E-mail:shayanfar@kayhannews.ir

مروري بر ديدگاه هاي رهبرمعظم انقلاب اسلامي درباره انقلاب اسلامي
عدالت فوري ترين هدف تشكيل نظام اسلامي

معارف انقلاب اسلامي ايران
...ملّت ايران بايد بدانند كه حفظ انقلاب و برپانگاهداشتن پرچم عزّت و شرف و ادامه ي راه پرافتخاري كه مجاهدات اين ملّت شريف در برابر ملّتهاي جهان، مخصوصاً مسلمانان گشود و به عنوان تنها راه غلبه بر فشار و ظلم قلدران شناخته شد، و تنها باطل السحر توطئه هاي دشمنان برعليه انقلاب و جمهوري اسلامي، همانا حراست از اصول بنياني انقلاب و پاسداري از ارزشهاي انقلاب است. اين، آن نقطه ي روشني است كه شعار ضديت با سلطه ي جهاني استكبار را عالمگير ساخته و اركان نظام سلطه ي جهاني را متزلزل كرده است و همين است كه از اين پس نيز ملّت ايران را بر همه ي توطئه هاي دشمنان فايق خواهد ساخت. و اين همان وصيت جاوداني است كه امام راحل عظيم القدر(اعلي الله كلمته) در بيانيه ها و اخيراً در وصيتنامه ي خود، همه ي ما را بدان توصيه فرموده است.
اكنون، يك سال پس از رحلت آن پدر دلسوز و مرشد و معلم آگاه و حكيم، اين جانب لازم مي دانم اساسي ترين معارف انقلاب را كه همه در شمار بيّنات مكتب انقلاب و برخاسته از اصول و احكام اسلام است، يك بار ديگر به برادران و خواهران خود تذكر داده، همه ي ملّت انقلابي و شجاعمان را به توجه و اهتمام روزافزون نسبت به آنها دعوت كنم:
1. تداوم ياد و راه امام
پيش از هر چيز، زنده داشتن ياد و راه و درس جاودانه ي امام خميني (اعلي الله كلمته) است، كه مشعل راه و ترسيم كننده ي خط اساسي حركت و تعيين كننده ي شاخصهاي اصلي و حياتي اين جاده ي مبارك و فرجام تابناك آن است. حيات و شخصيت خميني كبير، تجسم اسلام ناب محمّدي و تبلور انقلاب اسلامي بوده و او خود و سخنش و انگشت اشاره اش، خضر راه اين حركت الهي و روشنگر نقاط مبهم و برطرف كننده ي همه ي ترديدها بوده و همچنان خواهد بود. ملّت ايران و از همه بيشتر مسئولان كشور، بايد اين درس بزرگ را هرگز از ياد نبرند.
2. تلاش براي تحقّق جامعه ي نمونه ي اسلامي
اين نهضت مردمي و انقلاب بي نظيري كه در منتهاي مبارزات پانزده ساله ي آن پديد آمد و حماسه ي عظيمي كه در عمر يازده ساله ي اين نظام به ظهور رسيد و شهادت نفوس طيبه و تحمل
آن همه دشواريها و شكنجه ها و مصيبت ها از سوي ملّت مؤمن و مبارز ما، همه و همه به خاطر اسلام بود. اين ملّت بزرگ و امام بزرگوارش، سعادت را در پيروي حقيقي از اسلام دانستند و حاكميت اسلام را وسيله ي نجات از سلطه ي شيطانها و طاغوتها و ستمگران ديدند و رضاي خدا را در پيگيري از حاكميت اسلام جست وجو كردند. ملّتهاي مسلمان و مخلصان دلسوز در سراسر جهان اسلام نيز به خاطر اسلام بوده و هست كه اين انقلاب و اين نظام را متعلق به خود دانسته و از آن حمايت و دفاع كردند و مي كنند. ازاين رو، جمهوري اسلامي بزرگترين وظيفه اش آن است كه اسلام را در زندگي مردم تحقق بخشد و جامعه را به صورت يك جامعه ي نمونه ي اسلامي درآورد.
براي عملي شدن اين هدف ـ كه گامهاي اساسي و بلند آن، از آغاز پيروزي به وسيله ي همه ي دست اندركاران و با اشراف و اهتمام شديد امام(رضوان الله عليه) برداشته شده ـ بايد قواي سه گانه ي كشور هماهنگ و پيگير عمل كنند و حوزه هاي علميه و مراكز فرهنگي و پژوهشي اسلامي، به تلاش وسيع دست زنند و سرچشمه ي پايان ناپذير تفقه و اجتهاد آگاهانه و بصير را در خدمت عمق و گسترش معارف اسلامي به كار گيرند و دستگاه فكري و عملي نظام جمهوري اسلامي، با هم و در كنار هم، جامعه را در راه اسلامي شدن روزافزون و به سمت هدفهاي اسلامي پيش ببرند.
تمامي آحاد ملّت مسلمان، در حفظ و حراست از احكام نوراني آن و سعي در گسترش و تعميق آن در جامعه، داراي وظيفه يي بزرگند. امر به معروف و نهي از منكر كه يكي از اركان اساسي اسلام و ضامن برپاداشتن همه ي فرايض اسلامي است، بايد در جامعه ي ما احيا شود و هر فردي از آحاد مردم، خود را در گسترش نيكي و صلاح و برچيده شدن زشتي و گمراهي و فساد، مسئول احساس كند.
ما هنوز تا يك جامعه ي كاملاً اسلامي كه نيكبختي دنيا و آخرت مردم را به طور كامل تأمين كند و تباهي و كجروي و ظلم و انحطاط را ريشه كن سازد، فاصله ي زيادي داريم. اين فاصله، بايد با همت مردم و تلاش مسئولان طي شود و پيمودن آن، با همگاني شدن امر به معروف و نهي از منكر آسان گردد. مساجد به عنوان پايگاههاي معنويت و تزكيه و هدايت، روزبه روز گرمتر و پررونق تر شود و نشان ايمان و عمل و اخلاق اسلامي، در گوشه و كنار جامعه، از جمله در مراكز دولتي و ادارات و دانشگاهها، همه را به پيروي از تعاليم نوراني قرآن تشويق نمايد. كتاب خدا در ميان مردم حضور واقعي بيابد و آموختن و تدبر و تعمق در آن، براي همه بخصوص جوانان و نوجوانان، امري رايج و داير گردد. در اين مورد، مسئوليت علما و آگاهان و نويسندگان و گويندگان و رسانه هاي عمومي، بسي مهم و خطير است.
3. تلاش براي استقرار عدالت
فوري ترين هدف تشكيل نظام اسلامي، استقرار عدالت اجتماعي و قسط اسلامي است. قيام پيامبران خدا و نزول كتاب و ميزان الهي، براي همين بود كه مردم از فشار ظلم و تبعيض و تحميل نجات يافته، در سايه ي قسط و عدل زندگي كنند و در پرتو آن نظام عادلانه، به كمالات انساني نايل آيند. دعوت به نظام اسلامي، منهاي اعتقادي راسخ و عملي پيگير در راه عدالت اجتماعي، دعوتي ناقص، بلكه غلط و دروغ است و هر نظامي هرچند با آرايش اسلامي، اگر تأمين قسط و عدل و نجات ضعفا، و محرومين، در سرلوحه ي برنامه هاي آن نباشد، غيراسلامي و منافقانه است. و از همين جاست كه ادعاي سلاطين و حكامي كه با وجود داعيه ي مسلماني و شعار پيروي از قرآن، راه ديگر جباران را پيموده و فاصله ي فقير و غني را بيشتر كرده و خود در صف اغنيا قرار گرفته و از درد فقرا و پابرهنگان غافل مانده اند، چه در تاريخ و چه در زمان حاضر، همواره از سوي هوشمندان آشنا به معارف قرآن و اسلام، مردود دانسته شده است.
در نظام اسلامي بايد همه ي افراد جامعه، در برابر قانون و در استفاده از امكانات خداداد ميهن اسلامي، يكسان و در بهره مندي از مواهب حيات، متعادل باشند. هيچ صاحب قدرتي قادر به زورگويي نباشد و هيچ كس نتواند برخلاف قانون، ميل و اراده ي خود را به ديگران تحميل كند. طبقات محروم و پابرهنگان جامعه، مورد عنايت خاص حكومت باشند و رفع محروميت و دفاع از آنان در برابر قدرتمندان، وظيفه ي بزرگ دولت و دستگاه قضايي محسوب شود. هيچ كس به خاطر تمكن مالي، قدرت آن را نيابد كه در امور سياسي كشور و در مديريت جامعه دخالت و نفوذ كند و هيچ تدبير و حركتي در جامعه، به افزايش شكاف ميان فقرا و اغنيا نينجامد. پابرهنگان، حكومت اسلامي را پشتيبان و حامي خود حس كنند و برنامه هاي آن را در جهت رفاه و رفع محروميت خود بيابند.
امام بزرگوار ما، اين را يكي از اساسي ترين مسايل جمهوري اسلامي دانسته و قوي ترين بيانات را در اين باره ايراد نموده اند و اين، خصوصيت غيرقابل تفكيك جمهوري اسلامي است. هيچ حايلي نبايد بتواند مسئولين نظام و مديران بخشهاي مختلف آن را از اين هدف اساسي غافل كند. پابرهنگان و كوخ نشينان و اكثريت مردم ما كه بر اثر سياستهاي خائنانه و خانه برانداز رژيم ستمشاهي، در فقر و محروميت بسر مي برند، همواره صادق ترين و با اخلاص ترين ياوران اين انقلاب و اين نظام بوده اند و هستند و نظام اسلامي بايد رفع محروميت از آنان را در صدر برنامه هاي سازنده ي خود قرار دهد.
4. وحدت كلمه، رمز پيروزي
وحدت كلمه، رمز پيروزي ملّت ايران در مراحل مختلف بوده و امروزه نيز مهمترين وسيله ي ملّت ما براي مقابله با تحريكها و توطئه هاست. باتوجه به سرگذشت دوران دهساله و تأمل در حوادث آن، كه حاكي از آسيب ناپذيري جمهوري اسلامي در برابر انواع توطئه هاي دشمنان داخلي و خارجي است، اهميت وحدت و يكپارچگي ملّت و مسئولان بيشتر آشكار مي شود.
ملّت ايران و مديران و گردانندگان كشور، بايد بر گرد اصول اساسي نظام جمهوري اسلامي مجتمع گشته و همه ي توان و نيروي خود را براي تحقق و حراست از آن متمركز كنند وهيچ خواسته و شعار و هيچ انگيزه ي فردي و گروهي و قومي و فرقه يي نتواند فرد و يا جمعي را از تلاش براي آن اصول و رسيدن به هدفهاي نظام جمهوري اسلامي باز دارد.
همه ي ملّت رشيد ايران، مخصوصاً آنان كه سخن و عملشان در معرض قضاوت و توجه ديگران است، بايد صفوف خود را متحد و مرصوص ساخته، با وحدت و همكاري و با گامهاي استوار، به سوي اهداف عاليه ي اسلام، قدرتمندانه حركت كنند و دشمنان كمين گرفته را كه مترصد فرصتند، مأيوس سازند.
رسانه هاي خبري بيگانه كه مظهر تمايلات و سياستها و نيّات خصمانه و اغراض خبيث سردمداران سياستهاي جهانيند، برروي هر كلمه و هر اشاره يي كه از آن، بوي اختلاف و دودستگي استشمام شود و يا بتوان چنين وانمود كرد، شديداً حساسيت نشان داده و با بزرگ كردن نكته هاي ريز و مطرح ساختن استنباطهاي دروغين از گفته ها و نوشته ها در ايران، به طور دايم در تلاشند كه شايد بتوانند تصويري مشوّش و آلوده به اختلافات و زدوخورد داخلي از ايران اسلامي ـ كه بحمدالله برخوردار از وحدت و يكپارچگي كم نظيري است ـ به مردم ايران و جهان ارايه دهند و زمينه ي دودستگي و نفاق را با اين وسوسه ها به وجود آورند. اينها همه نشانه ي آن است كه امروزه دشمن از همه ي راهها براي تضعيف جمهوري اسلامي عاجر مانده و بدخواهانه در كمين اختلافات داخلي و شكست وحدت عمومي نشسته است.
ملّت رشيد ايران و مسئولان و متصديان امور كشور و نمايندگان محترم مجلس، گويندگان و نويسندگان، بايد مانند هميشه به اين طمع خام دشمن پاسخ مناسب را بدهند و وحدتي را كه صنع الهي و رحمت شامله ي حق بر ملّت ايران است، با همه ي وجود پاسداري كنند.
پاورقي

انتظار دين از انسان

آيت الله محمد تقي مصباح يزدي
دست كم، به همان اندازه كه ما در برابر شخص خود مسئوليت داريم، در برابر خانواده، فرزندان، همسايگان، شهروندان و تمام مسلمانان روي زمين نيز مسئوليم. حتي بالاتر از اين، ما در برابر تمام انسان هاي روي زمين مسئوليم. در واقع، اسلام و قرآن رحمت براي جهانيان است1 و ما به منزله كسي كه اين رحمت جهاني را به امانت در دست داريم، بايد آن را به ديگران برسانيم: ان الله يامركم آن تؤدوا الامانات الي اهلها؛2 «خداوند به شما فرمان مي دهد كه امانت ها را به صاحبانش بدهيد». سنت الهي بر اين قرار گرفته كه بعد از انبيا(ع)، پيروانشان، معارف ايشان را به ديگران برسانند؛ از اين رو بر ماست كه اسلام را به ديگران بشناسانيم و اگر كساني نيز پيش از اين، اسلام را شناخته و داخل آن شده اند، و نيازمند راهنمايي ما هستند، به ايشان ياري رسانيم. بديهي است كه در اين زمينه، مسئوليت ما در قبال مسلماناني كه وارد حوزه اسلام گرديده اند، در قياس با كساني كه هيچ شناختي از دين اسلام ندارند، جدي تر است؛ چه رسد به شيعياني كه افزون بر اسلام، مذهب حق يعني تشيع را شناخته اند، اما براي اجراي دينشان و تحقق بخشيدن به اهداف مذهبي شان، نيازمند كمك و راهنمايي ما هستند. بنابراين براي احياي دين در عالم، موظفيم اول در خانه خود، سپس شهر و پس از آن كشور خويش در اين امر به كساني كه نياز دارند، كمك و راهنمايي رسانيم و آن گاه در كشورهاي اسلامي، و سرانجام، در ساير كشورها به اين مسئوليت خود عمل كنيم.
پس به يك معنا انتظار دين از ما اين است كه پيش از هر چيز، ما خود، به دين عمل كنيم، و در مرحله بعد، دين را به ديگران معرفي كنيم تا آنها هم مشمول اين رحمت الهي شوند؛ چون اين، رحمتي است كه خدا براي تمام انسان ها نازل كرده است و به ما هم دستور داده كه به اشخاص بي اطلاع، آگاهي رسانيم. بنابراين در جامعه اسلامي، فرد، تنها مسئول رفتار خود نيست، بلكه مسئوليت جلوگيري از گمراهي ديگران را هم برعهده دارد. هر فرد در جامعه اسلامي يك مسئوليت نظارتي دارد و بايد براي عملي شدن قوانين ديني در جامعه تذكر لازم را داده، اقدامات جدي اي را در اين زمينه انجام دهد. خداوند متعال، در ايران، افزون بر نعمت هاي فراواني كه در طول تاريخ به مردم ما داده، ميراث گران بهاي اهل بيت(ع) را نيز براي ما حفظ كرده است كه در هيچ جاي دنيا چنين نعمتي با اين وسعت و فراواني وجود ندارد. اين معارف والاي الهي به قيمت فدا شدن خون هاي پاك سيدالشهدا(ع) و يارانش و ديگر ائمه اطهار(ع) به دست ما رسيده است. افزون بر همه اين بركات، خداي متعال در اين عصر، نعمت بي نظيري را نصيب ملت ايران كرد و مسلمانان اين خطه را توفيق داد تا با ياري علماي دين، به ويژه امام خميني(ره) حكومتي براساس دين تأسيس كنند؛ چيزي كه تا پيش از آن تصور مي شد كه تا زمان ظهور ولي عصر(ع) امكان وقوع ندارد؛ و وضع كشور به گونه اي بود كه تا پيش از پيروزي انقلاب اسلامي، در شهرهاي ديني و مذهبي هم، تعداد مشروب فروشي ها بيش از كتابخانه ها بود. يك دانشجو در محيط دانشگاه خجالت مي كشيد نمازش را بخواند؛ و كم كم كار به جايي مي رسيد كه دخترها حتي با روسري مجاز نباشند وارد دانشگاه شوند.
حداقل وظيفه اي كه هر يك از ما در برابر اين نعمت بزرگ داريم اين است كه بكوشيم اين نعمت ها و اين عظمت و عزت را حفظ كنيم؛ و اين، جز با درك بيشتر اهميت وظايف اجتماعي خود و تلاش براي مصون نگه داشتن جامعه از آفاتي كه ممكن است اين نعمت را از ما باز پس گيرد به دست نمي آيد. حتي اگر هيچ دليل شرعي هم در اين زمينه وجود نداشت، همين حكم عقل به لزوم شكر نعمت در اين مسئله كافي است؛ علاوه بر دلايل نقلي و به ويژه آيات و رواياتي كه دلالت دارد كه شكر نعمت سبب حفظ نعمت مي گردد. از اين روست كه متكلمان در بحث ضرورت رفتن به سمت دين، تصريح مي كنند كه شكر منعم واجب است و به سبب شكر نعمت هايي كه منعمي به ما داده، بايد در درجه نخست بكوشيم او را بشناسيم و آن گاه اطاعت و عبادت او را به منزله شكر او به جاي آوريم. پس با چنين حكمي كه عقل به وجوب شكر منعم دارد، ديگر نيازي به دليل تعبدي نيست؛ هر چند در اين زمينه، دليل هاي خاص شرعي و تعبدي از كتاب و سنت هم وجود دارد كه ما را وادار مي كند تا درباره دين بينديشيم و وظيفه مان را در برابر ديگران انجام دهيم.
امر به معروف و نهي از منكر در آيات و روايات
آيات و روايات فراواني در حوزه بحث امر به معروف و نهي از منكر وارد شده است كه هرچند در گذشته به برخي از آنها در ضمن مباحث ديگر اشاره كرده ايم در اينجا برخي ديگر از آيات و رواياتي را كه در اين باب وارد شده است، بررسي مي كنيم تا اهميت اين بحث، بيش از پيش، مورد توجه قرار گيرد.
1- آيات
الف) ارتباط ولايت با امربه معروف و نهي از منكر: در ميان همه آياتي كه بر امر به معروف و نهي ازمنكر دلالت دارند، اين دو آيه داراي ويژگي خاصي هستند: المنافقون والمنافقات بعضهم من بعض يأمرون بالمنكر و ينهون عن المعروف و يقبضون أيديهم نسوا الله فنسيهم ان المنافقين هم الفاسقون؛3 «مردان و زنان منافق طرف دار يكديگرند. مردم را به كار زشت امر مي كنند و از كار نيك باز مي دارند و دست هايشان را به هم مي سايند. خدا را فراموش كرده اند و خدا نيز آنان را فراموش كرده است، كه منافقان مردمي فاسق و زشت كارند»، و والمؤمنون والمؤمنات بعضهم أولياء بعض يأمرون بالمعروف و ينهون عن المنكر و يقيمون الصلاه و يؤتون الزكاه و يطيعون الله و رسوله أولئك سيرحمهم الله ان الله عزيز حكيم؛4 (مردان و زنان مؤمن دوست دار يكديگرند. مردم را به كار نيك امر مي كنند و از كار زشت بازمي دارند و نماز به پا مي دارند و زكات مي پردازند و خدا و پيامبرش را اطاعت مي كنند. البته خدا آنان را مشمول رحمت خود گرداند، و خدا صاحب اقتدار و درست كردار است». در اين آيات، خداوند متعالي مي فرمايد: «زنان و مردان مؤمن نسبت به يكديگر ولايت دارند، و در پرتو اين ولايت است كه امر به معروف و نهي از منكر مي كنند.» اين ولايت را به هر معنايي بگيريم، چه به معناي محبت و چه به معناي نوعي سلطه و قدرت قانوني، يا به هر معناي ديگر، چنين اقتضايي دارد كه مؤمنان يكديگر را از كارهاي زشت باز دارند.
1- انعام(6)، 09
2- نساء(4)، 85
3- توبه(9)، 76.
4- توبه(9)، 17.
پاورقي