نگاهي به فرهنگ سازي حجاب اسلامي در جامعه ( بخش نخست)
برازندگي پوشش بانوي ايراني با طراحي سنتي

گاليا توانگر
حجاب هم جسم دارد، هم جان و هم روح. جسم حجاب همان صورت ظاهري آن است: مقنعه، روسري، چادر و... جان آن تأثيرات مثبتي است كه در جامعه برمي انگيزد و گواه پويايي و زنده بودنش مي شود. اما روح حجاب كه تضمين كننده بقاي آن است، به معناي حجاب برمي گردد. كسي كه معناي حجاب را به خوبي درك كند، ديگر از جسم حجاب جدا نخواهد شد.
معناي حجاب را بايد با باطن حقيقت جو درك كرد، به گونه اي كه جزئي از باورهاي قلبي فرد شود.
حجاب رمز اسم ستار است و با مراتب تكامل عالم ارتباط تنگاتنگي دارد. چنين به نظر مي رسد كه وقتي زن مسلماني با حجاب خود در حركت است، در مركز عالم حركت مي كند و به محور عالم متصل است، زيرا او متذكر حقايقي است كه به حق متصلند.
حجاب نه تنها آدمي را بلكه كل زيبايي ها را به خضوع كشانده و از خواب غفلت بيدار مي كند. اين اوج زيبايي معنوي از طريق زن محجبه و دين دار در هستي تجلي پيدا كرده و همه را تسليم فرمان حق مي سازد.
هميشه توصيف زن مسلمان با حجاب توصيف مرواريد در صدف بوده است. اين تشبيه اگر چه بارها و بارها تكرار شده، ولي هرگز از زيبايي آن كاسته نشده است.
به راستي كه گوهر عفاف در سايه حجاب مي درخشد و مرواريد وجود زن در صدف پوشش محفوظ خواهد ماند. اين همان واقعيتي است كه رفته رفته حتي ساكنان كشورهاي غربي نيز به آن ايمان مي آورند و بدشان هم نمي آيد با وجود اين كه مسلمان هم نيستند، از پوشش اسلامي بهره مند شوند. خيلي از بانوان تازه مسلمان كشورهاي اروپايي قبل از مشرف شدن به دين مبين اسلام، پوشش اسلامي را برمي گزينند، چه بسا آرامش و امنيتي كه در پس حجاب به دست مي آورند، ايشان را به دامن اسلام بيشتر و بيشتر سوق مي دهد.
جهان امروز جهان آگاهي و پذيرش حقيقت است. برخلاف اين كه سردمداران غربي همه تلاش شان را به كار گرفته اند كه نداي حقيقت به گوش مردمان تحت سلطه شان نرسد، ولي دنيا هر روز نسبت به حقايق بيدار و بيدارتري مي شود.
شناخت حقيقي جايگاه زن در نظام هستي
براي حكيم هر چيز عريان و آشكار كه هر كس را توان ديدن آن است، ناچيز و بي اهميت جلوه مي كند. در يك معناي لطيف حتي مي توان گفت؛ حكيم يا همان كاشف، از عرياني مكشوف چندان خرسند نيست.
آمنه حق پرست، كارشناس تاريخ اسلام و فلسفه اسلامي برايمان در باب مقايسه رابطه كاشف و اسرار با رابطه بين مرد و زن مي گويد: «براي كاشف آن جا كه رازي در كار نباشد، كاري وجود ندارد. مرد نيز در مقام جوينده حقيقت زني را دوست دارد و مي پسندد كه خود با زحمت فراوان توانسته زيبايي هاي ظاهري و باطني اش را كشف كند. اين كاشف وقتي همسر خود را شناخت، درصدد اين برمي آيد كه ادراك هاي خود را از ديد نامحرمان بپوشاند. از اين خصلت مرد به غيرت تعبير مي شود.
اما زني كه به راحتي اجازه مي دهد كشف شود، براي مردان جاذبه اي نخواهد داشت و وجود او را جدي نمي گيرند چه بسا بازيچه بوالهوسي هاي نامحرمان واقع شود.»
اين كارشناس تاريخ اسلام با اشاره به اين كه در كتاب هاي تاريخي مورخيني چون ويل دورانت از حجاب سخت زنان يهود و بعضا مسيح سخناني به ميان آمده است، مي گويد: «اسلام حجاب را براي زنان متناسب با شئونات شان با تعديل و نظم مناسب و به دور از افراط و تفريط، سهل انگاري مضر يا سختگيري بي مورد به جامعه بشري ارزاني داشته است. با اندكي تدبر در آيات قرآن كريم، فلسفه حجاب را به گونه اي صريح مي توان احترام و نگه داشتن حرمت زن دانست.
كسي كه به عظمت حجاب پي ببرد مي فهمد بي حجابي و بدحجابي ثمره عدم معرفت و شناخت حقيقي جايگاه زن در نظام هستي است.»
وي به مؤكدات درج شده در وصيت نامه شهداي دفاع مقدس اشاره كرده و مي گويد: «در بررسي 53 هزار وصيت نامه شهداي جنگ تحميلي، 8681 وصيت نامه وجود دارد كه در آن صراحتا كلمه حجاب به كار رفته است. اين جست وجو به اهميت حفظ حجاب از نگاه تاريخ سازان اسلامي و ادامه دهندگان مكتب امام حسين(ع) اشاره دارد.»
حق پرست كه خود در محيط دانشگاهي رفت و آمد دارد، گله مندانه مي گويد: «حجاب براي زن ايراني يك هويت است، اما متأسفانه برخي جوانان در دانشگاه ها با داشتن پيشينه تاريخي اسلامي 1400 ساله راهي را درپيش گرفته اند و الگوهايي را براي ورود به جامعه و جلب توجه انتخاب كرده اند كه تاريخ مصرف سازندگان و طراحان آن گذشته است.»
آغاز توليد سنتي پوشاك بانوان
براي طراحي جسم حجاب كه همان شكل ظاهري حجاب است، در سال هاي اخير بي شمار صاحب نظر و طراح برجسته كشورمان فعاليت داشته اند. اتفاقا همگي آنها هم در مورد الهام گيري از لباس هاي سنتي ايراني و بومي كشورمان وفاق دارند. اما اين كه چطور مي توان طرح هاي برگرفته از لباس هاي بومي را با كاركرد امروزي عجين كرده و از آن سو سليقه مشتري را هم تأمين كرد، ابهام بزرگي است كه هنوز به طور شفاف پاسخ داده نشده است. پس از سال ها برگزاري نمايشگاه هاي مد لباس اسلامي و داعيه طراحي بومي داشتن ، تنها امسال در بازار صنف مانتوفروشي ها شاهد حركت رو به جلويي بوديم.
عليرضا زمرديان كه 16 سال است در اين صنف فعاليت مي كند، برايمان با رضايت خاطر مي گويد: «تنها سالي كه بهترين سال كاري مان بود، امسال است. از عيد سال جاري مدل هاي سنتي باب شدند و خوشبختانه همه هم بر سر مدل هاي سنتي رضايت خاطر دارند. مانتوهاي بلند با حاشيه هاي سنتي هم نظر مشتري را جلب كرده اند و هم دغدغه هاي مسئولان فرهنگي كشور را تخفيف داده اند.»
وي در پاسخ به اين سؤال كه مدل ها و طرح هاي ترك و چين (وارداتي) در بازار چه جايگاهي دارند؟ مي گويد: «الان واردكنندگاني كه مانتو از كشورهايي چون تركيه وارد مي كرده اند، دچار مشكل شده اند. يكي به اين دليل كه امسال سنتي مد شده و ديگر مدل هاي وارداتي درنظر مشتري به روز نيستند و دومين دليلش اين است كه تا واردكننده بخواهد پس از گذشت چندماه يك مدل رنگ و طرح را وارد كند، فصل تمام شده و در داخل كشور درست عكس آن مدل، رنگ و طرح باب شده است. فروشنده ها براي اين كه به روز باشند، ناگزيرند كار توليد داخل را ارجحيت دهند.»
اين مانتوفروش به هزينه هاي بالاي خرج كار در توليد اشاره كرده و مي گويد: «علاوه بر كمبود خياط و پارچه خرج كار هم بالاست. منظور از خرج كار اين است كه هزينه دكمه، زيپ، حاشيه و... نيز به شدت بالاست. همه اين چالش ها به كيفيت توليد داخل ضربه مي زند. حالا كه كليد سليقه سنتي زده شده، چرا از همين ابتداي كار كليد توليد با كيفيت سنتي را نزنيم؟»
چرخش چرخ سرمايه داري با فروش شرافت زنانه
امروزه در جهان نوعي تقدس زدايي از نمادها آغاز شده است، لذا نمادهاي مقدس ديرين را همه مي بينند، اما نمي دانند به چه مفهومي است، ارزيابي كمي و تسلط دور اقتصادي جاي كيفيت ها را گرفته است.
اومانيسم غربي به خيال خود سعي كرده كه با انكار خدا همه چيز را حل كند، تا بشر خالي از اعتقاد، خود را به جاي خدا بگيرد، اما تجلي خود بدون اتصال به خدا يعني هيچ و پوچ شدن. تاكنون تمامي مكاتب نتوانسته اند با انكار خدا، خلأ و نياز اصلي انسان را پاسخ گويند. در اسلام فناي خود عين بقاست، زيرا همه چيز اوست، درحالي كه در غرب فناي خود برابر با هيچ و پوچ شدن است، بنابراين غرب نه نمادهاي معناداري كه متعلق به عالم باطن است را مي فهمد، نه مي خواهد يا مي تواند كيفيت را بر كميت سلطه دهد. درحالي كه حجاب آن نشان الهي است كه براساس رأي قانونگذار هستي شكل گرفته و لباس خليفه الهي است كه از مرز ماديات مي گذرد. روشن است كه شهروندان كشورهاي غيراسلامي كه برداشتي از معنويت و كيفيت زندگي ندارند، نمي توانند آن را درك كنند.
آزيتا مهدي زاده يك دانشجوي محجبه در گروه علوم انساني برايمان مي گويد: «ريشه هاي حجاب را بايد در جامعه هاي توحيدي جست وجو كرد. حجاب براي زنان دربر دارنده و حفظ كننده شخصيت زن و راهكاري براي ورود بي دغدغه و بي خطر او در جامعه است.
اما با رشد مكاتب مختلف كه بيشتر زاييده تفكرات مادي و انسان محور غربي بود، اين مسئله تا حدي به چالش و انحراف كشيده شد و از حجاب به معناي محدوديت و مهجوريت نام بردند. پس در تقابلي خصمانه با فلسفه وجودي زن و لزوم حفظ حريم هاي زنانه به مبارزه با اين موضوع پرداختند كه متأسفانه ره به تركستان داشته اند.»
اين دانشجو به استفاده تجاري از جسم زن در جوامع لائيك و سرمايه داري اشاره كرده و مي گويد: «گاه در اخبار مي بينيم كه دختران نوجوان زير بيست سال در دست غول هاي مدسازي جهان به شكل جديدي از برده داري نوين معاوضه مي شوند.»
سرمايه داران دنياي مد به فكر سودهاي كلان خود و فروش كالاهايشان به واسطه جاذبه جسمي زنانه هستند. زناني كه در اين دور مي افتند، طعمه هايي هستند كه به كام اژدهاي زندگي بدون خدا و انسانيت فرستاده مي شوند. چرخ هاي سرمايه داري با خون قربانيان اين چنيني مي چرخد.
زنان دنياي مد چون از سنين پايين وارد اين بازي وحشتناك مي شوند، وقتي در يك برهه زماني به خود مي آيند، مي بينند همه چيز خود را از شرافت و ناموس گرفته تا سلامت جسماني شان را باخته اند. روشن است كه خيلي زود به ورطه پوچ گرايي افتاده و به فكر خودكشي مي افتند. از اين روست كه بارها و بارها در اخبار خبر خودكشي مدل ها، هنرپيشه ها و خوانندگان غربي را مي شنويم و مي خوانيم.
شرايط خريد توليد داخل را سهل تر كنيم
اگر بخواهيم در وادي اشاعه فرهنگ حجاب فاطمي به موفقيت هاي بزرگي دست پيدا كنيم، ناگزيريم براي جسم و روح حجاب سرمايه گذاري داشته باشيم. پوشش توليد داخل، با كيفيت و به قيمت مناسب برازنده بانوي مسلمان ايراني است. اما متأسفانه اين روزها شاهديم كه قيمت اشكال مختلف چادر و مانتو در كلان شهري چون تهران به صورت منطقه اي ارائه مي شود.
سوسن برزگر يك مشتري در يكي از مراكز خريد مانتو مي گويد: «اين روزها دائماً در مانتو فروشي هاي مخلتف قيمت مي گيرم. چون همسرم كارگر است، نمي توانيم براي پوشاك خيلي سنگين هزينه كنيم. يك مدل مانتو از يك دوخت مشابه و يك جنس پارچه را در سه نقطه شهر قيمت گرفته ام. حول و حوش امامزاده حسن(ع) قيمت ها بالاتر از 50هزار تومان نمي روند. در ميدان هفت تير كه تقريباً همه نوع مدلي مطابق با هر سليقه اي پيدا مي شود، قيمت ها بين 50 تا 80هزار تومان در نوسان است. در ميدان تجريش گاه همين مدل به 100هزار تومان هم مي رسد. حتي يكي از دوستانم از فروش مانتو 240هزار توماني در منطقه الهيه خبر داد. با اين اوصاف اگر بخواهيم كار با كيفيت داخلي بخريم وسعمان نمي رسد. بنابراين مجبوريم جنس بي كيفيت و بي هويت وارداتي را انتخاب كنيم. از مسئولان مي خواهيم كه از حركت هايي كه به ارائه حجاب اسلامي و ايراني با كيفيت بالا و قيمت ارزان مشغولند، كمك كرده و حمايت هاي ويژه اي داشته باشند.»
گزارش روز