گشت و گذاري در بازار لوازم التحرير و چالش هاي پيش رو (بخش دوم)
جاي خالي كوله پشتي وطني بر شانه دانش آموز ايراني
خنكاي نسيم مهر از لابه لاي شاخ و برگ
درخت تنومند ابريشم وسط حياط مان چرخ مي زد و خودش را به انتهاي كوي باغ زهراي
بوشهر مي رساند، جايي كه تابلوي دبستان عصمت استوار ايستاده بود. حتي اگر آژير قرمز
به صدا در مي آمد، حتي اگر صداي ضدهوايي ها و غرش جنگنده هاي عراقي بچه ها را به
هراس مي انداخت، ما در سنگرهاي مدرسه شانه به شانه هم مي نشستيم و معلم از ما مي
خواست در دفترهاي نقاشي مان شروع كنيم به كشيدن.
در دفتر نقاشي مان هميشه پرچم ايران با شكوه خاصي قدعلم كرده بود. اعتبار دفتر
نقاشي ما به جلد فانتزي و قطعش نبود، ارزش دفتر نقاشي ها با طرح هايي كه در آن به
يادگار مي گذاشتيم سنجيده مي شد و هر هفته روز شنبه بهترين دفتر نقاشي، مشق و رياضي
سرصف پيش روي ساير بچه ها ورق مي خورد و از صاحبش تقدير مي كردند. مداد را تا آخرين
ذرات جانش استفاده مي كرديم چون مي دانستيم اسراف كار دشمن خداست. خنكاي نسيم مهر
از خاطرات آن سال ها به جانم مي نشيند و مرا از خاطرات دبستان عصمت به هزار توي
بازار بزرگ تهران مي كشاند. در راسته لوازم التحرير فروشي هاي بازار بوي مداد تازه
تراش خورده خوش بوترين عطري است كه تو را ميخكوب خاطره ها مي كند.
آن روزها كيف مدرسه دخترانه و پسرانه نداشت. معمولا كيفي را انتخاب مي كرديم كه جان
سخت تر بود. كيفي جان سخت به حساب مي آمد كه وقتي مثل توپ به هوا پرتاب مي شد و چرخ
زنان به سوي زمين برمي گشت و اكثر اوقات با ضربه به خاك مي خورد، آخ هم نمي گفت!
كيف هاي ما دست كم دو تا سه سال كار مي كردند.
من يك كيف چرمي مدل پسرانه داشتم كه رويش يك موتور مسابقه به رنگ قرمز داشت. هنوز
هم آن كيف وطرحش بعد از اين همه سال نقشبند ذهنم است. موتور مسابقه را كه مي ديدم
ياد حرف پدرم مي افتادم: «هميشه سعي كن در كاري كه شروع مي كني، بهترين باشي». كيف
ها اكثرا توليد داخل بودند، اتفاقا همه چيزشان هم استاندارد بود. هم بند كولي
داشتند و هم ضربه گير. ده تا جا هم براي قرار گرفتن وسايل مختلف در آن ها طراحي شده
بود.
كفش ايده آل مدرسه كفش ورزشي هاي «دان لوپ» و كفش ملي بودند. كفش ملي با نقش فيلي
كه داشت، محبوب ترين مدل ها و با دوام ترين كفش هاي آن زمان به حساب مي آمد.
ارائه معيار براي خريد با كيفيت ايراني
به شهروندان
شلوغي بازار كيف و كفش مدرسه اين روزها شانه به شانه بازار لوازم التحرير مي زند.
كيف ها هنوز هم خودشان را با عكس هايي كه رويشان چاپ شده به مشتري ها مي نمايانند.
كسي به دوخت تميز و جنس اهميت نمي دهد. كار مي تواند جنس درجه سه چيني هم باشد، اما
اگر رويش عكس هاي كارتوني جالبي چاپ كرده باشند، بعضي از خانواده ها اين نوع جنس را
در اولويت خريد مي گذارند. اين نوع خريد و سليقه حقيقتا كمر توليدكننده داخلي را مي
شكند و اگر گزاف نگفته باشيم خنجر در پهلوي توليد ملي فرو بردن است.
سهيل پورمحمدي، دانش آموز كلاس پنجم دبستان به همراه مادرش براي خريد كيف به بازار
آمده است. وي يك كيف جنس براق با نقش جومونگ را انتخاب مي كند.
از سهيل مي پرسم: «به خاطر طرح جومونگش اين را انتخاب كردي؟!»
وي مي گويد: «بله الان دوستانم يا جومونگ بر مي دارند يا طرح مرد عنكبوتي.»
- اما اين مدلي كه انتخاب كردي پلاستيكي است، حتي آن قدر جنسش نازك است كه بهتر است
بگوييم از نايلون ساخته شده، چرا از آن بادوام هاي ساده بر نمي داري؟ مگر نمي خواهي
تا آخر سال همين كيف را داشته باشي؟
سهيل به مادرش نيم نگاهي پرسش آميز مي اندازد كه يعني چه كنم؟ مادر بلافاصله جواب
مي دهد: «اگر همين را مي خواهي بردار! وسط سال يكي ديگر برايت مي خرم!!» همين گونه
است كه فرزندان ما هر روز با قناعت بيگانه تر شده و اصول يك خريد با كيفيت را ياد
نمي گيرند.
سلمان ترابي، پدر يكي ديگر از دانش آموزاني كه براي خريد اول مهر روانه بازار شده
اند، مي گويد: «من هميشه به بچه هايم ياد داده ام كه يك بار پول بيشتري براي جنسي
با كيفيت بپردازند، ولي مدت زمان بيشتري از آن كالا استفاده كنند، خريد جنس هاي بي
كيفيت توهين به هويت خود محسوب مي شود.»
فروشنده ها هم بي هيچ ابايي اعلام مي كنند كه اين كيف وارداتي است و مارك چين دارد.
با شنيدن اين جملات نه تنها در روند خريد مشتري تعللي ايجاد نمي شود، بلكه گويي
مدتهاست با اين جملات خو گرفته اند و اصلا هم برايشان مهم نيست كه چه مي خرند؟!
شايد زمان آن رسيده كه در باب يك خريد با كيفيت ايراني الگوهايي پيش روي شهروندان
قرار گيرد.
جواد حسيني خواه، عضو انجمن صنايع چرم با اشاره به اين كه توليدكنندگان كيف مدارس
در كشور به صورت فصلي كار مي كنند، مي گويد: «توليد كيف مدرسه كار پيچيده اي نيست و
در اين بين تنها ظاهر و جلوه محصول اهميت زيادي دارد كه متاسفانه در اين زمينه
توليدكنندگان داخلي از رقباي خارجي عقب افتاده اند.»
وي ادامه مي دهد: «در حال حاضر كيف هاي وارداتي به دليل ظاهر خوش آب و رنگ شان در
بازار خريداران بيشتري دارند. چين سهمي بيش از 95درصد در بازار كيف هاي وارداتي
ايران دارد. بنابراين در شرايط فعلي رقابت متاسفانه بين توليدكنندگان و توزيع
كنندگان كيف هاي خارجي وجود دارد. كيف هاي وارداتي چون تنوع زيادي در مدل دارند به
همين دليل توانسته اند موفق تر از كيف هاي توليد داخل در بازار كشور باشند. كيف هاي
مدرسه وارداتي معمولا در ماه دوم سال از توليدكنندگان خارجي خريداري شده و در ماه
هاي چهارم و پنجم وارد كشور شده و در ماه ششم در بازار توزيع مي شوند. بيشتر مواد
اوليه توليد كيف مدرسه نيز وارداتي هستند.»
استانداردهاي كيف مدرسه كدامند؟
صادق نيا، شهروندي است كه در يك تماس تلفني با سرويس گزارش روز كيهان طرح خوبي را
پيشنهاد مي دهد. وي مي گويد:«توليد كيف مدرسه مي تواند محل كارآفريني براي خانواده
هايي باشد كه از لحاظ اقتصادي در مضيقه هستند. مي توان مواد اوليه ساخت را در
كارگاه هاي توليدي زيرنظر بهزيستي، كميته امداد و غيره به اين خانواده ها داد و
آنها توليدكننده باشند. اگر بتوانيم ايده هاي جديد را به اين صنعت وارد كنيم،
مطمئناً اندك اندك سليقه شهروندان به خريد كيف هاي داخلي متمايل خواهد شد.»
وي ادامه مي دهد: «اين گونه هزينه هاي كمتري با به كارگيري كارگران نيمه وقت صرف
توليد مي شود و به رونق صنعت كيف مدرسه در داخل كمك مي شود.»
اما خريد كيف مدرسه با استانداردهايي كه متخصصين ارتوپد ارائه داده اند، نيز نياز
به فرهنگ سازي از طريق رسانه هاي جمعي دارد. بيش از نيمي از دانش آموزان ما اين
روزها دچار ناهنجاري هاي استخواني و ستون فقرات ناشي از حمل كوله هاي سنگين و
غيراستاندارد هستند.
دكتر علي قدرتيان متخصص ارتوپد با اشاره به اين كه هنوز اتفاق نظر صددرصدي براي وزن
كيف مدرسه وجود ندارد، مي گويد: «ميانگين آمار مي گويند كه وزن كيف بايد بين 8 تا
15 درصد وزن كودك بسته به سني كه دارد، باشد. براي تحقق اين قاعده بايد مدارس طوري
برنامه ريزي كنند كه دانش آموزان بيشتر تكاليفشان را در مدرسه انجام داده و مابقي
دفاتر و كتاب هاي اضافي را هر روز بين خانه و مدرسه حمل نكنند. مي توان در نيمكت ها
لااقل كشوهاي كوچكي براي قراردادن بخشي از وسايل دانش آموز استفاده كرد. از سوي
ديگر بايد به كودك يادداده شود كه بردن و آوردن همه كتاب ها و دفترها ضرورتي ندارد
و از انرژي مفيد او براي انجام تكاليفش مي كاهد. برخي از بچه ها با حمل همه
وسايلشان مي خواهند اعتماد به نفس كسب كنند كه اين اعتماد به نفس مي تواند از طريق
خانواده و مربيان مدرسه به آنها داده شود.»
وي از فراگير شدن كوله هاي دوبنده در بين دانش آموزان اظهار خوشحالي كرده و مي
گويد: «استفاده از كوله پشتي در حال حاضر مرسوم است. يعني استفاده از بندهاي شانه و
انتقال فشار به دو طرف بدن فراگير شده اند. اين روش مناسبي است، چون تا چند سال پيش
كيف با يك دست حمل مي شد و يا كوله پشتي فقط در يك طرف بدن قرار مي گرفت. خوشبختانه
اين روش ديگر منسوخ شده است.»
از وي سؤال مي كنم: «دوطرف قرارگرفتن كوله براي حمل تنها معيار يك كوله خوب محسوب
مي شود؟» اين متخصص ارتوپد پاسخ مي دهد:«نه اين كافي نيست، چون كوله پشتي به هيچ
وجه نبايد آويزان باشد. بايد تعادل بدن را كاملاً حفظ كند و ثابت باشد، يعني هنگام
حركت تكان نخورد. علاوه بر اين برش تسمه هاي كوله بايد به اندازه كافي پهن باشند كه
نقطه فشاري موضعي ايجاد نكنند. فاصله بين 10 تا 15 سانت براي پهناي باند تسمه ها
تعبيه شود. همچنين كوله بايد پد هم داشته باشد. قابل شست وشو و نرم باشد. جنس آن هم
ترجيحاً بافتني يا پارچه اي باشد. رنگ كوله هم بايد كاملاً از دور ديده شود و امنيت
كودك را تضمين كند.»
وي در تكميل صحبت هايش مي گويد:«كوله پشتي بايد به اندازه كافي جا داشته باشد و
فضاي آن به هيچ وجه متمركز نباشد، چون در غير اين صورت همه لوازم يك جا جمع مي
شوند. علاوه بر اين پهناي كيف بايد بتواند پشت كودك را از زير كتف و اطراف ستون
فقرات كاملاً پوشش دهد.»
به كارگيري علم ارگونومي
در طراحي لوازم آموزشي
در مورد ايده آل هاي لوازم مدرسه در دنيا تحقيقات زيادي شده است. حتي در اين مورد
علمي وجود دارد به نام ارگونومي يعني سازگاركردن بشر با لوازم كار و تطبيق دادن
وسايل كار براي راحت استفاده كردن توسط بشر. بنابراين طراحي و ساخت اصولي همه وسايل
در مدارس بايد براساس اين علم باشد.
مثلاً در مورد نيمكت تعداد بيش از دو كودك در يك نيمكت توصيه نمي شود. البته بهتر
است كه كودك از ميز و صندلي شخصي استفاده كند كه براساس وضعيت بدن او طراحي شده
است. در غير اين صورت بيش از دوكودك نبايد روي يك نيمكت بنشينند چون به هر حال
كودكان قد و وزن متفاوت دارند. علاوه بر اين پوشش صندلي بايد نرم باشد، نه خشك. چون
توان كودك در طول درس گرفته مي شود. فاصله اي كه محل نشستن و نيمكت با ميز دارد هم
بايد درحدي باشد كه كودك بدون نياز به خم شدن يا كشيده شدن به بالا با زاويه 90
درجه باز و روي ميز بتواند به راحتي كارش را انجام دهد.
افزايش قيمت كاغذ و چالش چاپخانه ها
اين روزها همه چاپ كننده هاي دفتر مدرسه از گران شدن كاغذ گله مندند.
شهرابي كه خود 23 سال است در كار چاپ و توزيع دفتر مدرسه فعاليت دارد، برايمان مي
گويد:«هر بند كاغذ كه شامل صد ورق در ابعاد 70*100 سانتي متر مي شود، تا دو سال پيش
25 هزار تومان خريداري مي كرديم، اما امسال به يكباره هر بند كاغذ به رقم 80 هزار
تومان رسيده است. اين افزايش قيمت ناگهاني تأثير شگرفي روي قيمت دفتر در بازار
داشته است.
براي مثال دفتر 50 برگي كه تا پارسال 600 تومان خريد فروش مي شد، امسال قيمتش به
1500 تومان رسيده است.»
وي در پاسخ به اين سؤال كه چه قدر فروشنده سود مي برد، مي گويد: «با اين اوضاع نمي
توانيم سود واقعي را داشته باشيم. اگر قيمت را خيلي بالا ببريم، مشتري از دست مي
رود. شايد باورتان نشود روي هر كدام از اين دفترهاي 50 برگ سود ما فقط 100 تومان
است.»
وي در پاسخ به اين سؤال كه آيا نظارت هم وجود دارد، مي گويد: «نظارت به شيوه اتفاقي
و بي هدف است. شما خيال مي كنيد ما فروشندگان از نظارت بدمان مي آيد؟ نه، اتفاقاً
اگر نظارت و كنترل قيمت ها با دقت انجام شود، تكليف فروشنده هم روشن خواهد شد و ما
مي توانيم در بازار با كاهش قيمت ها بين فروشندگان رقابت خوبي را رقم بزنيم.»
وي با اشاره به اين كه الآن اكثر چاپخانه هاي دفاتر با دو، سه كارگر فصلي اداره مي
شوند، مي گويد: «قبلاً هر چاپخانه دست كم 10، 12 كارگر داشت، اما الآن قادر به
پرداخت دستمزد كارگر نيستيم و مجبوريم با اندك تعداد كارگران ادامه دهيم. بايد
حمايت هاي دولت و نظارت هاي كارشناسي شده در اين صنف پررنگ تر شود.»
گزارش روز |
