(صفحه(12(صفحه(10(صفحه(6(صفحه(9(صفحه(7(صفحه(8(صفحه(15(صفحه(11(صفحه(5(صفحه(16(صفحه(13(صفحه(4(صفحه (2.3.14


پنجشنبه 12 مرداد 1391 - شماره 20272

بايدها و نبايدهاي «انتخاب» در عرصه زندگي ( بخش پاياني )
چتر انتخاب درست سايبان زندگي آ گا هانه


بايدها و نبايدهاي «انتخاب» در عرصه زندگي ( بخش پاياني )
چتر انتخاب درست سايبان زندگي آ گاهانه

حسن آقايي واژه «انتخاب» معمولا انبساط خاطر، ارضاي رواني و لذت فكري داشتن در انسان را برمي انگيزاند و مايه مادي و يا معنوي دارد. «انتخاب» گاه سرآغاز پديده اي تازه در زندگي افراد است، نظير شروع زندگي مشترك. عنوان انتخاب در فرهنگ عمومي حامل واقعه و خبرخوش و هيجان آور است كه اصولا نوعي موفقيت را تداعي مي كند كه طبعا بازتاب مثبت آن در موقعيت هاي خاص ديده مي شود و حتي نزد برخي سبب انگيزه نو در پيشرفت و اهداف گوناگون است. با اين اشاره كه جريان زندگاني فردي و عمومي بدون انتخاب از هر نوعش صفحه پازلي است كه هيچ قطعه تصويرسازي ندارد، كنكاش و تجربه دوضلعي هستند كه انتخاب پايه استوار يك مثلث را تركيب بندي مي كند. بي گمان هر انتخاب در عمل، فرآيندهاي متعدد حياتي، اقتصادي، فرهنگي، اجتماعي، توسعه، آباداني و خلاصه گردش سرمايه هاي انساني، توليدي و حتي اشتغالي را جريان سازي مي كند كه شايد در متن مباحث و جامعه اين موارد ملموس نباشد و يا پديده هاي برآمده از رهگذر انتخاب هاي مردمي هر كدام بنا به نوع كاربرد، به نام و نشان تشكيلات رسمي- اداري خوانده و گفته مي شود درحالي جمعي شغل توليدي در زمينه يك سري قطعات ماشيني را راه اندازي مي كنند، كسي ديگر احداث كارگاه بافندگي، شخصي ديگر يك واحد كوچك صنفي را راه اندازي مي كند. همين طور بنا، كارگر و فرد تحصيلكرده و صدها و هزاران حرفه و فعالان رسمي در شهر و كشور و روستا همه و همه از طيف هايي هستند كه سرفصل نوع و رشته كارشان «انتخاب» بوده و هريك به سهم خود نقش آفرين در تمام چرخه و عرصه هاي گوناگون ارگانيكي كشور هستند. بنابراين واقعيت ها، برمي گرديم به مابقي آن مباحث انتخاب هاي فردي در زمينه هاي حياتي مانند ازدواج، اشتغال، دوستيابي، تحصيلات و... و گفتار شهروندان و صاحب نظراني كه در اين شماره پاياني گزارش مي خوانيم. اينك در 90 سالگي به صندلي پشت ميز مديريت كتاب فروشي بزرگش تكيه زده با تورق هايي از فصول شغلي و زندگي به تجربه هاي توأمان با دانش روان، جامعه و مردم شناسي اش اشاره مي كند و از همين رهگذر است كه در مقطعي انتخاب جامعه كتاب خوان را بر انتخاب خويش كه چاپ كتاب هاي مورد سليقه اش بوده، ترجيح داده و اين جابه جايي را يك نقطه عطف و موفقيت در حرفه خود مي داند. اولويت دادن انتخاب اهالي كتاب دليل موفقيت شد «محمود آقاجان زاده كاشي چي» مسئول مغازه كتاب فروشي، پاسخ به پرسشم كه نظرش درباره انتخاب اموري اساسي نظير شغل، مسكن، ازدواج، تحصيل و... چيست؟ را از زاويه اي ربط مي دهد به يك انتخاب در برابر يك انتخاب ديگر و چنين اظهار مي دارد:«در شغل كتاب فروشي درنظر گرفتن دانش روان شناسي براي اقشار مردم خلاصه جامعه تحصيلكرده و طالب آگاهي و اطلاعات امري با اهميت است. پيشتر دراين ارتباط كتاب هايي به سليقه خودمان چاپ مي كرديم كه خريدار نداشت. بعدنظر جامعه را احساس كرده و اين كه چه نوع كتاب بازار فروش دارد مثلا تاريخي، روان شناسي، رمان و... دراين حال با توجه به داده هاي روان شناسي به اين انتخاب رسيديم كه به لحاظ ميزان فروش، چه نوع كتب بيشتر موردنظر و انتخاب خريداران و اهل كتاب است. اين تغيير انتخاب خود و توجه به انتخاب مخاطبان يك موفقيت و تجربه در كسب مان مي شود و اين كه باور و انتخاب مردم را درنظر بگيريم كه طبعا هر زمان يك چيز و پديده حكم مي كند. مثلا جوان ها كتاب هاي ورزشي، سطح كارمندان كتب رمان و تاريخي، نوجوانان ها كتاب هاي پليسي و با انگيزه براي آينده انتخاب مي كنند. حال مي بينيم پسر و نوه ام كار مرا در دست گرفته و خوشحال هستم نسل كتاب خوان خوب است.» چگونه است كه منشور و ميزان درك انسان و ايجاد تحول نيك و موفق در متن و حتي كرانه اركان زندگاني معيار و نمايانگر وسعت و عمق تفكر درست دانش علاوه شخصيت ضمير و خلقيات هر فرد مي شود؟... چنانچه اعتنا و عمل ملزوم به اين كليات در قالب انتخاب حضور شخص نباشد و كنكاش با دوست و آشناي دانا و باتجربه در سايه باشد، قطعيت گزينه هاي هدف انساني- اخلاقي زيبنده ميسر و محقق خواهد شد؟ ديدگاه جامعه شناس و يك انتخاب عجولانه نظر و باورهاي يك دانش آموخته جامعه شناسي در خصوص سايه روشن هاي انتخاب در جريان زندگي اين گونه است. «صنوبر محمدي» مي گويد: «مبحث انتخاب همواره يكي از موضوعاتي است كه ما هر لحظه در هر زمان از زندگي روزمره با آن به نوعي درگيريم و مي توان گفت جزء لاينفك زندگي ما است. گاه انتخاب ممكن است از جزئي ترين امور مانند انتخاب يك لباس تا كلي ترين آن، انتخاب همسر، منزل مسكوني و يا رفتن به يك مسافرت باشد. در اين احوال، به نظر من هرچه انتخاب دقيق، آگاهانه و اصولي تر و با شناخت همراه باشد فرد را بهتر و بيشتر به سوي موفقيت سوق مي دهد. در اين ميان نقش يك مشاوره خوب را نبايد ناديده گرفت كه صدالبته براي يك مشاوره خوب «انتخاب كدام مشاور» نيز از اهميت و جايگاه ويژه اي برخوردار است. در اين جهت، برگزيدن افراد باتجربه، كاردان، باهوش و آگاه و استفاده از نظرات و تجربه هايي كه قبلا توسط ديگران آموخته شده اند نيز در ميزان موفقيت ها دخيل است كه مي توان گفت در اختيار گرفتن تجارب ديگران ما را در «انتخاب صحيح» ياري مي كند.» ادامه بيان نظر وي در ارتباط با انتخاب درست، حاكي از دوري از شتابزدگي است. وي اعتقادش بر اين است كه هيچ گاه با يك انتخاب عجولانه نمي توانيم به يك خواستگاه مطلوب و ايده آل برسيم. «محمد كلاگر» دانشجوي برق كه اين رشته تحصيلي دانشگاهي را از روي علاقه انتخاب كرده و راضي است، درباره چگونگي انتخاب دوست مي گويد: «براساس تجربه تبادل افكار و گفت وگوها برخي دوستان دوره دبيرستان و دانشگاه كه فكر و نظرشان خوب و درست است را انتخاب كرده ام. تصميمات و احساس نظر كلي در خصوص زندگي ام را با دوستان مورد اعتمادم در ميان گذاشته و سپس انتخاب مي كنم. آنان هم متقابلا موضوعات خاص خود را با من مشورت كرده انتخاب مي كنند.» وي مي افزايد: «چون انسان اجتماع گراست و به همين گرايش در جريان زندگي همواره با ديگران ارتباط دارد نمي تواند به تنهايي و بدون نظرخواهي، راهنمايي، تجربه و مشاوره ادامه زندگي راحت و پيشرو داشته باشد. بايد كه در مواردي مسائل و انتخاب موردي را با افراد نكونام، نزديكان و يا دوستان خوب مطرح كند و راهكار مناسب به دست آورد.» واژه انتخاب را بايد ترجمه كرد انتخاب به خصوص در جنبه هاي كلان زندگي بايد ابزار كليدي هر شخص باشد كه لزوماً با مشورت اشخاص خبره روشن ضمير، شفاف تر و يا خالص مي شود. «ساسان راد» مترجم زبان، در ادامه نظر خود مي گويد: «انتخاب بدون درايت و سنجش كارشناسي چه به لحاظ قابليت نوع گزينش و چه ظرفيت استعداد و علاقه فرد مصمم به انجام كاري مشخص و منظور، مثل قايقراني است كه در ميان امواج رودخانه اي براي پيدا كردن جايي مناسب براي خروج، سرگردان مي شود.» سوي ديگر نظر وي درباره رويكرد به جنبه هاي متنوع انتخاب، حاكي از آن است كه اين گزيدن ها در هر بخش زندگي؛ از شاگردي در يك كارخانه و مديريت در بخش هاي مختلف سازماني تا شيوه پرورش و تربيت فرزند گرفته و محل تحصيل و دوست يابي، ازدواج، شغل و...، همه و همه چنانچه با درايت و علاقه مندي شخص و نيز حتماً با مشاوره افراد با دانش و تجربه آموختگان صورت پذيرد، جايي براي احتمال نگراني نخواهد داشت. اين نكته را اضافه مي كنم و تاكيد دارم: «در تصميم گيري و انتخاب در هر موردي شتاب نباشد و بايد بر اعصاب كاملا مسلط بود. سرخوردگي و يا شكست در گزينه اي معنايش به آخر خط رسيدن نيست كه براي افراد مصمم و هدفمند يك تجربه و كارشناسي نقطه ضعف مي باشد. گمانم اين است تا حدود تجربه ام كم و بيش نظرم گفته شد اما در عين حال مي گويم «انتخاب» كلمه اي غرورآور و جذاب است. اما شايد براي برخي نياز به ترجمه دارد كه يك جمله اش؛ بي گدار به آب نزنند و به رويا نروند.» مشورت با كتاب بهترين راهنماست «كاشي چي» كه در سن 18 سالگي كارش كاشي نويسي سر در مكان ها بوده و بعدها كه به كتاب فروشي روي مي آورد، مؤسس يك پاساژ كتاب فروشي مي شود، در ادامه بيان خود با اشاره به موضوع ازدواج و اين كه در انتخاب ازدواج و ساير روش هاي سنتي قديم نظر خانواده دخيل بوده است، معتقد است مشورت درباره ازدواج و موضوعات مهم ديگر در زندگي بايد از كتاب ها صورت بگيرد كه بهترين راهنما، مراجعه به كتاب مرتبط با انتخاب و بررسي موضوعات است. او در همين زمينه اضافه مي كند: «به جاي آن كه كسي يا افرادي براي انتخاب يك موضوع به اشخاص بدون صلاحيت و يا بي اطلاع، مراجعه كنند، راه مطمئن غير از مراجعه به كتاب، آن است كه آن شخص و يا افراد نظرات مثبت و منفي خود را روي ورق كاغذ بنويسند. فرداي آن روز هر دو جنبه مثبت و منفي را با تعامل مرور و يكي از آن دو مورد را انتخاب كنند.» ادامه گفتار وي اين است: «كساني كه تحت تاثير هوس هاي آني، ازدواج با فردي را بدون آن كه تفكر، باور و اعتقاد داشته باشند انتخاب مي كنند دور از انتظار نيست كه بعداً دچار گرفتاري خانوادگي و زحمات در مراجع قانوني و قضايي خواهند شد.» «محمدي» جامعه شناس ، پايان بندي ابراز ديدگاه هاي خود را با تعريف و فرآيند يك انتخاب سطحي، نقطه گذاري مي كند، اما آنچه در اين مورد مي گويد: «يك دوستم مي گفت فرزندش را در يكي از دبيرستان هاي تهران با پرداخت هفتصد هزار تومان بابت شهريه ثبت نام مي كند، ولي بعد از مدتي متوجه مي شود دبيرستان ديگري با كيفيت آموزشي بهتري است و تصميم مي گيرد به دبيرستان قبلي مراجعه كند تا مبلغ شهريه اي كه پرداخت كرده بگيرد. مسئول دبيرستان حدود چهارصد هزار تومان از مبلغ پرداختي شهريه را بابت زيان، كسر مي كند مابقي را پس مي دهد.» او اين واقعه را نمونه اي از يك انتخاب سطحي و عجولانه مي خواند كه آن خانواده متحمل ضرر مادي نيز شد. گزارش روز

(صفحه(12(صفحه(10(صفحه(6(صفحه(9(صفحه(7(صفحه(8(صفحه(15(صفحه(11(صفحه(5(صفحه(16(صفحه(13(صفحه(4(صفحه (2.3.14