آسيب شناسي دلايل بي توجهي به ساخت بازي هاي رايانه اي ايراني- اسلامي (بخش پاياني)
بازي هاي كامپيوتري سرگرمي يا سرنگوني؟!

صديقه توانا
نوجوان به همراه مادر خود وارد مغازه سي دي فروشي مي شود. پسر نام خارجي بازي را مي گويد و فروشنده خيلي با افتخار سربلند از لابه لاي سي دي ها، بازي موردنظر را تقديم مي كند. قيمت آن 9هزار تومان است شما 5هزار تومان بدهيد! مادر جلد سي دي را نگاه مي كند؛ برچسب و هولوگرام بنياد ملي بازي هاي رايانه اي دارد، مجوز وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي هم كه روي آن درج شده و رده سني آن هم نوشته شده است. پس اين بازي خارجي كاملاً بي عيب و نقص و جزء بازي هاي مجاز است. مادر با خيال راحت يك بازي خارجي براي فرزندش مي خرد اما همين بازي رايانه اي جزو ليست سياه مسئولان قرار دارد كه اگر آن را دست كسي ببينند مجازات دارد. وقتي بازي هاي غيرمجاز از طريق مجاري مجاز وارد بازار مي شود و به دست مصرف كننده نوجوان مي رسد چه كسي بايد پاسخگو باشد؟
سرگرمي در بازي هاي رايانه اي جاي خود را به سرنگوني داده و ارمغاني مخرب براي كودكان و نوجوانان شده است. صنعت بازي هاي رايانه اي روبه رشد است، اين بازي ها در ابتداي ورود با برچسب سرگرمي بي خطر وارد بازار شدند. اما آرام آرام حركت خزنده دشمن در جنگ نرم رسانه اي شكل خطرناك تري به خود گرفته وكودكان و نوجوانان را مورد هجمه قرار داده است تا جايي كه فكر و روح و روان فرد را تحت تأثير قرار مي دهد.
دشمن در اين مسير از طريق بازي هاي رايانه اي قصد القاء انديشه هاي خود به نسل جوان ما را دارد بنابراين لازم است از آثار مخرب آن جلوگيري و مراقبت شود. اما به لحاظ اينكه بازي هاي رايانه اي جذابيت زيادي براي كودكان و نوجوانان دارد و ساعت ها وقت آنان را به خود اختصاص مي دهد، دشمنان از اين فرصت استفاده كرده و در ميان اين همه جذابيت انديشه هاي مخرب خود را به صورت غيرمستقيم القا مي كنند و خانواده ها بايد هوشيار باشند.
البته اين طور نيست كه در اين ميدان وسيع خانواده ها تنها رها شوند، بلكه درعين حال هشدار به خانواده ها، فرهنگ سازي، شبكه ملي فرهنگ و افزايش توليدات بازي هاي رايانه اي ساخت داخل نيز از جمله اقداماتي است كه در دستور كار وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي قرار دارد.
تقويت فرهنگ استفاده از بازي هاي
ايراني- اسلامي
فرهنگ استفاده از بازي هاي كامپيوتري ايراني در شرايطي كه دشمنان از پيشرفته ترين امكانات و باتوجه به علايق نسل جوان تير پيكان را به سوي آينده سازان كشور نشانه مي روند، يكي از ضروريات مباحث فرهنگي است.
حسن عليزاده رئيس مركز رسانه هاي ديجيتال وزارت ارشاد مي گويد: «فرهنگ سازي براي استفاده از بازي هاي رايانه اي داخلي صورت نگرفته است.»
وي نقطه نظر خود درخصوص ضعف در توليد و مصرف بازي هاي رايانه را اين طور بيان مي كند: «مشكلي كه ما در حوزه صنعت بازي سازي داريم، نبود فرهنگ سازي در استفاده از اين بازي ها و كم كاري به خاطر عدم اطلاع مردم از مسائل شرعي در اين حوزه است.»
وي تصريح مي كند: «در ادامه فرهنگ سازي هاي استفاده مردم از رسانه هاي ديجيتال در رسانه ملي قصد داريم تيزرهاي جديد فرهنگي را با رويكرد منع كپي رايت بازي هاي رايانه اي و نرم افزارهاي توليدي از رسانه ملي پخش نماييم.»
به گفته عليزاده از نيمه دوم شهريور ماه به بعد، هر هفته حداقل يك جلسه با بازي سازان برگزار خواهد شد تا بتوان به مشكلات آنها رسيدگي و راه را براي ساخت بازي هاي فاخر هموار كرد و در حوزه ساخت بازي هاي آنلاين تلاش داريم تا با سياستگذاري هاي جديد، ضعف هاي موجود را برطرف كنيم و در همين راستا قصد داريم در سال توليد ملي، حمايت از كار و سرمايه ايراني از ساخت بازي هاي توليد داخلي فاخر حمايت كرده و مشكلات اين حوزه را با كمك اتحاديه اي كه راه اندازي مي شود، حل و فصل كنيم.
بازي هاي رايانه اي و مخاطرات آن
درحال حاضر با روند صعودي بازي هاي رايانه اي و جهت دهي منفي برخي از بازي ها نگراني مسئولان، روانشناسان و خانواده ها در سراسر دنيا بيشتر شده است.
مريم واعظي يك كارشناس انيميشن در اين زمينه در گفت وگو با گزارشگر كيهان با بيان اينكه درحال حاضر ساخت بازي هاي رايانه اي سرگرمي نيست و سرنگوني مي باشد، اين طور اضافه مي كند: «ساخت بازي هاي رايانه اي هدفدار شده توسط كشورهايي كه پيشرفت هاي بي نظيري در تكنولوژي دارند براي سركوب و تخريب استفاده مي شود.»
واعظي مي گويد: «دولت هاي غربي با هدف سرنگوني فرهنگ كشورها بهترين گزينه يعني توليد بازي هاي رايانه اي را انتخاب كرده اند كه البته با هوشياري مسئولان فرهنگي كشور جلوي اين سركوب ها در داخل ايران روزبه روز گرفته مي شود اما باز هم براي مقابله با اين هجوم بايد هوشيارانه تر عمل كرد.»
اين كارشناس انيميشن در ادامه با تبيين آثار مخرب بازي هاي رايانه اي تصريح مي كند: «بسياري از روانشناسان معتقدند كه خشونت هاي مجازي و واقعي باهم ارتباط دارند و بيشترين قشري كه در اين زمينه آسيب پذير و بي دفاع هستند، كودكان و نوجوانان مي باشند.»
بازي رايانه اي ابزار تربيتي غرب
دكتر محمدرضا كرمي مشاور وزارت ورزش و جوانان در گفت وگو با گزارشگر كيهان با بيان اين نكته كه تمدن غرب براي بقاي خود نيازمند اين است كه نسل بعدي را با تفكر غربي تربيت كند و در اين راه از ابزارهاي متفاوت و براي گروه هاي سني مختلف ابزار خاصي طراحي مي كند، مي گويد: «غربي ها براي نوجوانان بازي هاي رايانه اي و براي سنين 18 تا 30سال فيلم ها و سريال هاي خاص مي سازند تا فرهنگ زندگي غربي و پارادايم (منظومه فكري) تفكر غربي را نهادينه كنند و بدين ترتيب از سن 30سالگي به بعد اين انسان تربيت شده توسط بازي و سريالهاي غربي فكر و زندگي مي كند.»
دكتر كرمي مي گويد: «امروز ابزار تهاجم فرهنگي غرب براي نوجوانان مقوله اي براي سرگرمي است و بازي در حقيقت كاركرد سرگرمي خود را از دست داده و به يك ابزار تربيتي تأثيرگذار تبديل شده است، تمام مدل زندگي آمريكايي و تفكر غربي را در قالب بازي ارائه مي كند و كل زندگي يك فرد را پوشش مي دهد و از بچگي تا بزرگسالي نسبت به اين بازي هوشمند مي شود و ناخودآگاه فرد ياد مي گيرد در تفكر غربي زندگي كند.»
در ايران با توجه به اينكه عمر بازيهاي رايانه اي كوتاه است، نسبت به اين بازيها غفلت صورت گرفته است و اهميت اين بازي ها توسط مسئولان فرهنگي درك نشده و صرفاً به برخي قسمتهاي بازيها توجه مي شود و دست اندركاران فكر مي كنند با اين كار بازي را اصلاح مي كنند، در حالي كه روح حاكم بر بازي، روح غربي است و آنچه مخرب است تهاجم فرهنگي غرب است كه بايد از سوي مسئولان فرهنگي مورد مداقه بيشتر قرارگيرد.
وي مي گويد: «بايد مدلي ارائه دهيم تا تفكرات ناب ايران اسلامي، مفاهيم بزرگي همچون عشق و ايثار و گذشت، مفهوم ارزشمندي مثل كسب علم در قالب بازي به بچه ها آموزش داده شود.»
ساماندهي بازي رايانه اي در آموزش و پرورش
از مشاور ورزش و جوانان براي حل اين مشكل مي پرسم، مي گويد: «به نظر مي رسد اگر ليستي از مفاهيم فرهنگي كه براي نوجوانان و جوانان ضروري است تهيه شود و در اختيار نويسندگان و نخبگان و آشنا به امور اسلام قرارگيرد و در قالب آن داستاني مهيج تهيه و سپس فيلم هاي تخصصي ساخته شود مي توان آن را به بازي هاي رايانه اي ايراني، اسلامي تبديل كرد.» ولي با انتقاد از اينكه شناخت دقيقي از نيازهاي روحي نوجوانان نداريم و بچه ها را در دنياي بي حد و حصر ارتباطات و اينترنت رها و در بازيها غرق نموده ايم، مي گويد: «متأسفانه نوجوانان و جوانان از جانب تهاجم فرهنگي به شدت تغذيه مي شوند و ما فقط به ظاهر پرداخته و از محتوا غفلت كرده ايم.»
دكتر كرمي اضافه مي كند: «بايد بازيهايي كه كاركرد تربيتي دارد ساخته شود و جاي آن در وزارت ارشاد نيست، بلكه بايد اين مقوله به آموزش و پرورش واگذار شود و كار ساماندهي بازي ها را برعهده بگيرد. مسئولان آموزش و پرورش مي توانند متناسب با نيازهاي آموزشي و پرورشي نوجوانان نسبت به توليد، اصلاح و به روزرساني بازيهاي رايانه اي اقدام كنند و چون گروه مخاطب اصلي اين بازيها دانش آموزان هستند آموزش و پرورش بايد ورودجدي تري به اين قضيه كند.»
مشاور ورزش و جوانان خاطرنشان مي كند: «اگر مفاهيم درسي- اجتماعي مورد نياز نوجوانان و جوانان و آينده انقلاب و اسلام را از طريق بازيهاي رايانه اي ايجاد كنيم آينده نگري، آينده نگاري و جذابيت ايجاد كرده ايم.»
خانواده ها نقش نظارتي پررنگ دارند
بازي هاي رايانه اي يكي از ابزارهاي تربيتي است كه مي تواند ابزار قدرتمندي براي آينده نگاري باشد.
دكتر كرمي همچنين نظارت و مشاركت خانواده ها را در ساماندهي بازيهاي رايانه اي بسيار مؤثر مي داند و مي گويد: «با توجه به حجم بسيار زياد ورود اين بازيها به داخل كشور، كنترل آن براحتي از سوي دستگاه ها مقدور نيست و لذا خانواده ها بايد در اين زمينه خودنظارتي داشته باشند، اين كار مؤثرترين شيوه براي كنترل بچه ها، جلوگيري از شبيخون فرهنگي و مقابله با جنگ نرم دشمن است.»
ضعف فرهنگي در استفاده از بازي رايانه اي
براستي چرا ضعف فرهنگي در استفاده از بازيهاي رايانه اي فعلي وجود دارد؟
مهدي جعفري مسئول شوراي عالي بسيج بازيهاي رايانه اي سازمان بسيج در گفت وگو با گزارشگر كيهان در پاسخ به اين سؤال مي گويد: ما خواسته يا ناخواسته سطح توقع جامعه مخاطب بازيهاي كامپيوتري را بالا برديم و با ورود بهترين بازيهاي كامپيوتري با نازل ترين قيمت اين ابزار را در اختيار نوجوان قرارداديم. در چنين شرايطي وقتي بچه هاي ما بهترين بازي دنيا را با قيمت كم تهيه مي كنند، مسلم است كه بازي رايانه اي ايراني كه از نظر فني و محتوا قابل قياس با بازي روز دنياست و بسيار هم گران مي باشد را نمي تواند بپذيرد.»
جعفري در ادامه مي گويد: «بازيهاي رايانه اي داخلي علي رغم حمايتهاي شركت توليدكننده براي عرضه به بازار هزينه زيادي مي برد ضمن اينكه كيفيت اين بازيها خيلي بالا نيست و نقطه ضعف ما مباحث فني است.»
وي مي گويد: «بنياد ملي بازيهاي رايانه اي با توجه به سابقه كوتاهي كه اين زمينه دارد به راحتي نمي تواند وارد عرصه رقابت با كشورهاي غربي شود، پركردن اين قضا و رفع نقاط ضعف توان مضاعف مي خواهد و البته اين توان در توليدكنندگان ما وجود دارد.»
جعفري با اين انتقاد كه بزرگ ترين مشكل ما در ساخت بازيهاي رايانه اي نداشتن يك اتاق فكر براي توليد بازيهاي كامپيوتري است مي گويد: «اتاق فكر كليد مفقوده بازيهاي كامپيوتري ايراني است ما سياست راهبردي در حوزه محتوايي بازيهاي كامپيوتري نداريم و بايد اين خلأ را پر كنيم و مخاطب خود را خوب بشناسيم.»
مسئول شوراي عالي بازيهاي رايانه اي سازمان بسيج واردات بي رويه و بدون نظارت در حوزه محتوايي را يكي ديگر از نقاط ضعف در زمينه بازيهاي رايانه اي ذكر مي كند و مي گويد: «البته نظارت از سوي بنياد ملي انجام مي گيرد اما اين نظارت از نظر ظاهري و رده بندي سني است نظارت بايد از نظر محتوايي باشد و اتاق فكر خيلي از مشكلات در اين زمينه راحل مي كند و هيچ كاري و حركتي قدرتمندتر از فرهنگ سازي بين جامعه و خانواده ها در خصوص استفاده صحيح از بازيهاي رايانه اي نمي تواند مشكل فعلي را رفع نمايد.»
وي مي گويد: «قدرت فرهنگي خيلي بيشتر و قوي تر از اقدامات نظارتي در جامعه است.»
مسئولان دير به فكر افتادند!
«متأسفانه براي ساماندهي بازيهاي كامپيوتري مسئولان فرهنگي خيلي دير به فكر افتاده اند و برنامه ريزي هاي خوبي در اين زمينه نكرده اند.»
دكتر لاله افتخاري نماينده مردم تهران و عضو كميسيون فرهنگي مجلس در گفت وگو با گزارشگر كيهان با بيان مطلب فوق مي گويد: «با توجه به اينكه بنياد ملي بازيهاي رايانه اي چند سالي است در اين زمينه فعاليت مي كند و بازيهاي ايراني توليد شده است اما هنوز پاسخگوي نياز بچه ها نيست، امروزه بازي كامپيوتري نياز نوجوانان و جوانان است و بيشتر كودكان با توجه به فضاي زندگي و آپارتمان نشيني و اقتضائات تكنولوژي ، نياز به بازي روز دنيا دارند و بازي هاي توليد داخل متناسب اين زمان نيست، در اين بين، غرب هر چه دارد وارد كرده و ما را به سرازيري سقوط هل مي دهد و ما فقط داريم اين وضعيت را تماشا مي كنيم.»
خانم دكتر افتخاري با اشاره به تأكيداتي كه در روايات ائمه معصومين(ع)، در مورد استفاده مناسب از ابزار روز دنيا آمده است مي گويد: «دست اندركاران فرهنگي بايد بتوانند فيلم ها و بازي هاي رايانه اي جديد ومناسب و با محتواي اسلامي را با استفاده از تكنولوژي هاي مدرن بسازند و در اختيار نسل جوان و نوجوان ما قرار دهند و متأسفانه ما متولي خاصي كه باور كند مي توانيم در اين زمينه و صنعت موفق باشيم نداريم و كسي به اين مهم توجه جدي ندارد.»
گزارش روز