ضرورت تدابير و تجهيزات راه هاي كشور در زمستان (بخش پاياني)
11500 نيروي مجهز براي ايمني جاده هاي كشور

حسن آقايي
مسافران ساك و چمدان هاي همراه خود را در جاي بار گذاشته اند. اكثرشان در سالن گرم روي صندلي ها نشسته اند. برخي چهره ها حالت خستگي دارند. بعضي آرام گفت وگو مي كنند. يكي دو نفر پياپي به ساعت مچي شان نگاه مي كنند. آفتاب غروب، گرمي آفتاب عصرگاهي را نداشت... عقربه هاي انتظار، زمان حركت را كش و قوس مي دهد. حالا آخرين تيغه هاي نارنجي و طلايي خورشيد هم در قلك زمان فرو رفته است. شوق سفر، ديدار اقوام و بعضا كار اداري و... زمزمه گر فكر و روح حاضران مي شود كه از بلندگوي پايانه خبر داده مي شود راه... به علت بارش برف سنگين و كولاك، مسدود است!... يك آن سكوت...برخي نگاهها مات نگاه بغل دستي مي شود: -بلندگو چي گفت؟!... خبر تكرار مي شود. عده اي بلند مي شوند... مي روند جلوي گيشه فروش بليت. همهمه در سالن موج مي گيرد. همه مسافران حالت ناراحتي و شگفتي دارند: «اين موقع شب چه كار كنيم؟... از آن سر شهر عجله كرديم آمديم مبادا بليت گيرمان نيايد. - كجا سرگردان برويم؟...
ركوردزني هاي هرساله حوادث جاده اي از ديرزمان تاكنون همواره در دايره تئوري هاي اداري به شكل پاسكاري علت و معلول به سكوي استوار عوامل انساني، خودرو و جاده استمرار دارد و واكنش هاي كارشناسانه، دست اندركاران در هر بخش سه گانه عامليت هاي مزبور و تدابير بازدارندگي متخلفان رانندگي كه غالبا از جنس جرايم است و بدوا موثر افتاده، درپي داشته است. اما واقعيت امر بر اين گواهي داده كه كوشش ها، راهكارها و برخوردهاي لازم قانوني، نه ضريب امنيت در راههاي سراسري كشورمان افزايش شايان داده و نه مسئولان ذي ربط را قانع به اهداف حتي نيمه بلندمدت انساني نموده است.
به نظر مي رسد بايد نگاه جدي تر از گذشته به فرهنگ رانندگي صحيح نظير آموزش، سرمايه گذاري مالي و هماهنگي متمركز دستگاههاي مسئول در آوند و ياخته هاي شيوه آموزش و نهادينه كردن مسئوليت پذيري اجراي دقيق قوانين به جريان افتد.
جلوگيري از سوخت سرمايه هاي انساني و هزينه هاي كلان مالي در راستاي برخورد با متخلفان و تامين امنيت جاني در راههاي سراسري، ارزشمندترين و مهم ترين خدمت خداپسندانه است.
آسفالت مناسب در 80 درصد جاده ها
595 باب راهدارخانه ثابت و سيار، بيش از 7120 دستگاه ماشين آلات، استقرار 11500نيرو در قالب 1157 اكيپ و صرف 15ميليون تن آسفالت روكش از جمله اقدامات انجام شده سازمان راهداري و حمل و نقل كشور در جهت ايمني و نگهداري جاده ها در فصل زمستان است.
در گفت وگو با «مهندس عزيز فيلي» مديركل راه و ابنيه سازمان راهداري و حمل و نقل كشور، اولين پرسشم وضعيت فيزيكي جاده هاي سراسري است.
او چنين پاسخ مي دهد: «تقريبا 200 هزار كيلومتر از كل راههاي كشور اعم از آزادراه، بزرگراه، راههاي اصلي و فرعي و روستاها در سطح كشور مورد استفاده قرار دارند. در اين راستا بالغ بر 80 درصد اين راهها از رويه آسفالتي مناسب برخوردارند و 20درصد از راههاي كشور كه عمدتا روستايي مي باشند داراي رويه شني و آسفالت نامناسب هستند.»
وي در ادامه به ميزان تراكم جاده ها اشاره دارد و مي گويد: «تراكم راههاي كشورمان الان عدد 13 است در حالي كه كشور آلمان با عدد 104 نشانگر بيشترين طول راه نسبت به مساحت آن كشور است. با اين حال ما در جايگاه متوسط هستيم. (توضيح: مبناي محاسبه تراكم عبارت است از تقسيم طول راه بر مساحت كشور * عدد 100 . اين محاسبات براساس نورم جهاني در بخش تراكم راه است.)
تلفات در جاده كاهش مي يابد اگر...
از او مي پرسم: جاده ها چه نقشي در ايمني تردد وسايل نقليه دارند؟ او اما با پيش گفت هايي پاسخ را نخست روي عامليت هاي وقوع حوادث متمركز مي كند و چنين مي گويد: «بر طبق دستاوردهاي صورت گرفته، علل بروز حوادث در راههاي كشور شامل عامل انساني 75، خودرو 15و جاده اي 10درصد مي باشد.» او بعد، اين باور را بيان مي كند كه عامل جمعيت شهرنشيني و طبعا سازوكارهاي اقتصادي در اطراف جاده ها به نوعي در پديده سوانح راهها موثرند. سرانجام اين كه بايد با يك پيوستگي همه سويه، حوادث راهها را كم كرد. مديركل راه و ابنيه سازمان راهداري كل كشور مي گويد: «در اين جهت چنانچه سازمان ها مانند پليس راه، آموزش و پرورش و رسانه هاي گروهي در ترويج فرهنگ رانندگي درست بيش از پيش ياري دهند به يقين كاهش آمار تلفات در جاده ها را خواهيم ديد.»
ناآشنايي راننده با جاده
ايجاد ترافيك و تصادف
از «سعيد فلاحيان» راننده مسافربري، مي پرسم: تعريفش از واژه رانندگي چيست؟ او بدون درنگ نخست مي گويد: «رانندگي فقط احتياط است.» بعد اضافه مي كند: «سرعت مطمئنه، همراه داشتن وسايل ايمني و ضروري و برخورداري از وسيله گرمايش و سرمايش در خودرو است. مسافر هم در فصل زمستان لباس گرم همراه داشته باشد.»
وي كه حدود نيمي از 17 سال كار روي اتوبوس بين شهري را رانندگي مي كند، وضعيت راه ها را در مقايسه با سال ها پيش، خوب مي داند و مي افزايد كه كميت ماشين هم سال به سال زياد شده است. در ادامه، او در پاسخ به اين سؤال كه چه نظري درباره حوادث رانندگي در جاده دارد؟ چنين بيان مي كند: «رانندگان بسياري با چگونگي اوضاع ساختاري نظير پيچ و گردنه جاده ها غريبه اند. به همين لحاظ احتياط و حق تقدم را كم رعايت مي كنند كه گاه باعث ايجاد ترافيك سنگين و يا تصادف مي شوند.» مي پرسم خودتان گفتيد جاده ها خوب هستند و... جواب مي دهد: «جاده قم- سلفچگان تابلو جهت نما ندارد. راه دليجان-اصفهان باريك است كشش ترافيك ندارد و باعث تصادف مي شود. لااقل عرض اين مسيررا بيش از آنچه هست، وسيع تر كنند تا مشكلي براي رانندگان نداشته باشد. همچنين اتوبان تهران- قم دست انداز دارد.» اين راننده جوان آخر صحبتش مي گويد: «سال به سال وضعيت جاده ها بهتر مي شود.»
نامنويسي مسافران هنگام عبور
از گردنه حيران!...
اما تعريف چگونگي برخي نقاط جاده ها از زبان «شهوند» راننده، نخست وصف حال ديرينه يكي از گردنه هاي پرخطر گذشته كشور است.
«شهوند» كه سال ها پيش راننده اتوبوس مسافربري و شاهد آنچه كه مي گويد بوده است، با اين تعاريف، به نوعي تفاوت اوضاع جاده ها در سال هاي دور را با وضعيت زمان حال مورد اشاره قرار مي دهد. او شرح مي دهد: «گردنه حيران به يكي از گذرگاه هاي پرخطر معروف بوده است به حدي كه اتوبوس هاي مسافربري پيش از عبور از اين گردنه، در محل استقرار پاسگاه ژاندارمري توقف مي كردند و مامور اسامي سرنشينان اتوبوس را يادداشت مي كرد تا چنانچه موقع گذر از اين گردنه گرفتار حادثه شده و مسافران مجروح شدند و يا جان باختند، شناسايي و به خانواده شان اطلاع داده شود.» او ادامه مي دهد: «آن زمان مناطقي از رده هاي بين شهري ده ها پيچ تند، گردنه و شيب هاي حادثه ساز داشته اند. راننده با احتياط با دنده دو كمك حركت مي كرده است. تنگه فني، زاغه، زاليون، رازون و تنگه ملاوي از جمله گذرگاه هاي حادثه خيز بخش جنوبي كشور بوده اند. الان اغلب چنين نقاطي رفع مشكل عبور و مرور شده اند، نظير تنگه فني كه به اتوبان تبديل شده است در حالي كه وضع اين مسير از نظر وسعت عرض چنان بوده كه عبور همزمان دو اتوبوس ممكن نبوده است و بايد يكي از آنها كاملا در حاشيه جاده آسفالته به طوري توقف مي كرده كه يك چرخ آن در حاشيه خاكي قرار مي گرفته تا اتوبوس مقابل بدون مشكل گذر مي كرده است.» اين راننده در خصوص سهولت تردد در جاده هاي كنوني، چنين مي گويد: «حالا رانندگان بين شهري مشكل راه ندارند، راحت و آسوده خاطر رفت و آمد مي كنند و دوران آقايي شان است.»
استقرار انبوه نيرو
و تجهيزات راهداري
«مهندس فيلي» ادامه گفتار خود را معطوف به تجهيزات متنوع ايمني راه هاي ويژه زمستاني مي كند.
به گفته او وزارت راه و ساختمان در راستاي تردد خودروها در ايام فصل زمستان طي هفت ماه گذشته بالغ بر 15ميليون تن آسفالت روكش راه ها در كشور شده است. مابقي نقاطي كه آسفالت نشده، لكه گيري و روكش هاي موضعي انجام شده است. همچنين 595 باب راهدارخانه ثابت و سيار در گردنه ها و راه هاي پرتردد كشور تجهيز و راه اندازي شده و نيز 7128 دستگاه انواع ماشين آلات راهداري از جمله گريدر، لودر و و كاميون نمك پاش، برف روب، برف خور و ساير تجهيزات ضروري زمستاني مورد اقدام قرار گرفته و آماده انجام عمليات تسهيلاتي در راه ها هستند. ادامه توضيحات اين مقام وزارت راه نيز دربرگيرنده اقدامات جانبي مشتمل بر خط كشي راه، نصب علايم ايمني، گاردريل، نرده هاي پل در آزاد راه ها، بزرگراه ها و راه هاي فرعي كشور است. به گفته وي، تنها در بخشي از راه هاي روستايي با توجه به محدوديت منابع اعتباري، امكانات ايمني و تجهيزاتي صورت نگرفته است. اجراي مجموعه اين امكانات و تجهيزات را 11500 نفر نيروي راهداري در قالب 1157 اكيپ عملياتي نگهداري جاده ها در طول زمستان برعهده دارند.
تسهيلات پذيرايي از مسافران
در شرايط ويژه
«مهندس حسين بيژني» مديرعامل سازمان پايانه ها و پارك سوارهاي شهرداري، مي گويد: «اگر جاده اي در اثر برف و يخبندان مسدود و مردم مسافر غافلگير شوند، در پايانه هاي تهران ستاد بحران وجود دارد كه در چنان موقعيت هايي از مسافران مانده از سفر كه برخي شان ممكن است امكانات مالي براي اسكان بيرون پايانه نداشته باشند و همچنين رانندگان در چنان شرايطي، به صورت ويژه در پايانه پذيرايي شده و در داخل مسجد پايانه كلا رفاه و امكانات استراحت و غذاي آنان مهيا مي شود.»
وي مي افزايد: «ستاد بحران معمولا در ايام خاص و اعياد و جشن ها و موقعيت بحراني بسته شدن جاده اي، به صورت ويژه از مسافران در پايانه ها پذيرايي و در مسجد با در اختيار گذاشتن پتو، تا فراهم شدن امكان سفرشان اسكان داده مي شوند.»
«بيژني» در ادامه مي گويد: «وظيفه سازمان در زمستان ارايه خدمات و امكانات رفاهي، تجهيز سيستم گرمايشي و در تابستان سرمايشي در پايانه ها است. ليكن چنانچه ناهماهنگي بين شركت هاي مسافربري و مسافر و يا درباره مبلغ دريافتي و بليت صورت گيرد بلافاصله مراتب را به نماينده وزارت راه مستقر در پايانه اطلاع مي دهيم چون رسيدگي اين گونه موارد با نماينده مذكور است ولي اگر مشكل از جانب عوامل سازمان باشد، موضوع توسط خود، در ملاقات عمومي و يا معاونان پايانه رسيدگي مي شود. ضمنا صندوق ارتباط مردم با مديرعامل از طريق نوشته ارايه شده، مورد توجه و در صورت لزوم، موضوع مطروحه پيگيري خواهد شد.»
سرانجام اين كه كميت مسافران در فصل زمستان چطور است؟ پاسخ او چنين است:«كلا در فصل زمستان، مسافر نسبت به تابستان كم ا ست. عموما مسافران در زمستان براي انجام كار اداري، درماني يا ديدار نزديكان اقدام مي كنند و كار ما سبكتر مي شود.»
گزارش روز