وضعيت جاده ها در فصل زمستان چگونه است؟ بخش پاياني
راهداري ؛ عبور از عمليات سنتي رويكرد به نوآوري

حسن آقايي
راهدارخانه سازمان راهداري با رويكرد به مدرنيزه كردن ماشين آلات و دوري گرفتن از قالب هاي سنتي، در طرح زمستاني جاري با 1100 اكيپ مجهز، 11270 نيروي راهدار و 7300 دستگاه ماشين آلات وارد گستره صحنه عملياتي- تسهيلاتي و ايمن سازي جاده هاي كشور شده است.
خيزش پرتكاپو و جلوه نمايي گرم آساي ماشين آلات جديد و فاصله گرفتن از سرماي كهنگي وسايل قديمي تحرك قابليت هاي سازماني در انجام عمليات ايمن سازي جاده ها را نمايان مي سازد كه در طرح زمستاني آهنگي است كه ضريب امنيت و تسريع امور محوله خدماتي را نيز در فضاي زمستاني راه هاي بين شهري تداعي مي كند.
در شماره پاياني گزارش پيش رو گفت وگو با يك مديركل و دو معاون سازمان راهداري پيرامون طرح زمستاني و موقعيت اجرايي و... را مي خوانيم.
برنامه هاي سازمان راهداري
در گفت وگو با «مهندس علي ناوي» مديركل دفتر تجهيزات ماشين آلات راهدارخانه سازمان راهداري وزارت راه و ترابري، از وي وضعيت امكانات و تداركات مكانيكي، خدماتي و ايمني راهداري در طرح زمستاني جاده هاي كشور را مي پرسم كه اين گونه پاسخ مي دهد: «با توجه به اين كه سازمان راهداري و حمل و نقل يكي از سايت هاي اصلي در رابطه با نوسازي ماشين آلات راهداري است، ما حدود 10 هزار دستگاه ماشين آلات سنگين و نيمه سنگين داريم كه عمر سني آن ها در حال حاضر بين 15 تا 20 سال است. در اين حالت از 2 سال گذشته نوسازي را در دستور كار خود قرار داديم. سال گذشته براساس قرارداد با سايپا ديزل 300 دستگاه كاميون F.M 440 كه پيشرفته در دنيا است، از محل اعتبارات راهداري خريداري شد و در چرخه راهداري استفاده مي شوند. علاوه بر اين مورد، استان ها هم كه عمليات راهداري دارند سال گذشته 400 دستگاه ماشين آلات خريده اند. امسال هم به همين نسبت حدود 1000 دستگاه ماشين آلات سنگين و نيمه سنگين خريداري مي شود و در مقابل، به تناسب ماشين آلات جديد، ماشين هاي كهنه از رده خارج شده به فروش مي رسانيم كه با اين جايگزيني نوسازي بهره بري و كيفيت انجام كار را افزايش مي دهيم.»
هر ساعت پرتاب 3000 تن برف
از جاده به دره
وي ادامه مي دهد: «خريداري ماشين هاي مدرن پيشرفته براي راهداري زمستاني و عمليات برف روبي يكي از ديگر اقدامات است. تا 2 سال گذشته برف جمع آوري از سطح به حاشيه جاده و به صورت سنتي منتقل مي شد ليكن الان 60 دستگاه برف روب مدرن خريداري شده از ژاپن، سوئيس و دانمارك هر يك قادرند در هر ساعت 3000 تن برف را به صورت مكشي از سطح جاده جمع آوري و به خارج از جاده به سراشيبي اطراف پرتاب كنند.»
«مهندس ناوي» در ادامه گفت وگو با اشاره به اين كه در طرح زمستاني از 15 آذر 89 تا 15 فروردين 90، اكيپ هاي راهداري شبانه روز در 502 گردنه كشور مستقر هستند مي افزايد: در طرح زمستاني جاري 1100 اكيپ مجهز به ماشين آلات و امكانات مورد نياز عملياتي زمستاني، 11270 نفر راهدار و با در اختيار داشتن 7300 دستگاه ماشين آلات فعاليت مي كنند. در كنار راهدارخانه ها تاكنون 120 آشيانه ماشين آلات راهداري و انبار نمك ساخته شده است.»
تجهيز گردنه ها
به سيستم هوشمند هواشناسي
وي گفتار خود را با طرح اجرايي پيش آگاهي وضعيت جوي در گردنه هاي مهم جاده ها ادامه مي دهد و در اين باره توضيح مي دهد: «براساس تفاهمنامه با سازمان هواشناسي مبتني بر وجود 502 گردنه مهم در نقاط مختلف جاده ها كه تيم هاي راهداري در آن ها مستقر مي شوند بنا داريم هر يك از اين گردنه ها به سيستم هواشناسي جاده مجهز شوند.
اين سيستم قادر است وضع دما و ميزان رطوبت هوا و سطح، اصطكاك و يخ زدگي جاده ها و بارندگي را قبلا هشدار دهند و هر 5 ساعت يك بار زنگ مي زنند كه به عنوان مثال، جاده يخ خواهد زد. تيم هاي راهداري براساس اين هشدار قبل از يخ زدگي سطح جاده را به صورت اتوماتيك با آب و نمك يخ زدگي برطرف مي كنند. در نتيجه سطح جاده ايمني و تردد خودروها و مسافران به راحتي عبور و مرور مي كنند.»
به گفته وي در وهله اول اين پروسه از 502 گردنه مذكور در حال حاضر 11 گردنه به اين سيستم مجهز شده است و 56 گردنه ديگر برپايه تفاهمنامه مزبور و قرارداد با شركت... تا زمستان سال 90 به اين سيستم مجهز خواهند شد.» بنا به گفته او بر مبناي رديف بودجه (اعتبارات) طي 5 سال آينده تمام 502 گردنه ياد شده به اين سيستم مجهز خواهند شد.»
مهم باز بودن راه است
«تمام نقاط صعب العبور، گردنه هاي حساس و برفگير و كولاكي به عنوان نقاط خاص در زمستان شناسايي شده و راهدارها مجهز با حداقل 25 وسيله نقليه، همه جور نظارت و فعاليت دارند.» اين گفته «رودكي» معاون اداره كل نگهداري راه و ابنيه سازمان راهداري و حمل و نقل است.
به گفته وي در راهداري زمستاني باز بودن راه مهم است. به همين لحاظ انواع ماشين آلات در راهدارخانه آماده براي رفع مشكلات احتمالي جاده ها هستند.
از وي مي پرسم وضعيت نگهداري ابنيه شامل پل، تونل و ديگر بناهاي جاده اي چگونه است؟ مي گويد: «از طرف ادارات كل استان ها از ابنيه تمام حوزه هاي استحفاظي خود، ديدن مي كنند. برنامه هاي بازديد جداگانه است و نكات مورد بازديد در شناسنامه ابنيه يادداشت و در هر صورت به ستاد وزارتي گزارش مي شود. در اين ديدار و نظارت ها معضل بزرگ مثلا يك رانش زمين يا آوار پل است كه به استان تابعه براي رفع مشكل اعلام مي شود.
از وي سؤال مي كنم چه ارزيابي از وضعيت جاده ها دارد؟ مي گويد «براي ارزيابي بايد شاخص داشته باشيم. يك شاخص در مورد پل «عدد سلامت» كه از صفر تا 100 است. كل سلامت ابنيه راه هاي كشور 75 درصد است كه مشكل آفرين نيست و در برابر خطر، كنترل و هدايت مي كنيم.»
معاون اداره كل ايمني راه ها در اين باره مي افزايد: «پليس راه، روشنايي برق هنگام شب را لازم و در جهت مثبت تأييد مي كند. جاهايي كه روشنايي دارند آمار حوادث كم مي شود به عنوان نمونه از استان گلستان تا مازندران و محورها است. بنابراين با توجه به تردد زياد در اين محورها، ايجاد روشنايي برق در شب باعث كاهش آمار بروز تصادفات شده است.»
تاثير روشنايي برق در جاده ها
تأثير روشنايي شبانه در جاده ها در كاهش حوادث رانندگي بسيار زياد است، حال چرا بسياري از راه هاي بين شهري شب هنگام برق روشنايي ندارند؟ اين پرسش را با «هاشميان» معاون اداره كل ايمني راه ها و حريم در ميان مي گذارم. پاسخ وي را مي خوانيم: «در زمينه روشنايي مي توان گفت حدود 100 تا 200 كيلومتر در طول راه هاي كشور و بيشتر تونل، گردنه و تقاطع ها روشنايي دارند. كلا حدود 3000 كيلومتر روشنايي برق در كل راه هاي خارج از شهرها وجود دارد اما كافي نيست كه علت آن مربوط به بحث اعتبارات است.»
از وي تأثير روشنايي برق در ترافيك شبانه را مي پرسم، او مي گويد: «اگر روشنايي شب در راه ها باشد ديد راننده بهتر و بيشتر مسير و اطراف را مي بيند و كمك به ايمني شده و خطرات احتمالي را واضح مي بيند. در پرتو نور، راننده به موقع وسيله نقليه اش را هدايت مي كند.
هر صد كيلومتر يك راهدارخانه
مدير كل دفتر تجهيزات ماشين آلات و راهدار خانه، در اين خصوص با اشاره به اين كه راهدارخانه ها يكي از امكانات مهم سازماني مي باشند، درباره توسعه آن مي گويد: «بنا داريم هر 100 كيلومتر يك راهدارخانه داشته باشيم. در حال حاضر 450 باب راهدارخانه ثابت و 150 باب راهدارخانه سيار جمعاً 600 راهدارخانه در جاده ها داريم كه در زمستان اكيپ هاي راهداري در آن ها مستقر مي شوند اما از طرف ديگر به واسطه عبور و مرور طولاني مردم سرنشينان خودروها، گاه به دليل خستگي، يا نقص خودرو و يا وضع جوي نياز به محلي براي توقف و استراحت دارند. در چنين شرايطي مسافران مي توانند از محل راهدارخانه هاي ما استفاده كنند و پذيرايي مي شوند.»
به گفته وي همچنين حاكي است كه در زمستان امسال همه 600 راهدارخانه كه طي دو سال نوسازي شده اند براي استفاده مردم آمادگي دارند.
ادامه صحبت پاياني «علي ناوي» در مورد راهدارخانه ها اين است: «حدود 1000 دستگاه ماشين گشت راهداري به صورت 24 ساعته در طول جاده ها گشت زني مي كنند. اين گشت ها مجهز به دستگاه موقعيت يابي «جي.پي.اس» هستند. باز خورد و كارايي اين تجهيز چنين است كه (دفتركل- راهداري) از طريق كامپيوتر موقعيت همه 1000 دستگاه ماشين را داريم. هر آن اتفاقي در جاده مي افتد يا جاده نقصي دارد، به نزديكترين گشت اطلاع داده مي شود تا فوري به محل حادثه برود و اقدامات مقتضي را صورت دهد.»
«سرهنگ سياح البرزي» معاون اطلاعات و عمليات ترافيك پليس راه ناجا، باقي گفتار خود در شماره قبلي گزارش را معطوف به تدابير ويژه طرح زمستاني امسال مي كند. برخي از اين تمهيدات ايمني شامل هماهنگي هاي انجام شده با سازمان راهداري و حمل و نقل جاده اي مبني بر اين كه به كليه شركت ها و مؤسسات بار و مسافر تاكيد شود تا همه خودروهاي ناوگان حمل و نقل عمومي در طول طرح زمستاني با زنجير چرخ و تجهيزات زمستاني همراه باشند و در صورت تخطي ضمن برخورد، از دادن مسافر و بار به آنان خودداري شود. همچنين كنترل تجهيزات زمستاني بالاخص زنجير چرخ در مبادي ورودي محورها توسط پاسگاه هاي پليس راه و در طول محورها در مكان هاي مناسب به وسيله تيم هاي گشتي صورت مي گيرد. در صورت فقدان آن، ضمن اعمال قانون، به مبدا برگشت داده مي شوند. همچنين با تعيين سرپرست براي محورهاي هراز، كرج، چالوس، تهران، قم، فيروزكوه، قزوين و رشت، بايد عهده دار مسئوليت ابتدا تا انتهاي محور مربوطه خود باشند.
همچنين پيش بيني امكان استفاده از ماشين آلات و ساير امكانات موجود در استانداري ها، فرمانداري ها و... در هنگام ضرورت استفاده در عمليات برف روبي و امدادرساني و پيش بيني وضعيت آب و هوايي و ارايه اطلاعات لازم به مبادي ذيربط و واحدهاي امدادي و اطلاع رساني به مردم از ديگر اقدامات مقتضي خواهد بود.
گزارش روز