حسن آقايي
كوتاه و واقعي از دو روي سكه انتخاب:
-... واقعاً گل كاشتي در اين انتخابت. برام تعريف كن. فكر مي كني شانسي بود؟
«بايد بگم اصلا خوش شانسي و بدشانسي را قبول ندارم. اگر هم باشن دست خود آدمه. بعد از بهم خوردن نامزديم پس از چند ماه، اول كمي روحيه ام كسل شد. شدم آدمي كه راه خونه اش رو فراموش كرده وموقعي هم كه پيدا مي كنه زنگ در باز كن رو اشتباه مي زنه. يك روز غرق ماجرا شدم... انگار دنبال گمشده اي بودم كه چيزي مثل رعد و برق ناغافل وجودم رو تكون داد و ذهنم رو روشن كرد. شدم مثل يه شكارچي در جنگل كه شكاري رو نشونه گرفته. در همين حال حس كردم ذهنم مسلح شده و مثل برق هدف رو نشانه گرفتم... نيمه شب بود. نيروي فوق العاده اي از جايم كند. نمي دوني.... نمي توونم برات درست بگم. وجودم لبريز از هيجان شديد شده بود.
پنجره اتاقم رو باز كردم. به نظر اومد همه ستاره هاي آسمون پرنورتر شده بودن. تا صبح از اين حال و شوق بيدار موندم. صبح زود رفتم در صف نامنويسي و كارهاش... تا زمان كنكور كه حدود سي، چهل روز مونده بود خواب و خوراكم درس خوندن پس از دو سال ديپلم گرفتن شد.
سر تو درد نيارم. امتحان دادم. يك معجزه شد! قبول شدم اون هم در تهران. نمي خوام قسم بخورم. باور كن كه اصلا و ابداً يك در هزار هم انتظار قبول شدن آن هم در كنكور سراسري رو در آن شرايط روحي به خواب هم نمي ديدم. حس كردم دوباره... متولد شده ام. همه اون ناراحتي و فكر و خيالاتم از ذهنم پاك شدن.»
- فكر مي كني چه چيز باني و باعث اين تحول شده بود؟
«فقط اراده و انتخاب درست. اين ها شعار نيستن. شاه كليد هستن كه بايد باور كنيم.» اين شهروند سال دوم دانشگاه است.
با اين حال انتخاب درست و اراده اي قوي مي تواند آينده اي سعادتمند را براي افراد رقم بزند، بر همين اساس گزارش امروز و فرداي كيهان را بحث «انتخاب درست» و چگونگي انتخاب و مشورت گرفتن از افراد خبره و... اختصاص داده ايم.
انتخاب به روايت شهروندان
ملاك برخي نكات موضوع «انتخاب» امور خاصه شاخص زندگي را از شهروندان با مشاغل گوناگون، مي خوانيد:
يك فروشنده لوازم مهندسي و تحريري درباره انتخاب معتقد است: انتخاب دوست خوب و با شخصيت سالم و سازنده بسيار مهم است اما به زعم خود چنين دوستي كم است و اين را به لحاظ تجربه مي گويد. شهروندي نقاش و طراح مي گويد :: انتخاب ها 50- 50 و خوب است. اما فكرهاي مثبت عميق كم شده. اين در حالي است كه وضعيت اجتماعي و طبعاً شيوه انتخاب برخي اركان، روابط و همزيست مداري در جريان زندگي نسبت به گذشته تفاوت كرده است.
يك مترجم زبان با خنده مي گويد: انتخاب را براي برخي افراد بايد ترجمه كرد! و اضافه مي كند انتخاب سنجيده به ويژه در كارهاي اساسي زندگي مي تواند تحولي درخشان ايجاد كند.
مسئول پرسابقه يك كتاب فروشي: بايد در انتخاب همه زمينه هاي زندگي به كتب مربوطه به عنوان يك مرجع مشورتي معتبر مراجعه شود.
خلأ آموزش و رشد فكري
از خانه تا مدرسه
«آموزش رشد فكري و آگاهي انتخاب درست و هوشمندانه در هر چيز و كاري از جمله موضوع با اهميت دوستيابي از بچگي در خانه و مدرسه ياد داده نشده است. بنابراين خيلي از افراد تجربه و اطلاع صحيح در انتخاب جنبه هايي از زندگي و اجتماعي ندارند.
«مجتبي عرب زاده» فارغ التحصيل هنر نقاشي، طراحي و تجسمي با چنين ديدگاهي درباره گزينش ها در عرصه هاي مختلف زندگي اگرچه اعتقاد دارد بعضي انتخاب ها 50- 50 است كه خوب هم مي باشد ليكن اين را هم مي افزايد: انتخاب مثلا لباس كه سليقه و كيفيت ملاك قرار مي گيرد ولي در جايي نزد كساني مارك جنس مبناي انتخاب مي شود در حالي كه ممكن است جنس بنجل باشد. وي تا اينجا از نظرات خود چنين نتيجه مي گيرد: بسياري از مردم انتخاب شان در پاره اي از موارد اساسي زندگي بدون آگاهي و اطلاع صحيح است و در همين ارتباط با اشاره به اين كه جوان هاي 20-18 سال سن از جمله اين تيپ افرد جامعه هستند اضافه مي كند دليل عدم دانايي و شناخت آن است كه آموزش و رشد فكري از بچگي در خانه و مدرسه داده نشده كه چطور فرضاً همكار، همكلاسي و هم دانشكده اي خوب و با اخلاق زيبنده را به عنوان دوست خوب برگزينند.»
اين هنرمند جوان در همين خصوص همچنين بر اين نظر است كه در سيستم مدارس فلسفه آموزش صحيح زندگي كردن و روش درست انتخاب كردن در هر عرصه اي به شكل عاميانه و ساده براي بچه ها تعريف و تفهيم شود تا زماني كه وارد ميدان زندگي مي شوند با آگاهي نسبت به هر چيز با خردمندي و تأمل انتخاب كنند و سطحي نگر نباشند مخصوصاً در وضعيت الان اجتماعي كه عميق فكر كردن كم شده و در مقايسه پيشتر، خيلي فرق كرده است.
از او مي پرسم رشته تحصيلي دانشگاهي اش به انتخاب خودش بوده است، جواب مي دهد: خانواده ام خيلي اصرار مي كردند رياضي يا ادبيات بخوانم اما از رياضي متنفر هستم. رشته مورد علاقه ام يعني هنر نقاشي را انتخاب كردم.»
شرط دوست
«سعيد عليزاده» فروشنده لوازم مهندسي و تحريري اعتقاد دارد دوست بايد فردي با شخصيت سالم، صديق و سازنده باشد تا انتخاب كند كه به گفته خود چنين دوستي كم شده و اين نوع انتخاب و باور را از تجربه كاري مي داند.
از او مي پرسم شغلي كه دارد برپايه انتخاب شخصي بوده است؟ جواب مي دهد:« شغل پدري است كه علاقه داشته و دارد چون مخاطبان و مشتريان از تيپ افراد تحصيل كرده، دانشجو، محصل و كارمندان اداري هستند.»
از اين مغازه دار كه خيلي راحت و بدون تكلف نظرش را بيان مي كند، سؤال مي كنم: در زمينه هاي ديگر مثلا سفر و تعيين محل اقامت يا پوشاك و امور خانوادگي انتخاب شان چطور است؟ اين پاسخ را مي دهد كه اهل مسافرت نيست، پوشاك ساده و سنگين و متعارف استفاده مي كند و فرزند 15 ساله اش هم در انتخاب ملزومات معمول، 70درصد گرايش به نظر او دارد.
تنها عاشق تفكر و نظر خود نيستم
در انتخاب هرچيز و موضوع مورد لزوم و حتي گزينش نيروي كاري تنها عاشق تفكر و نظر خود نيست. پس تاكيد برمشورت و تجربه افرادي آشناي مطلع و موجه دارد. اين شيوه گزينه در امور محيط خانوادگي شان هم رعايت مي شود.
پاسخ «رضا مشحون» رئيس سازمان تيم هاي ملي بسكتبال كشور به اين پرسشم كه چطور مي توان انتخاب درست و مطلوب در موضوعات اساسي و مهم نظير شغل، زندگي مشترك، دوستيابي، رشته تحصيلي و... داشت؟ همان طور كه در بالا اشاره شد چنين محور و روش فكري- مديريتي را مدنظر دارد.
وي دراين باره توضيح مي دهد: «هميشه نظر مشاوره اي را جويا مي شوم اما اول تفكر خود پيرامون موضوع انتخاب درهر زمينه اي كه در نظر دارم و پيگير هستم را بررسي مي كنم. مثلا براي انتخاب و تامين خانه و يا ثبت نام فرزندم در فلان مدرسه بعداز رسيدن به يك نقطه مطلوب، موضوع را با دو سه نفر كه نسبت به خود موجه و از تجربه و تفكر مناسب برخوردارند و نظرشان يكي است مشورت مي كنم و در صورت تاييد نظرم، مورد انتخاب را عملي مي سازم. به عنوان نمونه: چندي پيش فردي را تشخيص دادم براي مسئوليت كاري مناسب است. درنظر خود، او را انتخاب كردم درحالي كه پيش از آن، موضوع را با افرادي آگاه به مشورت گذاشتم. در نهايت او را انتخاب كرديم. بعد براي آن فرد، سيستم كاري و مسئوليتش را شرح داده و شخصيت فكري اش را يادآور شده و گفتم چارچوب كار ما پول و جنجال نيست، فقط خدمت به مردم است.»
وي معتقد است اعمال چنين روش هاي انتخاب درهرجايي اطمينان بخش است چون گزينش سطحي و خود محوري نمي باشد.
رئيس سازمان تيم هاي ملي بسكتبال كشور، در ادامه گفت وگو با اشاره به اين كه چنين تفكرات خود را با ديگراني كه تجربه بيشتر دارند درميان مي گذارد و از مشورت رايگان آنان استفاده مي كند در زمينه ورزشي و سيستم مديريت كاري مي افزايد: «اين نوع انتخاب و مشورت كردن روش كلي خانوادگي شان نيز است.»
وي همچنين اظهار مي دارد: «من به طور كلي عاشق تفكر خود نيستم. هركس مي تواند موارد اساسي درهر زمينه را در قالب انتخاب خود با مشورت اشخاص آگاه و مجرب عملي كند و از تجربه و افكار ديگران به صورت رايگان استفاده كند.»
انتخاب درست رعايت
جنبه هاي شخصيتي
انتخاب از هر نوع درچارچوب زندگي كه عزم انسان را جزم مي نمايد مشتقات متنوع و گوناگوني دارد كه بازتاب تجميع يك سري عامليت دروني نظير انديشه، خوي، احساس و... است. براين اصل، درست و يا نادرست بودن گزينه ها درهر موضوع انتخاب، مستلزم رعايت مجموعه عوامل ياد شده مي باشد.
- هر انتخاب مهم و اساسي زندگي مي تواند درست و مطلوب باشد؟
- چگونه مي توان انتخاب صحيح و پايدار داشت؟
اين دو سؤال را با «دكتر سيدعبدالمجيد بحرينيان» عضو هيئت علمي دانشگاه علوم پزشكي در ميان مي گذارم. پاسخ را مي خوانيد:
وي مي گويد: شخصيت فرد اساسا از لايه هاي مختلف تشكيل شده و جنبه هاي گوناگوني را دربرمي گيرد. مثلا: جنبه هاي احساسي، شخصيت عقلاني و عاطفي است و زير اين جنبه ها زير مجموعه هايي وجود دارد.بنابراين، فرد در انتخاب دوست، شغل، همسر و ساير موضوعات براي آن كه انتخابي درست داشته باشد بايد همه جنبه هاي شخصيت او به كار گرفته و قانع شود. اما متأسفانه گاهي از همه جنبه هاي شخصيت براي انتخاب استفاده نشده و در موضوع دوست يابي متقاعد نمي شود چرا كه فرد فقط مجذوب لايه هاي سطحي طرف مقابل و يا مجذوب ويژگي هاي ظاهري موضوع مورد انتخاب خود مي شود ، با توجه به اين كه مطمئن نيست كه شخصيت فرد مجذوب چه بخشي از شخصيت طرف مقابل مي شود. همچنين به عنوان مثال ديگر مي توان گفت فرد، مجذوب شغل موردنظر خود مي شود. او ممكن است به تصميمي برسد اما از آنجا كه جاذبه هاي سطحي زودگذر هستند ديري نمي پايد كه فرد تحت تاثير جنبه هاي ديگر شخصيتي كه در اين موضوع به كار گرفته نشده، مي شود و نسبت به انتخاب خود ناراضي و معترض مي گردد.
بنابراين مي توان گفت علت بسياري از شكست ها در انتخاب همسر، دوست، شغل و ساير پديده هاي مورد انتخاب اين است كه فقط مجذوب لايه هاي ظاهري شده و از ساير جنبه هاي شخصيت خود استفاده نكرده و تحت تأثير احساسات و يا عواطف زودگذر تصميم گرفته است كه بعد مورد اعتراض شخص تصميم گيرنده واقع مي شود.»
از «دكتر بحرينيان» روان شناس باليني مي پرسم: با همه توضيحاتي كه ارائه شد، چطور و چه راه حلي براي انتخاب موفق ميسر و ممكن مي شود؟
وي اين پاسخ را مي دهد: «بايد در انتخاب هاي خود بيشتر دقت كنيم و از تجارب و مشورت هاي اهل فن و افراد متبحر، پخته و رشيد استفاده كنيم تا خطاهاي تصميم و انتخاب مان كمتر شود.» در پايان از دكتر سؤال مي كنم: رشته تحصيلي دانشگاهي تان انتخاب خودتان بود يا چون دراين رشته قبول شديد، ادامه داديد؟ جواب مي دهد: «روان شناسي باليني را انتخاب كردم و مطلوب و موافق انتخاب خودم بوده است.»
گزارش روز