مسئولان ديدارهاي دانشجويي را زياد كنند

يك سؤال اين بود كه آيا جريان دانشجويي مي تواند آنجايي كه ايرادي به نظرش مي آيد، سؤال كند؟ پاسخ اين است كه بله، بايد سؤال كنيد.ايرادي ندارد كه سؤال كنيد؛ به شرط اينكه ... قضاوت نكنيد؛ اما سؤال كنيد. بهترين روش سؤال و پاسخ هم اين است كه مسئولين بيايند توي مجموعه هاي دانشجويي، من همين جا از مسئولين درخواست مي كنم كه ديدارهاي دانشجويي شان را زياد كنند. امروز بهترين قشرهاي كشور اينهايند؛ هم جوانند، هم با سوادند، هم تحصيلكرده اند، داراي فهمند. داراي انگيزه اند؛ مسئولين بروند شركت كنند. اين سؤالات مطرح بشود، احتمالاً پاسخ هاي قانع كننده اي هم خواهيد شنيد... به هرحال سطح سؤال، خوب است. مراقبت كنيد طرح سؤال را مخلوط نكنيد و اشتباه گرفته نشود با معارضه. آن چيزي كه من قبلها هم گفته ام، بارها هم گفته ام، الان هم مي گويم، اين است كه جريان دانشجويي يا جنبش دانشجويي يا هر چيز ديگر كه اسمش هست، تصور نكند كه وظيفه اش اين است كه با دستگاه متولي امر و متصدي اداره كشور معارضه كند؛ نه، اين خطاست؛ چه لزومي دارد؟ معارضه كردن كه كار هميشه درستي نيست، ممكن است يك جا درست باشد، يك جا درست نباشد.مهم اين است كه شما حرفتان را مطرح كنيد، استدلالتان را مطرح كنيد، پاسخ قانع كننده اي بخواهيد؛ مسئولين هم بايد پاسخ بدهند.
بيانات در ديدار دانشجويان
در يازدهمين روزماه رمضان 31/5/89

خطر انحراف كرسي هاي آزاد انديشي

محمدرضا زهرايي
اتفاق مباركي افتاده؛ يكي يكي، دانشگاه ها بنر مي زنند، تبليغات مي كنند، تشكل هاي دانشجويي مرتب جلسه مي گيرند، وزارت علوم مصاحبه مي كند، حتي خبر مي رسد برخي تشكل ها براي جلوگيري از فوت وقت تعطيلات عيد هم پيگيري مي كنند:تفكيك جنسيتي، روابط دختر و پسر، نماينده انقلابي،...
«... و من اينجا به شما توصيه كنم: رمز پيشرفت يك كشور، يعني آن محور اصلي براي اقتدار يك كشور، پيشرفت همراه با اقتدار، علم است. آماج بسياري از توطئه هاي امروزي كه عليه جمهوري اسلامي هست، علم و اهل علم و دانشجويان علم و محيط علمي است؛ اين را توجه داشته باشيد. نگذاريد اين تير طبق آن هدفگيري دشمن، به هدفي كه آنها گرفته اند، اصابت كند. كار علمي را نگذاريد متوقف بشود. از همه اين حرفهائي كه گفته شد، مهم تر، مسئله علم و تحقيق وپژوهش است. دنياي غرب ثروتش از ناحيه علم است، اقتدارش از ناحيه علم است، زورگويي اي كه امروز مي كند، به خاطر علمي است كه دارد ... از ناحيه علم به دست مي آيد. علم را اهميت بدهيد. ايني كه من سالهاست روي مسئله علم، تحقيق، پژوهش، پيشرفت، نوآوري، شكستن مرزهاي علمي موجود تكيه مي كنم، به خاطر اين است. بدون انواع دانش، اقتدار كشور امكان پذير نيست، دانش اقتدار مي آورد....» امام خامنه اي 6/8/.88
خودمان با دست خودمان سخنان آقا را تحريف مي كنيم، مسير حركت را تغيير مي دهيم. كلمات و جملات و اسم ها و اصطلاحات را خوب تكرار مي كنيم، ولي ماهيت كار را پايمال مي كنيم، آيا هدف حضرت آقا از كرسي هاي آزاد انديشي اين ها بود؟ مگر اين جلسات در دانشگاه ها قبلا نبود؟ مگر اين همه مناظره و تريبون آزاد وجود نداشت؟ چرا حضرتش مكرر درمكرر كرسي هاي آزاد انديشي را مطرح نمودند؟
«... عين همين قضيه در دانشگاه وجود دارد. بارها گفته ام، اين نهضت نرم افزاري كه من اين همه در ديدارهاي دانشگاهي بر روي آن تأكيد كردم، به همين معناست. ما بايد علم و فرهنگ را توليد نماييم و بايد كار اساسي كنيم. حكومت بايد به صورت آشكار از برخورد افكار به صورت سالم حمايت كند.
يكي از وظايف نظام جمهوري اسلامي، حمايت صريح از برخورد افكار به شكل سالم است. اين كار، ظرف و مجرا لازم دارد و اين مجزا بايستي به وسيله خود دوستان دانشگاهي و حوزوي در بخش هاي مختلف تنظيم شود. آنها بايد اين مجرا را درست كنند و امكان بدهند.
امروز متأسفانه فضا طوري است-چون اين كارها را نكرده ايم- كه اگر كسي بيايد نه لزوماً يك نظريه نو، بلكه يك بدعت، يك سنت شكني يا يك لگدكوبي به يك مرز را سر چوب كرده و بلند كند و هياهو راه بيندازد، مي تواند عده اي را به صورت عوام فريبانه دور خود جمع كند. مخالف او هم با همان روش با او برخورد مي كند و بنا مي كند به محكوم كردن او از يك موضع طرد و لعن. شايد اصل محكوم كردن درست باشد؛ اما خيلي از اوقات شيوه اش درست نيست. گاهي هم مي بينيم كه كارهاي خوبي در اين زمينه انجام مي شود. البته هر دو كار، غلط است؛ چون اگر آن نظريه يك نظريه نو است، اول بايد در يك مجمع تخصصي مطرح شود، هيئت منصفه مورد قبولي، علمي بودن آن را تأييد كند كه برپايه هاي علمي استوار است و مثلا حرافي و لفاظي و عوام فريبي و جنجال سازي نيست. اول بايد اين را مشخص كنند. بعد از آنكه معلوم شد ارزش علمي دارد، مورد نقادي قرارگيرد و حق و ناحق بودن. اشكال كردن بر موارد آن و تثبيت يا رد كردن پايه هايش آغاز شود. اين معنا در دانشگاهها در همه زمينه هاي علمي حتي علوم محض، علوم پايه، علوم طبيعي و علوم انساني جاري است و در زمينه هاي فرهنگي و اعتقادي و معارف و علوم حوزوي هم جاري است. اين كارها بايد بشود. حوزه و دانشگاه اين كارها را بايد بكنند...» امام خامنه اي 7/11/81
همه سخنان ايشان را بخصوص از سال 81 به امروز بازخواني كنيم؛ كرسي هاي آزاد انديشي، كرسي نظريه پردازي، جنبش نرم افزاري و توليد علم را دريك منظومه ملاحظه كنيم، مي بينيم قرار بوده كرسي آزاد انديشي مقدمه نظريه پردازي و توليد علم شود. وجنبش علمي با پتانسيل متراكم شده نوع جوان تقويت و سريان يابد.
قصد اين نداريم كه مناظره و تريبون آزاد و گفت وگو و نشست را تخطئه كنيم كه اين ها همه در قالب و جاي خود بسيار هم خوب است. ولي آنچه دردناك است مصادره عنوان كرسي هاي آزادانديشي، مصادره بار معنايي و راهبردي كرسي ها به سطحي ترين موضوعاتي است كه از هدف هاي طرح شده آن بكلي منحرف شده است .
حتي آنچه از سخنان معظم له و اهداف كرسي ها بيان شده برمي آيد اين كرسي ها با گفتمان سازي هم قابل انطباق نيست.
فرض بگيريم كه كرسي ها قرار نيست به توليد علم منتهي شود و هر موضوعي مي تواند دراين كرسي ها مورد بحث قرار گيرد مثلا روابط دختر و پسر آري يا نه؟ ولي مگر قبلا اين موضوعات مورد بحث و مناظره نبود؟ حتي موضوعي مثل رابطه با آمريكا آري يا نه؟ -كه در واقع فضاي گفتمان سازي است- وقتي اينها بوده ديگر چه ضرورتي داشت كه ايشان با نام كرسي ها مطرح كند و مكررا بيان شود و نسبت به برگزار نشدن آن شكل جنبش دانشجويي ملامت شود؟
نتيجه: هم شكل و هم موضوعات و محتواي موردنظر در كرسي ها ايني نبوده كه تا الان است و وقتي گفته مي شود كه حراف ها و رندان نتوانند مسلط شوند يعني نبايد در فضاي غيرعلمي باشد بگذاريد جور ديگري به موضوع بپردازيم:
دو ديدگاه درباره كرسي ها وجود دارد:
يك ديدگاه مي گويد: دراين كرسي ها هر موضوعي قابل طرح است فقط بايد در محيط آزاد باشد؛ چه آنهايي كه به توليد علم منجر مي شود چه آنهايي كه با هدف گفتمان سازي صورت مي گيرد و چه هر موضوع چالشي، مناسبتي و مبتلا به روز.
آنچه در اين ديدگاه برگزار مي شود با همان قالب تريبون آزاد است و يا مناظره و هركسي هرچه بخواهد دل تنگش بگويد. چنانچه اين قالب ها ساختارمند شوند مي شود اينكه: ميزبان مثلا در تريبون آزاد موضوع روابط دختر و پسر را مطرح مي كند و حالا يك مقدمه اي از طرح سؤال و يا نظراتي را مكتوب منتشر مي كنند و افراد با حضور ذهن قبلي حاضر مي شوند و يك مجري- كارشناس به خاطر اينكه بحث از مسيرش منحرف نشود تذكرات لازم را مي دهد.
معمولا دراين جلسات با هو و جنجال يا لفاظي هايي كه بر طبع اوليه جوان استوار است مسير به گونه اي طي مي شود كه نتيجه آن هرچند جمع بندي هم بشود نتيجه علمي نخواهد داشت و مورد توافق حضار قرار نخواهد گرفت نتيجه مثبت كار البته بالا رفتن اطلاعات خواهد بود. در اين موارد هيچ وقت به ريشه يابي عميق توجه نمي شود و نتيجتا منفعلانه است. اين البته در بهترين شكل است.
در موضوعاتي كه با هدف گفتمان سازي انجام مي شود قضيه و نتايجش متفاوت است. همانطور كه از اسمش پيداست ايجاد يك هژموني و سپهري است كه در آن فضا فكرها و گفتگوها شكل بگيرد مثلا طرح موضوع نماينده انقلابي در گفتمان انقلاب اسلامي با هدف گفتمان سازي است و درباره اش كلي بحث خواهد شد كه نماينده نبايد به كانون هاي قدرت و ثروت متصل باشد. اين بحث ها خيلي خوب است. اطلاع رساني است، بازيابي انديشه هاي راهبردي است كه فراموش شده و نهايتا براي همگرايي در موضوعات مختلف در گفتمان انقلاب اسلامي يا گفتمان عدالت. كه البته اين شكل از كار قبلا بوده و البته تداومش هم مطلوب و ضروري است ولي باز اينجا توليد علمي صورت نمي گيرد و درمان ريشه اي نخواهد بود.
از آسيب هاي مهمي كه در اين نوع نگاه به كرسي ها وجود دارد اين است كه جنبش دانشجويي ما به علت تنبلي مفرط، به همين موضوعات سنبل و بدون زحمت و يا نهايتا گفتمان سازي بسنده مي كند و هيچ گاه موضوعات اساسي كه توليد علم ثمره اش باشد و تحول در نظامات و ساختارهاي موجود پديد آورد مطرح نخواهند كرد؛ موضوعاتي كه نياز به مطالعات چند ساله، پژوهش و مقدمات علمي داشته باشد اصلا طرح نخواهد شد و البته دستگاه هاي مسئول به تسامح و زرنگ بازي گزارش هاي چند صفحه اي ارايه خواهند داد كه چند هزار كرسي آزادانديشي برگزار كرده ايم؟!
ديدگاه ديگر مي گويد: كرسي هاي آزادانديشي هم از جهت محتوي و هم شكلي و طرح موضوع بايد منجر به توليد علم شود و اعتقاد دارد كه كرسي هاي آزاد انديشي مقدمه كرسي هاي نظريه پردازي است و آغاز فرايند توليد علم. اين ديدگاه سختگيرانه و داراي مقدمات و داوري علمي است (علم نه به معني معرفت حسي و تجربي)
«موضوع»؛ عنصر حياتي
در كرسي ها
در اينجا آنچه اهميت دارد و بايد نگرانش بود موضوع است. موضوع بايد چالشي بنيادي در مشهورات و مقبولاتي باشد كه دنياي جديد به ما تحميل كرده. مشهوراتي كه باعث ناهنجاري هاي دنباله داري شده، موضوع مي تواند با سؤالات خود مولف و هدايت شونده آغاز كند و با پرورش آن فرضياتي متولد شوند. اين نوع سؤالات در يك شكل مي تواند يك نظريه علمي را به چالش بكشد يعني سؤال خود مولف مي تواند مثلا ماهيت پول را مورد هجوم سؤالات هدايت شونده قرار دهد و به اينجا برسد كه پول غيرسرمايه اي نمي تواند با تعريف پول در احكام اسلامي جمع شود.
يا در شكل ديگر مي تواند به توليد فرضيه از واقعيات موجود دست يابد. يعني از يك نمونه و يا چند نمونه عيني به توليد فرضيه دست يابد مثل آثار ادبي دفاع مقدس و انقلاب كه از آن مي توان مكتب ادبيات انقلاب اسلامي را طرح ريزي كرد. يا از نمونه عيني طرح عمليات ها در دفاع مقدس به نوعي از طرح جنگ در جنگهاي نامتقارن رسيد و از اين روش دفاع كرد.
تمناي حكم از دين
البته وقتي ما در ساحت معرفت وحياني مي خواهيم علم توليد كنيم بايد تمناي حكم در دستگاه اجتهادي فقه شيعي داشته باشيم. به عبارتي بايد موضوع سازي كنيم براي صدور حكم.
عصاره سفر ده روزه امام خامنه اي به قم يك درخواست بود و آن ورود حوزه علميه به نظريه پردازي و نظام سازي براي آينده و حال جمهوري اسلامي. اما آنچه امروز كه بيش از يك سال گذشته نمودار حركتي و تغييري نبوده است .
مطالبه هوشمندانه از علما
«كرسي هاي آزادانديشي» هوشمندانه مي تواند اين مطالبه را با روش علمي نخبگان حوزوي و دانشگاهي تحميل نمايد و چرخ هاي سنگين نظريه پردازي و كرسي هاي علمي را به حركت درآورد و سنگ هاي رخوت و جمود را بشكند. البته خود انتخاب و ساختن موضوع قابل سفارش نيست بايد جوان انقلاب اسلامي به اين دغدغه در فلان موضوع برسد تا بر خود فرض بداند كه درباره آن تلاش كند. بايد برايش مسئله شده باشد؛ به عنوان مبارزه به آن نگاه كند.
مطالعات بين رشته اي
معمولا اين گونه موضوعات نياز به مطالعات بين رشته اي دارد. رنسانس به اين سو روز به روز دانش تخصصي تر شده و رشته هايي جزئي تر از دانش هاي عام و كلي پديد آمده است و هرچه جلوتر مي رويم اين جزيي نگري و فاصله گرفتن از كليت ها بيشترشده اما براي توليد علم يا چالش با آنچه امروز به غلط پذيرفته شده نياز به مطالعات بين رشته اي وجود دارد مثلا در مسئله معماري مساجد اسلامي (آيا مسجد غيراسلامي هم داريم؟) شما نيازمند مطالعات تاريخ ابنيه، سازه، معماري و علوم اسلامي هستيد.
شناخت جريان هاي فكري عامل حركت
در كرسي ها مقدمه ايجاد انگيزه براي توليد مسئله و انتخاب، موضوع، شناخت جريان ها و مكاتب مختلف فكري و فرهنگي درون گفتمان انقلاب اسلامي است. شناخت جريان هاي فكري مي تواند ذهن هاي مسكوت و حيران در باب چگونگي برگزاري كرسي ها را پاسخگو باشد. مثل فرديدي ها، مرتضي آويني، تفكيكي ها، فرهنگستان علوم، كچويان، خسروپناه، و... البته روشن است كه جوان موضوع ساز ما نبايد در اين مكاتب متوقف شود، ولي شناخت اين مكاتب و احساس نزديكي با اين جريان ها و قرارگرفتن در آنها باعث ايجاد رقابت، جذابيت و حركت خواهدشد.
ضرورت كارگروهي
در كرسي ها آنچه دانشجو و طلبه ما را مي ترساند ترس از انگ بي سوادي و عدم اعتماد به نفس است. تجربه كار گروهي راه برون رفت از ترس است كه البته اگر ياران خوبي يافت شوند، در اين نوع كار ضرورت دارد.
بعضي دوستان از كرسي هايي مي گويند كه برگزارشده با اينكه موضوع علمي بوده ولي استقبال نشده. اين نوع كرسي ها به معناي واقعي كه در گفتار حضرت آقا منعكس شده نبوده، زيرا كه اگر موضوع و شكل طرح مناسب باشد خودش جريان ساز خواهدشد و دنباله دار. چنان كه وقتي دكتر كچويان در يك جايي مرگ جامعه شناسي را مطرح نمود كل فضاي علمي كشور را تحت الشعاع قرار داد و هنوز ادامه دارد.
همچنين برخي ديگر مطرح مي كنند كه وظيفه دانشجويي نظارت بر دستگاههاست كه از آرمان هاي انقلاب اسلامي منحرف نشوند كه البته سخن بسيار درستي است ولي تا كي مي شود يقه وزيري را بگيريم كه در يك نظام بانكي سرمايه داري وزارت مي كند؟ كي مي خواهيم ريشه اي همه معضلات نظام را حل كنيم؟ باب كرسي ها باب مناسبي است كه امام فرزانه ما مرتب پيگيرآنند. وقتي كهنسالانمان تكرار را و ترجمه بافته ها را ترجيح مي دهند لبيك جوانان است كه اين جبهه را مي تواند نگه دارد...

مخبر دزفولي خبر داد:حمايت شوراي عالي انقلاب فرهنگي از پايان نامه هايي با موضوع حمايت از توليد ملي

دبير شوراي عالي انقلاب فرهنگي خبر از آمادگي اين شورا براي استفاده از ظرفيت هاي نخبگاني و دانشگاهي كشور براي تحقق شعار سال و حمايت از پايان نامه هاي دانشجويان تحصيلات تكميلي در اين زمينه داد.
مخبر دزفولي از آمادگي شوراي عالي انقلاب فرهنگي براي استفاده از ظرفيت هاي نخبگاني و دانشگاهي كشور براي تحقق شعار سال خبر داد و گفت: پايان نامه هاي دانشجويان تحصيلات تكميلي در اين زمينه توسط شوراي عالي انقلاب فرهنگي مورد حمايت و پشتيباني مادي و معنوي قرار خواهد گرفت.

افتخارمان اجراي احكام اسلامي در دانشگاه هاست تحول در علوم انساني بايد تبلور بيروني داشته باشد

وزير علوم با بيان اينكه تحول در علوم انساني بايد تبلور بيروني داشته باشد، گفت: اگر هزار جلسه برگزار كنيم اما تبلور بيروني نداشته باشد، انگار اتفاقي نيفتاده است.
كامران دانشجو وزير علوم، تحقيقات و فناوري در ديدار با رؤساي دانشگاه ها و اعضاي هيئت رئيسه دانشگاه هاي استان هرمزگان با اشاره به تلاش براي اسلامي كردن علوم انساني گفت: خواهش بنده از شوراي تحول علوم انساني اين است كه سريع تر عمل كند.
وي اضافه كرد: اينكه ما مثلا 50 جلسه داشته باشيم و يك اپسيلون خروجي هم نداشته باشد براي ما مطلوب نيست.
دانشجو با بيان اينكه از راه علوم غربي پايه هاي اعتقادي دانشجويان ما را سست مي كنند، خاطرنشان كرد: از طريق اين علوم تفكرات مادي را به دانشجويان القا مي كنند و همين باعث مي شود اخلاق در جامعه از بين برود؛ در واقع آنها با علوم غربي ابتدا پايه هاي اعتقادي را سست مي كنند، بعد اخلاق را از بين مي برند و در انتها بايسته هاي خود را جايگزينش مي كنند.
وزير علوم اضافه كرد: اعتقاد ما اين است كه بايستي علوم انساني به دليل جهت دهنده بودن مورد توجه قرار گيرد بدين جهت ما چند سالي است كه اين موضوع را در دستور كار خود قرار داده ايم.
وزير علوم تصريح كرد: «اگر ما امروز بتوانيم حتي 5 درصد علوم انساني را تغيير دهيم اين اقدام مثبتي است. در گام بعدي مي توان مابقي را نيز اصلاح كرد تا آقايي نگويد 3 سطر هم نداشتيم، همان آقايي كه مي گفت مگر علوم انساني اسلامي هم داريم.» وي مباني علوم انساني مادي را با علوم انساني اسلامي متضاد توصيف كرد و گفت: اعتقاد ما اين است كه اگر بتوان 5 درصد را هم تغيير داد بايد اين اقدام انجام شود. دانشجو اضافه كرد: برخي ها منتظرند تا ما بگوييم دانشگاه اسلامي، آن وقت آنها بپرسند كه دانشگاه اسلامي يا غيراسلامي چيست؟ يا اصلا ما دانشگاه اسلامي داريم؟ كه ما در پاسخ به اين سؤالات اعلام مي كنيم كه دانشگاه اسلامي با غيراسلامي متفاوت است.
وزير علوم ادامه داد: اگر ما هزار دانشگاه درست كنيم و در آنها انديشه غرب را تدريس كنيم همين افراد نه تنها مخالفتي نداشته بلكه تشويق هم مي كنند اما اگر بخواهيم اسلام را ترويج كنيم انتقاداتي را مطرح مي كنند.
وزير علوم با بيان اينكه تحول در علوم انساني بايد تبلور بيروني هم داشته باشد، خاطرنشان كرد: اگر هزار جلسه هم برگزار كنيم اما تبلور بيروني نداشته باشد انگار اتفاقي نيفتاده است. دانشجو بر اين نكته تاكيد كرد كه دانشگاه ها بايد الگوي كفر به طاغوت باشد .وي بر لزوم اصلاح دانشگاه ها تاكيد كرد و افزود: اگر دانشگاه ها اصلاح شود جامعه اصلاح مي شود.
وزير علوم اضافه كرد: ما با افتخار مي گوييم كه احكام اسلامي بايد در دانشگاه هاي كشور بيش از پيش جاري و ساري شود و مردم و مراجع هم همين را از ما مي خواهند.