آنهايي كه طالب برقراري ارتباط با ديگرانند

يكي از ويژگيهاي انسان سالم و موفق، مهارت و توانايي برقراري ارتباط مؤثر و سازنده با ديگران است. آيا شما اين ويژگي را داريد؟ كسب اين مهارت مهم و ضروري در زندگي اجتماعي خيلي مشكل نيست. فقط بايد بخواهيد و تمرين كنيد. دراين نوشتار ما به هفت گام اساسي براي يادگيري اين مهارت اشاره مي كنيم.
مهارت اول: گوش دادن
درحالي كه به نظر مي رسد گوش دادن به ديگران بسيار ساده است، اما اگر شنونده فن گوش دادن را نتواند به درستي به كار ببندد ارتباط دچار مشكل مي شود. گوش دادن فقط شنيدن كلامي كه طرف مقابل به زبان مي آورد نيست، بلكه شامل برخي موارد به شرح زير است:
- اينكه گوينده كيست؟
- ديدگاه او نسبت به مسئله مطرح شده چيست؟
-چه مسائلي او را نگران مي كند، احساساتش چگونه است و چه انتظاري ازما دارد؟
علاوه به اينها يك شنونده موفق به خوبي مي تواند هماهنگي لازم بين ارتباط كلامي و غيركلامي برقرار نمايد، قادراست به كليه ژستها و حالات بدني گوينده توجه كند و خود نيز به هنگام گوش دادن از ژستها و حالات بدني مناسب جهت تاييد و اعلام درك طرف مقابل استفاده كند. او هيچ گاه با خميازه كشيدن و يا با نگاه كردن به سرعت و به اطراف، نگاه خود را از گوينده نمي گيرد و دائما درصدد است تا با تماس چشمي مناسب اين موضوع را به گوينده منتقل نمايد كه علاقمند است به حرفهاي او گوش دهد. به خاطر داشته باشيد تا زماني كه شما به جاي تمركز و دقت درسخنان ديگران به افكار دروني خود گوش مي دهيد، قادر نخواهيد بود شنونده خوبي باشيد.
مهارت دوم: صريح و صادق بودن
صراحت و صادق بودن فرايندي است كه در ارتباطات انساني به شكل نامحسوس اما بسيار موثر نقش بازي مي كند. تاكيد مي شود اين فرآيند قابل ديدن يا شنيدن نمي باشد. بلكه دو طرف درگير ارتباط آن را حس مي كنند. اگر ارتباطي فاقد صراحت و صداقت باشد، بدون شك، يا قطع خواهد شد و يا به شكل مخدوش، مبهم و ناسالم ادامه مي يابد. اگر نتوانيم يا نخواهيم منظور خود را با صراحت بيان نماييم طرف مقابل به اشتباه مي افتد و به حدس و گمان متوسل مي شود و از واقعيت دور مي گردد. به خاطر داشته باشيم ابهام و عدم صداقت درارتباطات انساني سرمنشأ بسياري از مسائل و مشكلات در ارتباطات فردي است.
مهارت سوم: همدلي و همدردي
اغلب ما زماني كه با يكديگر ارتباط برقرار مي كنيم همواره و افكار، آرزوها، تمايلات، نگرانيها و ترس هاي خود را آشكار مي سازيم. بدين جهت نياز داريم كه ديگران اولا درك درستي از ما داشته باشند و ثانيا با ما در زمينه نگرانيها، ترسها و مشكلاتمان همدلي و همدردي كنند. همدردي تلاشي است براي درك و فهم نياز ذهني طرف مقابل. براي همدلي بايد بتوانيم خود را جاي ديگران بگذاريم و از دريچه چشم آنها نگاه و احساس كنيم. در همدلي شما مي توانيد سخن طرف مقابل را تكرار كنيد تا بداند كه شما منظور او را دريافته ايد. مثال: دوستتان به شما مي گويد: هم اتاقي ام اعصاب من را خرد كرده است به هيچ وجه نمي توانم او را تحمل كنم. با استفاده از طرز رفتار همدلانه مي توانيد به او بگوييد: مثل اينكه از دست او خيلي عصباني هستي، اين طور نيست؟
به خاطر داشته باشيد كه در برخورد همدلانه مجبور نيستيد درجهت موفقيت با طرف مقابل خود حرف بزنيد. به جاي آن با تكرار صحبت او احساساتش را تصديق كنيد. در ضمن لازم نيست در مقابل حرف هاي طرف مقابل قضاوت و نتيجه گيري كنيد. نكته قابل ذكر اينكه ميان همدلي و همدردي تفاوت وجود دارد، درهمدردي شنونده سعي مي كند با احساسات و عواطف گوينده همنوايي داشته باشد. بدين معني كه خوشحال شدن به خوشحالي او و تاسف شدن به ناراحتي او منجر مي شود. ولي همانطور كه اشاره شد در همدلي، شما الزاما درصدد تاييد و موافقت باطرف مقابل خود نمي باشيد.
همدلي و همدردي هر دو در تداوم ارتباط نقش بازي مي كنند، با اين تفاوت كه در همدلي نقش منطق قوي تر از احساس است و شنونده با همدلي به خوبي به حرف هاي گوينده گوش مي دهد تا بتواند براي حل مسئله به او كمك كند، ولي در همدردي صرفا با تخليه هيجانات و عواطف منفي به او كمك مي كند.
مهارت چهارم: حفظ آرامش و احترام به طرف مقابل
ما اغلب در ارتباطات خود با ديگران درصدد ارزيابي آنها برمي آييم و گاه فكر مي كنيم يا بايد نظرات و احساسات آنها را رد كنيم و يا به نوعي (مستقيم و غيرمستقيم) نظرات و احساسات خودمان را به آنها تحميل نماييم. ارتباطاتي كه بر پايه اين روش شكل مي گيرد غالبا تداوم نمي يابد و هر دو طرف درگير در ارتباط را دچار مشكل مي سازد. همانطور كه قبلا نيز اشاره شد، ما بدين دليل با يكديگر ارتباط برقرار مي كنيم تا از طريق آن به حل مسائل و مشكلات، رفع تضادها و تعارضات، رد و بدل كردن اطلاعات، درك بهتر خود و رفع نيازهاي اجتماعي دست يابيم، در روابطي كه «ارزيابي ديگران» عنصر اصلي آن مي باشد نه تنها اهداف مذكور تحقق نمي يابد، بلكه آرامش لازم در ارتباطات انساني نيز از بين مي رود. بايد به خاطر داشته باشيم همه ما مي خواهيم ديگران با نظرات ما موافقت كنند و يا حداقل به افكار و احساسات ما احترام بگذارند و آنها را تأييد كنند، زيرا عقايد و نظرات ما براي خودمان كاملا اهميت ندارند. اگر در ارتباط با ديگران اين تصور پيش آيد كه به نظرات آنها احترام نمي گذاريم، ارتباط روند مناسب و هدفمند خود را طي نمي نمايد.
در نظر گرفتن اين نكته كه اغلب مردم مانند ما فكر نمي كنند، احساس نمي كنند و به روش خود به دنيا نگاه مي كنند بسيار اساسي است.
مهارت پنجم: مخالفت نمودن به شيوه مناسب
اگر بتوانيم بپذيريم كه ديگران مانند ما نيستند آن وقت مي توانيم به شيوه مناسب با نظرات و عقايد آنها كه به نظر ما صحيح نيستند مخالفت كنيم. به عبارت ديگر بدون بحث و جدل مخرب كه غالبا همراه بابلند كردن صدا، داد و فرياد، خشم و غضب است مي توانيم به نتيجه مناسب دست يابيم. يكي از مناسب ترين شيوه ها براي مخالفت كردن با نظرات و عقايد ديگران روش خلع سلاح است. در اين روش، فرد در سخنان طرف مقابل حقيقتي را پيدا مي كند، حتي اگر با مجموعه سخنان او موافق نيست. و سپس در مقام موافقت و تأييد آن حرف مي زند. اين روش بر طرف مقابل تأثير آرام بخش عجيبي مي گذارد.
ممكن است روش خلع سلاح را نپذيرد ولي جدل، بي فايده و هميشه بي سرانجام است. با اين شيوه در واقع شما پيروز از بحث خارج مي شويد و طرف مقابل نيز احساس پيروزي مي كند و با آمادگي بيشتري به حرفهاي شما گوش مي دهد.
مثال: همكلاسي شما مي گويد: اصلا حرفهاي تو را قبول ندارم! پاسخ شما: بله حق با توست، ما هميشه نبايد دربست و به صورت صددرصد حرفهاي ديگران را نپذيريم. بايد به خاطر داشت كه لحن پاسخ شما نيز مهم است. اگر پاسخ تحقيرآميز باشد اين روش اثر مطلوب را نخواهد داشت.
مهارت ششم: خودشناسي و افزايش آگاهي
شناسايي دنياي ذهني ديگران، همدلي و همدردي كردن با آنها و يا به نتيجه رسيدن بحثهاي ما با ديگران نيازمند خودشناسي و تلاشي براي افزايش اطلاعات و آگاهيهاي خود جهت شناسايي ديگران و محيط زندگي است. آگاهي از نقاط قوت و ضعف، ترسها، اميال، آرزوها و نيازهاي خود و پذيرش صادقانه آنها، كمك مي كند ويژگيها و خصوصيات ديگران را واقع بينانه تر ببينيم و آنها را بپذيريم.
در خودشناسي پاسخ دادن به سؤالاتي نظير پرسشهاي زير كمك كننده است:
- دوست دارم دوستان و افرادي كه با آنها ارتباط نزديك دارم چه ويژگي هايي داشته باشند؟
- آيا مي توانم رابطه صميمانه و بدون قيد و شرط را با ديگران برقرار نمايم؟
- از درگير شدن در يك رابطه دوستانه چقدر لذت مي برم؟
- ميزان تعهد من در ارتباطات اجتماعي چقدر است؟
- در مواقع ضروري چقدر مي توانم به دوستانم كمك كنم؟
- آيا در دوستي و ارتباط با ديگران پيش قدم مي شوم؟
- زماني كه مسئله يا مشكلي در ارتباط با ديگران پيدا مي كنم چگونه عمل مي كنم؟
- آيا انتظارات من از ديگران واقع بينانه است؟
بايد به خاطر داشت خودشناسي و افزايش آگاهي مستلزم صرف وقت، صبوري و تلاشي در جهت تغيير ويژگيهاي منفي خود است. علاوه بر عوامل فوق كمك گرفتن از افراد متخصص نظير روانشناسان و مشاوران نيز ضروري است.
مهارت هفتم: شناسايي افكار تحريف شده
اكثر ما در ارتباط با ديگران در چارچوب افكار خود و احساسات از پيش تعيين شده و كليشه اي خود رفتار مي كنيم. در بسياري از اين افكار، تصوير صحيحي از واقعيت ها موجود نمي باشد. بدين معني كه ما در فرآيند پردازش اطلاعاتي كه نسبت به ديگران داريم دستخوش خطاي شناختي مي شويم. براي روشن تر شدن مطلب مثالي بيان مي كنيم:
آيا تاكنون براي شما پيش آمده است كه سايه يك شئ مثل يك تكه چوب باريك و بلند يا ريسماني را روي ديوار به شكل مار ببينيد؟ مطمئنا همه ما در طول زندگي بارها تجربياتي از اين دست داشته ايم به اين قبيل تجربيات در علم روانشناسي احساس و ادراك، «خطاي حسي» گفته مي شود. سيستم شناختي ما نيز بعضا دچار خطا و تحريف مي شود. اين خطاها را روانشناسان شناختي «تحريف شناختي يا خطاي شناختي» مي نامند. تحريف هاي شناختي مثل آينه و يا دوربيني هستند كه اشكال را به همان گونه كه هستند بازنمايي نمي كنند، بلكه شكل هاي عجيب و غريب و نادرستي را نشان مي دهند.
تحريف هاي شناختي در ارتباطات انساني مشكلات فراواني ايجاد مي كنند، لذا بايد آنها را شناخت و در جهت تصحيح آنها گام برداشت. در اينجا به برخي از مهمترين تحريف هاي شناختي همراه با مثال اشاره مي كنيم.
مثال: يكي از همكلاسي ها را در دانشكده مي بينيد و سلام مي كنيد، اما او جواب سلام شما را نمي دهد و بي تفاوت از كنار شما مي گذرد.
در اين حادثه: ذهني كه دچار تحريف و خطاي شناختي است، امكان دارد به يكي از شيوه هاي زير اين رفتار را تعبير و تفسير نمايد.
- او چقدر خودخواه و مغرور شده است (پيش داوري)
- حتما من كاري كرده ام (شخصي سازي)
- هميشه ديگران را ناديده مي گيرد (تعميم مبالغه آميز)
- رابطه ام را بايد با او قطع كنم (نتيجه گيري و يا تصميم گيري شتابزده)
همان طور كه مي بينيد، هر كدام از شيوه هاي مذكور به نوعي منجر به قطع يا مخدوش شدن ارتباط ما با ديگران مي شود، درحالي كه شايد مسئله اساسي، عدم توان ما در پردازش اطلاعات صحيح و مبتني بر واقعيت باشد، كه باعث به وجود آمدن اين مسئله شده است.
بايد به خاطر داشت زيربناي تحريف هاي شناختي باورهاي غيرمنطقي است. براي شناسايي اين دسته باورها و مبارزه با تحريف هاي شناختي علاوه بر آگاهي، كمك گرفتن از افراد متخصص نظير روانشناسان بسيار كمك كننده است.سعي كنيم اين گام ها را به خاطر بسپاريم، آنها را به كار بنديم تا بتوانيم روابط اجتماعي موثر و مستحكم تري با ديگران برقرار كنيم.
مريم سادات

بفرماييد نوبرانه هاي بهاري

امروزه مسئله تغذيه در جامعه ما بيشتر شكل «خوشمزه خوردن» به خود گرفته است و تمايل براي مصرف فست فودها بيشتر شده است. اين غذاها گرچه خوشمزه هستند اما متاسفانه بيماري زا هستند ولي عاملي كه مي تواند سموم موجود در آنها را از بين ببرد سبزيجات هستند. تحقيقات نشان مي دهند كه سبزي ها مي توانند بسياري از نيازهاي بدن را تامين كنند. اصولا اين نعمت هاي خوشمزه كه در هر فصل مي رويند، تامين كننده نيازهاي بدن در آن فصل هستند. با رسيدن روزهاي زيباي بهار، نوبرانه هايي به بازار مي آيند كه ارزش تغذيه بسيار بالايي دارند كه در ادامه چند مورد را به اختصار توضيح مي دهيم:
سير تازه: سير منبعي از حيات است و در زمينه هاي مختلف باتوجه به تركيباتي كه دارد مفيد است. ضدافسردگي و سرطان است، ديابت و چربي خون را پايين مي آورد، باعث نشاط و شادماني مي شود و منبع غني ويتامين هاي مختلف و مواد معدني به حساب مي آيد. بويي كه پس از خوردن سير ايجاد مي شود به خاطر آزاد شدن تركيبات موجود در آن است كه اثر درمان گري دارد. اگر حبه هاي سير را به شكل كامل بخوريد تا دهانتان بو نگيرد در واقع تركيبات آن آزاد نمي شوند و خواص آن نيز به بدن نخواهد رسيد. پژوهش ها نشان مي دهند اگر در هر وعده غذايي يك حبه سير رنده شده ميل شود، كلسترول بد خون را كه تحت تاثير راديكال هاي آزاد اكسيده مي شود و رگهاي را تنگ مي كند، كاهش داده و باعث اتساع رگهاي مي شود. براي كاهش بوي آن مي توانيد چند برگ جعفري بجويد.
ريحان: معمولا پس از پايان زمستان به خاطر كمبود نور خورشيد، افسردگي به سراغ بسياري از افراد مي آيد. ريحان مي تواند در اين زمينه گره گشا باشد زيرا نشاط آور است و تمركز ايجاد مي كند و مي تواند براي دانش آموزان نيز مفيد باشد. تركيبات موجود در آن باعث كاهش التهابات مي شود. معمولا اكثر سبزي ها ادرار را زياد مي كنند كه باعث كاهش بيماري هايي نظير نقرس، فشار خون و التهابات مي شود. تخم ريحان نيز كه به تخم شربتي معروف است مي تواند مانع خشكي مزاج شود.
نعناع: بوي نعناع آرامش بخش و تسكين دهنده است و هوشياري را نيز زياد مي كند. نه تنها خوردن آن اضطراب را كم مي كند، ماليدن چند قطره از روغن نعناع به سر، درد را تسكين مي دهد. عرق نعناع نيز براي دل درد و ناراحتي هاي گوارشي موثر است، اما در كساني كه مشكل رفلاكس دارند چندان توصيه نمي شود.
ترخون: اشتهاآور و سرشار از كلسيم، پتاسيم و منيزيوم است. اما بهتر است خانم هاي باردار و شيرده به خاطر تركيبات آن كمي در مصرف احتياط كنند. حالت تندي ترخون به سيستم دفاعي در برابر بيماري هاي عفوني و غيرعفوني كمك مي كند.
گوجه سبز: فشار خون را پايين مي آورد، التهابات را كم مي كند، منابع معدني بسيار مفيدي دارد و با افزايش ادرار از حملات نقرسي پيشگيري مي كند. توصيه مي شود با نمك مصرف نشود چون باعث افزايش فشار خون مي شود. كمپوت كم شيريني آن در روزهاي گرم مي تواند باعث خنكي شود.
بادمجان: بسيار كم كالري (18 كيلو كالري در هر 100 گرم) است، اما احساس سيري كاملي به همراه دارد. حاوي مقادير بالاي مواد معدني و فيبرهاي موثر در عملكرد دستگاه گوارش است. همچنين ابتلا به كلسترول خون را نيز كاهش مي دهد. بادمجان را مي توانيد در فر كبابي كنيد و يا با بخار بپزيد؛ اما به خاطر داشته باشيد كه سرخ شده آن روغن را به خود جذب مي كند. آماده كردن بادمجان به شكل ته ديگ و يا سرد همراه با خاويار نيز بسيار خوشمزه است.
لوبيا سبز: سرشار از فيبر قابل هضم، ويتامين B9 A C (اسيد فوليك) و پروتئين هاي گياهي است و مناسب براي كساني كه رژيم گياهخواري دارند. همچنين بايد خاطر نشان كرد كه مقدار انرژي پايين (03 كيلو كالري در هر 010 گرم) لوبيا سبز را جز بهترين سبزيجات قرار داده است. لوبيا سبز را مي توانيد بخار پز كنيد و يا در آب نمك بريزيد تا مواد معدني و عناصر كمينه آن مانند آهن به بهترين شكل حفظ شود. اين سبزي خوشمزه را مي توانيد گرم يا سرد در سالاد نيز ميل كنيد.
رازيانه: منبع غني از ويتامين ها خصوصاً ويتامين C و عناصر كمينه مانند كلسيم و آهن است. طعم بي مانندي دارد و مقدار انرژي آن تنها 42 كيلو كالري در هر 010 گرم است.
رازيانه را مي توانيد در سالاد همراه با روغن زيتون و يا اگر كمي بخار پز شود با مرغ يا ماهي ميل كرد.
مريم سادات كاظمي

گاهي به خواسته هاي ديگران اعتراض كنيد

برخي از جواناني كه به دلايلي دچار وسواس هاي فكري هستند، از ناتواني خود در نجات خودشان از بسياري از مشكلات براي نه گفتن به خواسته هاي نابجا و اعتراض نداشتن در گرفتار شدن در موقعيتهاي ناخواسته گله مندند.
به همين دليل بسياري از افكار ناخوشايند خود از جمله سرزنش دروني شان را به اين موضوع ربط مي دهند.
در بسياري از مواقعي كه اين جوانان در حالت رودربايستي قرار گرفته اند و نمي توانند به تقاضاهاي تحميلي دوستان و خانواده «نه» بگويند، فشار زيادي را تحمل مي كنند و از آن جا كه اين نوع تقاضاهاي غيرمنطقي و تحميلي، بار كاري و گرفتاري زيادي را براي آنها به وجود مي آورد، فشار ناشي از انجام آن اين افراد را به شدت عصبي مي كند و آن وقت سرزنش از خود در قالب وسواس هاي فكري چرا، چطور و چگونه آغاز مي شود.
چرا پذيرفتم؟ من كه خودم اين همه كار داشتم. چطور به آنها بفهمانم كه «اين» وظيفه من نيست؟ مگر من توقع نابجا از آنها دارم كه آنها در قبالش توقع دارند؟ آخر چرا من؟ با وجود اين همه آدم چرا يقه مرا گرفته؟
و بالاخره تسليم شده و تن به انجام كاري مي دهند كه وظيفه آنها نيست.
اليس و مسون متخصص رفتارشناسي از دانشگاه بيرمنگام مي گويد: نگراني داشتن و خجالت كشيدن، يكي از مهم ترين موانع روحي براي اعلام اعتراض و ابراز احساسات و خواسته هاي جوانان در مقابل خواسته ها و نظرات تحميلي ديگران است.
شايد بعضي از شما نيز از آن گروه جواناني هستيد كه در مقابل نظرات و خواسته هاي ديگران خيلي زود تسليم مي شويد و زمينه را براي سلطه جويي آنها فراهم مي سازيد! فقط به اين خاطر كه نمي توانيد اعتراض كنيد. حتي وقتي اطرافيان و دوستان مسئله را عنوان مي كنند، در پاسخ مي گوييد:
- من دوست ندارم كسي را از خود برنجانم
- نگرانم كه اگر جواب منفي بدهم، مشكلي پيش بيايد
- شما دوست من را نمي شناسيد! به محض مخالفت، رفتاري از او سرمي زند كه به هيچ وجه نمي توان جلوي او را گرفت!؟
بعضي ها طوري رفتار مي كنند كه انگار ما موظف به انجام كارها و يا خواسته هاي آنها هستيم! رفتار آنها نشان مي دهد كه قصد سلطه جويي دارند. اما در عين حال خودشان حاضر نيستند براي ديگران قدمي بردارند و زيركانه از انجام چنين خواسته هايي طفره مي روند.
با قاطعيت صحبت كنيد
تفكر ساده لوحانه اي كه زمينه سازي اين نوع سلطه جويي ها است چيزي شبيه به اين است كه به خاطر دوستي و معاشرت با ديگران بايد نيازهاي آنها را پيش بيني كرد، نسبت به آن حساس بود و در همه حال آمادگي انجام خواسته هاي ديگران را داشت. اگر آن را درك نكرديم، لايق دوستي و معاشرت نيستيم.
اين نمونه از رفتار قلدرانه از جانب ديگران را اغلب در مناسباتي كه همه روزه با ديگران داريد، مشاهده مي كنيد. برخي اعضاي خانواده، همكاران، همكلاسي ها، هم اتاقي ها و ديگران اين باور را در ذهن خود دارند و چه بسا سعي كنند با يك نگاه دلخور، غضب آلود و حتي با سكوت خود، درصدد تسلط بر شما برآيند تا رفتارتان را مطابق ميل آنها تغيير دهيد تا از دست شما عصباني و دلخور نشوند! در چنين وضعي، اگر به اين نوع رفتارها كه هرگونه حق اعتراض و تصميم گيري را از شما سلب مي كند، تن دهيد، نه تنها از انجام كارهايي كه دوست داريد محروم مي شويد، بلكه مجبور مي شويد برخلاف ميل خود كار كنيد.
هر يك از ما به عنوان دانشجو، كارمند، پدر و مادر و يا هر عضو اجتماعي و خانوادگي لازم است توانايي اعتراض، داشتن قاطعيت و تصميم گيري نزديكان و اطرافيان خود احترام بگذاريم و از فرهنگ قاطعيت و اعتراض جانبداري كنيم.
بي توجهي ديگران به اين حق اساسي مان ما را گرفتار، بيماري هاي روحي و حتي جسمي و روابطي ناسالم مي كند. از اين رو به خاطر حفظ بهداشت و سلامت رواني جامعه، دفاع از فرهنگ قاطعيت، وظيفه تك تك افراد آن جامعه است.
تصورش را بكنيد كه براي خودتان برنامه مهمي داريد كه نيازمند صرف وقت و انرژي خاصي است و بايد در محدوده زماني معيني، انجام پذيرد كه ناگهان يكي از دوستان و يا اقوامي به سراغتان مي آيد كه اغلب بدون هماهنگي و در نظر گرفتن شرايط و وضع افراد، در زندگي ديگران پيدايشان مي شود و انتظارات نامعقولي دارند كه به دور از توان و تحمل و موقعيت شماست.
-او از شما مي خواهد، فردا به جاي من به فلان جا برو من كاري دارم كه خودم نمي توانم بروم
- اين را آوردم كه برام درستش كني همين امروز لازمش دارم.
- لطفا بيا با هم برويم خريد.
- مي خواهم ماشينت رو بگيرم مي خوام باهاش چند روزي برم سفر.
بدون شك افرادي هستند كه در جواب اين خواسته ها بگويند چه اشكالي دارد هر كاري كه از دستم بربياد براي ديگران انجام مي دهم.
شايد در نگاه نخست اين مسئله بدون مشكل به نظر برسد اما اگر اين تقاضاها زود به زود و مرتب تكرار شود به دردسر تبديل خواهد شد.
برخي از جوانان در اين باره مي گويند بستگي دارد كه چه چيز و چه كاري را از ما بخواهند؟ اگر بتوانم انجام مي دهم و اگر نتوانستم به راحتي جواب منفي مي دهم و مشكلي هم پيش نمي آيد.
اين يك جواب منطقي است و جاي هيچ گونه بحثي ندارد. اما گروهي ديگر از جوانان مي گويند من زير هيچ شرايطي نمي توانم به ديگران نه بگويم.
و برخي ديگر از جوانان هم دچار ترس از فروپاشي رفاقتشان، ترديد و عذاب وجدان هستند و نمي دانند كه در چنين شرايطي چه بايد بكنند.
در واقع ياري رساندن و كمك كردن به ديگران، نه تنها اشكالي ندارد، بلكه رفتاري خوب و اجتماعي است. اما اين مسئله بايد به گونه اي باشد كه مشكلات جانبي و دردسرهايي خارج از حد توانايي آنها، برايشان ايجاد نكند.
كساني هستند كه از نه گفتن و اعتراض كردن واهمه دارند و دچار احساس گناه و هراس مي شوند. اين افراد بايد در رفتارشان تجديدنظر جدي داشته باشند.
افكاري كه
شما را پريشان مي كند
بعضي از جوانان هر بار كه در چنين شرايطي قرار مي گيرند بر سر دوراهي انتخاب واقع مي شوند. از طرفي گاهي خواسته هاي اطرافيان به گونه اي است كه انجام آن از حد توان، تحمل، شرايط و وقت و زماني كه بايد به آن اختصاص دهند، خارج است. گاهي نيز خودشان از صميم قلب مايل به انجام كارهاي ديگران كه وظيفه شان هم نيست، نيستند.
در مواقعي نيز افرادي به اين مسئله عادت مي كنند و مرتبا از شما مي خواهند كه كارهايشان را به عهده بگيريد در چنين شرايطي، وقتي نه مي گوييد، دچار عذاب وجدان مي شويد و زماني هم كه بله مي گوييد، از اين كه قاطع نيستيد و كاري به شما تحميل مي شود، از خودتان عصباني مي شويد كه چرا نمي توانم از حق خودم دفاع كنم.
عصبانيت از خود، عذاب وجدان را نيز به دنبال دارد در اينجاست كه جوان با خودش تضاد پيدا مي كند و گفت وگوها و پرسش هاي يك طرفه دروني شروع مي شود. فرد سعي مي كند خودش به آنها پاسخ دهد و اين افكار وسواسي، به طور مرتب مشغله فكري او را تشكيل مي دهد.
برخي از جوانان آن قدر فكرهاي تكراري مختلف در مغزشان نمايان مي شود كه گاه بر اثر تراكم و فشار بيش از حد افكار، احساس مي كنند در انجام ادامه هدفشان به بن بست جدي رسيده اند.
اگر افكارتان مدام شما را درگير و پريشان مي كند، خلاصي از دست آنها بسيار مشكل است. در اين حالت ممكن است به خودتان بگوييد:
اگر جواب منفي بدهم، آيا دوستم دلخور نمي شود؟
چرا شايد هم دلخور بشود. آن وقت چه اتفاقي مي افتد؟
حتما دوستي مان از بين مي رود.
اگر به او جواب ندهم، آيا نخواهد گفت كه آدم خودخواهي هستم؟
اگر قبول كنم و كارش را انجام دهم و آنچه مي خواهد در اختيارش بگذارم هم كه ناچار مي شوم هميشه جور ديگران را بكشم و اين جريمه و تاواني است كه بايد براي راضي نگه داشتن و زندگي كردن در كنار ديگران بپردازم.
راه حلي براي
مناسبات اجتماعي
به طور كلي در اين وضعيت جوان، چيزي را مي خواهد و بعضي ها انتظار ديگري دارند و احساس گناه نيز سد راه تصميم گيري براي انجام دادن يا ندادن كاري كه وظيفه او نيست مي شود و مرتب او را زيرسؤال مي برد و ايجاد نگراني مي كند.
اما اگر از همان نخست با قاطعيت موضع خودتان را روشن كنيد كه اين كار وظيفه ما نيست و درخواست دوستمان فراتر از توان من است دچار چنين وضعي نمي شويم. ايرادي هم ندارد زيرا ما از حق خود دفاع كرده ايم.
جواب منفي به دعوت ها و ميهماني هايي كه تمايل به صرف وقت و انرژي براي آن نداريد و عملا براي شما مقدور نيست و نيز فعاليت هاي اجتماعي و برنامه هاي اضافي و كارهايي كه در حد توان شما نبوده و يا به هر علتي برايتان مقدور نيست و مشكلاتي را براي شما به بار مي آورد، مستلزم قاطعيت و احترام به خود و احساس حقانيت است.
قاطعيت داشتن و دفاع از حق خود، راه حلي است كه مشاركت درست را در مناسبات اجتماعي ما تضمين مي كند. رعايت حقوق قاطعيت اشخاص يعني اين كه كسي حق داشته باشد درمقابل انتظارات نابجاي ديگران نه بگويد و ديگران نيز او را درك كنند و به نه گفتن او ايرادي نباشد.
بدون وجود يك چنين راه حلي كه به هريك از ما امكان ابراز وجود و تصميم گيري در مقابل ديگران مي دهد، اعتماد و اطمينان جاي خود را به سوءظن مي دهد و دلسوزي به بدبيني مبدل مي شود. نبود اعتراض و قاطعيت درمقابل حرف زور و ظلم، يكي از عوامل بسيار مهم بزهكاري ها، انحرافات، تبعيض ها و بيماري هاي رواني و اثرات آن مانند خودكشي و آدم كشي است و چه بسا طلاق ها، جدايي ها، فرارها، توطئه ها و از هم پاشيدگي هاي خانوادگي به دليل نبود قاطعيت از روز اول زندگي مشترك است.
قاطعيت گستاخي نيست
بايد بدانيد جواب منفي دادن توهين نيست بلكه استفاده از حق قاطعيت نوعي هنر است و نياز به انديشه، حوصله و آگاهي دارد.
هرجواني بايد بداند كه قاطعيت و اعتراض، خودخواهي و توهين نيست. پس وقتي كه قاطعانه عمل مي كنيد، احساس گناه نكنيد. اعتراض درست موجب اعتماد به نفس مي شود. پيداكردن مهارت هاي كلامي مستدل و منطقي از اصول اوليه سلامت ذهني است و كساني مي توانند قاطعانه جواب بگويند كه داراي مهارت كلامي بوده و ديگران را در نپذيرفتن تقاضاي آنها مجاب و قانع كنند.
به اين نكته توجه داشته باشيد كه قاطعيت داشتن، مقاومت شما را در برابر خواسته هاي نامعقول ديگران بالا مي برد. راضي نگه داشتن ديگران حدودي دارد كه بايد سمت و سوي آن روشن باشد تا بهداشت رواني ما را به مخاطره نيندازد.
عليرضا سزاوار

آنچه شما بايد بدانيد

رئيس انجمن آسم و آلرژي، دكتر قراگوزلو، اعلام كرد: به ازاي هر يك ميليون ايراني تنها يك آلرژيست وجود دارد.
معمولا پزشكان ليستي از غذاهاي ممنوعه براي بيماران مبتلا به آسم و آلرژي تهيه كرده و در اختيار بيمار قرار مي دهند كه اين كار صحيح نيست زيرا متهم اول آلرژي غذاها نيستند.
البته آجيل ها، بادام شامي يا زميني، غذاهاي دريايي، لبنيات، تخم مرغ، گندم، سويا و غلات غذاهاي موذي و حساسيت زا براي آلرژي محسوب مي شوند.
تبليغات برخي كلينيك ها و پزشكان براي تزريق واكسن ضدحساسيت و آلرژي هم تبديل به بازار شده درحالي كه واكسن در رتبه آخر درماني قرار دارد و نبايد براي تمامي بيماران واكسن تزريق كرد.
وي در رابطه با تمايل بيماران براي دستيابي به داروهاي خارجي گفت: داروهاي ايراني ماده موثر مطلوبي ندارند. هر چند بسياري از داروهاي آلرژي تحت پوشش بيمه هستند ولي داروهاي آنتي هيستامينيك كه بيشتر بيماران روزانه مصرف مي كنند تحت پوشش بيمه نيستند.
بدويد تا 6 سال بيشتر زندگي كنيد
محققان دانماركي دريافتند كه دويدن به مدت يك ساعت در هفته طول عمر انسان را به مدت شش سال افزايش مي دهد.
دويدن آهسته يا متوسط به مدت يك يا دو ساعت در هفته چه بسا طول عمر مردان را 2/6 سال و زنان را 6/5 سال بيشتر مي كند و خطر مرگ را به ميزان 44درصد كاهش مي دهد.
قابل توجه خوش خواب ها
متخصصان علوم پزشكي در دانشگاه واشنگتن ادعا كرده اند كه خوابيدن بيش از 9 ساعت در طول شبانه روز مي تواند به كاهش وزن كمك كند.
به گفته آنان خوابيدن كمتر از هفت ساعت در طول شب با افزايش وزن بدن و نيز آسيب پذيري بيشتر در برابر فاكتورهاي ژنتيكي كه روي وزن تأثير مي گذارند، مرتبط است. به همين ترتيب خلاف اين امر نيز صادق است يعني بيش از 9 ساعت خوابيدن مي تواند موجب كاهش وزن شود.

از زندگي مشترك خود لذت ببريد

آيا از زندگي زناشويي خود لذت مي بريد؟ اولين گام براي لذت بردن از زندگي مشترك اين است كه افكار مثبت را جانشين افكار منفي كنيد. البته اين كار آسان نيست ولي شدني مي باشد.
به محض اينكه تصميم گرفتيد افكار منفي را كنار بگذاريد آماده شنيدن توصيه هاي ما خواهيد بود.
¤ مراقب رفتار خود باشيد
هر چند اين مرحله به نظر ساده مي آيد ولي از اهميت زيادي برخوردار است. يكي از مهمترين مسائل اين است كه نسبت به همسرتان رفتار محترمانه اي داشته باشيد.
آقاي «الف» مي گويد: «از زماني كه با همسرم ازدواج كرده ام هرگز با هم مشاجره نداشته ايم. البته در اين مدت اختلاف نظر پيدا كرده ايم ولي در مورد آنها با صراحت حرف مي زنيم و اين، مشاجره نيست. مشاجره يعني اينكه هنگام بحث كردن بر سر يكديگر فرياد بكشيد و كلمات بي ادبانه به كار ببريد. من همواره به همسرم احترام گذاشته ام و او نيز همين كار را انجام داده است. من با او همانند يك ملكه رفتار مي كنم و او با من مثل يك سلطان!»
البته تقليد از شيوه زندگي آقاي «الف» آسان نيست ولي مراقب رفتار خود باشيد و احترام گذاشتن به يكديگر را سرلوحه زندگي تان قرار دهيد.
¤ به كار بردن كلمات خوشايند را از ياد نبريد.
رابطه زناشويي همانند پلاستيك است و به مرور زمان تغيير مي كند. با به كار بردن جملات محبت آميز اين رابطه را مستحكم كنيد.
آقاي «الف» مي گويد: «من و همسرم هفته اي يك روز بيرون مي رويم. گاهي يك ساندويچ مي خريم و در پارك آن را مي خوريم.»
هرگز براي گردش نرفتن كمبود بودجه را بهانه قرار ندهيد. مسئله مهم اين است كه براي مدتي از زنگ تلفن، سروصداي بچه ها و مشغله هاي كاري دور باشيد و با همسرتان با آرامش صحبت كنيد. هر روزه مغز ما با انبوهي از اطلاعات بمباران مي شود و در اين ميان اهميت برقراري يك ارتباط موثر و سازنده با ديگران بيش از گذشته احساس مي شود.
¤ به مديريت پول بپردازيد، در غير اين صورت پول زندگي شما را مديريت خواهد كرد!
مسائل مالي پس از مسائل عاطفي مهم ترين دليل فروپاشي خانواده هاست.پس اين موضوع را جدي بگيريد.
آقاي «الف» مي گويد: «در شروع زندگي مشترك درآمد ناچيزي داشتم ولي بخشي از آن را پس انداز مي كردم، با برنامه ريزي و صرفه جويي توانستم پس انداز خود را بيشتر كنم. در اين مدت ابدا من و همسرم راجع به پول با يكديگر مشاجره اي نكرديم.»
توصيه ما به شما اين است كه از همان ابتداي زندگي مشترك به مديريت پول بپردازيد.
¤ نيازهاي عاطفي يكديگر را جدي بگيريد.
يكي از وظايف زوجين برآورده كردن نيازهاي عاطفي يكديگر مي باشد. اهميت اين مسأله را ناديده نگيريد.
¤ دوستان مشتركي پيدا كنيد.
اگر به تازگي ازدواج كرده ايد بايد هشداري به شما بدهيم: خود را براي رفت و آمد با دوستان جديد آماده كنيد. فقط آن دسته از دوستان دوران تجرد را نگه داريد كه براي همسرتان نيز دوستان خوبي باشند. اگر شما يا همسرتان با هر كدام از دوستان قبلي مشكل داريد بهتر است از آنها جدا شويد. ازدواج فرصت خوبي براي يافتن دوستان جديد است.
¤ ازدواج خود را در اولويت قرار دهيد.
يادتان باشد ازدواج شما در اولويت قرار دارد و هرگز اهانت به اعضاي خانواده همسرتان را تحمل نكنيد. در ضمن ابدا عاقلانه نيست كه خودتان خويشاوندان همسرتان را مورد اهانت قرار دهيد.
¤ هميشه موردي براي شاد بودن پيدا كنيد.
متأسفانه امروزه گروهي از مردم شادي را در مواد شيميايي جستجو مي كنند در حالي كه آنها بايد در زندگي مشترك خود به دنبال شادي بگردند. به دنبال شادي واقعي باشيد و نه شادي ناشي از توهم پناه بردن به مواد شيميايي نشانه ضعف قواي ذهني و جسماني است.
¤ همسرتان را در درجه اول اهميت قرار دهيد.
از همان ابتداي ازدواج تصميم بگيريد به مرور زمان رابطه مستحكم تري با همسرتان برقرار كنيد. نگذاريد تولد بچه ها علاقه شما را به همسرتان تحت الشعاع قرار دهد. به رابطه خود با همسرتان بيش از رابطه خود با فرزندتان اهميت دهيد. حتما اين جمله را از زبان برخي از مادرها شنيده ايد كه «فرزندم بيشتر از همسرم به من نياز دارد» اين مسئله حقيقت ندارد! نياز فرزندان به شما بيشتر از نياز همسرتان به شما نيست. در واقع كودكان بيش از هر چيز به استحكام رابطه شما و همسرتان نيازمندند.
¤ نسبت به يكديگر اعتماد داشته باشيد.
هرگز به همسرتان دروغ نگوئيد و همواره نسبت به او وفادار باشيد. اگر رابطه شما با همسرتان لطمه ديده به فكر اصلاح امور باشيد. هرگز اميد خود را از دست ندهيد.
فرض كنيد يك گلدان قيمتي را كشته ايد. چه كار خواهند كرد؟ آيا قطعات گلدان را دور مي ريزيد و يا به تعمير آن مي پردازيد؟
البته بهتر است كه از همان ابتدا مراقب گلدان تان باشيد!
¤ به خدا توكل كنيد.
نه توصيه فوق زماني كارساز خواهد بود كه به خدا توكل كنيد و از او كمك بخواهيد. ايمان هسته مركزي احساسات ما را تشكيل مي دهد.
با توكل به خدا زندگي معناي ديگري پيدا مي كند. دعا كردن را هرگز از ياد نبريد. يادتان باشد شما براي حل مشكلات به يك قدرت لايزال نياز داريد. خداوند هميشه يارتان.
آذر شايان