شكست ديپلماسي واشنگتن در پاكستان

«باراك اوباما» رئيس جمهور و «هيلاري كلينتون» وزير خارجه آمريكا زماني كه برنامه سالانه خود در بخش پاكستان را نهايي مي كردند، بر اين گمان بودند كه سال 2011 را در اين كشور بدون چالش جدي پشت سرخواهند گذاشت اما به سرعت دريافتند كه اين گمان، در حد گمانه زني است.
واشنگتن و اسلام آباد ماه دوم از سال گذشته ميلادي گفت وگوهاي راهبردي را در واشنگتن پشت سرگذاشتند و ماه بعد آمريكا، ميزبان سيديوسف رضا گيلاني نخست وزير پاكستان بود و اوباما در اين ديدار تأكيد كرد كه روابط دو كشور راهبردي و چند وجهي بوده و فراتر از مسائل امنيتي است.
گويا زماني كه مقامات آمريكا صفحات دفتر ديپلماسي خود مربوط به سال 2011 را ورق مي زند، به سرعت از صفحه پاكستان گذر كردند و نخواستند به خود بقبولانند ستاره بختشان در اين كشور رو به افول است اما واقعيت به گونه اي ديگر شد.
بروز بحران هاي ديپلماتيك بين آمريكا و پاكستان در اين سال موجب شد تا واشنگتن با پي بردن به ناكامي ديپلماسي خود در قبال پاكستان مجبور به بازنگري در سياست خارجي اش با اسلام آباد شود.
اين بازنگري كه نشان دهنده ناكارآمدي ديپلماتيك مقامات كاخ سفيد است، با قطع بخشي از كمك هاي مالي اين كشور به پاكستان آغاز شده است كه با تصميم شخص «اوباما» صورت گرفته و طبق اين تصميم قرار است بخشي از كمك هاي دو ميليارد دلاري آمريكا به پاكستان قطع شود.
همچنين تحولات اخير در روابط پاكستان و آمريكا موجب شده است تا اميد واشنگتن به كمك اسلام آباد در زمينه آنچه كه مبارزه با تروريسم مي خواند، به ياس بدل شود.
در سال هاي اخير حمله هواپيماهاي بدون سرنشين آمريكايي به بهانه تخريب نيروها و مواضع طالبان، موجب كشته شدن مردم غيرنظامي پاكستان و بروز خشم مردم و دولت اين كشور شد.
آمريكا در سال 2010 ميلادي 116 نوبت مناطق قبايلي پاكستان را هدف قرارداد كه به كشته شدن بيش از 650 نفر منجر شد و اين كشتار در سال گذشته ميلادي نيز ادامه يافت. امري كه تشديد انزجار مردمي را به دنبال داشته است.
ماجراي «ريموند ديويس» از كارمندان كنسولگري آمريكا در پاكستان و كشته شدن دو غيرنظامي در اين كشور به دست «ديويس»، نيز جامعه پاكستان را ملتهب كرد.
پس از آن با مرگ «اسامه بن لادن» در خاك پاكستان در ارديبهشت90، پاكستان بحث تجاوز به تماميت ارضي خود توسط آمريكا را مطرح كرد.
در مقابل، آمريكايي ها فشار بين المللي عليه اسلام آباد را تشديد كرده و بر ايده خود مبني برهمكاري پاكستان با تروريسم مهر تاييد زدند.
با وقوع اين حادثه كشمكش ديپلماتيك بين آمريكا و پاكستان شدت گرفت كه در نهايت اسلام آباد با اخراج 25 مستشار نظامي آمريكا در پاكستان اقدامي جدي انجام داد.
در پي اين جريان ها، سفر «جان كري» از اعضاي سناي آمريكا، «مارك گراسمن» نماينده ويژه «اوباما» در امور افغانستان و پاكستان در كنار سفر ساير مقامات نظامي و اطلاعاتي آمريكا به پاكستان از جمله «هيلاري كلينتون» وزيرخارجه اين كشور نيز نتوانست سردي روابط دو كشور را متعادل كند.
با حمله 5 آذر 90 هواپيماهاي سازمان پيمان آتلانتيك شمالي «ناتو» به يك پست بازرسي پاكستان واقع در نزديكي مرز افغانستان كه موجب كشته شدن 24 سرباز پاكستاني شد، اين بحران ها به اوج خود رسيد. به طوري كه اسلام آباد در واكنش به اين كشتار،مسير تردد خودروهاي متعلق به نيروهاي ناتو مستقر در افغانستان را مسدود كرد و با اعلام ضرب الاجل دو هفته اي از آمريكا خواست تا پايگاه نظامي «شمسي» در پاكستان را تخليه كند.
همچنين درپي حمله مرگبار «ناتو» به مرز پاكستان، اين كشور صراحتا اعلام كرد كه سياست خارجي خود را تغيير داده و درباره روابط خود با آمريكا درتمام امور تجديد نظر مي كند.
مقامات آمريكايي نيز اذعان كرده اند روابط پاكستان با آمريكا بعد از حمله هلي كوپترهاي «ناتو» به پست هاي مرزي اين كشور به پايين ترين سطح خود درتاريخ روابط دو كشور رسيده و اين درحالي است كه پاكستان تحقيقات «ناتو» را در زمينه اين حادثه كه در آن پاكستان و آمريكا هر دو مقصرشناخته شده اند، نپذيرفته است.
اين درحالي است كه آمريكا اكنون در روابط خود با مقام هاي اسلام آباد نيز به طرز چشمگيري دچار مشكل شده و از برقراري آنچه صلح و آشتي مي نامد، بازمانده است.
اين موضوع از ديدگاه بسياري نشأت گرفته از پاره اي از مسائل، از عمليات ويژه «سيا» درخاك پاكستان گرفته تا مسايل پيچيده تري درباره حملات هوايي آمريكاست كه به طور روزانه ملاحظه مي شود.
همچنين از ديدگاه بسياري از مردم پاكستان، آمريكا در حال جنگ براي حل و فصل چالشي غير قابل حل است.
از سوي ديگر، آمريكا بي ترديد منفورترين كشور درپاكستان به شمار مي رود و بخشي از احساسات ضد آمريكايي در پاكستان ناشي از خشم مردم از اكثر سياست هاي واشنگتن نسبت به جهان اسلام است كه نمود آن درجنگ هاي افغانستان و عراق درسال هاي اخير و مسائل و موضوع هاي مربوط به فلسطين به چشم مي خورد.
اقداماتي كه «ناتو» و ارتش آمريكا عليه مردم پاكستان انجام مي دهند، مسئله آمريكا را در سياست داخلي پاكستان به قدري برجسته كرده كه شايد هيچ گاه درتاريخ روابط واشنگتن و اسلام آباد، جامعه پاكستان نسبت به آمريكا، اهداف و نيت هاي آن تا اين حد حساس و بدبين نبوده است به طوري كه درماه هاي اخير يكي از نقاط اوج هيجانات ضد آمريكايي درپاكستان ديده مي شود.
از سوي ديگر، مسئله نحوه تعامل ميان واشنگتن و اسلام آباد به يكي از گفتمان هاي استراتژيك عمده در محافل تصميم گيري آمريكا تبديل شده است.
اگر چه برخي تحليلگيران مي گويند روابط آمريكا و پاكستان بايد براساس يك برنامه راهبردي باشد و درعين حال همكاري دو كشور در زمينه هاي مختلف ازجمله عرصه نظامي و اطلاعاتي ادامه يابد اما به نظر مي رسد اين امر با توجه به شرايط فعلي كه نفرت از آمريكا به اوج خود رسيد، تحقق نيابد و واشنگتن بايد بزودي به شكست كامل ديپلماسي خارجي خود در قبال پاكستان اذعان كند.
منبع: ايرنا

آيا پنتاگون به دنبال احياي دوران رقابت هاي تسليحاتي است؟
جايگاه پرنده هاي جاسوس در استراتژي جديد آمريكا

مترجم : محمد امين آبادي
اشاره :
راهبرد جديد نظامي آمريكا نشان مي دهد كه پنتاگون سرمايه گذاري بسيار سنگيني براي افزايش تعداد هواپيماهاي بدون سرنشين خود انجام داده است. در سال 2000 ميلادي آمريكا كمتر از 50 فروند هواپيماي بدون سرنشين در منطقه خاورميانه داشت اما در حال حاضر اين تعداد به 7000 فروند رسيده است. اما اين تعداد غير از اسكادران هواپيماهاي بدون سرنشين، سازمان جاسوسي آمريكاست كه براي انجام عمليات جاسوسي و تروريستي خود از آنها بهره مي گيرد. اين راهبرد توجهي به كشتار غيرنظاميان در منطقه خاورميانه و مكان هاي ديگر ندارد كه به گفته ناظران سياسي منطقه اين امر يك شكست اخلاقي ديگر براي سردمداران كاخ سفيد محسوب مي شود.
سرويس خارجي
آمريكا در راهبرد جديد نظامي خود براي سال جاري ميلادي، نيروهاي زميني را از منطقه خاورميانه و اروپا به منطقه آسيا و نزديكي مرزهاي چين براي مهار قدرت در حال رشد اين كشور منتقل خواهد كرد، اما اين راهبرد جنبه ديگري نيز دارد و آن تقويت نيروي هوايي و دريايي آمريكا است. پنتاگون- وزارت دفاع آمريكا- در تقويت و تجهيز نيروي هوايي به هواپيماهاي بدون سرنشين (پهپاد) و توليد انبوه نسل هاي جديد اين هواپيماها در انواع مختلف شناسايي، جاسوسي، گشت زني و تهاجمي بنا نهاده شده است.
آمريكا در دوره بوش از اين هواپيماها طبق اعلام منابع غربي 52 بار براي نابودي اهدافي در منطقه خاورميانه و به خصوص در افغانستان، پاكستان و عراق استفاده كرده است كه اين آمار در دوره اوباما و تا سال 2011 به 253 بار و به طور متوسط يك حمله در چهار روز افزايش پيدا كرده است. يكي از دلايل افزايش حملات اين است كه دولت اوباما اعتقاد دارد به جاي دستگيري دشمنان آمريكا و انتقال آنها به زندان، بهتر آن است كه آنها را بكشد و هواپيماهاي بدون سرنشين اين وظيفه را برعهده دارند.
علي رغم كاهش بودجه پنتاگون به دليل بحران مالي در آمريكا، بودجه بخش هواپيماهاي بدون سرنشين افزايش چشمگيري داشته است كه اين خود نشان از تصميم قطعي آمريكا نسبت به توسعه استفاده از اين هواپيماها است. در طول 8 سال رياست جمهوري بوش پسر دولت وي از اين هواپيماها تنها در افغانستان، پاكستان، عراق، سومالي و يمن استفاده كرد ولي در دوره اخير علاوه بر اين كشورها بر طبق نوشته منابع غربي، آمريكا در هر نقطه اي از جهان و به طور مشخص بيشتر در دو قاره آسيا و آفريقا براي پيشبرد منافع نامشروع خود از هواپيماهاي بدون سرنشين استفاده كرده است.
در سال 2000 آمريكا كمتر از 50 فروند هواپيماي بدون سرنشين در منطقه خاورميانه داشت كه بيشتر آنها هم از نوع شناسايي بودند اما در حال حاضر پنتاگون از 7000 هواپيماي بدون سرنشين كه تكنولوژي ساخت آنها نيز روز به روز در حال پيچيده تر شدن است استفاده مي كند. اما اين غير از اسكادران هواپيماهاي بدون سرنشيني است كه سازمان جاسوسي آمريكا- سيا- براي انجام عمليات هاي جاسوسي و تروريستي خود از آنها بهره مي گيرد. چنان كه گفته شد توسعه برنامه هاي مربوط به هواپيماهاي بدون سرنشين، از برنامه هاي اصلي نيروهاي هوايي و دريايي آمريكا در راهبرد امنيت ملي دولت اوباما محسوب مي شود. نيروي دريايي اين كشور ميزان سرمايه گذاري روي پهپادها را از صفر به پنج درصد، افزايش داده است در حالي كه نيروهاي هوايي از 60درصد به 284درصد، اين ميزان را بالا برده است. 284درصد افزايش هزينه هاي سرمايه گذاري در ارتقاي نسل هاي هواپيماهاي بدون سرنشين به خوبي گوياي اين واقعيت است كه در آينده نه چندان دور، دنيا شاهد هواپيماهاي بدون سرنشين آمريكا خواهد بود كه در مناطق مختلف جهان بدون نام و نشان و اجازه رسمي كشورها به انجام عمليات غيرقانوني مشغولند.
آمريكا بين سال هاي 2010 تا 2015 قرار است بيش از 24 ميليارد دلار در سيستم هاي جديد اين هواپيماها و افزايش قابليت ها و توانايي هاي عملياتي آنها سرمايه گذاري كند. طبق گزارش كنگره آمريكا هم اينك صدها هواپيماي بدون سرنشين در انواع مختلف شناسايي، جاسوسي و جنگي در صنايع نظامي آمريكا و به سفارش پنتاگون و سيا درحال ساخت است.
نسل جديد پهپادها طبق گفته مسئولان پنتاگون به روزنامه وال استريت ژورنال، مي توانند بين 16 تا 20 ساعت به طور مستمر پرواز كنند و انواع جنگي آنها نيز مجهز به موشك هاي مخرب شده اند. ارتقاي سيستم هاي نظارت و تمركز- زوم- افزايش دوربين ها به 9 عدد و امكان ارسال تصاوير و فيلم هاي زنده از محل عمليات به مركز فرماندهي قابليت هايي است كه در نسل هاي جديد پهپادها ديده شده است. اخيرا طبق گزارش واشنگتن پست ارتش آمريكا پهپاد هاي روباتيك را آزمايش كرده است كه بدون دخالت، هدايت و كنترل عامل انساني مي توانند پرواز كرده و اهداف را شناسايي و منهدم كنند.
¤ ¤ تاريخچه استفاده از پهپادها در ارتش آمريكا
اولين كوشش ها براي ساخت هواپيماهاي بدون سرنشين به سال هاي 1915 و 1916 م يعني دوران جنگ جهاني اول برمي گردد. آنچه امروزه به هواپيماي بدون سرنشين معروف است. نوع تكامل يافته ماشين هاي پرنده بسيار ساده اي است كه از آنها به عنوان «هدف پرنده» در تمرينات تيراندازي زمين به هوا و يا هوا به زمين، استفاده مي شد. غالبا اين اهداف پرنده با نام «drone» شناخته مي شدند.
در فاصله بين سال هاي 1916 تا 1935 م انواع مختلفي از اين هواپيماها با تكنولوژي هاي سطح پايين ساخته شد. اما در طول سال هاي جنگ جهاني دوم (1939- 1945) تكنولوژي ساخت اين هواپيما شتاب بيشتري گرفت بعد از جنگ جهاني دوم و در سال 1951 م براي اولين بار از موتور جت در اين نوع هواپيماها استفاده شد و انواع مختلفي از آن تا سال 1955 م براي نيروي دريايي ايالات متحده ساخته شد. با وجود اين، تا جنگ ويتنام پهپادها از نظر فني كمي بيش از هواپيماهاي كنترل از راه دور كارآيي داشتند.
توليد نسل جديد هواپيماهاي بدون سرنشين كه در آن دوره «PRV» ناميده مي شد به سال 1959م و جنگ ويتنام مربوط مي شود. با ابراز نگراني افسران ارشد نيروي هوايي آمريكا نسبت به از دست دادن خلبانان جنگي بر فراز منطقه پروازي دشمن، تلاش ها براي طراحي نوع جديدي از هواپيماهاي بدون سرنشين كه بتواند كارايي هواپيماهاي جنگي هدايت شده به وسيله خلبانان نيروي هوايي را داشته باشد، آغاز شد. اين تلاش ها زماني كه هواپيماي فوق پيشرفته و سري «2 - U» ايالات متحده برفراز حريم هوايي اتحاد جماهير شوروي در سال 1960م ساقط شد، شتاب بيشتري گرفت. در آن زمان برنامه فوق سري هواپيماهاي بدون سرنشين آمريكا تحت عنوان كد «Red wagon»، درحال اجرا بود.
در دوم و چهارم اوت سال 1964م در برخورد بين نيروي دريايي آمريكا و نيروي دريايي ويتنام شمالي در خليج تونكين ايالات متحده براي اولين بار از نسل جديد هواپيماهاي بدون سرنشين براي نابودي اهداف نظامي استفاده كرد. نقطه عطف گسترش ساخت و به كارگيري پهپادها در ارتش آمريكا را مي توان 26 فوريه 1973م دانست در اين تاريخ كميته تخصيص اعتبار كنگره آمريكا، توسط افسران عالي رتبه نظامي متقاعد شد كه براي پروژه هواپيماهاي بدون سرنشين بودجه بيش تري را اختصاص دهد و تأييد كرد كه اين هواپيماها در جنوب آسيا و در جنگ ويتنام بايد مورد استفاده قرار گيرند. تا آن تاريخ بيش از 5000نفر از خدمه نيروي هوايي آمريكا در جنگ ويتنام كشته و بيش از 1000نفر ديگر نيز مفقود الاثر يا اسير شده بودند. در طول جنگ ويتنام هواپيماهاي بدون سرنشين بيش از 3435 مأموريت براي ارتش آمريكا انجام دادند كه به ادعاي پنتاگون تنها 554مورد از اين مأموريت ها با شكست مواجه شد.
استفاده، طراحي و ساخت هواپيماهاي بدون سرنشين تنها به كشورهاي قدرتمند محدود نمانده است. بسياري از كشورهاي ديگر نيز برنامه هاي خود را براي توسعه اين هواپيماها شروع كرده اند. در اين ميان بازيگران غيردولتي و برخي گروه هاي سياسي نيز توانايي طراحي، ساخت و استفاده از اين هواپيماها را پيدا كرده اند. به طور آشكار، حزب الله لبنان از هواپيماهاي بدون سرنشين برضد نيروهاي رژيم صهيونيستي در جنگ 33 روزه استفاده كرد.
پرنده هاي قاتل
آمريكا در استفاده از پهپاها و درسكوت سازمان هاي متولي حقوق بين الملل و حقوق بشر قواعد آمره بين المللي را مبني بر احترام به حق حاكميت دولت ها و نيز احترام به جان غيرنظاميان نقض كرده است و اين روند همچنان ادامه دارد، از زمان استفاده از هواپيماهاي بدون سرنشين، درمورد درستي و دقت عمل اين هواپيماها ترديدهاي بسيار جدي به وجود آمد و گزارش هاي متعددي در مورد تلفات غيرنظاميان و مردم عادي در رسانه ها منتشر شده است. «گاردين» در ماه مارس سال2009م گزارش داد كه هواپيماهاي بدون سرنشين اسراييل 48 غيرنظامي فلسطيني را در نوار غزه كشته اند كه در بين آنها، دو كودك و تعدادي زن نيز وجود داشته اند. در ژوئن 2009 سازمان ديدبان حقوق بشرگزارش داد كه رژيم صهيونيستي نتوانسته است گزارشگران اين سازمان را درمورد كشتار غيرنظاميان درحملات هوايي توسط اين پهپادها قانع كند درمورد تلفات غيرنظاميان، اعم ازكشته و زخمي درحملات هواپيماهاي بدون سرنشين آمريكا در افغانستان و پاكستان، گزارشات بسيار متعددي وجود دارد كه منبع اكثر اين گزارش ها منابع غربي است. ولي دولت آمريكا و سيا كه متولي انجام عمليات هاي بدون سرنشين اين كشور به افغانستان و پاكستان است به شدت صحت اين گزارش ها را زير سوال مي برند.
منتقدان معتقدند حملات هواپيماهاي بدون سرنشين سيا در داخل خاك پاكستان و افغانستان و ساير مناطق جهان قوانين بين المللي جنگ را نقض مي كند، زيرا آمريكا دروضعيت جنگي با پاكستان يا هيچ كشور ديگري قرارندارد و به عنوان مثال و به طورمشخص هواپيماهاي به كار گرفته شده دراين حملات به عنوان بخشي از عمليات نظامي دردستور كار نيروهاي مسلح پاكستان به حساب نمي آيند. علاوه بر آن حقوقدانان معتقدند ايالات متحده با انجام اين حملات عملا دريك جنگ اعلام نشده و غيرقانوني از فراز آسمان بر ضد حاكميت و تماميت ارضي يك كشور وارد شده است كه جداي از كشتار غيرنظاميان كه خود در دادگاه هاي بين المللي قابل پيگيري است؛ نقض منشور سازمان ملل و قواعد بين المللي درمورد احترام به حق حاكميت كشورها، محسوب مي شود.مقامات دولتي آمريكا مدعي هستند كه اين حملات با استناد به قوانين مربوط به حق دفاع از خود، قوانين بين المللي درخصوص درگيري هاي مسلحانه و قانون اجازه استفاده از نيروي نظامي- كه به عنوان قانون 11 سپتامبر شناخته شده و پس از حملات 11 سپتامبر توسط كنگره تصويب شد- انجام مي گيرد. ولي، استناد به يك قانون داخلي براي توجيه حمله به يك سرزمين داراي دولت و حاكميت مورد تأييد بين المللي وحقوق بين الملل نيست.
گزارش مركز تحقيقات روزنامه نگاري لندن
درماه ژوئيه سال گذشته ميلادي مركز تحقيقات روزنامه نگاري لندن گزارش بسيار تكان دهنده اي از تلفات غيرنظاميان درحملات هواپيماهاي بدون سرنشين آمريكايي منتشر كرد. اين گزارش در 22 هزار كلمه و مستند به ده ها منبع شامل خبر، گزارش، عكس، فيلم و اظهارات مقامات رسمي محلي تهيه شده بود. اين گزارش مستند بر 2000 گزارش خبري از وكلاي دادگستري، سازمان هاي غير دولتي، شاهدات محلي، افسران سابق اطلاعاتي، سياستمداران، روزنامه نگاران و اسناد طبقه بندي شده اطلاعاتي آمريكا است.
اين 2000 گزارش برآوردهاي اطلاعاتي و حقوقي بسيار روشني از اقدامات جنايتكارانه سيا درپاكستان ارايه مي دهد. در بين مستندات گزارش اداره تحقيقات روزنامه نگاري لندن، شانزده گزارش اختصاصي و ويژه از بي بي سي، سي ان ان، رويترز، واشنگتن پست، گاردين، آسوشيتدپرس، فاكس نيوز، لوس انجلس تايمز و نيويورك تايمز، وجود دارد علاوه بر اينها در تنظيم اين گزارش از مستندات ويكي ليكس، بنياد آمريكاي جديد و ژورنال جنگ استفاده شده است و ادعاي مقامات پنتاگون و سيا مبني بر اين كه گزارش بر مستندات ضعيفي بنا شده است صحت ندارد.
برطبق تحقيقات اين مركز كه ازسال 2004 تا پايان اكتبر 2011 ميلادي را شامل مي شود 305 حمله هوايي توسط اين هواپيماها در پاكستان و افغانستان انجام شده است از اين تعداد 52 حمله به دوره بورش و 253 حمله به دوره اوباما مربوط مي شود كه به طور متوسط هر چهار روز يك حمله را شامل مي شود كه حدود 3000 نفر در اين حملات كشته شده اند. 175 كودك از سال 2004 تا 2011 در افغانستان و پاكستان كشته شده اند كه 44 درصد كشته شدگان غيرنظامي را شامل مي شود 1158 نفر نيز تاكنون زخمي شده اند كه بيشتر زخمي شدگان دچار نقص عضوهاي شديدي شده اند كه امكان بازگشت آنها به زندگي عادي وجود ندارد.
براساس گزارش اين اداره، از يك مي 2010م، حملات هواپيماهاي بدون سرنشين به مناطق قبايلي پاكستان افزايش چشمگيري پيدا كرد. در سي حمله اي كه از يكم ماه مي تا 23 اوت 2010، يعني درعرض چهارماه، در وزيرستان جنوبي و شمالي پاكستان توسط اين هواپيماها انجام شده است، بين 185 تا 225 نفر كشته شده اند كه بين 16 تا 56 نفر از آنها غيرنظامي بوده اند. اين دقيقا همان مقطع زماني است كه مشاور ارشد ضدتروريسم اوباما مدعي است حتي يك غيرنظامي هم كشته نشده است. تحقيقات اين اداره نشان مي دهد از 116 حمله اي كه توسط اين هواپيماها بين آگوست 2010 و ژوئن 2010 در 10 حمله توسط اين هواپيماها دست كم 45 غيرنظامي كشته شده اند، در بين كشته شدگان 6 كودك وجود دارد؛ دست كم در 15 مورد از اين حملات، بيشتر افراد كشته شده از مردم عادي بوده اند.
سيا راهبردهاي مختلفي را براي مقابله با اين گزارش ها دنبال مي كند. مقامات آمريكايي در اولين واكنش به گزارش اداره تحقيقات روزنامه نگاري اعلام كردندكه چنين اعداد و ارقامي اشتباه و به دور از حقيقت هستند. بعد از تكذيب كل گزارش، نوبت به تضعيف مستندات رسيد و سيا رسما اعلام كرد كه اين گزارش از منابع موثقي تهيه نشده است و استنادات آن ضعيف و غيرشفاف است. در حالي كه گزارش ديگري نيز وجود دارد و توسط خود سازمان اطلاعات مركزي آمريكا تهيه شده است كه تعداد كشته شدگان را 2050 نفر ذكر مي كند و تنها در ميان آنها 50 شبه نظامي مسلح وجود دارد. بقيه كشته شدگان همگي از مردم عادي بوده اند.
در اكتبر سال 2009م، سيا به دنبال گزارش هاي متعددي كه نسبت به كشته شدن مردم عادي دراين گونه حملات منتشر مي شد، مدعي شد كه آنها بيش از نيمي از 20 نفر از اعضاي اصلي القاعده را كه دنبالش بودند در حملات هواپيماهاي بدون سرنشين كشته اند. در مي 2010 م، در توجيه اين عمليات ها، سازمان اطلاعات ضد تروريسم آمريكا اعلام كرد كه از سال 2008 به بعد، بيش از 500 شبه نظامي طالبان و القاعده در حملات هواپيماهاي بدون سرنشين آمريكا كشته شده اند كه تنها 30نفر از آنها، كه پنج درصد كشته شدگان را شامل مي شود، از مردم عادي بوده اند كه آن هم از اعضاي خانواده تروريست ها بوده كه با آنها زندگي و يا مسافرت مي كردند. اين سازمان مدعي شد هواپيماهاي بدون سرنشين بعد از انجام عمليات، ساعت ها در منطقه باقي مي مانند و از بالا اجساد كشته شدگان را زير نظر مي گيرد تا مشخص شود كدام يك غيرنظامي بوده اند.
عالي ترين مقام آمريكايي كه تلفات غيرنظاميان را در حملات هوايي هواپيماهاي بدون سرنشين رد كرده است «جان برنيان»، مشاور ارشد ضدتروريسم اوباماست، وي مدعي شد در سال 2010 حملات هوايي توسط هواپيماهاي بدون سرنشين باعث مرگ هيچ فرد غيرنظامي نشده است كه علت آن هم افزايش دقت و كارايي اين هواپيماهاست كه آمريكا را قادر كرده بدون صدمه زدن به مردم عادي، اهداف را نابود كند، صحت ادعاي اين مقام آمريكايي با مستنداتي كه براي همين دوره زماني توسط اداره روزنامه نگاري لند منتشر شد به كلي رد شد.
در حالي كه سيا مدعي است تنها پنج درصد از كشته شدگان افراد عادي مرتبط با تروريست ها بودند؛ سازمان اطلاعات پاكستان گزارشي را منتشر كرده است كه نشان مي دهد آمار كشته شدگان غيرنظامي بيش از اين هاست. در جولاي 2009 م نيز، مؤسسه «بروكينگز» صحت يك گزارش را تاييد كرد كه نشان مي داد به ازاي هر ده نفر غيرنظامي، تنها يك شبه نظامي طالبان يا القاعده در حملات هواپيماهاي بدون سرنشين آمريكا در افغانستان و پاكستان، كشته شده اند.
يكي از اعضاي سابق وزارت خارجه پاكستان نيز در ژوئيه 2009 م گفت از 35 تا 40 عملياتي كه توسط اين هواپيماها در اين سال انجام شده است تنها هشت يا 9نفر از اعضاي القاعده كشته شده اند.
كميسيون حقوق بشر پاكستان نيز در گزارشي كه براي سال 2010 م منتشر كرد؛ تعداد قربانيان حملات هواپيماهاي بدون سرنشين آمريكا به پاكستان را 957 نفر اعلام كرد.
طبق گزارش بنياد آمريكاي جديد از سال 2006 بين 750 تا 1100 نفر در پاكستان، توسط موشك هاي شليك شده توسط اين هواپيماها كشته شده اند. براساس همين گزارش، تنها بيست نفر از كشته شدگان از سران القاعده و طالبان بوده اند و بين 31 تا 33 درصد كشته شدگان را نيز مردم عادي تشكيل مي دهند.
پايگاه هاي پهپادهاي آمريكا در جهان
هواپيماهاي بدون سرنشين هم اكنون بيش از 31درصد از كل هواپيماهاي نيروي هوايي آمريكا را تشكيل مي دهند. اين آمار نشان مي دهد تعداد هواپيماهاي بدون سرنشين آمريكا از سال 2005 تاكنون 40 برابر شده است. براساس گزارش اخير كنگره آمريكا ارتش اين كشور هم اكنون 7494 فروند هواپيماي بدون سرنشين دارد.
حال جاي اين سؤال اساسي است كه ناوگاه 7000 فروندي پهپادهاي آمريكا در چه كشورها و كدام پايگاه هاي نظامي مستقر هستند؟
آمريكا حداقل 56 پايگاه هوايي در سرتاسر جهان دارد كه محل استقرار هواپيماهاي بدون سرنشين اين كشور است كه به جز چند پايگاه در آفريقا و خاورميانه بقيه اين پايگاه ها سري و محرمانه هستند. علاوه بر اين 56 پايگاه، حدود 60 پايگاه نظامي ديگر نيز وجود دارد كه پنتاگون و سيا به طور مشترك از آنها براي پرواز هواپيماهاي بدون سرنشين خود استفاده مي كنند.
21سپتامبر سال 2011 روزنامه وال استريت ژورنال گزارش داد كه آمريكا هواپيمايي بدون سرنشين مجهز به موشك هاي ام كيو-9 را در كشور سيشل براي بمباران مناطقي در خاك سومالي كه القاعده از آن براي انجام عمليات استفاده مي كند، مستقر كرده است. واشنگتن پست نيز در همين زمان فاش كرد كه آمريكا پايگاه مشابهي را در جزيره كوچكي در اقيانوس هند براي هواپيماهاي بدون سرنشين خود ايجاد كرده است. واشنگتن پست همچنين فاش كرد كه آمريكا پايگاه هاي مشابهي را در جيبوتي و اتيوپي در آفريقا در دست ساخت دارد.
در خاورميانه نيز علاوه بر پاكستان، افغانستان، عربستان سعودي نيز پايگاهي را براي استفاده از پهپادها در اختيار آمريكا قرار داده است. نيروي دريايي آمريكا نيز وارد مذاكره با كشورهاي، حاشيه خليج فارس براي مكان يابي پايگاه هاي پهپادهاي متعلق به خود شده است.
آمريكا پايگاه هايي را نيز در كشورهاي امارات متحده عربي، كويت و عمان دارد و پايگاه هوايي اوريد قطر نيز مسئوليت كنترل و فرماندهي عمليات هواپيماهاي بدون سرنشين را در افغانستان و پاكستان برعهد دارد. چنان كه گفته شد در آفريقا نيز سيشل، اتيوپي، جيبوتي، اوگاندا و برونئي كشورهايي هستند كه آمريكا در آنجا پايگاه پهپادهاي خود را مستقر كرده است.
در خاك آمريكا نيز پايگاه هاي متعددي وجود دارد كه پنتاگون و سيا براي پروژه هواپيماهاي بدون سرنشين خود از آنها استفاده مي كند.
پايگاه اصلي نظامي آمريكا مخصوص هواپيماهاي بدون سرنشين اين كشور در پايگاهي نزديك لاس وگاس قرار دارد، اين پايگاه علاوه بر آن كه مسئول كنترل پهپادها در سرتاسر جهان است، پهپادهايي را نيز براي انجام عمليات در داخل خاك آمريكا دارد، پايگاه هاي نظامي آمريكا در آريزونا، ميسوري، كاليفرنيا، اوهايو، نيومكزيكو، هوستون، تگزاس، فارگو، داكوتاي شمالي، داكوتاي جنوبي و نيويورك نيز براي پرواز هواپيماهاي بدون سرنشين استفاده مي شود. طبق گزارش نيويورك تايمز يك تيم از كارشناسان و تحليل گران مجرب نيروي هوايي آمريكا نيز در پايگاه نيروي هوايي آمريكا در ويرجينيا مستقر هستند تا كليه فيلم ها، عكس ها، شنودهاي تلفني و فيلم هايي كه به صورت زنده از مناطق عملياتي در افغانستان و پاكستان توسط اين پهپادها ارسال مي شود را ارزيابي كنند.
طبق گزارش مجله دفاع ملي آمريكا پايگاه آريزونا نيز بزرگترين پايگاه آموزشي پهپادها است، كه در آن صدها كارمند و خدمه درمورد اين هواپيماها آموزش داده مي شوند.
عراق
14 دسامبر 2011 پرچم ارتش آمريكا در بغداد طي يك مراسم رسمي پايين كشيده شد و به طور رسمي پايان 9 سال اشغال و حضور نظامي آمريكا در اين كشور اعلام شد. ارتش آمريكا تا اول ژانويه 2012 ميلادي همه نيروهاي نظامي خود را به جز سفارتخانه عريض و طويلش با 15 هزار نيرو خارج كرد اما آيا اين شامل هواپيماهاي بدون سرنشين نيز مي شود؟
آمريكا در مورد هواپيماهاي بدون سرنشيني كه تنها در عراق به كار گرفته آماري را منتشر نمي كند اما طبق اطلاعاتي كه منتشر شده است از سال 2008 تاكنون بيش از 788 هزار ساعت پرواز عملياتي توسط اين هواپيماها در عراق انجام شده است. در همين دوره زماني همچنين بين 8 تا 11 هزار ساعت پرواز شناسايي و گشت زني نيز انجام شده است.
آمريكا هنوز مشخص نكرده است كه هواپيماهاي بدون سرنشين مستقر در پايگاه هاي عراق در اين كشور مي مانند و يا اين كه به پايگاه هاي ديگري منتقل مي شوند اما اطلاعات به دست آمده نشان مي دهد كه پايگاه اينجرليك تركيه مقصد بعدي ناوگان پهپادهاي آمريكايي است. سخنگوي پنتاگون در مصاحبه با اداره تحقيقات روزنامه نگاري مستقر در لندن فاش كرده است كه تركيه موافقت خود را با استقرار پهپادهاي آمريكا در پايگاه اينجرليك اين كشور اعلام كرده است. اگر اين خبر درست باشد ايالات متحده پهپادهاي خود را از پايگاه هاي كركوك، بعقوبه، بلد، تليل و الاسد در خاك عراق به پايگاه اينجرليك منتقل مي كند. تركيه هم اكنون در مورد مسائل مختلف سياسي و امنيتي همكاري بسيار نزديكي را با ايالات متحده دارد.
پاكستان
پاكستان در استراتژي كلان آمريكا در مبارزه با آنچه كه تروريسم خوانده مي شود جايگاه ويژه اي دارد و بيشترين حملات توسط هواپيماهاي بدون سرنشين آمريكا نيز به مناطق قبايلي وزيرستان در مرز بين پاكستان و افغانستان انجام شده است هر چند طبق اظهارات رسمي مقامات پاكستان شامل رئيس جمهور، نخست وزير و رئيس ستاد مشترك ارتش آنها بارها از آمريكا خواسته اند كه حملات هواپيماهاي بدون سرنشين را به خاك پاكستان متوقف كند ولي اسنادي كه توسط ويكي ليكس منتشر شده است نشان مي دهد كه مسئولان پاكستاني دست آمريكا را براي ارتكاب به هرگونه جنايتي بر ضد مردم اين كشور توسط اين هواپيماها بازگذاشته اند.
به دنبال كشته شدن 24 سرباز پاكستاني توسط هواپيماهاي ناتو در يك پايگاه مرزي متعلق به اين كشور در مرز با افغانستان، دولت اسلام آباد براي حفظ آبرو و كاستن از خشم افكار عمومي از واشنگتن خواست كه از پايگاه هوايي شمسي كه مهم ترين پايگاه هوايي پاكستان در منطقه بلوچستان است و كنترل آن از سال 2001 برعهده آمريكا است خارج شود. علي رغم اعلام خروج آمريكا از پايگاه هوايي شمسي كه محل استقرار بخش مهمي از پهپادهاي اين كشور است ولي ايالات متحده اعلام كرده است كه به حضور هواپيماهاي بدون سرنشين خود در اين كشور ادامه مي دهد.
اطلاعات اداره تحقيقات روزنامه نگاري لندن نشان مي دهد كه آمريكا حداقل پنج پايگاه نظامي ديگر را در پاكستان در اختيار دارد كه از آنها براي استقرار و انجام عمليات توسط ناوگان هواپيماهاي بدون سرنشين خود استفاده مي كند.
1- پايگاه شهباز: يكي از پايگاه هاي اصلي پهپادهاي متعلق به سيا. پايگاه شهباز در يعقوب آباد است كه آشيانه پهپادهاي شناسايي و گشت زني آمريكا است. آمريكا هنوز از اين مكان براي انجام عمليات خود بر ضد تروريست هاي ادعايي و در واقع بر ضد مردم بي گناه استفاده مي كند. در طول سيل ويرانگر پاكستان در پاييز 2010، «خشنود لشري» وزير بهداشت و سلامت پاكستان در يك اعتراض صريح اعلام كرد كه دولت اسلام آباد نمي تواند از فرودگاه پايگاه هوايي شهباز در يعقوب آباد براي انتقال غذا، دارو و كمك هاي انساني و انجام عمليات امدادرساني استفاده كند چرا كه كنترل اين پايگاه هوايي در اختيار نيروهاي آمريكايي قراردارد و آنها اجازه چنين كاري را به ما نمي دهند.
2- پايگاه هوايي چاكلالا: پايگاه نيروي هوايي پاكستان در نزديكي اسلام آباد كه ارتش آمريكا در آن حضور دائمي دارد. پنتاگون از اين پايگاه براي لجستيك نيروهاي خود استفاده مي كند و طبق گزارش ها بخشي از هواپيماهاي بدون سرنشين اين كشور در همين پايگاه قراردارند.
3- پايگاه كويته: پايگاه هوايي كويته عمليات لجستيك ارتش آمريكا را پشتيباني مي كند. اگر چه ظاهراً آمريكا در اين پايگاه هم اكنون حضور فيزيكي ندارد ولي پنتاگون هر وقت كه بخواهد از اين پايگاه مي تواند استفاده بكند.
4- پايگاه تربلا: پايگاه نيروهاي ويژه پاكستان بين راولپندي و پيشاور قراردارد كه علاوه بر استقرار هواپيماهاي بدون سرنشين محل استقرار هليكوپترهاي شنوك ارتش آمريكا نيز هست.
5- پايگاه نظامي پيشاور: ارتش آمريكا از اين پايگاه هوايي علاوه بر استقرار پهپادهاي خود براي لجستيك امكانات و تجهيزات به ساير مناطق پاكستان و افغانستان استفاده مي كند.
ايالات متحده عمليات پهپادهاي خود را در پاكستان و افغانستان از پايگاه هاي مختلفي انجام مي دهد و هر يك از اين پايگاه ها كه ذكر شد وظيفه و كاركرد به خصوصي در راهبرد پنتاگون و سيا براي انجام و مديريت عمليات ها برعهده دارد. طبق گزارش ها به دنبال فشار افكار عمومي پاكستان و به دنبال كشته شدن 24 سرباز پاكستاني، اسلام آباد با مقامات آمريكايي در زمينه آينده عمليات پهپادها در خاك پاكستان وارد مذاكره شده اند، پاكستان و آمريكا در اين مذاكرات توافق كرده اند كه عمليات هواپيماهاي بدون سرنشين د رخاك پاكستان ادامه پيدا بكند منتها با تضمين هاي محكم توسط آمريكا كه اين كشور بدون هماهنگي با پاكستان دست به انجام اين عمليات نزند.تكنولوژي ساخت هواپيماهاي بدون سرنشين ديري نمي گذرد كه در اختيار كشورها و گروه هاي غيردولتي دشمن و مخالف آمريكا نيز قرار مي گيرد و زمان زيادي نخواهد گذشت كه خاك و منافع آمريكا در سرتاسر جهان هدف هواپيماهاي بدون سرنشين ناشناس قرار خواهد گرفت.
منابع: واشنگتن پست، نيويورك تايمز، گاردين، رويترز