سال ها مسلمانان منطقه را به تحرك عليه رژيم هاي مستبد حاكم فراخواند.
به ميان كشيدن بحث عرب و عجم و اختلاف افكني ميان شيعه و سني و تهاجمات بي وقفه فرهنگي همه ابزارهاي نرمي بود كه آمريكا و رژيم صهيونيستي براي كنترل منطقه درپيش گرفتند اما به ناگاه و در ميان بهت و حيرت، در ظاهر خيزش هايي از تونس تا مصر و ليبي و بحرين رخ داد اما در باطن شاكله دروني و بيروني آمريكا را تحت تاثير قرار داد تا جايي كه براي رهايي از اين فشار به فكر راهبردهاي جديدي افتاده است.
احمدالله روح الله زاد دبير كميسيون سياست جمعيت دفاع از ملت فلسطين در همين رابطه افق آينده تحولات منطقه را مثبت و حاكي از تاثير مضاعف بر كاهش نفوذ آمريكا و اسرائيل در منطقه مي داند.
وي در گفت و گو با خبرنگار سرويس گزارش كيهان مي گويد: پيش از اين كه جرقه تحركات در خاورميانه كليد بخورد نوعي نااميدي از هر گونه تغيير در ميان بود اما اين سد شكسته شد و پيش بيني مي شود هر چند اين تحولات به انقلاب تمام عيار منجر نشود اما اين هژموني شكست خورده و رژيم صهيونيستي و آمريكا هرگز به آن قدرت سابق باز نگردند.
اين تحليلگر مسايل خاورميانه معتقد است: آمريكا و اسرائيل سكوت نمي كنند بلكه بيش از چند دهه در ابعاد سياسي، اقتصادي، نظامي و امنيتي حركت كرده اند و اين مي تواند پاشنه آشيل قيام هاي مردمي باشد. هرچند اين قيام ها هزينه هاي سختي به آمريكا و هم پيمانان او وارد ساخته است اما اگر مردم منطقه همگرايي خود را حفظ كنند مي توانند مطالباتشان را از خواسته هاي صنفي به مطالبات بنيادي تر پيش ببرند.
فروپاشي جريان اقتدار در منطقه
روح الله زاد عقيده دارد كه در اين حالت طي سال هاي آتي از آمريكا و اسرائيل، ديگر به عنوان جريان هاي اقتدار سراغ نخواهيم گرفت و نفوذشان كمرنگ خواهد شد.
اين جريان فضاي مناسبي براي همدلي در منطقه ايجاد خواهد كرد چون تحولات نشان مي دهد شاهد همگرايي اصيل مبتني بر عدالت و آموزه هاي اسلامي خواهيم بود.
البته مهدي اقراريان كارشناس مسايل خاورميانه تحولات منطقه را طي ماه هاي اخير منبعث از ساختاري مي داند كه طي 100 سال اخير شكل گرفته و حالا بايد شاهد پيروزي قاطع منتج از آن باشيم.
وي در تحليل تحولات اخير و تاثير آن بر استراتژي و راهبردهاي آمريكا و اسرائيل به گزارشگر كيهان مي گويد: هويت صهيونيستي فاقد سيستم هاي ملت است و دولت مردمي به عنوان پديده جديد در چند صد سال اخير كه در هر كشوري شاهد آنيم در اسرائيل وجود ندارد چرا كه ملت حاضر شامل يهودياني است كه با هويت هاي متفاوت از هر گوشه اي از دنيا آمده اند.
آمريكا تلاش كرد منطقه اي را تحت سلطه قرار دهد كه قاره اروپا و آفريقا و اسرائيل را پيوند مي زند در حالي كه هيچ يك از ملت هاي خاورميانه چنين اتفاقي را قبول نداشتند. اما آمريكا به كمك مصر يك هويت جعلي در منطقه ايجاد كرد كه امروز با خروج مصر از اين گردونه عملا نظام امنيتي غرب با مشكل مواجه شده است.
اين اتفاق استراتژي امنيتي آمريكا را كه حفظ رژيم صهيونيستي است به هم زد. همواره در راهبرد امنيت ملي آمريكا كه سند رسمي است تاكيد شده حفظ رژيم صهيونيستي جزء امنيت ملي آمريكا حساب مي شود با اين اتفاقات در منطقه، آمريكايي ها ضربه سختي خوردند.
اقراريان دليل اين تحليل را شكست آمريكا در حالي عنوان مي كند كه ارتش مصر را متشكل از600 هزار نفر و پيشرفته ترين امكانات مجهز كرده بود اما حالا همين ارتش خطري جدي براي او تلقي مي شود.
از منظر جمهوري اسلامي ايران دولت هاي منطقه مي بايست بر اساس ايدئولوژي حاكم بر منطقه، عقايد ديني اسلام و خواست مردم عمل كنند.
با مطالعه دقيق شعارهاي مردمي همين موضوع اثبات مي شود كه مطالباتشان بر مبناي اسلاميت و جمهوريت بنا شده است. برپايي نماز جماعت در خيابان ها و سردادن شعار الله اكبر و در دست گرفتن قرآن مستندات موجود است.
اما از منظر غرب اين روند بايد تغيير كند البته با نوعي بازبيني و اعطاي امتيازاتي به مردم جلوه گري مي كند.
هراس از افكارعمومي
نسل جوان و امروز كشورهاي خاورميانه بهتر از پدران خود، آمريكا و رژيم صهيونيستي و اهداف خودخواهانه آنها را مي شناسند و ديگر اجازه قدرت يافتن استكبار را در منطقه نخواهند داد.
اقراريان تصريح مي كند: به همين علت است كه آمريكا در ليبي محتاطانه وارد شد چرا كه مردم ليبي طرف مقابل خود را در جبهه جنگ آمريكا مي دانند و نكته ديگر عدم حمايت غرب از حاكمان منطقه مثل بن علي و مبارك است. همان اتفاقي كه براي شاه مخلوع افتاد به سران كشورهاي عربي پيام مي دهد كه همين غربي ها از شما حمايت نخواهند كرد و تمام اين اتفاقات منجر به پر رنگ و روشن شدن وضعيت منطقه مي شود.
زهره الهيان عضو كميسيون امنيت ملي مجلس شوراي اسلامي در گفت و گو با خبرنگار سرويس گزارش كيهان مي گويد: تحولات منطقه با سرعت تمام روبه پيشرفت است و روند تحولات و موج اسلام خواهي ملت هاي مسلمان منطقه و سياست طلبي و آزادي خواهي آنها از رژيم هاي ديكتاتوري آن قدر سريع است كه تحليلگران را دچار غافلگيري و آمريكا را دستپاچه كرده است.
وي ضمن اشاره به اعتراف مشاوران امنيتي اوباما مبني بر تاثيرگذاري ايران در تحولات منطقه اظهار مي كند: ملت هاي مسلمان شاهد اين بودند مردم ايران با ايستادگي در مقابل نظام هاي سلطه ايستادند و در روند سياست بين الملل و عرصه هاي علمي و فناوري به خودكفايي رسيدند و امروز ايران در عرصه بين الملل تعيين كننده است.
تحولات منطقه باعث شد ملت هاي مسلمان منطقه نوعي احساس و رويه آزادي خواهي و استقلال طلبي داشته باشند اما رژيم هاي ديكتاتوري مانع بروز آن مي شدند و اين رويه منجر شد ملت ها از انقلاب ايران الهام بگيرند.
اما اين موضوع را نبايد ناديده گرفت كه سران بحريني و رژيم آل خليفه كه حمايت همه جانبه آل سعود را پشت خود مي بيند اين روزها با شدت بيشتري به مقابله با انقلابيون بپردازد. بازداشت 420 تن از شيعيان بحريني و بركناري 750 نفر ديگر از س مت هاي خود ديگر اتفاقات نامباركي كه در بحرين مي افتد و چاشني كشتار مردان و زنان بي دفاع در اين كشور شده است. الهيان به حوادث بحرين اشاره كرده و مي گويد: با چراغ سبز آمريكا عربستان وارد بحرين شد. اين ها در مواضع آمريكا و رژيم صهيونيستي و پشت پرده انگليس تلاش مي كنند مسير عدالت طلبي و اسلام خواهي مردم را منحرف كنند و آنچه مسلم است روند عملكرد آمريكا و رژيم صهيونيستي است. عربستان هم اگر به دام آمريكا بيفتد زمان سرنگوني اش تسريع مي شود. وي اضافه
مي كند: در مورد بحرين هم تلاش آمريكا و رژيم صهيونيستي و عربستان بر اين است قيام ملت بحرين را نوعي دخالت ايران جلوه دهند و مساله شيعه و سني وعرب و عجم را وارد كنند تا اين قيام را سركوب و به واسطه اين موضوعات تلاش مي كنند جمع بين مسلمانان را متفرق كنند. در حالي كه رهبران ملت بحرين اعلام كرده اند جنگ بين شيعه و سني نبوده بلكه تبعيض طولاني است كه سال ها مردم بحرين شاهد آن بوده اند.
فرصت ها و تهديداتي براي استكبار
براي درك صحيح تحولات چند نكته را بايد لحاظ كنيم تا مبنايي براي ارزيابي كامل شود. ماحصل ماهيت تحولات، خواسته سردمداران جنبش و مطالبات مردمي، ميزان تاثيرگذاري كشورهاي منطقه و فرامنطقه اي بر تحولات خاورميانه فرصت و تهديدهايي كه براي آمريكا و اسرائيل پيش خواهد آمد، نشان مي دهد.
مصطفي كرمي كارشناس ارشد روابط بين الملل و پژوهشگر مسايل خاورميانه معتقد است: درصورتي كه تحولات منطقه منجر به شكل گيري حكومت هاي مردم سالار شود به مقابله با آمريكا مي پردازند و ديگر حالت برتري اين كشور در مذاكرات جهاني تحت تاثير قرار خواهد گرفت مشخصا اسرائيل هم چنين وضعيتي خواهد داشت.
وي دليل اين اظهارنظرش را در ماهيت حكومت هاي مردم سالار مي داند و در توضيح بيشتر مي گويد:
دولت هاي مردم سالار داراي پشتوانه افكار عمومي قوي هستند كه مطالبات اجتماعي، سياسي، اقتصادي و عدالت خواهانه اي دنبال مي كنند. اگر دولت هاي مردم سالار در منطقه شكل بگيرند اسرائيل در انزوا قرار مي گيرد و بازتاب رفتارش سركوب و تمكين نكردن به حقوق بشر است درست مثل رفتاري كه در پس ندادن زمين هاي فلسطينيان نشان داد.
به اين ترتيب بايد گفت اگر جنبش هاي مردمي پيروز نشوند حكومت هاي وابسته و ديكتاتور مشابه قبل حاكم مي شوند كه به احتمال زياد مشروعيت مردمي در آن ها حاكم نيست.
البته اين تحليل هم وجود دارد كه خاورميانه يكي از پايه هاي قدرت آمريكا در جهان و البته بخش اعظم قدرتش است و تسري افول قدرت آمريكا از خاورميانه به جهان تقريبا كم است يعني به يكباره اين اتفاق نمي افتد چون آمريكا پايگاه هاي مهمي دراين مناطق ايجاد كرده است.
كرمي در ادامه اظهاراتش مي گويد: يك برداشت و تلقي و حالت خاصي از اسلام خواهي در منطقه داريم. اگر از نفوذ آمريكا و اسرائيل كاسته شود اما وجه تقابلي نداشته باشد مبتني بر رابطه تعاملي دو طرفه و معامله گرايانه خواهد بود. اما در حالت حاضر آنچه در رفتار مردمي و جنبش ها حاكم است افول قدرت آمريكا را شاهد خواهيم بود چون روابط آنها تقابلي است.
وي البته اين رابطه را در مورد مصر و تونس حاكم نمي بيند و علت آن را چنين مطرح مي كند: دستگاه قدرت قبلي باقي ماند و وزرا به تدريج جابه جا شدند اما بايد منتظر نتايج انتخابات بود. وجه غالب اين است كه افكار عمومي ماهيتي بدبين به غرب دارد و تعديل به وجود مي آيد كه سياست هاي گذشته نمي تواند حاكم باشد و در كوتاه مدت تعديل در سياست ها به وجود مي آيد.
گزارش روز