تحريف در قالب سبك هاي نوين عزاداري مروري بر آسيب شناسي مجالس مداحي -بخش پاياني

پريسا جلالي
انتشار تصاويري از قمه زني در روز عاشورا و كودكي كه توسط والدينش قمه خورده در فضاي سايبر به همراه عباراتي از قبيل « تروريست ها به فرزندان خود هم رحم نمي كنند» و غيره به ابزاري براي تخريب مسلمانان مبدل شده است.
عكس مادري كه بچه شيرخواره اش را به بغل گرفته و به سر او قمه مي زند و ذيل آن نوشته اند «كسي كه به بچه خود رحم نمي كند به مردم دنيا رحم مي كند؟» همه آن چيزي نيست كه امپرياليسم رسانه اي غربي براي تخريب چهره مسلمانان جهان به كار بسته است.
در گزارش ديروز كيهان اشاره شد يكي از
آسيب هاي مهم مجالس عزاداري پرداختن به مطالب
حاشيه اي است و تنها به ايجاد شور و هيجان در ميان مردم پرداخته شده و هدف اصلي گرياندن است و بس! يعني فقط شور بدون اشاره به اصل واقعه كربلا.
آنچه دقت بيشتر را در اين امر ضرورت مي بخشد رسالت عظيمي است كه بر دوش مداحان و خطبا سنگيني مي كند .
رسالت داراني كه در تمام قرون و اعصار بعد از واقعه عاشورا همواره از هيچ تلاشي به منظور زنده نگاه داشتن واقعه عاشورا فروگذار نبوده و اقدامات ارزنده اي در اين راستا انجام داده اند .
همانگونه كه اساتيد فن خطابه نيز همواره ضمن اشاره به لزوم تبيين اهداف و رسالت هاي امام حسين(ع) در مجالس عزاداري بر استفاده از منابع معتبر و تبيين عبرتهاي عاشورا براي استفاده انسان ها در دوران معاصر توسط مسلمانان تاكيد كرده اند كه نه تنها منبرها بلكه مداحي ها را نيز شامل مي شود .
اما بعضا و ناآگاهانه در مجالس عزاداري شاهد اشعار و رواياتي از سوي برخي خطيبان و يا مداحان هستيم كه فاقد سند بوده كه مي تواند آثار منفي بي شماري به مجالس عزاداري وارد سازد.
آثار و تبعات تحريف
تحريف واقعه عاشورا و گاه دروغ پردازي در اشعار و روايات به منظور گرم تر كردن مجلس و يا بزرگ
جلوه دادن حوادث كربلا نه تنها به جلب مخاطب منجر نمي شود بلكه عاملي براي گريز جوانان از منبرها و مجالس ائمه اطهار(ع) خواهد شد.
حجت الاسلام و المسلمين تاج لنگرودي استاد دانشگاه و از منبري هاي باسابقه در گفت و گو با خبرنگار سرويس گزارش كيهان ورود تحريفات به مجالس
ائمه اطهار(ع) را وسيله سوءاستفاده دشمن از جلسات ديني مسلمانان عنوان كرده و نسبت به پيشگيري از چنين خطراتي هشدار مي دهد.
وي در توضيح بيشتر مي گويد: دشمنان اسلام و مسلمين منتظرند تا اقدامي خلاف واقع و منطق از سوي مسلمانان سر بزند تا از همين ابزار براي بهانه جويي و محكوم كردن مسلمانان بهره بگيرند. مثلا در رابطه با بحث قمه زني كافي است سري به سايت هاي اينترنتي بزنيد و ببينيد دشمنان چطور از بحث قمه زني بر عليه اسلام استفاده مي كنند. حتي با اين هدف نتيجه
مي گيرند كه اسلام يك دين تروريستي است. كوتاهي هايي هم از سوي برخي خطيبان و مداحان مشاهده مي شود. خودم سال گذشته در ايام محرم شاهد بودم و اگر همان فرد عقلاني تر به محتواي روضه هايش توجه مي كرد متوجه كذب بودن آن مي شد. اين افراد هر كجا وارد مي شوند به عنوان الگو مورد توجه مردم قرار مي گيرند پس بايد خودشان دقت كنند مطالبشان عقلاني و با شرع منافاتي نداشته باشد.
وي همچنين اظهار مي كند: دشمنان چنين ترويج مي كنند كه مسلمانان ظاهرشان اسلامي است ولي باطن اسلامي ندارند. شعارشان اين است كه «در دنيا مسلماني مي بينيد اما مسلمان نمي بينيد. يا در ايران مسلمان مي بينيد اما مسلماني نمي بينيد.» يكي از اثرات منفي روضه هاي دروغ اين جاها مشخص مي شود. گاهي كارهاي خلاف اخلاق در برخي هيات ها صورت مي گيرد. مثلا عزاداري هايي كه بيشتر با سبك هاي غربي سازگار است. اثرش اين است كه جوان مي گويد خب فرقي نمي كند نوار عزاداري به سبك غيرعرفي گوش كنم كه سبك آن حرام است و يا نوار مبتذل خارجي كه سبكش حرام است. اين ها اثرات منفي عدم توجه ما در مجالس است،گرچه اين بهانه دادن ها عمدي نيست.
دقت در فرامين رهبري، حلاّل آسيب ها
به اعتقاد كارشناسان آنطور كه بايد و شايد به فكر پردازش اصول در مجالس مولودي خواني و عزاداري ائمه اطهار(ع) نبوده ايم.
البته طبق فرمايش گرانقدر مقام معظم رهبري و رهنمودهاي ايشان بسياري از آسيب ها رفع شده اما تا اجراي دقيق فرمايش ايشان راه طولاني در پيش است.
يكي از اين اقدامات نظام مند شدن عالم مداحي است. به اين معنا كه مداحان آموزش هايي ديده و پس از طي مراحل مورد نياز و تاييد اساتيد بنام قادر به حضور در مجالس و مداحي باشند.
حجت الاسلام و المسلمين شجاعي ازكارشناسان علوم ديني و منبري هاي بنامي است كه علت كمرنگ شدن تاثير مجالس منبري ها و خلوت بودن آنها را طي سال هاي گذشته طرح مباحث خودسازي در ميان انسان ها عنوان و تاكيد مي كند: برخي مسايل به دليل اينكه شور و هيجان در جوانان ايجاد نمي كند چندان هم مورد استقبال آنها قرار نمي گيرد . اين موضوع به دليل ماهيت وجودي بحث چندان مورد استقبال قرار نمي گيرد و مشتري ندارد چون شور در ميان جوانان ايجاد نمي كند پس به دنبال مجالس و محافلي مي روند تا اين هيجان را بدست بياورند، به همين دليل است كه امروز مداحان مجالسشان گرم تر از منبري هاست .
وي ضمن تاكيد بر دقت مداحان در انتخاب اشعار و روايات در مجالس عزاداري و مولودي خواني در
گفت و گو با خبرنگار سرويس گزارش كيهان مي گويد: اشعار در مدح ائمه(ع) بايد طوري انتخاب و خوانده شود كه به عنوان يك پيام رسان كامل عمل كند. در شأن عزاداري ائمه اطهار (ع) نيست كه ترانه هاي آلوده و هرز در مجالس طرح و الگوي مداحان ما قرار گيرد . همانطور كه مقام معظم رهبري در روز ولادت با سعادت حضرت زهرا (س) به جامعه مداحان اشاره فرمودند كه «اگر جامعه مداح خود بتواند» يعني اين مساله اي نيست كه عاجز باشد و ديگران بيايند و برايش تعيين تكليف كنند. چه اشكالي دارد خود عزيزان مداح ساماندهي در بحث ها و اشعارشان داشته باشند . اگر در فرامين مقام معظم رهبري دقت شود آسيب ها حل خواهد شد.
وي ضمن تاكيد بر اين مساله كه آسيب هاي اشعار خلاف واقع در مجالس، جوانان را فراري و گريزان
مي كند، مي گويد: مداحان اين توانايي را دارند آهنگ هايي را كه هماهنگ با دين، مذهب و ايمان باشد و اشعاري كه از آن بوي كفر نيايد و مردم را هدايت كند، بسازند. گاهي گوينده اي ممكن است 10 شب صحبت كند و يك شاعر در يك بيت عمق مطلب 10 شب سخنراني را بگويد و جا بياندازد . بعضي از مداحان نوپرداز هم هستند كه به معناي واقعي فرامين مقام معظم رهبري توجه نكرده و با اشعار و آهنگ هاي نامتناسب به كار خود مشغولند اما شعراي برجسته و متدين و مداحان زيادي داريم كه حفظ منابع مذهبي و شئون اسلامي برايشان اهميت دارد و البته از سوي جوانان هم مورد استقبال قرار مي گيرند.
بگوييد تحير در مداحي، نه انحراف
پرداختن به آسيب هاي مجالس عزاداري گاهي اوقات اين تصور را در ذهن ايجاد مي كند كه اغلب مجالس دچار نوعي آسيب هستند.
حجت الاسلام و المسلمين مرتضي اديب يزدي مسئول مجتمع فرهنگي مسجد بلال صدا وسيماي جمهوري اسلامي ايران در همين خصوص معتقد است: در مورد مداحي به گونه اي عمل كرده ايم كه مردم در حال حاضر تصور مي كنند 95 درصد مداحان به دنبال خرافه هستند و انحرافات را در مجالس به خورد مخاطبان مي دهند در حالي كه اين صحيح نيست. مداحاني كه داراي اشكال در كارشان هم باشند دچار انحراف نشده اند بلكه گرفتار تحيرند. چون كسي كه براي اهل بيت(ع) مي خواند بعيد است دچار انحراف شود.
وي اضافه مي كند: بايد به جوانان الگو بدهيم و نوآوري در جهت هاي صحيح و به دور از مسايل خرافي داشته باشيم تا مردم احساس كنند اگر پاي منبر نرفته اند خلأيي در زندگي شان ايجاد شده است. بيان حقايق دين خدا مستلزم ارتباط مستمر و متقابل منبري ها با مراجع و مطالعه كتب و فنون تربيتي، روانشناسي و تاريخي است. مردم بايد براي منبري ها ارزش قايل شوند. هر زمان كه احساس كنيد مردم پاي منبرها نمي آيند و آمادگي دريافت معارف دين خدا را ندارند اين خطرناك است.
حجت الاسلام و المسلمين اديب يزدي اصلاحات در آيين هاي عزاداري را نيازمند بررسي دقيق، كارشناسي و اصولي مي داند و معتقد است: روش هاي برخورد با رسوم انحرافي و خرافي در مراسم عزاداري بايد به دقت انجام گيرد و اصلاح شود. چون ممكن است مردم اين گونه تصور كنند كه دولت قصد دارد جلوي عزاداري مردم را بگيرد يا با آن مبارزه كند. برخي رسومي كه در حال حاضر در مراسم تاكيد مي شود برخلاف احكام شرع و غير واقعي است مانند استفاده از وسايل و ابزار موسيقي ارگ و يا ساز و دهل، آوردن شمايل معصومان(ع) كه بايد نسبت به آنها بررسي دقيق صورت گيرد.
تاج لنگرودي نيز در اين باره مي گويد: ما اگر بتوانيم اين را براي مردم جا بياندازيم كه حتي در عزاداري ها هم مقلد و به دنبال فتواي مرجع تقليد باشيم و ببينيم مرجع ما اين نوع سينه زني را تا چه حدي مجاز دانسته آيا انقدر باشد كه از سينه خون جاري شود؟ يا فقهاي ما اجازه قمه زني مي دهند؟ آيا اجازه هر نوع روضه خواني را مي دهند؟ آيا اجازه هر نوع سبك سينه زني را مي دهند؟ اينها بر عهده مبلغان است كه به سراسر كشور مي روند و حتي خارج از كشور موظفند اين موضوع كلي را براي مردم جا بياندازند. اگر مبلغان و منبري ها اين تعهد كاري را داشته باشند نوبت مي رسد به جامعه مداحان. برخلاف منبري ها كه بايد بروند در حوزه و به پايه اي برسند و با اجازه استاد ملبس شوند اما در مداحي اين حرف تا به امروز مطرح نبوده است.
به عقيده وي طي سال هاي اخير تبليغات زيادي براي مجالس در سطح شهر به چشم مي خورد.
الزام اخذ مجوز براي تبليغات ضروري به نظر مي رسد، البته اين كار شايد بر عهده وزارت ارشاد باشد و يا سازمان تبليغات اسلامي بايد از تبليغات بي محتوا در سطح شهر جلوگيري كند.
فرهنگ سازي كنيم تا مردم همراه شوند
فرهنگ سازي و افزايش اطلاعات مردم از حقايق تاريخي و وقايع رخ داده در طول تاريخ اسلام بهترين ابزار به منظور پيشگيري از انحراف تلقي مي شود.
اين اقدام ناخودآگاه مي تواند در مقابل تعصبات رايج قد علم كند و مسير صحيح را در گرامي داشت ائمه اطهار(ع) و شخصيت هاي ارزشمند دوران صدر اسلام بيابد.
مهدي اقراريان عضو بسيج دانشجويي هدف و خواسته دشمنان ايران را تهي كردن مجالس عزاداري عنوان مي كند كه حتي نمونه هاي اين طراحي و اجرا را در تاريخ مي توان جستجو كرد.
وي در گفت و گو با خبرنگار سرويس گزارش روز كيهان اشاره مي كند: همواره در طول تاريخ مجالس عزاداري سيد الشهدا(ع) و عاشورا با متون محرك
ضد استعماري و امپرياليستي در كشور همراه بوده و اينكه نوك پيكان حملات دشمن هم بر همين مجالس زوم شده بيانگر اهميت مجلس هاي عزاداري است.
به طوري كه در سال هاي گذشته شاهد بوديم
برنامه ريزي هايي براي به انحراف كشاندن عزاداري ها طراحي شده است. اما چه در ميان ملت ايران و چه در خارج از كشور مسلمانان هميشه مجلس سيدالشهدا را با حضور روحانيون رونق بخشيده اند.
اين دانشجوي كارشناسي ارشد علوم سياسي اضافه مي كند: البته مجالس عزاداري كه در اقصي نقاط كشور برگزار مي شود علي رغم تفاوت هاي فرهنگي موجود ويژگي هاي خاص خود را دارد كه مقدس است اما در برخي شهرهاي بزرگ شاهد مظاهري از زندگي شهرنشيني هستيم كه نيازمند دقت و بررسي بيشتر از سوي مسئولان است.
وي مي گويد:البته اقدامات ارزشمندي طي
سال هاي اخير صورت گرفت مثلا تصاوير و شمايل
جمع آوري شد كه البته با اطلاع رساني صحيح اين فرهنگ سازي صورت گرفت و مردم هم پذيرفتند. يعني اگر نسبت به مسايل خرافي و تعصبات رايج كه خلاف واقع است در جهت فرهنگ سازي آن تلاش كنيم به طور حتم مردم به صورت خودجوش با مظاهر غيرواقعي برخورد خواهند كرد.
گزارش روز