درگفت وگو با فروزنده معاون رئيس جمهور مطرح شد:
 ارائه خدمات اداري فقط با دو شماره

گفت وگو: كمال احمدي
كاغذ بازي، سردرگمي مراجعان در راهروها و اتاق هاي پر سرو صداي ادارات، دوندگي هاي بي مورد مردم براي دريافت يك خدمت اداري، فرسودگي سيستم و از همه مهم تر تمركز بيش از حد جمعيت دركلان شهرها خصوصاً تهران از دغدغه ها و مشكلاتي است كه همواره ذهن متوليان امر را به خود مشغول كرده است.
طي سال هاي اخير تلاش هاي فراواني براي كاهش معضلات فوق ازسوي مسئولان ذي ربط انجام شده كه از آن جمله مي توان به اقدامات معاونت توسعه مديريت و سرمايه انساني رئيس جمهور اشاره كرد.
الكترونيكي كردن خدمات، تأسيس دفاتر پيشخوان دولت، تمركززدايي، دوركاري و... نمونه اقداماتي است كه اين معاونت براي كاستن از معضلات سيستم اداري درپيش گرفته است.
به منظور آشنايي بيشتر با اقدامات فوق وطرح پرسش هايي درباره برخي تلاش هاي انجام شده هفته گذشته گفت وگويي را با لطف الله فروزنده معاون توسعه مديريت و سرمايه انساني رئيس جمهور انجام داديم كه مشروح آن را مي خوانيد:
¤ دولت الكترونيك به چه معناست؟
- فلسفه وجودي دولت ها در همه جا خصوصا در كشور ما كه بار ارزشي دارد خدمت به مردم است در دنيا مي گويند مشتري محوري، يعني هرچه بتوانند مردم را به عنوان مشتري و ارباب رجوع راضي بكنند آن دولت، موفق تر است.
درايران فلسفه وجودي دولت خدمت به مردم است اما يك نكته اي دراين جا وجود دارد و آن اينكه براي خدمت به مردم از چه ابزاري استفاده كنيم تا كار سريع تر، آسان تر و شفاف تر انجام شود. ما فكر مي كنيم دولت الكترونيك يعني شفاف كردن روش ها، سرعت و دقت در كار و كاهش فساد. يعني هرچه ما بتوانيم سيستم را به سمت الكترونيك كردن يعني واسطه بين مردم و دستگاه ها سيستم هاي الكترونيكي باشد كار بهتر انجام مي شود.
لذا تعريف دولت الكترونيك اين است كه ما بتوانيم امكاناتي براي مردم فراهم كنيم كه با استفاده از ابزارهاي الكترونيكي خدمات را دريافت كنند و بالعكس.
¤ دولت الكترونيك از چه زماني در كشور شروع شد؟
- تقريبا از بعد جنگ در برنامه هاي اول و دوم تكاليفي در اين باره مشخص شد منتهي در دوره دوم آقاي هاشمي بحث تشكيل گروه فاوا، و تهيه و تدوين سند مربوطه شروع شد، در دوره آقاي خاتمي هم به اين امر توجه شد چون به هرحال مسئله تغيير تكنولوژي در كل دنيا درحال رخ دادن است و شما نمي توانيد از كنار آن بگذريد.
منتهي دولت الكترونيك در دولت نهم و دهم به عنوان اولويت اول تعريف شد و الان شما اگر در برنامه تحول اداري از ما بپرسيد چه برنامه اي اصل است مي گوييم بحث دولت الكترونيك و يك كار جدي كه دراين باره شروع شده وان شاء الله امسال توسط وزارت ارتباطات به نتيجه مي رسد بحث پرتال ملي است. چون شما مي دانيد كه مهم ترين مسئله در دولت الكترونيك بحث امنيت آن است يعني اينكه ما بتوانيم خودمان پايگاه اطلاعاتي داشته باشيم و نيازهاي زيرمجموعه مان را تامين كنيم. امسال قدم مهمي در اين باره برداشته شده است يعني در اوايل دولت دهم آقاي رئيس جمهور بحث پرتال ملي را به عنوان اولويت تعيين كردند و گروه فاوا را تشكيل دادند . الان هم ما داريم به آن سمت مي رويم كه ان شاء الله يك اينترنت ملي يا اصطلاحا اينترانت داشته باشيم.
¤ به اقدام رئيس جمهور در بحث پرتال ملي اشاره كرديد اصولا عملكرد دولت هاي نهم و دهم در زمينه دولت الكترونيك چه بوده است؟
- اصولا هركاري كه انسان مي خواهد انجام دهد اگر بخواهد يك كار پخته و سنجيده باشد نياز به سندي دارد كه اين سند در حقيقت امكانات موجود را مي بيند افق آينده را مي بيند آسيب ها را درنظر مي گيرد و... ما هم در زمينه دولت الكترونيك نخستين كاري كه كرديم اين بود كه سند دولت الكترونيك را با استفاده از نظرات تمام كارشناسان تنظيم كرديم.
كار ديگري كه انجام شد اين بود كه آسيب شناسي اقدامات گذشته را انجام داديم افق آينده را بررسي و ترسيم كرديم. همچنين كار گروه فاوا تشكيل شد.
¤ اصطلاح «فاوا» مخفف چه عبارتي است؟
- گروه فناوري اطلاعات و ارتباطات.
¤ سند دولت الكترونيك حاوي چه مطالبي است؟
- ما در اين سند علاوه براين كه راهبردها را مشخص كرديم حدود 90 پروژه را هم تعريف كرديم كه بعضي از آنها الان شروع هم شده و بعضي از آنها هم زيرساختي است مثل سرعت، دقت، امنيت و ارائه خدمات الكترونيكي كه دوستانمان در وزارت ارتباطات به دنبال آن هستند البته بخش نرم افزاري اين اقدامات را ما داريم دنبال مي كنيم كه اين بخش داراي چند محور است.
محور اول اين است كه تمام دستگاه هاي ما خدمتشان را به صورت الكترونيكي ارائه كنند . دراينجا لازم است عرض كنم كه در مباحث خدمات الكترونيكي چند اصطلاح وجود دارد از جمله «خدمت دولت به دولت». ما الان يك فضايي را در شبكه دولت ايجاد كرديم كه براساس آن شبكه ارتباطات دستگاه ها كاملا به صورت الكترونيك است. اصطلاح دوم يا گام بعدي «خدمت دولت به مردم» است كه در اين مرحله هم 700 فرآيند را شناسايي كرديم و آنها را در اولويت گذاشته ايم. منتهي اجراي اين 700 فرآيند داراي چند مرحله است كه مرحله اول آن اطلاع رساني به مردم است.
¤ يعني الان 700 خدمت به مردم از طريق دولت الكترونيك ارائه مي شود؟
- خير، ما 700 فرآيند شناسايي كرديم كه در اولويت ما هست و اگر اين 700 فرآيند كاملا الكترونيكي بشود ما مي توانيم مدعي شويم كه كشور الكترونيكي شده است. منتهي گام اولش اين بوده كه ما 1400 تا خدمت را احصا كرده و روي پرتال مردم گذاشتيم.
¤ اين پرتال چيست؟
- پرتال، پايگاه اطلاع رساني دولت است. مردم مي توانند به اين پايگاه مراجعه كنند و خدمات را ببينند مثلا مي خواهند شناسنامه بگيرند، خب در اين پايگاه تمام اطلاعات چگونگي دريافت شناسنامه درج شده است مثل اينكه شما به 118 زنگ مي زنيد و شماره تلفن جايي را مي گيريد با مراجعه به پرتال دولت هم شما اطلاعات لازم را درباره خدمات دريافت مي كنيد و ديگر نيازي نيست كه مردم براي هر خدمتي دوباره به دستگاه مربوط مراجعه كنند.
¤ آدرس اينترنتي اين پرتال چيست؟
- wwwiranmardomir خدمات اين سايت هم ملي است و هم استاني يعني اينكه افراد در هر استان مي توانند به سايت مراجعه كنند و اطلاعات دريافت كند.
گام بعدي پس از ارائه اطلاعات به مردم اين است كه وقتي مردم مي خواهند خدمت را بگيرند قاعدتا بايستي يك سري مدارك بدهند . ما در اين زمينه هم در حال انجام اقداماتي هستيم از جمله اينكه برخي فرمها را روي سيستم گذاشته ايم. همچنين بعضي از خدمات هم فعلا تعاملي است. يعني از 1400 خدمت كه قبلا عرض كردم بعضي از آنها يعني حدود 200 خدمت تعاملي است.منظور از تعاملي هم اين است كه تمام خدمت الكترونيكي نشده بلكه بخشي از آن الكترونيكي است، يعني مردم فرم را مي دهند و خدمت دريافت مي كنند. البته اگر ان شاءالله تا پايان امسال ثبت احوال بتواند شناسه ملي را براي همه مردم ايران تعريف كند ديگر لازم نيست كه مردم براي دريافت خدمات، شناسنامه ارائه كنند كارت ملي بدهند، فتوكپي بدهند بلكه با دو تا كد كه يكي كد شناسه ملي و ديگري كدپستي است افراد شناخته مي شوند و كارشان انجام مي شود.
¤ بخش اعظمي از كاغذ بازي هم جمع مي شود.
- بله،، هم كاغذ بازي جمع مي شود و هم كار دقيق تر صورت مي گيرد از سوي ديگر هرچه در بحث الكترونيك به جلو مي رويم گام به گام فساد را كمتر مي كند. اما گام سوم در بحث الكترونيك اين است كه فعاليتها تراكنشي بشود يعني مردم از داخل منزل يا محل كارشان بدون اينكه به محل خاصي مراجعه كنند بتوانند از طريق اينترنت يا تلفن همراه يا تلفن بتوانند كارشان را انجام دهند. الان شما اين مساله را در زمينه پرداخت قبوض مي بينيد يعني ديگر مردم براي پرداخت قبوض نيازي به بانك ندارند يا پولي كه به حساب مردم در هدفمند كردن يارانه ها واريز مي شود فقط با يك كد صورت مي گيرد. ما فعلا 200 خدمت تراكنشي داريم و دنبال اين هستيم كه خدماتي را كه مردم بيشتر نياز دارند، در اولويت قرار دهيم تا تراكنشي بشود.
اما انجام اين خدمات هم نيازمند بسترسازي و فرهنگ سازي بوده است. براي اين كار هم در تمام ادارات، اداره اي به نام فاوا تعريف كرديم كه زيرنظر شخص رئيس اداره كار مي كند. همچنين دوره هاي ويژه آموزشي براي كارمندان فوق ديپلم تعريف شده است يعني تمام كارمندان فوق ديپلم كه وارد سيستم مي شوند موظفند طبق قانون مديريت خدمات كشوري دوره فناوري اطلاعات ببينند.
¤ چشم انداز ارائه خدمات الكترونيك تا پايان سال و حتي تا پايان برنامه پنجم چيست؟
- چشم انداز ما تا پايان سال جاري اين هست كه تعداد خدمات الكترونيك به 300 مورد برسد.
¤ يعني از چند تا به 300 تا برسد؟
- الان 200 تا است و اگر ما بتوانيم فرآيند آن 1400 خدمت را كه قبلا گفتم كوتاه تر بكنيم خواهيم توانست تا پايان برنامه پنجم تمام خدمات را الكترونيكي نماييم.
¤ مهم ترين خدماتي كه در اين 300 مورد به مردم عرضه مي شود كدام خدمات است؟
- قبوض بانكي يكي از آنهاست كه البته قبوض بانكي هم الكترونيكي مي شود يعني قبض هم تا چند وقت ديگر درب منزل مردم نخواهد رفت.
¤ يعني تا پايان سال قبض كاغذي جمع مي شود؟
- ان شاءالله. فعلاً به صورت آزمايشي در قم داريم اجرا مي كنيم يعني مبلغ قبوض به صورت الكترونيكي به مردم اعلام مي شود يا از طريق تلفن همراه يا اينترنت.
خدمت ديگر ساماندهي املاك است كه بسيار مسأله مهمي است خدمت بعدي كه اشخاص حقيقي و حقوقي است، مورد ديگر نظام مالياتي هست كه در سال آينده احتمالاً الكترونيكي خواهد شد.سازمان سنجش و موضوع انتخاب رشته دانشگاهي كاملاً الكترونيكي شده است خدمات پست، ثبت سفارش و دريافت كدپستي الكترونيكي است شركت مخابرات و بحث ثبت نام و درخواست نصب تلفن ثابت و صدور قبوض الكترونيكي است ساماندهي اشتغال در وزارت كار و...
¤ اين خدمات ظاهراً اغلب از طريق دفاتر پيشخوان انجام مي شود؟
- بله، برخي از آنها از طريق پيشخوان هاست و برخي هم از طريق خود دستگاه مربوط صورت مي گيرد.
¤ الان چند دفتر پيشخوان دولت در كشور داريم و آيا نظارتي هم بر عملكرد آنها صورت مي گيرد يا خير؟
- ما 81هزار دفتر پيشخوان دولت در كل كشور داشتيم كه يك هزار دفتر هم امسال به آنها اضافه خواهد شد چون مجوز تأسيس آن را صادر كرده ايم از اين تعداد 01هزار دفتر پيشخوان، روستايي است و مابقي شهري مي باشد.
درمورد نظارت بر آنها هم بايد عرض كنم كه ما يك كارگروهي به نام كارگروه پيشخوان ها داريم كه بنده رئيسش هستم. در هر استان هم يك كارگروه پيشخوان به رياست استاندار در استانداري ها وجود دارد كه بر عملكرد پيشخوان ها نظارت دارد. درعين حال قرار شده سازمان پست كه جنبه حاكميتي دارد و دفاتر را هم به نوعي تأسيس كرده نقش نظارت و هدايت دفاتر پيشخوان را برعهده داشته باشد.
در مورد اين دفاتر دو كار بايد مدام انجام شود يكي صدور مجوز و ديگر نظارت بر آنهاست كه چه خدماتي را ارائه مي كنند و تعرفه هاي آنها هم چه ميزان است. چون تعرفه آنها در كارگروه اصلي دفاتر پيشخوان تعيين مي شود و آنها ملزم به رعايت آن هستند.
¤ اگر مردم از دفاتر پيشخوان شكايت داشته باشند به كجا بايد مراجعه كنند؟
- كارگروه پيشخوان ها در استانداري ها تشكيل شده و آن كارگروه مسئول رسيدگي به شكايات است. بنده اين نكته را هم عرض كنم كه پيشخوان ها در روستاها به شدت مورد اقبال عمومي مواجه شده و ما هم اعلام كرده ايم كه هركسي در روستاها متقاضي تأسيس دفاتر پيشخوان بود و حداقل شرايط را هم داشت، به او مجوز بدهند. در شهرها هم يك آمايش سرزمين كرده ايم تا معلوم شود كه مثلاً در شهر تهران ما به چند دفتر و در كدام نقاط نياز داريم تا از يك طرف از اجتماع بي رويه آنها در يك نقطه جلوگيري شود و از طرف ديگر رانت هم نشود. چون دفاتر پيشخوان جزو جاهايي است كه متقاضي فراوان دارد. همين جا هم عرض كنم كه طبق مصوبه كارگروه، اولويت صدور مجوز براي تأسيس دفاتر پيشخوان دولت با ايثارگران است. يعني فرزند ايثارگر يا خود ايثارگر مي توانند به كارگروه پيشخوان در استانداري ها مراجعه كنند و تقاضاي تأسيس دفاتر پيشخوان بدهند. همچنين مقرر شده در تمام شهرك هاي صنعتي يك واحد پيشخوان تأسيس شود كه همان جا كارهاي صنعتگران را انجام دهد.
¤ آقاي فروزنده! موضوع دوركاري هم از جمله موضوعات حيطه كاري معاونت شماست. اولاً تعريفي از دوركاري ارائه كنيد ثانياً همان طور كه مطلع هستيد يك سري انتقاداتي به دوركاري شده، بعضي ها گفته اند دوركاري موضوع جدي نبود و دوباره همه كارمندان به سركارشان برگشتند اتفاقي كه در يكي از وزارت خانه ها رخ داد، به هرحال به اين انتقادات پاسخ دهيد تا بعد برويم سراغ مزاياي دوركاري.
- براساس اصطلاح دوركاري كه در ادبيات بسياري از كشورهاي دنيا رايج است انجام كار از طريق سيستم و بدون لحاظ مكان يعني مكان در آن مهم نيست.
ما يك چيزي كه به دوركاري در ايران اضافه كرديم و الان هم خيلي مورد توجه محافل بين المللي واقع شده اين است كه ما گفته ايم هركاري كه انجام آن در خارج از اداره ممكن است صورت گيرد ما به آن دوركاري مي گوييم. فرض كنيد يك تايپيست كه معمولاً گزارش ها را تايپ مي كند به جاي حضور در اداره مي تواند تايپ همين گزارش را در خانه انجام دهد. يا مثلاً محققي كه كارش تحقيق از طريق مطالعه يا جست وجو در اينترنت است خب اين فرد چه نيازي به حضور فيزيكي در اداره دارد.
¤ دور كاري از كي دقيقا در كشور ما شروع شد؟
- دور كاري از تيرماه سال گذشته در ايران شروع شد و چون روشي بود كه در كشور ما ملموس نبود لذا با انتقاداتي مواجه شد .چون خيلي از مديران و كاركنان ما فكر مي كنند كه كار كردن يعني اينكه فرد 8 ساعت در اداره حاضر شود. ما در جهت دور كاري اولين كاري كه كرديم نوشتن آئين نامه بود و انصافا هيچ كسي هم به آئين نامه ايرادي نگرفته است .دوم اينكه مديران را آموزش داديم. در اين مقطع با موضوع آلودگي تهران مواجه شديم. دولت براي مقابله با آلودگي هوا تصميم گرفت از ظرفيت دور كاري استفاده كند و آقاي رئيس جمهور هم در دولت گفتند اصل بر دور كاري است مگر در كارهايي كه به حضور فرد نياز است مثل مدارس، دانشگاهها، مراكز بهداشتي و درماني كه ما در آئين نامه اين كارها را از دور كاري مستثنا كرده ايم. خب دستگاهها در مواجهه با دور كاري برخورد متفاوت داشتند يكي مثل وزارت كار خيلي خوب برخورد كرد و 07 درصد نيروهايش را به دور كاري فرستاد ولي برخي دستگاه ها كمتر استقبال كردند كه كمترين آنها 51 درصد نيروهايشان را به دور كاري فرستادند.
منتهي ما براي نهادينه كردن بحث دور كاري يك كار گروهي در هر دستگاه ايجاد كرديم و گفتيم هر دستگاه اجرايي بايد مشاغلي را كه قابل دور كاري كردن هستند را احصا كرده و ابلاغ نمايد و ديگر ميل كارمند ملاك نباشد.
¤ مزاياي دور كاري چيست؟
- نخستين مزيت اين است كه هزينه هاي پشتيباني داخل سيستم را بسيار كم مي كند يعني وقتي يك فرد متخصص در يك اداره مشغول كار مي شود بالاجبار چند نيروي پشتيبان اعم از آبدارچي، راننده ونظافتچي بايد به كار گرفته شوند ، خب با انجام دور كاري، اين هزينه كاهش مي يابد. همچنين در تجهيزات، اياب و ذهاب، مكان و تاسيسات، انرژي و... يك صرفه جويي اساسي صورت مي گيرد. مهم تر از همه اينكه با دور كاري مشكل كاري در سيستم اداري ما برطرف مي شود الان سيستم ما وقت مزد است و كارمزد نيست يعني در قبال انجام كار حقوق داده نمي شود بلكه به خاطر سپري كردن وقت و زمان حقوق پرداخت مي شود در حالي كه در سيستم كارمزد، كارمند در قبال انجام كار و تعهدي كه داده است حقوق دريافت مي كند.
از سوي ديگر ما فكر مي كنيم بحث دور كاري خصوصا براي خانمهاي شاغل يك فرصت است و آنها به راحتي مي توانند در خانه كارشان را انجام دهند و به وظايف مادري و همسريشان هم برسند.
¤ آيا دور كاري تعطيل شده است؟
- خير، اين مسأله به طور جدي در دستگاه ها دنبال مي شود.
¤ اما ظاهرا در وزارت كار تعطيل شد؟
- خير، آن مسأله اي كه در وزارت كار اتفاق افتاد علتش ادغام وزارت خانه ها بود كه پس از شكل گيري وزارت خانه جديد يك فراخوان از همه نيروها داد تا ساماندهي نيروها را انجام دهد و حتما اين كار در وزارت كار هم ادامه خواهد يافت و اصلا بحث دور كاري تعطيل شدني نيست. منتهي ما در اين زمينه خيلي لازم نديديم كار رسانه اي انجام دهيم. ولي يقينا زماني كه تمامي مشاغل مورد نظر دور كاري مشخص شود اطلاع رساني بهتري نيز انجام مي شود .حتي ما در مسأله دور كاري، كار را به اينجا رسانده ايم كه الان وقتي فردي قرار است استخدام شود معلوم مي شود كه اين فرد كارمند حضوري است يا دور كاري و بر اين اساس استخدام مي شوند.
¤ آيا الان اصلا استخدام داريم؟
- بله، به ميزان كمي داريم ولي الان در دستگاه ها خروجي مان بيشتري از ورودي مان است اما در برخي سازمانها به جهت نياز به حضور نيروي متخصص، استخدام داريم مثل دانشگاه ها، مراكز درماني شهرها و روستاها و... البته در كلان شهرها تقريبا استخدام نداريم و خصوصا در تهران مطلقا استخدام نداريم ولي در مناطق محروم داريم.
¤ آيا تاكنون از دور كاري ارزيابي هم داشته ايد؟
- بله، يكي از وظايف امور اداري مالي ها در دستگاه ها به طور ماهانه بررسي بحث دور كاري است. بعضي از دستگاه ها تا 30 يا 40 درصد دور كاري انجام داده اند و بعضي هم كمتر. و الان يكي از معاونت هاي معاونت توسعه و سرمايه انساني رئيس جمهور به طور جدي پيگير بحث دور كاري است.
¤ مي توانيد از لحاظ كمي عددي درباره دور كاري ارائه كنيد ؟
- خير ما الان عدد نمي توانيم بگوييم. ولي همين كه در بودجه سال گذشته كشور مبلغ بودجه جاري 80 درصد تخصيص داده شد و امسال هم علي رغم افزايش 10 درصدي حقوق و دستمزدها باز هم بودجه جاري را 80 درصد تخصيص داده اند خب اين نشان از موفقيت بحث دور كاري است.
¤ قرار است تا پايان سال جاري و حتي برنامه پنجم در بحث دور كاري به كجا برسيم؟
-بايد در هر دستگاه هر مشاغلي كه قابليت دور كاري دارد احصا شود و كارمند آن هم دور كار شود.
¤ ظاهراً يكي ديگري از وظايف معاونت توسعه و سرمايه انساني رئيس جمهور موضوع تمركززدايي يا انتقال كارمندان از مركز به ديگر نقاط است. آيا اين بحث هنوز در معاونت شما دنبال مي شود يا خير و اصلا موضوع انتقال كارمندان به كجا كشيد بعضي ها به شيوه اجراي كار انتقاد داشتند؟
- درباره تمركززدايي ما 41 برنامه طراحي كرده ايم كه يك برنامه آن انتقال كاركنان است. طبق آخرين آماري كه در زمينه انتقال كاركنان داريم از دستگاه هاي استان تهران تاكنون 30 هزار نفر كم شده اند كه 20 هزار نفر از آنها قطعي الانتقال اند و 10 هزار نفر از آنها هم بازنشسته و خارج شده اند از سوي ديگر يك نفر هم وارد نشده است. يعني اين سياست كه نيروي انساني كارمند در تهران كم شود به طور جدي دنبال مي شود .نكته ديگر اينكه گفته ايم هر نيروي قراردادي كه در تهران هست اگر حاضر شود به هر نقطه كشور برود و دستگاه مربوط آنجا هم آماده به كارگيري وي باشد ما تبديل به وضعيتش مي كنيم يعني از قراردادي به پيماني تبديل مي شود. در همين رابطه الان 10 هزار نيروي قراردادي ثبت نام كرده اند.
¤ متقاضيان كجا بايد ثبت نام كنند؟
- در سايت «انتقالي دات آي آر» ثبت نام مي كنند و سپس وضعيتشان بررسي مي شود. ما مدعي هستيم كارمنداني كه از تهران رفته اند سه چيز به آنها تعلق گرفته است اول اينكه حكم آنها را داده ايم و اگر حكمشان را نداده بوديم اصلا نمي توانستند در آن شهرستان كار كنند اين در حالي است كه برخي از افراد مدعي اند كه هيچ چيز به ما نداده اند در حالي كه وقتي از آنها سوال مي كني مي گويند حكم داريم، مزيت دوم اينكه حقوقشان هم به تناسب افزايش يافته است. مزيت سوم مسكن مهر است براساس آمار رسمي وزارت مسكن 9500 نفر از كارمندان انتقالي مسكن مهر گرفته اند حالا يا به آنها تحويل داده اند يا در حال تحويل است. برنامه بعدي در زمينه تمركززدايي، بحث انتقال شركت هاست كه ما براي انجام اين برنامه 316 شركت وابسته به وزارتخانه ها را شناسايي كرديم و از تهران منتقل شدند و فقط دفاتر برخي از آنها در اينجاست كه اين كار هم ادامه پيدا مي كند يعني ما داريم بررسي مي كنيم كه هر شركتي كه محل كارش در خارج از تهران هست و نيازي هم نيست كه در تهران دفتر داشته باشد بايد از تهران خارج شود. البته 53 شركت ملي هستند كه دولت تصميم گرفت فعلا اينها در تهران بمانند و امكان انتقالشان نيست مثل شركت نفت يا گاز ولي بسياري از شركت هاي اقماري در حال خروج از تهران هستند.
درباره تشويق بخش خصوصي براي انتقال از تهران هم در حال بررسي هستيم تا ببينيم چه امتيازي مي توانيم به آنها بدهيم تا منتقل بشوند. همچنين برخي از صنايع به صورت مجتمعي از تهران در حال خروج هستند مثل بازار مبل، خودرو و... مساله ديگر درباره تمركززدايي بحث انتقال گمرك است كه قرار است بخش اعظمي از گمرك به استان هاي قم و مركزي منتقل شود.
¤ درباره انتقال شركت ها از تهران بعضاً شنيده شده كه برخي شركت ها ساختمانهاي بزرگ خودشان در تهران را فروخته اند ولي از تهران نرفته اند بلكه با خريد چند ساختمان كوچك تر باز هم به فعاليت در تهران ادامه مي دهند، آيا اين مساله صحت دارد؟
- شركت هاي دولتي قانوناً ممنوع است كه در تهران ساختمان بخرند ذي حساب هم بالاي سرشان است اما اينكه احتمالا با تعويض تابلو به كارشان ادامه مي دهند خب امكان دارد و من چنين مساله اي را رد نمي كنم. اما رسانه ها بايد در اين زمينه پيگيري كنند و صرفاً به عبارت «شنيده مي شود» اكتفا نكنند. من ليست 316 شركت منتقل شده را به رسانه ها داده ام خب رسانه ها بايد رصد كنند ببينند آيا واقعاً اينها رفته اند يا خير اگر نرفته اند اطلاع دهند، البته ماموران ما هم به طور ميداني نظارت مي كنند. واقعاً رسانه ها بايد ليست 316 شركت را دنبال كنند و اگر هر يك از اين شركت ها را در تهران ديدند اطلاع دهند و حتي گزارش منتشر كنند چون مسئول آن شركت به ما گفته كه شركتش منتقل شده است پس خود او هم بايد جوابگوي اين مساله باشد.
نكته ديگري كه در بحث تمركززدايي وجود دارد اينكه مهاجرت به تهران كاهش يافته و براساس آمار استانداري تهران ميزان مهاجرت به تهران 4 درصد كاهش يافته است.
نكته ديگر در تمركززدايي واگذاري اختيارات به استانداري هاست.
همچنين افزايش ظرفيت دانشجو در مقطع كارشناسي و كارشناسي ارشد در شهرستانهاست كه امسال آثار بسيار خوبي داشت و نزديك به 30 هزار ظرفيت امسال از تهران به شهرستانها منتقل شد. كار ديگري كه براي تمركززدايي درحال انجام ازسوي وزارت بهداشت است اينكه مراكز درماني تخصصي درسطح كشور ايجاد شود. يعني مثلا شيراز مركز تخصصي مغز شود. از طرف ديگر سياست هاي سلبي را هم دنبال مي كنيم به اين معنا كه درتهران استخدام نداريم انتقال به تهران نداريم پست ها را كاهش مي دهيم، توسعه صنايع درتهران نخواهيم داشت. شهرداري تهران درطرح تفصيلي سبك سازي تهران را مدنظر دارد.
¤ درمورد انتقال كارمندان، بعضا شنيده شده كه برخي كارمندان كه منتقل شده اند هنوز با مشكلاتي مواجهند و مثلا وعده هايي را كه به آنها داده بوديد مثل مسكن مهر، افزايش حقوق و... محقق نشده است. اين افراد براي حل مشكلشان به كجا بايد مراجعه كنند؟
- ما يك دبيرخانه كارگروه انتقال در معاونت توسعه سرمايه انساني رئيس جمهور داريم كه اين افراد مي توانند به آنجا مراجعه كنند. علاوه براين، كارگروه ما به استان ها سفر مي كنند و استان به استان آمار انتقالي ها را جمع مي كند و في الجمله مسائلشان را حل مي كند. عرض كردم ما به سه وعده اي كه داديم عمل مي كنيم. يعني اعطاي حكم، افزايش حقوق و مسكن مهر، اما در آئين نامه گفته شده اگر دستگاهي پول داشت هزينه جابه جايي كارمند را بدهد يا مثلا يك ماه پاداش هم بدهد . خب چون دراين امر دستگاه مربوط مخير بوده، لذا كارمندان نسبت به عدم انجام آنها بعضا معترضند. ما البته تلاش داريم اين مشكلات را حل كنيم و به زودي اسامي 02 هزار كارمند انتقال يافته و امكانات دريافتي را بر روي سايت مي گذاريم تا همه چيز شفاف باشد.
¤ تا پايان برنامه پنجم قرار است چه تعداد كارمند از تهران بروند؟
- اين مسئله داوطلبانه است. ولي جهت گيري ما در تمركززدايي ساختاري است يعني در تهران استخدام نكنيم. شركت ها را منتقل كنيم و... ولي رسانه ها فقط بر روي بحث انتقال كارمند مانور مي دهند درحالي كه بحث تمركززدايي 41 محور دارد.
¤ اخيرا تعدادي از آزادگان با تجمع در مقابل مجلس نسبت به عدم اجراي ماده 31 قانون ايثارگران كه هرسال مدت اسارت آنها را دوبرابر حساب مي كند معترض بودند و مي گفتند اين قانون درباره آنها اجرا نمي شود، علت چيست؟
- ببينيد آزادگان عزيز ما چند دسته اند، يك دسته كساني كه قبل از اسارت شاغل رسمي دولتي بوده اند و بعد از اسارت هم همچنان در آن اداره شاغل مانده اند اينها هيچ مشكلي در زمينه ماده 31 ندارند. دسته دوم كساني هستند كه قبل از اسارت شاغل رسمي نبوده اند ولي بعد از اسارت شاغل در ادارات شده اند كه اينها هم مشكلي در زمينه ماده 31 ندارند ولي دسته سوم كساني هستند كه قبل و بعد از اسارت در هيچ اداره دولتي شاغل رسمي نبوده اند و لذا ماده 31 درباره اين افراد ساكت است و عمدتا اين افراد هم نسبت به عدم اجراي ماده فوق معترض اند. براي حل اين مشكل كارگروهي در مجلس به رياست آقاي ابوترابي تشكيل شده كه افرادي از قواي مجريه و مقننه دراين كارگروه عضو هستند و اين كارگروه درحال بررسي موضوع است. همچنين اين قانون مصوبه مجلس است آقاي رئيس جمهور طي نامه اي به رئيس مجلس 7سوال درباره آن مطرح كرده كه مجلس بايد پاسخ آنها را بدهد.
اين را هم اضافه كنم كه چون ماده 31 درباره برخي آزادگان ابهام دارد لذا اگر قرار باشد حق سنوات آنها را به روز حساب كنيم، مبلغ آن رقم بسيار زيادي مي شود و بار مالي سنگيني ايجاد مي كند. بنابراين قرار شده در كار گروهي كه با مسئوليت آقاي ابوترابي تشكيل شده مشكلات اين ماده و مسائل آن بررسي شود و مثلا اگر لازم است لايحه اي دوباره از سوي دولت به مجلس ارائه شود و بار مالي آن پيش بيني شود و يا تصميمات ديگر كه بايد صبر كنيم تا ببينيم چه نتيجه اي در كار گروه مذكور حاصل مي شود به هر حال اميدواريم به گونه اي عمل شود كه هم مشكل عزيزان آزاده حل شود و هم به مقدورات و امكانات كشور نگاه كنيم.
¤ در همين زمينه سوال ديگري كه وجود دارد اين است كه چرا پرداختي ها بين آزادگان متفاوت است مثلا آزادگان بسيجي مبلغ خيلي كمي دريافت مي كنند ولي آزادگان ارتشي و سپاهي مبلغ بيشتري مي گيرند؟
- همان طور كه گفتم اين قانون يك اشكالي دارد كه جزو سوالات دولت هم هست مثلا يك فردي قبل از اسارت شاغل در شركت نفت، نيرو يا ارتشي بوده است خب اگر قرار باشد الان حق سنوات اين فرد را به روز محاسبه كنيم بايد مبلغي نزديك به 030ميليون تومان به او بدهيم ولي فرد ديگري بسيجي بوده و در هيچ شركتي هم قبل از اسارت شاغل نبوده است اگر قرار باشد الان به اين فرد حق سنوات بدهيم مبلغي نزديك به 02ميليون تومان تعلق مي گيرد لذا خود اين تبعيض هم يكي از سوالات دولت است كه نبايد بين آزادگان فرقي باشد.
به هر حال همان گونه كه گفتم اين سوالات را رئيس جمهور در قالب نامه اي از رئيس مجلس پرسيده است. رئيس مجلس قاعدتا بايد اين سوالات را در صحن علني مطرح كند و مجلس پاسخ آنها را بدهد البته الان خود آقاي رئيس مجلس جواب داده اند. ولي اين جواب نمي تواند مبنا باشد و بايد حتما اين جواب در صحن علني مطرح شود. لذا آقاي ابوترابي قرار شده با روساي دوقوه موضوع را مطرح كرده و به يك جمع بندي برسند و اگر لازم بود در صحن علني هم مطرح شود.
¤ آيا معلوم است كي اين مساله به نتيجه مي رسد؟
- نمي دانم، برويد از آقاي ابوترابي بپرسيد.

انحصار در جامعه حسابداران رسمي

در آغاز تشكيل جامعه حسابداران رسمي كشور، مقامات دستگاه هاي اقتصادي دولتي و حسابرسان سازمان حسابرسي، بدون آزمون از سوي هيات منتخب وزارت امور اقتصادي و دارايي، به عنوان حسابداران رسمي شناخته شده اند پس از آن، هراز گاهي، تعدادي با شرايط خاص، مجاز به شركت در آزمون ورودي شده و از جمع آنها تعداد معدودي به عنوان حسابداران رسمي پذيرفته مي شوند. در اين چرخه پذيرش، جامعه حسابداران رسمي، با تعداد قليل خود، در انحصار باقي مي ماند و باتوجه به نياز روزافزون جامعه به اين حسابداران رسمي، و در نتيجه تقاضاي زياد و عرضه كم، علاوه بر ايجاد مانع در مسير دستيابي به خدمات تخصصي صادقانه، در كسوت حسابداران رسمي، درآمدهاي بسيار بالا براي صاحبان مجوز، در مقابل حسابداران متخصص غيررسمي فراهم مي كند، در حالي كه تفاوتي در دانش دو گروه مشاهده نمي شود. مضافاً اينكه فارغ التحصيلان جديد معمولا با پيشرفت روز امر حسابداري و حسابرسي آشنايي دارند در حالي كه اكثر قريب به اتفاق دانش آموختگان گذشته، به دليل مشغله زياد، با آثار جديد و تغييرات بنيادي در امر حسابداري و حسابرسي كه لازمه هر مقوله علمي و خدماتي است، آشنايي چنداني ندارند.
البته ذكر اين نكته اساسي است كه اعضاي هيات علمي دانشگاهها از اين مقوله مجزا هستند چرا كه آنان ضرورتاً براي تدريس ناگزيرند با آخرين تحولات در زمينه حسابداري آگاهي لازم داشته باشند.
بهره گيري از همه متخصصان در رفع مشكلات مالياتي و... علاوه بر ايجاد امكانات وسيع و جلوگيري از معضلات اجتماعي، نوعي كارآفريني و اشتغال زايي هم به همراه خواهد داشت كه معضل روز جامعه اسلامي است. اين پيشنهاد با مشاهده عيني شرايطي عرضه مي گردد كه بعضي حسابداران رسمي در ارتباط با شركت هاي بزرگ، درآمدي ميلياردي در طي سال دارند در حالي كه بسياري، با همان تخصص از بيكاري رنج مي برند. تصميم گيرندگان پذيرش حسابداران رسمي، بر اين باورند كه، با محدوديت هاي ايجاد شده، مي توانند حسابداران رسمي توانمندي به جامعه معرفي نمايند، غافل از اينكه تعداد زيادي از جامعه حسابداران رسمي، عملا وارد كار اجرايي نشده، بلكه با افراد زيرمجموعه خود، كه عموماً دانشي به مراتب كمتر از گروه حسابداران غيررسمي متخصص دارند، حسابرسي هاي موضوعي را انجام مي دهند و حتي جنبه نظارتي را به ديگران مي سپارند و فقط ذيل گزارشها را امضا مي كنند و همچنين حسابداراني رسمي وجود دارند كه در بيشتر ايام سال در داخل كشور نيستند و در خارج بسر مي برند و كارها توسط عوامل (حسابداران معمولي) انجام مي شود و فعاليت آنها فقط در امضا كردن نتيجه كار همكارانشان خلاصه مي گردد.
يكي از محدوديت هاي ايجاد شده براي پذيرش، سه سال سابقه حق بيمه متقاضيان در مؤسسات حسابرسي است. در حالي كه تعداد زيادي از سابقه هاي بيمه اي هم به صورت صوري تهيه مي گردد، يعني بدون كار اجرايي و فقط نام آنها به سازمان تامين اجتماعي اعلام مي شود. شكي نيست كه در اين روش انتخاب، مشكلات عديده اي در بهره برداري از جامعه حسابداران رسمي، توسط بنگاه هاي اقتصادي، كه الزام به بكارگيري آنها دارند، و همچنين براي وزارت امور اقتصادي و دارايي، به عنوان متولي وصول ماليات كشور ايجاد مي گردد كه كاهش چانه زني در پرداخت حق الزحمه به آنها، توسط واحدهاي اقتصادي و در نتيجه افزايش هزينه هاي موضوعي و... از جمله معايب انحصاري بودن آنهاست.
حذف محدوديت هاي غيرضرور براي شركت كنندگان در آزمون ورودي و استفاده بيشتر از توانمنديها و تجارب كارشناسان رسمي دادگستري، در رشته حسابداري و حسابرسي و يا مديران مالي به ويژه اعضاي هيئت علمي دانشگاه ها، كه داراي سوابق اجرايي مالي درخشان هستند، به طور يقين مي تواند در امر مهم وصول ماليات، بازوي فعال و مورد وثوقي براي سازمان امور مالياتي كشور باشد. به اميد روزي كه هيئت گزينش حسابداران رسمي، با عنايت به نياز روزافزون جامعه، با ارائه مجوزهاي لازمه بيشتر، به متخصصين باتجربه، در مسير سلامت اقتصاد جامعه گام بردارند.
مسعود سعيديان