نگاهي به دلايل افزايش قيمت مرغ و التهاب كاذب در بازار(بخش پاياني)
توليد كننده و مصرف كننده منتظر حمايت دولت
حسن آقايي
... كش و قوس و كلنجار رفتن هاي فوق العاده اخير برخي دست اندركاران ذي ربط براي
نرخ ها و به طور شاخص مرغ و اين كه كسي مي گويد حق با من است و ديگري مدعي درست
بودن بياناتش است و بغل دستي طرف مقابل از كم خوري خوراك مرغ ها مي گويد و... خلاصه
بحث هاي مختلف مسئولان هيچ افاقه نكرده و سبب جابه جايي نزولي قيمت هاي لجام گسيخته
نشده و سبد تغذيه اي مردم همچنان آويزه قلاب انتظار است تا شايد مرغ به قيمت دولتي
يافت شود...
در ميادين هم ظرف يكي دو ساعت مرغ با نرخ مصوب كه در برابر نرخ هاي آزاد مقرون به
صرفه عموم مردم بوده است، سوت پايان زده مي شود. جداي از اين مباحث و مسائل، در
مثلث مرغ، گوشت قرمز و تخم مرغ اين سبد تخم مرغ هاست كه شكسته شده و زيان بار مي
باشد كه به گفته رئيس اتحاديه مرغ تخم گذار هر كيلو تخم مرغ به طور ميانگين
750تومان زير قيمت تمام شده عرضه مي شود.
بخش پاياني گزارش در برگيرنده جزئيات اجراي طرح عرضه انواع كالاي مصرفي ويژه ماه
رمضان با 15-5درصد تخفيف، تأثير برخورد با نرخ هاي آزاد روي فشار زندگي مردم كم
درآمد و... به عنوان تنوع، از يكدست بودن كليات اين سوژه، علت دو رنگ بودن درون تخم
مرغ ها، يك نوع زرد و طلايي رنگ و نوع ديگر رنگ سفيد و... را مي خوانيم:
مشكلات گراني راحتي ارزاني
روي چهار پايه روبه روي مغازه مرغ و گوشت فروشي نشسته است. «واكر»ش بغل دستش است.
همسرش بازنشسته وزارت بهداشت، خودش خانه دار و خانواده شهيد هستند. آمده گوشت براي
غذاي مهمان در ماه رمضان بخرد.
«سيده خانم قريشي» به بالا بودن نرخ مرغ و گوشت اشاره مي كند و با اين پيش گفت كه
از دولت خدمتگزار ممنون است، اما مي افزايد: «انتظار خيلي از مردم اين است مشكلات
گراني اجناس را كم كند. گوشت با دنبه كيلويي 18هزار تومان و مرغ آبزده هر كيلو حدود
هفت هزار تومان، مجبورم بخرم. ما خانواده دو نفري يك دانه را چهار پنج وعده مي
خوريم. حالا آمده ام گوشت قرمز براي تهيه غذاي مهمان در رمضان بخرم. خيلي ها با اين
قيمت ها به سختي زندگي مي كنند. مردم مي گردند كجا مرغ يك مقدار ارزان باشد بخرند،
عيالوارند.»
كارها دلال بازي مي شود
در پياده رو براي خريد مرغ ايستاده است. درباره قيمت ها مي پرسم، مي گويد: «الان
مرغ كيلويي 6700-6600 تومان است. پارسال مرغ كيلويي 3هزار تومان بود.» «حاتمي»
ادامه مي دهد: «خيلي از قيمت ها كنترل و نظارت نمي شوند. بايد تعزيرات در مقابله با
نرخ هاي آزاد طوري برخورد كند كه فشار از روي زندگي مردم ضعيف و كم درآمد برداشته
شود و به نفع پولداران نباشد. دولت وظيفه اش كنترل و ثابت نگه داشتن نرخ كالاهاست.
در وضع فعلي كارها دلال بازي مي شود كه اين هم به زيان قشر آسيب پذير است. اگر
واسطه گري كالا نباشد، قيمت اجناس بدون رويه و رها شده، گران نمي شوند.» وي كيف
پولش را از جيبش درمي آورد تا پول مرغ هايي كه خريده بپردازد. مي پرسم شغل تان
چيست، مي گويد: «شغلم آزاد است. (مي خندد) اگر كارمند بودم كه نمي توانستم مرغ با
اين قيمت ها بخرم.»
طرح نظارتي ويژه ماه مبارك رمضان توسط معاونت بازرسي و رسيدگي به تخلفات سازمان
حمايت توليدكنندگان و مصرف كنندگان از نيمه تيرماه تا 25مردادماه در سطوح واحدهاي
توليدي و توزيعي و فروشگاه هاي زنجيره اي اجرا و تاكنون متخلفان بيش از 18هزار و
300پرونده جريمه ريالي شده اند.
اجراي طرح نظارتي ويژه كالاي مصرفي ماه رمضان
«مجتبي فراهاني» سرپرست معاونت بازرسي و رسيدگي به تخلفات سازمان حمايت
توليدكنندگان و مصرف كنندگان، در اين ارتباط اظهار مي دارد: «هر ساله با فرا رسيدن
ماه مبارك رمضان تقاضا براي انواع مواد غذايي به ويژه اقلام پروتئيني، لبني، سبزي
ها، روغن، برنج، خرما، شيريني خصوصاً زولبيا و باميه افزايش پيدا مي كند. به همين
منظور سازمان هاي صنعت، معدن و تجارت استان ها و مجامع امور صنفي طبق اعلاميه صادره
از سوي سازمان حمايت توليدكنندگان و مصرف كنندگان طرح نظارتي ويژه ماه مبارك رمضان
را از 15/4/91 لغايت 25/5/91 در دستور كار خود قرار داده اند.»
وي درباره چگونگي نظارت، توزيع و قيمت كالاها چنين توضيح مي دهد: «سازمان هاي صنعت،
معدن و تجارت استان ها با همكاري سازمان تعزيرات حكومتي و اتحاديه هاي مربوطه ضمن
انجام گشت هاي مشترك، نظارت و بازرسي ويژه اي به واحدهاي توليدي و توزيعي، نمايشگاه
ها و فروشگاه هاي زنجيره اي و بزرگ به منظور برخورد با واحدهاي متخلف در اين ايام
اعمال مي كنند. در همين ارتباط، هماهنگي هاي لازم با دستگاه هاي ذي ربط و اتحاديه
هاي مربوطه در تأمين و توزيع به موقع كالاهاي مذكور با قيمت و كيفيت مناسب صورت
گرفته تا اين كالاها از طريق نمايشگاه هاي طرح ضيافت رمضان و فروشگاه هاي زنجيره اي
بزرگ و واحدهاي صنفي منتخب نيز در دسترس مصرف كنندگان قرار گيرد.»
«فراهاني» در ادامه، نتايج بازرسي هاي انجام شده تا اكنون را تشريح مي كند: «از
ابتداي اجراي طرح تاكنون در بخش نظارت، بازرسي و رسيدگي به تخلفات، بازرسان و
ناظران اين سازمان و سازمان هاي صنعت، معدن و تجارت و مجامع امور صنفي كشور 303،233
مورد بازرسي از واحدهاي توليدي و توزيعي انجام داده اند كه منجر به تشكيل 311،18
فقره پرونده تخلف به ارزش ريالي 212 ميليارد و 774 ميليون و 869هزار و 679 شده
است.»
سامانه خبري 124
گفته پاياني سرپرست معاونت بازرسي و رسيدگي به تخلفات، بيانگر اين است كه تمامي
ستادهاي خبري سراسر كشور از طريق سامانه 124 به صورت شبانه روزي آماده اند تا
هرگونه گزارش و شكواييه مردم درخصوص كمبود كالا، گرانفروشي، تقلب و ساير تخلفات را
دريافت و سريعا مورد رسيدگي قرار دهند.»
عرضه تخم مرغ با 750 تومان زير قيمت
900 هزار تن توليد تخم مرغ در سال و تامين مصرف كشور معنايش اين است كه نقاله
توليدي اين محصول در طول سال بدون وقفه جريان دارد. ولي اكنون هر كيلو تخم مرغ به
طور ميانگين 750 تومان زير نرخ تمام شده به بازار مصرف عرضه مي شود.
از «مهندس هدايت اصغري» مسئول اتحاديه مركزي مرغ تخمگذار كشور مي پرسم: كميت توليد
و عرضه تخم مرغ براي بازار مصرف در ماه رمضان چطور است؟ او اين پاسخ را مي دهد: «در
سال900 هزار تن تخم مرغ در مرغداري ها توليد مي كنيم كه كل نياز مصرف در كشور را
تامين مي كند و در ماه رمضان نيز توليد مستمر است. در همين حال الان قيمت تمام شده
هر كيلو تخم مرغ در سطح مرغداري ها 2750 تومان است ولي مرغدار ناچار هر كيلو تخم
مرغ توليدي را 2050-2000 تومان مي فروشد كه متحمل ضرر مي شود؟» به گفته وي چنانچه
اين روند ادامه يابد ممكن است ادامه كار توليد به شدت تهديد شود.
نياز به ذخيره سازي دولت
«اصغري» با چنين نگاهي به موقعيت كنوني توليد و قيمت تمام شده و بازخورد زيان فروش
تخم مرغ در تداوم كار، انتظار اعمال سياست هاي حمايتي دولت را دارد كه قيمت به گونه
اي مناسب تعريف و تعيين شود. يعني زماني كه نرخ تخم مرغ بنا به شرايطي پايين مي آيد
دولت محصول مازاد را به صورت چرخشي مثلا 10 يا 20 هزار تن تخم مرغ ذخيره سازي كند.
در چنين موقعيتي از متضرر شدن توليدكنندگان شامل 1400 نفر در سطح كشور، جلوگيري مي
شود. ضمن آن كه در سقف قيمت از مصرف كننده حمايت شده، نوسانات نرخ محصول نيز برطرف
خواهد شد.»
بد نيست اين دو رنگي را هم شناخت
زرده درون تخم مرغ معروف و مشخص است. ليكن برخي تخم مرغ ها رنگ اين قسمت شان سفيد و
يا متمايل به خاكستري است. علت و كيفيت غذايي شان چطور است؟ چندي پيش از يك كارشناس
نيز در اين باره پرسيدم. توضيحاتي داد كه مي خوانيد:
«نوذر فروردين» با اشاره به اين كه تخم مرغ به تنهايي يك ماده غذايي پروتئيني مفيد
و لازم براي سلامت انسان محسوب مي شود و در طول سال مورد استفاده مردم قرار مي
گيرد، مي گويد: «رنگ سفيد يا زرد درون تخم مرغ بستگي به نوع خوراك مرغ دارد و
رنگدانه هاي داخل تخم مرغ هيچ مشكل بهداشتي و مصرفي ندارند. رنگدانه ها مثل ذرت،
پودر يونجه و گياه گلرنگ در چگونگي رنگ مياني تخم مرغ اثر مي گذارند. اين رنگ ها
ريشه گياهي- طبيعي دارند. كوچك ترين رنگدانه مورد تاييد سازمان دامپزشكي بوده است
كه نسبت به رنگدانه ها حساسيت دارد و اجازه افزودني مجاز به مرغداري هاي توليد تخم
مرغ مي دهد.»
از وي علت نوسانات گاه مقطعي قيمت تخم مرغ را سؤال مي كنم، مي گويد: «اين مورد چند
دليل دارد كه شامل عرضه و تقاضا، تفاوت بين قيمت تمام شده با هزينه ها از جمله قيمت
سويا است كه چندي پيش اين اتفاق افتاد و در هر حال حاضر چراغ كاري و توليد كارخانه
را به اين علل نيز نمي توان كم سو و يا خاموش كرد.» وي اين را هم مي گويد كه بايد
نگاه جديدي به نوع پرورش مرغ و سالن ها، هزينه توليد و نرخ تمام شده كرد كه در
مجموع سبب بالا و پايين شدن قيمت تخم مرغ مي شوند.
اينان چگونه بر نظام اقتصادي سايه مي زنند؟
يك شهروند در برابر اين پرسشم كه ارزيابي اش از اوضاع نرخ هاي چندوجهي رسمي و آزاد
چيست، پاسخ چنين مي دهد: «شما فرصت بگذاريد دو كار را بررسي كنيد؛ يكي گفته هاي دست
اندركاران از هر رده اجرايي، برنامه ريزي و ناظران را در همين چند هفته اخير مورد
تأمل قرار بدهيد كه آنان هر يك به نفع تشكيلات متبوع خود صحبت مي كنند. جهت ديگرش
گيريم همه گفتارهاي ايشان درست باشد، حالا كه مردم مي گردند تا يك مرغ با نرخ مصوب
بخرند و خانوادگي چند نوبت با مخلفات ديگر مصرف كنند، آن نقد و ايرادها چه سود و
تأثيري براي اين مردم دارد؟ نمي دانم؟! سري به نمايشگاه عرضه مواد پروتئيني در روز
افتتاح زده ايد يا نه. از دور كه مي ايستادي مي ديدي واقعا حس ناخوشايندي از ديدن
آن كثرت جمعيت متقاضي گوشت و مرغ پيدا كرده اي. اين همه مردم در يك زمان يك دو
ساعته از مناطق دور و نزديك آمده بودند تا مرغ به نرخ رسمي كه حدود دو هزار تومان
قيمت در هر كيلو با مقايسه نرخ دولتي تفاوت داشت، تهيه كنند.»
از وي مي خواهم خود را معرفي كند. نرمه خنده اي در چشمانش سايه مي زند... اندكي مكث
مي كند و پاسخ مي دهد: «گفتم كه شهروند اين شهر هستم...»
مي گويم: «اسم، شغل، تحصيل؟» مي گويد: «اسمم را هر چه مي خواهيد بنويسيد. تحصيلاتم
جامعه شناسي است.» بعد مي گويد: «ادامه صحبتم، در اين محور است كه اصلا بدانيم چطور
و چه ابزار و راهكارهايي بايد در دست باشد كه چند نفر سرمايه دار حرفه اي سودجو در
اقتصاد باز و زمان شناسي يك جامعه با موقعيت فعلي، قادرند نبض قيمت ها را در دست
گرفته و پتانسيل مصرف را سنجيده و به راحتي توانسته باشند روي نظام اقتصادي، تنظيم
بازار كه تشكيلات رسمي دارد و مسئولان كه عنان كارها و عرضه، توليد، تقاضا و... را
رسما و قانونا در دست دارند، سنگين سايه افكني كنند، سرپا همچنان مي ايستند و بار و
سود كلان خودشان را مي بندند بدون آن كه نگاتيو اعمالشان براي مردم شفاف شود. به هر
صورت، نتيجه اين است كه چرخه توليد نظير مرغ در گيرودار واردات، توزيع كننده و مصرف
كننده خوراك مرغداران مي باشند رو به آهستگي خواهد گذاشت... نتيجه كلي اين كه بايد
لايه ها و چندگانگي اقتصادي شفاف سازي، واسطه ها حذف و توليد مستمر و نرخ ها كاملا
كنترل شوند تا ايمني مبادلات كالاها امري اجتناب ناپذير و به مرور نهادينه شوند.»
گزارش روز
|
