|
برنامه هاي توسعه ورزش همگاني در تابستان امسال چگونه اند؟ (بخش نخست)
دويدن در بوستان هاي شهر با كتاني هاي ورزشي
گاليا توانگر
تابستان كه مي شود خورشيد دامن گرمش را بر سر زمين پهن كرده و انوار طلايي اش از
لابه لاي سرشاخه هاي درختان پارك رقص نور مي آفرينند.
دراين روزهاي زيبا به ويژه ساعات اوليه روز يا در بعداز ظهرهايي كه خورشيد مهربان
تر و لطيف تر مي تابد هر شهروندي هوس دقايقي دويدن در قلب طبيعت را با خود دارد. به
قول سيدمحمد آقامير رئيس سازمان ورزش شهرداري تهران بايد آمد و ديد كه در مناطق
پايين شهر تهران اين روزها به مدد برنامه هاي ورزش همگاني چه شوري برپاست.
اين مسئول مي گفت: «بچه هاي كوچكي را ديدم كه با دمپايي پلاستيكي يا كتاني هاي پاره
شده، لبخند به لب آمده بودند كه بدوند. ما مي خواهيم براي اين قشر فرصت دويدن و
ورزش كردن ايجاد كنيم. لبخند آنها را كه مي بينيم در راهي كه پيش گرفته ايم مصمم تر
مي شويم.»
اين روزها جشنواره هاي ورزشي بوستان هاي تهران كه با هدف ترويج ورزش همگاني و
پركردن اوقات فراغت خانواده ها طراحي شده اند، فرصتي مهيا كرده كه همه اهالي
خانواده از هر سني با هم به پارك بيايند و در يك فضاي امن شادي هاي شيرين تابستان
را در سايه برنامه هاي ورزشي تجربه كنند.
ساده ترين تعريف اين است كه ورزش همگاني پرداختن عامه مردم به ورزش حتي در زماني
كوتاه با توجه به امكانات موجود و شرايط افراد است. دراين راستا وظيفه اصلي سازمان
تربيت بدني و نهادهاي ذي ربط دعوت از مردم براي ورزش هاي همگاني مانند پياده روي،
دوچرخه سواري، كوهپيمايي، دوهاي عمومي و ورزش هاي بومي و محلي است. نگاهي به تأثير
ورزش بر سلامتي جسماني و رواني و ميزان مشاركت مردم در ديگر كشورها نشان از اهميت
آن در زندگي دارد.
بسياري از مردم به امر ورزش علاقه مندند و تصميم دارند به ورزش بپردازند، ولي رشته
هاي مختلف ورزشي و قوانين و مقررات حاكم بر آن، زندگي ماشيني امروز و كم بودن اوقات
فراغت و هزينه هاي بالا همه و همه دست به دست هم داده اند تا مردم از فعاليت هاي
ورزشي دور شوند. سازمان ورزش شهرداري كه درحال حاضر متولي اصلي ورزش همگاني در
كلانشهري چون تهران محسوب مي شود، با شعار «ورزش براي همه» سعي در نزديك كردن مردم
به ورزش دارد به طوري كه معتقد است با توجه به سليقه و علاقه مردم هركس، هركجا، هر
وقت با هر بودجه اي بتواند ورزش كند. يعني مردم با كمترين امكانات و هزينه به سمت
ورزش روي بياورند و دراين راه در تلاش است با همكاري ساير سازمان ها از جمله صدا و
سيما، وزارت كشور، آموزش و پرورش و... بستري مناسب براي ورزش آماده كند.
اهميت ورزش محله اي و عمومي
در كلان شهرها
ورزش همگاني را مي توان به ورزش خانگي، محله اي (Local community) و ورزش كار
(اداري) تقسيم كرد.
از سوي ديگر ورزش همگاني را مي توان با عناوين ورزش عمومي (public)، ورزش خصوصي
(private organization) و ورزش شغلي (occupation) نام برد.
درحال حاضر اكثر برنامه هاي ورزش همگاني معطوف به ورزش عمومي و محله اي است.
ورزش همگاني به عنوان يكي از زير مجموعه ها در مبحث رفاه اجتماعي به معني تضمين عدم
هرگونه محدوديت براساس جنس، سن، طبقه اجتماعي و وضعيت اقتصادي در جامعه و برخورداري
همه افراد از حق شركت آزادانه در فعاليت هاي ورزشي مطرح است. واژه ورزش همگاني
درسال 1975 ميلادي در اروپا معرفي و پس از آن در نقاط ديگر مورد استفاده قرار گرفت.
اين اصطلاح در برگيرنده يك مفهوم اصلي است و آن اين كه به دليل سودمندي فراوان
فعاليت هاي ورزشي براي بدن و روح، تشويق و تاكيد بر شركت همه اعضاي يك جامعه در
فعاليت هاي ورزشي ضروري است. ورزش همگاني (sportforall) در بسياري از كشورها و با
شعارهاي مختلف به دنبال ارتقاي فعاليت هاي ورزشي مردم است. شعارها در كشورهاي مختلف
از اين قرارند: در آمريكا جنبش تناسب اندام، در شوروي سابق جنبش توسعه آتي ورزش
همگاني، استراليا زندگي در ورزش تجلي مي يابد، نروژ آراستگي، ژاپن جنبش پرورش
استقامت بدن، چين جنبش ارتقاي سلامت جسمي همه ملت و در كره جنوبي جنبش ورزش روزانه
رواج دارد.
درسال 1387 در ايران شهرداري تهران به عنوان يكي از مهم ترين دستگاه هايي كه در
كلانشهر تهران به امر ورزش همگاني مي پردازد، معرفي شد.
داوود آذرنوش، معاون تفريحات ورزشي سازمان شهرداري تهران ورزش همگاني را اين گونه
تعريف مي كند: «هر حركتي كه انسان را وادار به تحرك بيشتر كند و نهايتا به افزايش
ميزان سلامتي فرد بينجامد. دراين ورزش قهرماني هدف نيست، اگرچه قهرمانان هم مي
توانند و بايد با ورزش همگاني عجين باشند. اين قبيل حركت ها به صورت دسته جمعي صورت
مي گيرند نظير كوهپيمايي جمعي، دو جمعي، نرمش هاي دست جمعي و...»
اين مسئول با تلنگري به مشكلات وسيع شهر تهران در مورد ترافيك، استرس هاي كاري، كم
بودن فرصت ها براي تحرك و ورزش و... توسعه ورزش همگاني را يكي از ضرورت هاي امروز
كلانشهرها دانسته و مي گويد: «اگر ورزش همگاني را به متن اصلي نكشانيم، همان طور كه
متخصصين پزشكي دائما هشدار مي دهند، بايد در آينده نه چندان دور شاهد افزايش آماري
به طرز باورنكردني در شاخه بيماري هاي قلبي- عروقي و نيز بيماري هاي رواني از جمله
انواع افسردگي ها باشيم.توسعه ورزش همگاني سلامت جامعه ما را تضمين خواهد كرد.»
آذرنوش اولويت اول را به فرهنگ سازي مي دهد و مي گويد: «متأسفانه هنوز مردم ما به
اين نياز نرسيده اند كه صبح ها يا بعدازظهرها به پارك بروند و همه اعضاي خانواده
ضمن استفاده از فضاي سبز در محيطي سالم به ورزش هاي همگاني بپردازند. معمولا در
خانه منتظر مي نشينند كه استخر نزديك منزلشان ساخته شود و تازه آن زمان براي ثبت
نام در يك رشته ورزشي آن هم به صورت مقطعي اقدام كنند.
بايد به مدد فرهنگ سازي اين نياز در آحاد مردم نهادينه شود تا به طور جدي ورزش
همگاني در برنامه خانواده ها بگنجد.»
برگزاري جشنواره فرهنگي و ورزشي زيرسايه درختان پارك
خيلي از اهالي محله هاي مختلف شهر هستند كه هيچ اطلاعي از چگونگي برنامه هاي ارائه
شده ورزشي توسط شهرداري ها و ساير نهادهاي ذي ربط ندارند.
يكي از شاخه هايي كه براي توسعه ورزش همگاني بايد روي آن زوم كرد و تقويت شود، مبحث
اطلاع رساني منسجم، دقيق و به موقع است.
وقتي به مدد فرهنگ سازي نياز به ورزش در مردم نهادينه شد، مردم خودشان براساس اين
نياز مطالبه گر مي شوند و از سراي محله ها، شهرداري هاي منطقه يا خانه ورزش كه به
تازگي در هر محله راه اندازي شده، ليست برنامه ها را جست وجو مي كنند. بنابراين
فرهنگ سازي، اطلاع رساني و تربيت مردم براي مطالبه گري امكانات ورزش حلقه هاي به هم
پيوسته توسعه ورزش همگاني محسوب مي شوند.
آذرنوش، معاون تفريحات ورزشي سازمان شهرداري تهران ضمن بيان اين مطلب كه سازمان
ورزش شهرداري تهران مسئوليت حفظ سلامت و تندرستي شهروندان تهراني را برعهده دارد،
مي گويد: «در باب توسعه زيرساخت ها 1600 مورد ست وسايل ورزشي و بدن سازي در مراكز
عمومي تفريحي، بوستان ها و پارك ها نصب شده است.
در مورد احداث سالن هاي ورزشي، استخر و... نيز بايد بگوييم كه تاكنون 60 مجموعه
ورزشي مختص خانم ها در شهر تهران راه اندازي كرده ايم. الآن شهر تهران داراي محيط
هاي امن ورزشي براي بانوان در بوستان هاي مختص زنان است. براي مثال بوستان مادر
ويژه بانوان محيطي است كه تمامي پرسنل آن حتي باغبانان زن هستند.
استخرهاي دوقلو ابتكار جالب ديگري است كه كل اعضاي خانواده به اتفاق هم مي توانند
در يك زمان در استخرهاي جداگانه شنا كنند . دراين دو استخر جانبي مجزا كه يكي مختص
خانم ها و ديگري مختص آقايان همسران و فرزندان آنهاست ، همه مي توانند در يك زمان
به دو استخر بروند و از امكانات استخرهاي دوقلو بهره مند شوند.»
معاون تفريحات ورزشي سازمان شهرداري تهران در باب برنامه ريزي هاي جديد ورزشي علاوه
بر توسعه زيرساخت ها مي گويد: «كار متفاوت ديگري كه امسال تابستان در بوستان هاي
شهر تهران صورت مي گيرد، برگزاري جشنواره فرهنگي و ورزشي به مدت يك ماه از اول
تيرماه تا پايان تيرماه است. در اين جشنواره شهروندان مي توانند در 70 رشته ورزشي-
تفريحي به صورت رايگان به فعاليت بپردازند و اوقات مفرح و خوشي را به همراه خانواده
خود در جشنواره داشته باشند. ارائه مشاوره هاي سلامت و ويزيت رايگان شهروندان،
آموزش هاي ترافيك و راهنمايي و رانندگي به كودكان، مشاوره هاي مذهبي و پاسخگويي به
شبهات و برگزاري جشن در ايام شعبانيه و برپايي غرفه صنايع دستي ساكنين محلات از
ديگر برنامه هاي اين جشنواره در سطح مناطق است.»
مسئولان فرهنگي معتقدند هرگاه برنامه هاي ورزشي و مذهبي با هم ادغام شده اند، در
جذب نوجوانان و جوانان موفق تر بوده ايم. براي مثال مساجدي كه برنامه هايشان رويكرد
ورزشي نيز داشته است به خصوص در ايام تابستان در امر جذب جوانان و نوجوانان موفق تر
عمل كرده اند. لذا در جشنواره فرهنگي ورزشي تيرماه سال جاري نيز چنين رويكردي يعني
ادغام برنامه هاي ورزشي و مذهبي مدنظر قرار گرفته است. در اين جشنواره براي همه
گروه هاي سني برنامه هاي متنوعي ارائه مي شود و در كنار همه برنامه ها مسابقات بومي
و محله اي را داريم.
از افطار تا سحر تداوم برنامه هاي ورزشي
جشنواره فرهنگي ورزشي تيرماه سال جاري با 70 رشته ورزشي، 30 تا 40 غرفه فرهنگي،
مذهبي، مشاوره سلامت و ارائه صنايع دستي هر هفته در يك بوستان از مناطق اعلام شده
فعاليت دارد. در هفته اول تيرماه جشنواره در پارك لاله منطقه 6 كليد خورد و همزمان
با پارك لاله، پارك نياوران منطقه يك، پارك سرخه حصار منطقه 13، پارك نرگس مشتركا
بين منطقه 18 و 21 شاهد برگزاري اين برنامه ها بودند.
هفته دوم از 8 تا 14 تيرماه منطقه 3 پارك ملت، منطقه 8 پارك فدك، منطقه 11 پارك
رازي، منطقه 14 پارك سميه، منطقه 15 پارك خليج فارس، منطقه 20 پارك جانبازان و
منطقه 22 پارك جوانمردان ايران برگزاركننده جشنواره بودند.
هفته سوم از 14 تا 21 تيرماه در مناطق 19 پارك ولايت، 12 پارك شهر، 17 پارك بهاران،
9 پارك المهدي، 5 جوانمردان ايران (اين پارك در دو منطقه 5 و 22 مشترك است) و منطقه
4 پارك پليس جشنواره ادامه پيدا مي كند.
از 22 تا 28 تيرماه جشنواره در مناطق 7 باغ موزه قصر و بوستان قائم، 2 پارك طرشتي،
10 پارك تهراني و 16 پارك بعثت به كار خود پايان مي دهد.
سيدمحمد آقامير، رئيس سازمان ورزش شهرداري تهران در پاسخ به اين سؤال كه چرا
جشنواره تنها يك ماه ادامه دارد و خيلي سريع پايان مي پذيرد، مي گويد: «چون در
مردادماه امسال ماه مبارك رمضان را داريم، اختتاميه جشنواره پايان تيرماه برگزار مي
شود، اما اين موضوع به اين معنا نيست كه در ماه مبارك رمضان ورزش را كاملا تعطيل
كرده باشيم. در ماه مبارك رمضان طوري برنامه ريزي شده كه يك ساعت قبل افطار تا يك
ساعت قبل از اذان صبح مجموعه هاي ورزشي در اختيار خانواده ها باشند. تعرفه هاي
استفاده از امكانات ورزشي علي رغم برداشته شدن يارانه همانند سال پيش است و اگر
خانواده ها افزايش قيمتي را مشاهده كردند مي توانند از طريق شماره تلفن 1888 اطلاع
دهند تا رسيدگي شود. تاكنون علاوه بر خانواده ها 3400 تيم ورزشي براي استفاده از
امكانات مجموعه هاي ورزشي در ماه مبارك رمضان ثبت نام داشته اند.»
اين مسئول علاوه بر اين كه از برگزاري جام ورزشي رسانه اي با حضور روزنامه نگاران و
خبرنگاران سايت ها، صدا و سيما و روزنامه ها در ماه مبارك رمضان خبر مي دهد، مي
گويد: «تابستان امسال به منظور غني سازي اوقات فراغت نوجوانان، جوانان و خانواده
هايشان ساكنين 374 محله تهران مي توانند به خانه هاي ورزشي سراي محله خود مراجعه
كرده و در 28 رشته ورزشي به صورت رايگان براي شركت در المپياد ورزشي محلات ثبت نام
كنند. 92درصد ثبت نام كنندگان تاكنون نوجوانان و جوانان مناطق 22 گانه تهران بوده
اند. برندگان مناطق در دوره هاي ديگر المپياد با هم به رقابت خواهند پرداخت و
اختتاميه المپياد امسال در روزهاي پاياني سال خواهد بود.»
ورزش و بازي جرم نيست!
امروزه ثابت شده كه ورزش يكي از ضروريات زندگي انسان است. ورزش نه تنها به افزايش
آمادگي جسماني مي انجامد، بلكه براي تقويت روح و روان نيز مفيد است.
زهرا شيري، كارشناس تربيت بدني توسعه ورزش همگاني را از خيلي جهات ضروري و مثبت
ارزيابي كرده و مي گويد: «توسعه ورزش همگاني لازمه كسب نشاط و شادابي، مقابله با
بيماري هاي مختلف، جلوگيري از گسترش ناهنجاري ها و بزهكاري هاي اجتماعي، مقابله با
اعتياد، ايجاد اميد و ارتقاي بهره وري است.»
وي مطابق استانداردهاي جهاني اعلام مي كند: «هر فرد بايد 5/2 تا 4مترمربع سرانه
ورزشي داشته باشد كه در حال حاضر در تهران اين رقم 30 سانتي مترمربع است، اما
خوشبختانه با تقويت زيرساخت ها، امكانات و فضاهاي ورزشي در طول يك سال گذشته به
تنهايي افزايش 6 سانتي مترمربع به سرانه فضاهاي ورزشي در سطح كشور را شاهد بوديم.»
اما سؤال اساسي اين است كه چرا همين تعداد فضاي ورزشي نيز اغلب در شهرهاي دور و
نزديك خالي افتاده اند و سهم ورزش همگاني تنها 5درصد است؟
شيري كارشناس تربيت بدني پاسخ مي دهد: «مسئله اصلي فرهنگ سازي در بين خانواده هاست.
خانواده ها آن قدر كه نگران تغذيه فرزندان خود هستند، هيچ گاه به فقر حركتي آنها
توجهي ندارند. بايد براي خانواده ها جا بيفتد كه توجه به ورزش تا چه حد مي تواند در
آينده فرزندانشان تأثيرگذار باشد و سلامت جسمي و رواني آنها را تضمين كند. متأسفانه
در خيلي از خانواده ها هنوز هم ورزش و بازي يك جرم محسوب مي شود و از آن به
بازيگوشي تلقي مي كنند!»
گزارش روز
|
