تروريسم هسته اي؛ اين بار با رمز «بازي هاي المپيك» در ايران

آمريكا و رژيم صهيونيستي به دنبال ناكارآمدي «تحريم، تهديد و ترور» به حملات سايبري رو آوردند تا به اين طريق در روند فعاليت هسته اي ايران اخلال ايجاد كنند.
طي 9 سال گذشته، غرب به ويژه آمريكا و اسرائيل از هيچ اقدامي براي كند كردن روند پيشرفت برنامه هسته اي ايران فروگذار نكردند. آنها زماني كه از «تحريم، تهديد و ترور» به جايي نرسيدند، جنگ در ميدان پنجم (چهار ميدان ديگر زمين، دريا، هوا و فضا هستند) را در دستوركار خود قرار دادند.
نخستين بار جرج بوش، رئيس جمهور سابق آمريكا با اسم رمز «بازي هاي المپيك» شروع اين حمله آن را كليد زد و خلف او، باراك اوباما از نخستين روزهاي فعاليت خود به عنوان رئيس جمهور، فرمان محرمانه اي براي افزايش حملات پيچيده عليه سيستم هاي رايانه اي هدايتگر برنامه هسته اي ايران صادر كرد كه اين فرمان، آغازگر نخستين دور استفاده مستمر آمريكا از سلاح هاي سايبري بود.
دستور حمله با استاكس نت
يكي از اين حملات، حمله ويروس «استاكس نت» در سال 2010 ميلادي به تاسيسات اتمي ايران بود. اين ويروس براي اولين بار توسط يك شركت كوچك امنيتي در بلاروس و در كامپيوتر يكي از تجار ايراني پيدا شد. ويروس استاكس نت، به طور خاص محصولات شركت زيمنس آلمان را هدف قرار مي داد كه محصولات اين شركت در بسياري از مراكز صنعتي و زيرساختي مهم ايران وجود دارند.
اين ويروس كه 20 برابر بيشتر از كدهاي ويروسي ديگر پيچيده است، از امكانات مختلفي برخوردار است. از آن جمله اين كه استاكس نت توانايي افزايش فشار داخل نيروگاه هاي هسته اي يا خاموش كردن لوله هاي نفتي را دارد و مي تواند به اپراتورهاي سامانه بگويد كه همه چيز عادي است. برخلاف اكثر ويروس ها، استاكس نت از اجازه امنيتي جعلي معمولي كه به ويروس ها كمك مي كند تا در درون سامانه ها پنهان شوند، استفاده نمي كند. اين ويروس در واقع داراي يك اجازه نامه واقعي است كه از يكي از معروف ترين شركت هاي فناوري در جهان سرقت شده است.
در واقع، استاكس نت از روزنه هاي امنيتي بهره مي برد كه توليدكنندگان سامانه از آن بي اطلاع هستند. اين روزنه به «روزهاي صفر» معروف هستند و موفق ترين ويروس ها از آنها بهره مي برند. جزئيات يك «روز صفر» را مي توان در بازار سياه به قيمت ،000 100/ دلار بدست آورد. استاكس نت از 20 عدد از اين روزهاي صفر بهره مي جويد. نكته اينكه در اعماق كد استاكس نت، يك هدف خاص قرار داشت و آن از كار انداختن سانتريفيوژهاي تاسيسات غني سازي نطنز در ايران بود كه در نهايت به اذعان مقامات مسئول در آمريكا و اروپا، ايران توانسته ضمن خنثي سازي ويروس استاكس نت، آن را از سيستم هاي رايانه اي و كنترلي تاسيسات هسته اي خود خارج كند.
مدتي بعد، عنصري از اين برنامه به دليل اشتباه برنامه ريزي از كنترل خارج و عمومي شد و به اين ترتيب، اين عنصر كه منحصرا عليه تاسيسات هسته اي نطنز به كار گرفته شده بود، در سطح اينترنت پخش شد.
با اين حال، اوباما تصميم گرفته به اين حملات سايبري عليه ايران ادامه دهد. چند روز پس از به اصطلاح «فرار»اين ويروس، نشستي فشرده در كاخ سفيد برگزار شد كه در آن افزون بر اوباما، «جو بايدن»، معاون رياست جمهوري و «لئون پانه تا»، مسئول وقت «سي. آي. اي» حضور داشتند. در اين نشست، با اعلام اينكه مشخص نيست ايران تا چه ميزان از اين كد و برنامه آگاهي دارد و ارائه شواهدي مبني بر اينكه اين برنامه، هنوز هم قابليت تخريبي دارد، اوباما تصميم گرفت به حملات سايبري عليه ايران ادامه دهد.
در هفته هاي پس از آن، تأسيسات نطنز دو بار توسط نسخه هاي جديدتري از اين ويروس مورد حمله قرار گرفت. آخرين سري از آن حملات، چند هفته پس از آنكه استاكس نت در سراسر جهان شناسايي شد، موجب از كار افتادن موقت هزار سانتريفيوژ از مجموع پنج هزار سانتريفيوژ ايران شد. با اين حال، مقامات درگير در اين پروژه بر اين باورند، ايران توانست خود را از اين ويروس رها كرده و به كار خود ادامه دهد، هرچند در مورد سرعت عمل ايران در پاكسازي اين ويروس ميان آنان اتفاق نظري نيست.
فليم برادرخوانده استاكس نت
با وجود توانمندي ايران در كنترل و خنثي سازي حمله استاكس نت، سال جاري نيز ويروس جديد ديگري با نام «فليم» يا «شعله»در سطح خاورميانه و به ويژه ايران منتشر شد. نكته قابل تامل درباره اين ويروس اين بود كه منشاء استاكس نت و فليم يكي بود؛ موضوعي كه شركت روسي امنيت رايانه اي «كاسپرسكاي» با اعلام آن افزود: «بررسي اوليه حاكي از اين بود كه اين دو برنامه ارتباطي به هم ندارند. اما بعدا مشخص شد در زمينه غيرمرتبط بودن دو پروژه فليم و استاكس نت اشتباه مي كرديم. در واقع، تحقيقات ما حقايقي را فاش كرده كه به طور كامل نحوه ساخته شدن استاكس نت و ارتباط آن را با فليم نشان مي دهد.»
اما شركت روسي «سيمانتك»، از شركت هاي فعال در زمينه امنيت رايانه درباره هدف و نحوه عملكرد فليم اعلام كرد، اين بدافزار نه تنها ظرفيت جاسوسي دارد، بلكه مي تواند عملكرد سيستم هاي رايانه اي را مختل كند. به بيان ديگر، فليم مي تواند با جاسوسي در شبكه هاي كامپيوتري، به مكالمات آنلاين كاربران كامپيوترهاي اين شبكه ها دست يابد و اطلاعات آنها را بدزدد.
علاوه بر اين، كارشناسان شركت سيمانتك، مشخصه اي را در فليم شناسايي كرده اند كه به كاربران آن اجازه مي دهد، فايل هايي را در كامپيوترهاي آلوده پاك كنند. به گفته آنها، چنين مشخصه اي نشان مي دهد فليم مي تواند مانع اجرايي شدن برنامه هاي كامپيوتري و يا حتي غيرفعال شدن كامل سيستم هاي عملياتي كاميپوتري شود.
اين شركت، فليم را يكي از پيچيده ترين برنامه هاي جاسوسي سايبري خوانده كه تاكنون كشف شده است. سيمانتك پيش از اين اعلام كرده بود فليم احتمالا با حمايت دولتي خلق شده چون ساختار و عملكرد آن به حدي پيشرفته است كه ساخت آن نمي تواند كار هكرهاي مستقل باشد.
شركت امنيتي كاسپراسكاي نيز چندي قبل اعلام كرد فليم با آلودن كردن يك سيستم مجموعه عمليات پيچيده اي را آغاز مي كند كه شامل مواردي همچون ثبت تردد شبكه، برداشتن عكس از صفحه، ضبط مكالمات صوتي و ثبت ركورد صفحه كليد مي شود.
مجموعه ويژگي هاي دو ويروس فوق نشان از جديت غرب به ويژه آمريكا و اسرائيل در جنگ سايبري با كشورهاي هدف دارد. اهميت اين موضوع براي آنها به ميزاني است كه ارتش آمريكا در زمينه حملات سايبري دوره هاي دانشگاهي راه ندازي و برگزار كرده است. در همين راستا بود كه نيروي هوايي آمريكا اعلام كرد به تازگي شش كارشناس جنگ سايبري از يك مركز آموزشي اين يگان فارغ التحصيل شده اند.
بزرگترين حملات سايبري جهان
حمله به ناسا در اكتبر 1989
البته ايران اولين و تنها قرباني حملات سايبري در جهان نبوده است. در واقع، اولين حمله اينترنتي ثبت شده، حمله كرم WANK به سيستم كامپيوتري سازمان فضايي آمريكا «ناسا» بود. اين كرم اينترنتي باعث شد تا تصويري بر روي صفحه كامپيوترها ظاهر شود كه به استفاده از راكت هايي با سوخت «پلوتونيمي» در طرح اكتشاف سياره مشتري به وسيله ناسا اعتراض داشتند. مقابله و پاكسازي اين كرم اينترنتي در آن زمان چيزي نزديك به نيم ميليون دلار هزينه در برداشت. با اين كه تا به امروز هيچ شخص يا گروهي مسئوليت اين حمله را به عهده نگرفته است اما بسياري انگشت اتهام را به سوي گروهي از هكرها در ملبورن استراليا نشانه رفتند.
هك ماهواره وزارت دفاع انگليس
در فوريه 1999
يك سال بعد ماهواره وزارت دفاع انگليس هدف حمله قرار گرفت. يك گروه كوچك از هكرها كه در جنوب انگليس حضور داشتند، در فوريه سال 1999 ميلادي موفق شدند تا كنترل ماهواره «اسكاي نت» وزارت دفاع اين كشور را به دست بگيرند و سيگنال هاي اشتباهي مبني بر شروع يك «جنگ اطلاعاتي» ارسال كنند كه در آن دشمن سعي در اخلال در سيستم هاي مخابراتي را دارد. علي رغم تلاش هاي صورت گرفته از سوي پليس انگليس و نيروي هوايي آمريكا شخصي بازداشت نشد.
سرقت كدهاي نظامي دسامبر 2000
يكي از مهمترين اطلاعاتي كه دولت ها نمي خواهند در دست اشخاص نامطمئن بيفتد، اسرار نظامي است. در دسامبر سال 2000 ميلادي گروهي از هكرها به شركت هاي توليدكننده نرم افزارهاي مخصوص كنترل ماهواره ها و موشك هاي ارتش آمريكا در واشنگتن حمله و نزديك به دو سوم اطلاعات موجود را سرقت كردند.
آمريكايي ها تعقيب را آغاز كردند و پس از رديابي سرنخ ها به دانشگاه «كايزسلاترن» در آلمان رسيدند كه به نظر بن بست تحقيقات بود. تا به امروز شخص يا گروهي براي اين حمله مقصر شناخته نشده است.
 

ديپلماسي وحدت راهي براي مقابله با ديكتاتوري اقتصاد

روح الله امين آبادي
رهبر معظم انقلاب هفته گذشته با صدور حكمي دبيرمجمع جهاني تقريب مذاهب اسلامي را منصوب و خاطرنشان كردند : از مجمع تقريب مذاهب اسلامي در اين برهه خطير و حساس انتظار مي رود با بهره گيري از تجربيات ارزشمند گذشته و نيز خلاقيت و ابتكارات مورد نياز شرايط كنوني، با همكاري و همدلي نخبگان جهان اسلام به ويژه انديشمندان حوزه و دانشگاه «ديپلماسي وحدت اسلامي» را راهبرد خود قرار داده و پايه گذاري تشكيل امت واحد اسلامي را در مقابل اردوگاه استكبار به عنوان چشم انداز آينده ترسيم نمايد.»
در باب ديپلماسي وحدت و ارتباط آن با شرايط امروز كشور و جهان اسلام گفتني هاي زيادي وجود دارد كه توجه به آنها ريشه دار و حساب شده بودن انتخاب اين عبارت از سوي رهبر فرزانه انقلاب را به خوبي روشن مي سازد .
همواره گفته اند كه تاريخ را فاتحان جنگ ها مي نويسند و در يك قرن گذشته و با عبور جهان از دو جنگ بزرگ و خانمانسوز شاهد آن هستيم كه رسانه هاي مرتبط با قدرت هاي فاتح نه تنها تاريخ را مي نگارند بلكه جهان را هم اداره مي كنند ، نظمي ظالمانه كه در نزديك 70سال گذشته ثابت و بي تحرك مانده است و كسي را ياراي آن نيست كه بگويد جهان را سياستي دگر لازم است !
قدرت هاي فاتح براي استمرار پيروزي خود همواره از ابزار اقتصادي و نظامي استفاده كرده اند ، منشور سازمان ملل متحد نيز بر اين موضوع صحه گذاشته به نحوي كه كشورهايي نظير آمريكا و انگليس بارها با استفاده از فصل هفتم منشور تجاوزهاي خود به كشورهاي مستقل را توجيه كرده اند .
چنان چه برخي از كشورها نخواهند نظمي كه قدرت هاي فاتح آن را ترسيم كرده اند بپذيرند اين قدرت ها با استفاده از ابزار اقتصادي متمردين از قانوني كه خود نوشته اند را به زانو درآورده و پس از آن با استفاده از ابزار نظامي اين پيكر بيجان را لگدمال سم ستوران خود مي كنند .
سوالي كه مي توان پرسيد و منتظر پاسخ ماند اين است كه اگر كشوري بخواهد در اين ميان بدون آن كه ارتباطي با قدرت هاي زورگوي جهاني داشته باشد و يا به آنها باج دهد پيشرفت كند چه بايد بكند ؟
نمونه ايران بعد از انقلاب براي تحليل وبررسي بهترين گزينه است ، ايران اسلامي بعد از انقلاب سياست نه شرقي ، نه غربي را پي گرفت ، سياستي كه 2سال جنگ داخلي براي تجزيه طلبي ، 8سال دفاع مقدس و نزديك 33سال تحريم را در پي داشته است .
دشمنان در اين 33سال همواره از سلاح نظامي و اقتصادي و اخيرا ترور براي متوقف كردن ايران بهره گرفته اند ولي در اين ميان به موفقيتي دست نيافته اند .
بحران سوريه نيز مي تواند نمونه مناسبي براي تحليل اين جريان باشد ، تحريم و تهديد به حمله نظامي در چارچوب فصل هفتم منشور سازمان ملل در چند ماه گذشته همواره چونان چماقي بر سر نظام سوريه نگه داشته شده است ، چند روز پيش كه روسيه و چين قطعنامه كشورهاي غربي عليه سوريه را براي بار سوم وتو كردند آمريكا تهديد كرد به صورت مستقل از سازمان ملل اقدامات خود عليه سوريه را پي خواهد گرفت و اين يعني آن كه زورگويان جهاني به قانوني كه خود نوشته اند نيز احترامي قائل نيستند ! سيد شهيدان اهل قلم در كتاب توسعه و مباتي تمدن غرب به اين مسئله تحت عنوان ديكتاتوري اقتصاد اشاره مي كند .
شهيد آويني اينگونه مي گويد :« رمز پيروزي ما در اين است كه خود را از ديكتاتوري اقتصاد رها كرده ايم، و يا بهتر بگويم، در راهي قرار داريم كه به نفي ديكتاتوري اقتصاد مي انجامد. دشمن نيز بر اين واقعيت به خوبي آگاهي دارد و مي داند كه شكست ما آنجاست كه اقتصاد بتواند بر ساير وجوه زندگي ما غلبه پيدا كند »
نويسنده توسعه و مباني تمدن غرب تحليل خود از حقيقت مبارزه مستمر انقلاب اسلامي با غرب را اين گونه پي مي گيرد :«جنگ نفت و حملات سازمان يافته ي دشمن به مراكز صنعتي ما نشان دهنده ي همين واقعيت است كه استكبار جهاني مي خواهد با تحميل فشارهاي تحمل ناپذير اقتصادي، ما را وادار كند كه از اعتقاداتمان صرف نظر كنيم. آنها مي خواهند با اقتصاد بر اعتقاد ما غلبه كنند، و انصافاً در دنياي امروز، اگر هم راهي براي غلبه بر ايمان و اعتقاد وجود داشته باشد، همين است و لاغير . »
واقعيت نيز اينگونه است ، غرب همواره براي سركوب حركت هاي مردمي از سلاح اقتصاد و يا بهتر بگوييم ديكتاتوري اقتصاد بهره برده است ولي در اين ميان ايران اسلامي يك استثنا
است :«ابرقدرت ها در هيچ يك از مقاطع تاريخ حاكميت خويش به موردي چون انقلاب اسلامي ايران برنخورده اند. آنها همواره توانسته اند كه نهضت هاي اعتقادي را با فشارهاي اقتصادي سركوب كنند يا حداقل به انحراف بكشانند. تاريخ قرن هاي اخير در كره ي زمين مملو از شواهد و مصاديقي است كه مي توانند اين ادعا را تأييد كنند. در بعضي از اين موارد همچون شيلي، شكست كامل بوده است و در بعضي ديگر مثل كوبا، رهبران انقلاب ناچار شده اند كه از ترس شغال به گرگ پناه ببرند و از چاله به چاه بيفتند . » و حال سوال اين است كه چه بايد كرد ؟! براي نفي ديكتاتوري اقتصاد و تاثير آن بر تمامي شئون زندگي بايد چه تدبيري انديشيد ؟!
يكي از راه هاي پيروزي بر اين سلاح مخرب در زمانه كنوني چنان چه در ابتداي اين نوشتار به آن اشاره شد بهره گيري از ديپلماسي وحدت است . نويسنده كتاب آغازي بر يك پايان در اين باره مي نويسد :«نقطه قدرت شيطان همواره نقطه ضعف او نيز هست و نه فقط شيطان، كه اين از سنن لا يتغير عالم است. وقتي دشمن از قواعد بازي بين المللي ديپلماسي عدول مي كند بهترين شرايط فراهم خواهد شد كه ما نيز در برابر قواعد بازي عصيان كنيم . و اكنون بر دنياي بي رحم ما چنين وضعي حاكم است .»
مسلمانان جهان بايد متحد شوند تا بتوانند از سيطره ديكتاتوري اقتصاد بر زندگي خود بكاهند هر چند استكبار و استعمار مسلمانان را در يك پروسه طولاني در مقابل هم قرار داده و حكام جوامع اسلامي آن مي كنند كه كفار مي گويند ولي بيداري اسلامي در اين پيچ حساس تاريخي كار و تحليل را آسان تر مي كند .
هر چند شايد براي تحليل انقلاب هاي منطقه كمي زود باشد ولي ذات بيداري مردم منطقه اسلامي است و يك مسلمان هر چه كه باشد از تسلط كفار بر زندگي خود طبق آيه كريمه و لن يجعل الله للكافرين علي المومنين سبيلا حذر دارد ...
شايد حاكماني نظير حسني مبارك در مصر ملك عبدالله در عربستان ، بن علي در تونس و ... خود را در مسيري ببينند كه ارباب قدرت در جهان معاصر ترسيم كرده است ولي يك مسلمان فطرتا نمي تواند تسلط كفار را بر خود بپذيرد ...
مبارزه با ديكتاتوري اقتصاد جز از طريق وحدت ملت هاي مسلمان ميسر نيست ، مسلمانان مي توانند به قدرتي در مناسبات جهاني دست يابند كه مخالفان خويش را تحريم كنند و از تصميم گيري هاي مغاير با منافع قاطبه مسلمانان جلوگيري به عمل آورند .
شايد اين ادعا آرماني به نظر آيد ولي ديپلماسي وحدت اسلامي تصوير گر آينده اي است كه مسلمانان دست در دست هم از ديكتاتوري اقتصاد جهاني بر زندگي خود كاسته و قدرت هاي ظالم جهاني را به پذيرش قدرت برتري به نام اسلام وادار سازند .
در سال 1973زماني كه اعراب براي باز پس گرفتن سرزمين هاي اشغال شده خود به اسرائيل حمله كردند اوپك تصميم گرفت صادرات نفت خود را به كشورهاي حامي اسرائيل از جمله آمريكا ، پرتقال و ژاپن قطع كند ، هر چند اين جنگ به شكست نظامي اعراب منتهي شد ولي با افزايش چهار برابري قيمت نفت قدرت اوپك و اتحاد مسلمانان هرچند در مدت زمان كوتاه به رخ غرب كشيده شد .
چهار برابر شدن قيمت نفت باعث بالا رفتن قدرت مالي و سياسي كشورهاي عضو اوپك و به ويژه كشورهاي عربي شد. هر چند ايران با اين تحريم در زمان شاه همراهي نكرده و براي شكست آن كوشيده بود ولي درآمد ايران از فروش نفت كه قبل از بحران نفتي دو ميليارد دلار بود در سال 1353 به حدود بيست ميليارد دلار افزايش يافت و كشورهاي غربي نيز دچار يك بحران شديد اقتصادي شدند و نرخ تورم به گونه اي وحشتناك در اين كشورها بالا رفت، بيكاري گسترش يافت و تراز پرداخت هاي كشورهاي غربي دچار يك كسري بودجه بي سابقه گرديد.
اين تحريم براي برخي كشورها آنچنان گران تمام شد كه ژاپن اعلام كرد با سياست هاي مسلمانان و اعراب همراهي خواهد كرد و... كوتاه سخن آنكه وحدت مسلمانان در پرتو بيداري اسلامي مي تواند قدرت كشورهاي اسلامي را به رخ غرب بكشد و آنان را از اعمال سياست هاي ضد اسلامي برحذر دارد .
 

واكاوي تحريم نفتي اخير غرب عليه ايران ؛
بازنده كيست ؟!

تحريم هاي اقتصادي اتحاديه اروپا عليه جمهوري اسلامي ايران 11تيرماه -اول ژوئيه - درحالي شروع شد كه سايه غول آساي بحران اقتصاد جهاني، بيش از گذشته بر كارگزاران تحريم، سنگيني مي كند و مولفه هاي اقتصاد ملي آنها ، پيامهاي شكنندگي را به خوبي دريافت كرده است.
تحريم هاي اقتصادي كه در دهه اخير به عنوان اهرم فشاري عليه ملت هاي مختلف به كار گرفته شده است، از سوابقي ديرينه برخوردار است. غرب به رهبري آمريكا به منظور حفظ هژموني خود در نظام سلطه ابزار تحريم را توسعه و تنوع نيز بخشيده است.
اين درحالي است كه اين نوع تحريم ها به دليل سازوكار و نيز آثار و كاركرد پيچيده و چند بعدي آن، علاوه بر كشور هدف، تحريم كنندگان را نيز تحت تحريم قرا رمي دهد. ميزان تاثيرگذاري اين تحريم ها عليه كشور هدف همواره يكي از مباحث ريشه اي در استفاده از اين ابزار بوده است. به لحاظ تاريخي، پس از پيروزي انقلاب اسلامي ايالات متحده بارها درموقعيت رهبري استفاده از اين حربه عليه ايران قرا گرفته است، اما يك سوال كلي دراين زمينه مطرح است و آن اينكه آيا موانع ايجاد شده بر سر راه ملت ها، توفيق بازداشتن آنها را يافته است؟
تحريم نفتي اروپا
11تيرماه مصادف با اول ژوئيه در حالي تحريم هاي نفتي اتحاديه اروپا آغاز شد كه آمريكا تاكنون 20 كشور را از تحريم هاي نفتي ايران مستثني كرده است. اتحاديه اروپا در نشست سوم بهمن 90 ، اعمال تحريم هاي نفتي و بيمه اي عليه ايران را همزمان با آغاز روز 11 تير به تصويب رسانده بود.
اين در حالي است كه در حلقه اتحاديه اروپا كشورهاي يونان، ايتاليا و اسپانيا كه مصرف كننده عمده نفت ايران هستند، از همان زمان با اجراي اين ممنوعيت ها مخالفت كردند. حدود 68 درصد از واردات نفت ايران به اتحاديه اروپا به اين كشورها تعلق دارد.
موانع و چالش هاي ايجاد شده دراين مسير براي كشورهاي اروپايي سبب شد تا آمريكا پس از مخالفت بسياري از كشورها اروپايي و آسيايي در سه برهه زماني مختلف 20 كشور را از اين تحريم ها معاف كند.
در اولين مرحله، واشنگتن روز چهارشنبه دوم فروردين 10 كشور اتحاديه اروپا شامل بلژيك، انگليس، جمهوري چك، فرانسه، آلمان، يونان، ايتاليا، هلند، لهستان و اسپانيا را به علاوه ژاپن از اعمال تحريم هاي سخت جديد عليه ايران مستثني كرد.
در مرحله دوم آمريكا در چرخشي ديگر روز سه شنبه 23 خرداد، 7 كشور هند، كره جنوبي، تركيه، مالزي، آفريقاي جنوبي، سريلانكا و تايوان را از تحريم هاي مالي معاف كرد.
روز پنج شنبه 8 تير ماه نيز مرحله سوم معافيت ها آغاز شد. دراين گام، وزارت اموخارجه آمريكا در بيانيه اي چين و سنگاپور را نيز به حلقه گسترده كشورهاي معاف از تحريم نفتي ايران ملحق ساخت.
مستثني شدن بيش از 20كشور از تحريم هاي اروپايي ايران شكست پروژه اي كه از اول ژوئيه آغاز شده است را به خوبي نشان مي دهد .
تحريم ها نماد خوي استكباري غرب
غرب به رهبري آمريكا، در دهه هاي اخير بارها كشورهاي مختلف را به بهانه هاي متفاوت تحت تحريم قرارداده است. در واقع تحريم ها همواره ابزاري براي نشان دادن خوي استكباري غرب به دولت و مردم كشور تحريم شده، بوده است. ممنوعيت هاي اعمال شده عليه ملت ها همواره قوانيني خود ساخته براي به زانو درآوردن ملت هايي بوده است كه با نظام استكبار همراهي نداشتند.
ادبيات سياسي غرب در ادوار جديد در موضوع تحريم ها تغييري شكلي به خود گرفت. دراين مسير تحريم اقتصادي با اهداف سياسي به دو نوع تحريم هاي هوشمند و هدفمند تقسيم شد.
در رويكرد نخست، منظور از هوشمند كردن تحريم ها، حداكثر اثربخشي و حداقل كردن عوارض انساني مورد نظراست. دراين مورد كشورهاي تحريم كننده به دنبال آن هستند تا تحريم ها به گونه اي اعمال شود كه براي آنها نتيجه بخش باشد؛ بنابراين اين نوع تحريم ها مستقيما مردم كشور هدف را مقصد قرار مي دهد. درواقع اگرچه اعمال كنندگان اين نوع ممنوعيت ها در ظاهر اعلام مي كنند كه مردم كشور مقابل را هدف قرار نمي دهند، اما نتايج عملي و واقعي آن سبب مي شود تا كارگزاران اين نوع تحريم ها اين توجيه را نيز بكار برند كه عوارض تحريم ها اجتناب ناپذير هستند.
البته تحريم هوشمند در ضمير غربي ها تحريمي است كه بهترين و بيشترين تأثير را در كشور هدف داشته باشد، به طوري كه حساس ترين موضع طرف تحريم را هدف قرار دهد.
رويكرد دوم غرب در اعمال تحريم ، تحريم هاي به اصطلاح هدفمند است. اين تحريم ها شامل اعمال برخي ممنوعيت ها عليه مسئولان و يا سازمان ها و شركت هايي از كشور هدف مي شود كه برخلاف منافع خود ساخته غرب گام برداشته باشند. معيارهايي كه صرفا چند كشور بدون رضايت ساير دولت ها و ملت ها براي اعمال در سراسر جهان وضع و اجرا مي كنند.
ممنوعيت هاي نفتي ايران و افزايش
آسيب پذيري اقتصاد جهاني
بحران اقتصادي سال 2007، اقتصاد جهان را تاكنون بارها به سراشيبي سقوط نزديك كرده است، به گونه اي كه بسياري از كشورها به ويژه آمريكا و اعضاي اتحاديه اروپا نه تنها با كندي رشد مواجه شدند بلكه برخي از آنها آثار ورشكستگي را تا عمق جان حس كردند.
از اين رهگذر شايد بتوان بحران يونان را تجلي محدود بحران اقتصاد جهاني و بحران بدهي هاي زنجيره اي كشورهاي اروپايي را نمود گسترده تري از اين وضعيت در اقتصاد كشورهاي توسعه يافته دانست.
بحران جهاني اقتصاد در حالي اوج گرفته است كه منابع انرژي به ويژه نفت و گاز از تاثيرگذارترين عناصر عملي كننده در نظام اقتصاد بين الملل محسوب مي شوند. درواقع اين منابع، به دليل قدرت منتج حاصل از آن مي تواند در روندهاي بين المللي نقش احيا كننده و يا نابود كننده اقتصاد جهاني را بازي كند.
اهميت اين موضوع آن گونه است كه تسلط بر منابع انرژي حتي به عنصري تاثيرگذار در سياست خارجي و رفتار خارجي دولت ها نيز مطرح و درحال پيگيري است.
قدرت اقتصادي- سياسي در اختيار داشتن منابع ،شريانها و بازارهاي اصلي نفت و گاز در سبد اقتصاد كنوني جهان موجب تعاملي گسترده و لاينفك ميان اين دو حوزه را فراهم ساخته است. براين مبنا بسياري از رقابت ها، تحولات و افت وخيزهاي سياسي جهان تحت تاثير عامل انرژي قرار مي گيرد.
بنا براين شرايط اقتصاد بحران زده جهاني و درگيري عميق و گسترده كشورهاي تحريم كننده ايران در اين بحران، ميزان بهره گيري و موفقيت آنها از ابزار تحريم نفت عليه كشور را كاملا را زير سوال برده است.
واكنش گام به گام و پسگرايانه تحريم كنندگان در معافيت 20 كشور از تحريم نفتي ايران پيچيدگي اين شرايط را به طور ملموس نشان مي دهد. اگرچه آمريكا و اتحاديه اروپا تحريم هاي نفتي را در بهمن 1390 بر عليه جمهوري اسلامي ايران به تصويب رساندند، اما شوك حاصل ازاين اقدام سبب شد تا بهاي نفت جهاني از مرز 125 دلار در هر بشكه نيز افزايش يابد.
شاخص ديگري پاي كارگزاران تحريم را بيشتر در باتلاق تحريم فرو برد، افزايش بهاي بنزين در آمريكا و اروپا و ساير جهان صنعتي بود. اين امر تنها شاخصي از وضعيت دشوار ايجاد شده براي كشورهاي غربي را نشان مي داد. رفته رفته جاي پاي كارگزاري تحريم اثر خود را بر زندگي روزمره مردم در غرب عيان ساخت و اين هدفي نبود كه اعمال كنندگان مي خواستند.
بنابراين واكنش ها براي براي ايجاد ثبات در قيمت جهاني نفت و سبك كردن بحران اقتصادي حاصل از بي تدبيري غرب با آزادسازي ذخاير استراتژيك و معافيت 11 كشور اروپايي و آسيايي از تحريم هاي نفتي ايران آغاز شد.
اظهارات كريستين لاگارد رييس صندوق بين المللي پول، روز چهارشنبه دوم فروردين در جريان سفر دو روزه خود به دهلي، شاهدي براين موضوع است: چنانچه خللي در صادرات نفت ايران حاصل شود، قيمت جهاني نفت كه در حال حاضر در مرز 125 دلار قرار دارد تا 30 درصد افزايش خواهد يافت. وي افزود: همان گونه كه قبلا هم اشاره كرده ام، افزايش ناگهاني قيمت نفت تأثيرهاي منفي جدي بر اقتصاد جهاني در مقياس گسترده بر جاي خواهد گذاشت و اقتصاد كشورهاي واردكننده نفت، به ويژه كشورهاي فقيرتر را با چالش مواجه خواهد كرد.
در مرحله ديگر، آمريكا اگرچه توانست تا حدودي به قيمت نفت ثبات بخشد اما با اعتراض گروه ديگري از واردكنندگان نفت ايران كه خواستار معافيت از اين تحريم، همچنان بي پاسخ مانده بود تا اينكه هيلاري كلينتون وزيرخارجه آمريكا روز سه شنبه 23 خرداد اعلام كرد كه 7 كشورديگر شامل هند، كره جنوبي، تركيه، مالزي، آفريقاي جنوبي، سريلانكا و تايوان از تحريم ها معاف شده اند.
رويترز همان روز به نقل از كلينتون گفت كه آمريكا كشورهاي هند، كره جنوبي و تركيه به همراه 4 كشور ديگر (مالزي، آفريقاي جنوبي، سريلانكا و تايوان) را به علت كاهش خريد نفت از ايران، از تحريم هاي مالي معاف كرد، اما به علت اصلي اين رفع تحريم گروهي اشاره اي نكرد.
كمي بعد در شرايطي كه بانكهاي معروف آمريكايي و اروپايي يكي پس از ديگري اعلام ورشكستگي مي كردند و يا از درجه اعتبار ساقط مي شدند، آمريكا در مرحله سوم، دو كشور چين و سنگاپور را نيز از تحريم مالي ناشي از خريد نفتي ايران معاف كرد. گرچه درظاهر اين اقدام اين گونه مطرح شد كه اين معافيت ها ناشي از كاهش خريد نفت از ايران است.
به نوشته نشريه بلومبرگ آلمان اگرچه واردات نفت چين از ايران نيز در ماه هاي ابتدايي سال جاري حدود 25 درصد كاهش يافته بود، اما حجم اين واردات در ماه مه (ارديبهشت- خرداد) مجددا به ميزان قبلي خود بازگشت و پيش بيني مي شود كه اين روند در ماه هاي ژوئن و جولاي (تير- مرداد) نيز ادامه يابد.
از سوي ديگر هونگ لي سخنگوي وزارت امور خارجه چين نيز در نشست روز جمعه دوم تيرماه به خبرنگاران گفت: واردات نفت خام چين از ايران كاملا متعارف و مشروع است و هيچ يك از قطعنامه هاي شوراي امنيت سازمان ملل را نقض نمي كند. واردات نفت چين از ايران بر اساس نيازهاي توسعه اقتصادي اين كشور تنظيم شده است.
وي اين جمله را كه واردات نفت چين از ايران كاملا متعارف و مشروع است در پاسخ به سوال خبرنگاري در خصوص تصميم چين در مورد كاهش واردات نفت از ايران براي معافيت از تحريم هاي جديد آمريكا عليه ايران، بيان داشت.
هونگ لي با تاكيد بر اينكه چين به طور مكرر موضع خود را در اين زمينه اعلام كرده است، براين نكته تاكيد كرد كه ؛ پكن همواره مخالف اعمال تحريم هاي يكجانبه از سوي يك كشور عليه يك كشور ديگر بوده است و وقتي اين تحريم هاي يكجانبه به يك كشور ثالث نيز تحميل شود، بيشتر غيرقابل قبول خواهد بود. علاوه براين واردات نفت چين به زيان منافع هيچ كشور ثالثي نيست و قطعنامه هاي شوراي امنيت سازمان ملل را نيز نقض نمي كند.
كوتاه سخن آنكه اعمال تحريم هاي اقتصادي به منظور اجراي مقاصد سياسي، روش جديدي نيست. برخي دولت ها به دلايل مختلف در طول تاريخ اقدام به وضع تحريم عليه ديگر كشورها كردند. گامي كه همواره در مدار سلطه زورگويان و اعمال زور و قدرت يكجانبه مي گنجد.
در تاريخ ايران قبل و بعد از انقلاب نيز دو دولت انگليس و آمريكا در فهرست سردمداران تحريم عليه ملت ايران قرار دارند.
البته شروع تحريم يكجانبه آمريكا عليه ايران به سال1357/ 1979 ( همزمان با پيروزي انقلاب اسلامي ) باز مي گردد.
پس از انقلاب اسلامي تاكنون، شش رئيس جمهور/ جيمي كارتر، رونالد ويلسون ريگان، جرج هربرت واكر بوش، ويليام جفرسون بيل كلينتون، جرج واكر بوش و باراك اوباما / رهبري دولت آمريكا را بر عهده گرفتند. در بيش از سه دهه اخير، پنج رئيس جمهور آمريكا، نخستين حلقه تحريم هاي وضع شده توسط جيمي كارتر عليه ايران را تشديد كرده و يا توسعه بخشيدند. علاوه براين واشنگتن رهبري جهان استكباردر استفاده از حربه تحريم عليه ايران را برعهده داشته است. اما تاكنون، هيچ يك از اين ممنوعيت هاي فراگير كه تازه ترين آنها بوي نفت نيز به خود گرفت، نتوانسته است سد راه توسعه و پيشرفت ملت ايران شود.
اين موضوع شايد ريشه در اين واقعيت داشته باشد كه محمل ها و شرايط امروز اقتصاد جهاني متفاوت از گذشته است. اكنون ظرفيت هاي اقتصادي جهان، به مراتب آسيب پذيرتر از ادوار پيشين است و گامي دراين زمينه اثري متقابل را به جاي خواهد گذاشت.
اكنون ريسمان هاي اقتصاد جهاني و بهاي نفت آن چنان درهم تنيده اي شده اند كه جداكردن يكي از ديگري كاملا غير ممكن است. گزارش اخير نظرسنجي بلومبرگ كه از 32 كارشناس نفتي بين المللي صورت گرفته ،براين واقعيت تاكيد دارد كه ؛ ميانگين بهاي نفت خام در سه ماه سوم سال جاري ميلادي حتي از 114 دلار نيز خواهد گذشت. پيش بيني بسياري از نهادهاي اقتصادي غرب ازجمله بانك فرانسوي بي ان پي پاريباس ، دويچه بانك آلمان و بانك انگليسي بركليز نيز حاكي از آن است كه اگرچه بهاي نفت در سه ماه دوم سال جاري ميلادي بيشترين افت خود را از سال 2008 ميلادي تاكنون از سر گذرانده است،اما بهاي طلاي سياه به زودي دوباره سه رقمي خواهد شد.
در اين قالب اگرچه آمريكايي ها تلاش مي كنند تا با نشان دادن ثبات در بازار نفت و اقتصاد جهاني، فضاي بين المللي را به سمت بازخواني اعمال ادبيات بيشتر تحريم سوق دهند اما به نظر مي رسد كه كشورهاي خسته از بحران جهاني اقتصاد، تلاش خواهند كرد تا با گريز از دايره تحريم هاي يكجانبه در جهت منافع ملي بلندمدت خود حركت كنند.
بنابراين به نظر مي رسد، كارگزاران تحريم نفتي ايران ، باتوجه به محمل بحران اقتصاد جهاني، ناگزيز از بازتعريف سياست هاي تحريمي هستند كه مانند باتلاقي مرگبار ، دير يا زود آنها را به كام خود فرو مي كشد.
پيشنيه تاريخي مردم ايران نيز نشان داده كه همواره در رويارويي با مشكلات با نگاه به درون و استفاده از ظرفيت هاي داخلي و درعين حال مجاري گسترده بين المللي، مسير رو به رشد خود را با ضرب آهنگي وقفه ناپذير ادامه خواهد داد.
منبع : ايرنا